6
Yaap yaré nyaaké Jisas wandén
(Mt 12:1-8; Mk 2:23-28)
1 Yaap yaré nyaa nak Jisas déku dunyansale sékét wit tékéskwa yaawi nakmba yéndarén. Yététe déku dunyan wit sék kaké we wit kumbu ras taakwe deku taambat léwaakite wit sék kandarén.
2 Kandaka Farisi dunyan ras vétake det anga wandarén, “Guné wit kumbu taakwe taambat léwaaki-ngunéngwa, yaap yaré nyaamba. Nana apakundi anga wandékwa, ‘Guné yaap yaré nyaamba jémbaa yaké yambakate.’ Wani apakundi yamba vékungunéngwe wa. Guné wit kumbu taakwe taambat léwaakite wa guné jémbaa wa yangunéngwa, yaap yaré nyaamba. Wa kapérandi yapaté wa yangunéngwa.” Naandarén.
3-4 Naandaka Jisas det anga wandén, “Talimba nana gwaal waaranga maandéka bakamu Devit yan muséké Gotna nyéngaamba wa viyaatakandarén. Wani kundiké yamba vékulaka-ngunéngwe wa. Talimba Devit déku dunyansale kaandé yandéka dé Gotna kundi bulndakwa gaat wulaae wani gaamba jémbaa yakwa duwat waatakundén, Gorké kwayéte taakandarén kakému det kwayéndarénngé. Waatakundéka kwayéndaka Devit wani kakému déku dunyansat kwayéndéka de akwi kandarén. Wunga yate nana apakundi yamba vékundakwe wa. Nana apakundi anga wandékwa, ‘Gotna gaamba jémbaa yakwa du male wa Gorké kwayéndarén kakému yénga kandaru. Nak du wani kakému katik kaké dé.’ Wunga wandéka Devit déku dunyansale wunga yandaka deké anga yamba wangunéngwe wa, ‘Wan kapérandi musé wa yandarén.’ Wunga wakapuk ye nanat kamuké guné anga wo? ‘Guné nana apakundi vékukapuk yate kapérandi musé wa yangunén.’ Guné wunga wate yamba kurkale vékusék-ngunéngwe wa.”
5 Naatake det anga wandén, “Wuné Duna Nyaan yaap yaré nyaana néma du a rawutékwa. Wuné du dakwana jémbaaké yi naawutu wa de yaap yaré nyaamba yi naawutén pulak yénga yandaru.” Naandén Jisas.
Yaap yaré nyaamba Jisas wandéka taamba lin du yékun yandén
(Mt 12:9-14; Mk 3:1-6)
6 Nakapuk, yaap yaré nyaamba Jisas Gotna kundi bulndakwa gaat wulaae du dakwat Gotna kundi kwayéténdén. Wani gaamba yékutuwa saku taamba lin du nak wa véran.
7 Randéka de apakundiké vékusékngwa dunyan, Farisi dunyan waak, wani gaamba rate vésék naaréndarén Jisasét. Yate deku mawulémba anga wandarén, “Jisas yaap yaré nyaamba wani duwat kalmu kururéké dé kapuk? Dat kururémunaae, wa nana apakundiké kuk kwayékandékwa. Wunga yandu dé kotimnganangwa.” Naandarén.
8 Naandaka dé déku kapmang wa vékundén awula deku mawulémba wandarén kundi. Vékutake taamba lin duwat wandén, “Ma waarape yaae amba té.” Naandéka waarape téndén.
9 Téndéka Jisas det anga wandén, “Wuné gunat waatakukwate yawutékwa. Nana apakundi yénga dé wo? Yaap yaré nyaamba nané yéku musé yaké nané, kapuk kapérandi musé yaké nané? Yaap yaré nyaamba kiyaaké yakwa du dakwat yékun yaké nané, kapuk det viyaandékngé nané?” Naandén.
10 Wunga watake det nak nak yaasatiyaale vétake wani duwat wandén, “Ména taamba ma kayéndéng.” Naandéka déku taamba kayéndéngndéka wa nakapuk yékun yan.
11 Yandéka de asa rakarka wa yandarén. Yate dekét deku kapmang bulte wandarén, “Nané Jisas yénga pulak yaké?” Naandarén.
Jisas wakandéng-ndéka déku dunyan déku jémbaa yandarén
(Mt 10:1-4; Mk 3:13-19)
12 Wani sapak Jisas dé Gorale kundi bulké némbat waaréndén. Waare gaan Gorale kundi bulndén. Bulréndéka ye yé gérén.
13 Yé gére nyaa yaalandéka déku dunyansat waandéka yaandarén. Yaandaka du tambavétik maanmba kaayék vétikét (12) wa wakandéngndén, déku kundi kure yékwa dunyan téndarénngé.
14 Deku yé anga wa:
Saimon. Déku nak yé Jisas wa kwayén, Pita.
Saimonna waayéka, Andru.
Jems.
Jon.
Filip.
Bartolomyu.
15 Matyu.
Tomas.
Alfiusna nyaan, Jems.
Saimon. Dé talimba genge gaayémba yéte wandén, “Nak képmaana du nana néma du téndénngé kalik yawutékwa.” Naandén.
16 Jemsna nyaan, Judas.
Judas Iskariot. Kukmba wa Jisas maamat kwayéndén.
Jisas némaamba du dakwat kururéndén
(Mt 4:23-25)
17 Jisas déku dunyanale sékét daawuliye yéku viyaatakan taalé nakmba téndarén. Déku dunyan késépéri dale sékét téndaka némaamba du dakwa wa de waak yaae tén. De Jerusalem, Judia distrikmba tékwa nak gaayé, Tair, Saidonmba waak yaandarén. Tair, Saidon waak bét solwara wutépmba tékwa.
18 Wani du dakwa ras Jisasna kundi vékuké yaandarén. Ras du dakwa baat yandéka ras sépémaalé, maan taamba kapére yandéka Jisas det kururéndénngé wa yaandarén. Wani du dakwa rasét kutakwa wa kulure kure yaténdaka de waak yaandarén. Yaandaka kutakwa wandéka yaange yéndaka de wani du dakwa yékun yawuran.
19 Yaandaka wandéka wa véndarén. Jisasna mayé apa némaan yandéka dé det kururéndén. Wunga véte dé akwi pulak det taamba kutndénngé mawulé yandarén.
Ras mawulé tawulé yandaru ras géraakandakwa
(Mt 5:1-12)
20 Jisas déku dunyansat vététe det wandén, “Guné musé asé kapuk du, guné Gotna kémba téngunénga Got néma du rate gunéké yékunmba véndékwa. Véréndékwanngé guné mawulé tawulé yénga yangunu.
21 “Guné bulaa kaandale yarékwa du, sérémaa kakému némaamba kakangunéngwa. Kaké yangunéngwanngé mawulé tawulé yénga yangunu.
“Guné bulaa géraarékwa du, sérémaa waangikangunéngwa. Waangiké yangunéngwanngé mawulé tawulé yénga yangunu.
22 “Ma véku. Wuné Duna Nyaan rawutéka guné wuna jémbaamba wa yaalangunén. Du ras wunat maama yate gunéké kalik yate gunat anga wakandakwa, ‘Guné kapérandi musé yakwa du wa.’ Wunga waké yandakwanngé guné mawulé tawulé yénga yangunu.
23 Talimba wani duna gwaal waaranga maandéka bakamu de Gotna yémba kundi kwayétan dunyansat wunga yaavan kutndarén. Det wunga yaavan kutndarénngé vékulakate de gunat wunga yaavan kutndaru guné mawulé tawulé yénga yangunu. Sérémaa Got gunat yékun yakandékwa, déku yémba kundi kwayétan dunyansat yékun yandén pulak. Yandu guné dale yékunmba yarésékéyak-ngangunéngwa. Yarésékéyakngé mawulé yate guné mawulé tawulé yénga yangunu.
24 “Guné némaamba yéwaa kure yarékwa du, bulaa yéku musé kéraasotake yékun yaréngunéngwa. Sérémaa kapérandi musé gunéké yaandu guné katik kurkale yaréké guné.
25 “Guné kakému kate biyaa sékérékndéka yarékwa du, bulaa kurkale kangunéngwa. Sérémaa kapérandi musé gunéké yaandu kaandale yarékangunéngwa.
“Guné waangikwa du, bulaa dusék yangunéngwa. Sérémaa kapérandi musé gunéké yaandu guné némaamba géraakangunéngwa.
26 “Du dakwa akwi guna yé kusondaru ma jéraawu yangunék. Talimba guna gwaal waaranga maandéka bakamu papukundi watan duna yé kavérékndarén. Bulaa a tékwa du guna yé kavérékndaru kalmu guné waak papukundi waké guné? Bulaa a tékwa du guna yé kavérék-munaandaru kukmba kapérandi musé gunéké wa yaaké yakwa.” Naandén Jisas.
Maamaké mawulé yandarénngé Jisas wandén
(Mt 5:38-48)
27 Wani kundi watake Jisas det anga wandén, “Guné, wuna kundi vékukwa du, gunat wawutékwa. Guné guna maamaké ma néma mawulé yangunék. Gunéké kalik yakwa duwat ma yékun ya.
28 Gunat kapérandi kundi wakwa duké Gorét ma waatakungunék, det yékun yandénngé. Gunat kapérandi musé yakwa duké Gorét ma waatakungunék, det yéku mawulé kwayéndénngé.
29 Dunyan ras guna yékutuwa saku kupmimba viyaandaru waalakwe akituwa sakwat ma kwayé viyaandaru. Guné det waambule viyaaké yambak. Dunyan ras guna laplap kéraandaru guné laplap nak waak ma kwayé.
30 Dunyan ras guna muséké waatakundaru guné wani musé ma kwayé. De guna musé kéraandaru, guné wani musé waambule kwayékata-ndarénngé waaké yambak.
31 Nak du gunat yékun yamuké mawulé yangunéngwa pulak, det wunga ma yékun yangunék.
32 “Kapérandi musé yakwa du dakwa, yéku musé yakwa du dakwa, akwi du dakwa de deku du dakwaké mawulé yandakwa. Guné guna du dakwaké male mawulé yamunaae, guné kapérandi musé yakwa du dakwat katik taalékéraké guné. Guné wunga male yangunu Got wunga yangunéngwanngé, ‘Wa yékun wa,’ katik naaké dé.
33 Akwi du dakwa waambule yakatate yéku musé yandakwa, det yéku musé yakwa du dakwat. Guné gunat yéku musé yakwa du dakwat male yéku musé yamunaae wa guné kapérandi musé yakwa du dakwat katik taalékéraké guné. Guné wunga yangunu Got wunga yangunéngwanngé, ‘Wa yékun wa,’ katik naaké dé.
34 “Akwi du dakwa, kapérandi musé yakwa du dakwa waak, de nak du dakwat musé kwayéte deku mawuléké anga wandakwa, ‘De nanat wani waambu waambule tiyaakandakwa.’ Naandakwa. Guné wunga musé kwayéte wani kundi wate, guné kapérandi musé yakwa du dakwat katik taalékéraké guné. Guné wunga male yamunaangunu, Got wunga yangunéngwanngé, ‘Wa yékun wa,’ katik naaké dé.
35-36 “Guné kapérandi musé yakwa du dakwa yakwa pulak yaké yambak. Guné det taalékére anga yangunék. Guné guna maamaké waak ma néma mawulé yangunék. Yate det ma yékun yangunék. Ye guné det musé asé kwayétake wani musé nakapuk waambule kéraaké vékulakaké yambak. Guné wunga yangunu apa tapa yakwa du Got gunéké anga wakandékwa, ‘Wa wuna nyambalésé wa yarékésndakwa.’ Naate gunéké kurkale vékandékwa. Yandu guné yékunmba yarésékéyak-ngangunéngwa. Guna aapa Got mawulé sémbéraa yandékwa, déké vékulaka-kapuk yate kapérandi musé yakwa du dakwaké. Dé deké mawulé sémbéraa yandékwa pulak, guné waak deké mawulé ma sémbéraa yangunék.” Naandén Jisas.
De du dakwat bari kotimngapuk yamuké Jisas wandén
(Mt 7:1-5)
37 Wani kundi watake Jisas det anga wandén, “Nak du dakwa yan muséké vékulakate guné kot vékukwa néma du pulak deké ye det bari anga wambakate, ‘Wani du dakwa wan kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Wunga yakapuk yangunu wa Got yangunén muséké vékulakate anga bari katik waké dé, ‘Guné kapérandi musé yakwa du dakwa wa.’ Wunga katik waké dé. Guné wani du dakwat wunga bari wakapuk ye wani yandarén kapérandi muséké katik vékulakaké guné. Wunga yangunu Got yangunén kapérandi musé yasnyéputiye wani muséké nakapuk katik vékulakaké dé.
38 Guné nak du dakwat yékun yaké wate det musé asé ma kwayéngunék. Kwayéngunu Got gunat yékun yate gunat kwayékandékwa. Kwayéngunu Got gunat yakélak yakélak katik yékun yaké dé. Kwayéngunu wa Got gunat némaamba yékun yakandékwa. Yékun yandu guné yékunmba yarésékéyakngangunéngwa. Guné nak du dakwat yékun yangunéngwa pulak, Got gunat yékun yakandékwa.” Naandén.
39 Wani kundi watake Jisas det ani gwaaménja kundi wandén, “Méni kiyaan du nak baan méni kiyaan duwat yaambu wakwasnyéké dé, kapuk? Yamba wa. Dat wakwasnyéké watake ye bét véréti kavérémba vaakérkambérékwa.
40 Skulkwa nyambalésé de baka du wa yaréndakwa. Det yakwasnyékwa du, de deku néma du wa téndakwa. De det yakwasnyéndaru kurkale skule sérémaa wani nyambalésé det yakwasnyan du pulak wa néma du tékandakwa.” Naandén.
41 Wani gwaaménja kundi watake Jisas det anga wandén: “Nak du dakwa yan kapérandi musé wa ménimba wulaae rakwa makalkéri musé pulak wa. Yangunén néma kapérandi musé wa ménimba rakwa néma baangé pulak wa. Kamuké guné nak du dakwana ménimba wulaae rakwa makalkéri musé véte gunékét guna ménimba rakwa néma baangé yamba véngunéngwe? Wunga yate guné nak du dakwa yan kapérandi muséké wate guné yangunén néma kapérandi muséké yamba vékulaka-ngunéngwe wa.
42 Guné néma kapérandi musé yatake kamuké guné ayélapkéri kapéremusé yan du dakwat anga wo? ‘Guné kapérandi musé wa yangunén. Guné kurkale yaréngunénngé wuné gunat yékun yakawutékwa.’ Guné wunga waké yambak. Guné kapérandi musé yatake wunga wangunu, wa paapu yakwa du wa guné. Taale guné yangunén néma kapérandi muséké ma kuk kwayéngunu. Kwayétake guné ayélapkéri kapéremusé yan du dakwat yénga yékun yangunu.” Naandén Jisas.
Jisas gwaaménja kundi wandén sék vaakukwa miyéké
(Mt 7:16-20; 12:33-35)
43 Wani kundi watake Jisas det anga wandén: “Ani gwaaménja kundi nak ma vékungunu. Yéku miyémba kapérandi sék yamba vaakundékwe wa. Kapérandi miyémba yéku sék yamba vaakundékwe wa.
44 Nané miyé sékét véte anga wanangwa, ‘Wani miyé yéku miyé wa. Ani miyé a kapérandi miyé a.’ Naanangwa. Anga vékuséknangwa. Raamény baangwimba nané miyé sék yamba gélénangwe wa. Kapérandi waaramba nané yéku miyé sék yamba gélénangwe wa.
45 “Bulaa wani kundiké ma vékulaka. Nané miyé sékét véte miyéké wanangwa. Miyéké vénangwa pulak wa nak du dakwana jémbaa véte deku mawuléké vénangwa. Yéku duna mawulémba yéku mawulé male yaalandéka yéku kundi bulte yéku musé yandakwa. Kapérandi duna mawulémba kapérandi mawulé male yaalandéka kapérandi kundi bulte kapérandi musé male yandakwa.” Naandén Jisas.
Du vétik gaa kurénngé Jisas wandén
(Mt 7:24-27)
46 Jisas anga wandén: “Guné wunat anga wangunéngwa, ‘Méné, nana Néman Du wa.’ Wunga wate wuna kundi yamba vékungunéngwe wa. Kamuké guné wunga wate wuna kundi vékumuké kalik yo?
47 Wunéké yaae wuna kundi vékute wawutékwa pulak yakwa du dakwa wan ani du pulak wa.
48 Dé yéku gaa kaaké we néma kwaawu vaandén. Vaae matu taakumba kwaat taawundén. Taawutake yéku apamama yan gaa kutndén. Kutndéka maas viyaae kwayé kwe wani gaamba viyaandéka wani gaa yamba vaakére wa. Yénga ye vaakétndék? Néma jémbaa ye yéku gaa kutndénmba.
49 Wuna kundi baka vékute wawutékwa pulak yakapuk yakwa du dakwa de wan ani du pulak wa. Dé gaa bari kurké watake apamama yakapuk bumbu képmaamba kwaat waayéngwandén. Kwaat yékunmba téndénngé vékulake matumba yamba vaandékwe wa. Yandéka maas viyaae kwayé kwe wani gaamba viyaandéka wani gaa bari vaakérén. Vaakétndéka kwayé wa kure yén wani gaa.” Naandén Jisas det.