Gyɔn
Ɔkalan Konkonsɛ Ɔbono Ɔ Ŋmarasɛ
Kyu Lii Yesu So Mɔ
1
Wurubuaarɛ Gigyɛbi Mɔ Gi Baa Bingiri Nyamesɛ
1 Lii ko‑o gɛsɛ de gɛsɛ mɔ, Wurubuaarɛ Gigyɛbi mɔ gi bo no. Ɔbono ɔ gyɛ gɛnen Gigyɛbi mɔ ti ɔ bo Wurubuaarɛ asɛ, ne Gigyɛbi mɔ kee gi gyɛ Wurubuaarɛ.
2 Gigyɛbi mɔ gi bo Wurubuaarɛ asɛ lii ko‑o gɛsɛ de gɛsɛ.
3 Ilaa kamaasɛ ibono Wurubuaarɛ gi lɛɛ soso de gɛsɛ pɛwu mɔ, ɔ lɛɛ imɔ naa daa de mɔ-Gigyɛbi mɔ so. Sɛi mɛŋ bo no ibono Wurubuaarɛ gi lɛɛ yɛɛ iŋ gyɛ mɔ‑rɛ mɔ-Gigyɛbi mɔ ne n lɛɛ imɔ.
4 Lii Wurubuaarɛ Gigyɛbi mɔ so ne anyamesɛ mɛ kya nyɛ Wurubuaarɛ asɛ gɛkyena ɔnan ne gɛnen gɛkyena mɔ gɛ gyɛ fatela sa anyamesɛ.
5 Fatela mɔ kya wu gibiri dɔ, ne gibiri mɔ gi mɛŋ taalɛ mɔɔ fatela mɔ.
6 Wurubuaarɛ gi sun ɔnyen ɔko mɛ kya terɛ mɔ yɛɛ Gyɔn.
7 O sun mɔ de ɔꞌ baa tɔgɛ ilaa ibono o nyi kyu lii fatela mɔ so mɔ sa asa de ɔkamaasɛ oꞌ kyu mɔ-nyoro too fatela mɔ so kyu lii ilaa ibono gɛnen Gyɔn baarɛ laa buu sa mɔmɔ mɔ so.
8 Gyɔn mɛŋ gyɛ fatela mɔ berɛ. Ɔ ba de ɔꞌ baa buu fatela mɔ nyoro so ilaa sa asa daa.
9 Fatela mɔ gbaa-gbaa bo no. Mɔ ne n kya kyangɛ sa nyamesɛ kamaasɛ ne i kya wu mɔ mɔ. Gɛnen fatela mɔ ne n kya ba gɛsinkpan so faa.
10 Ɔ wolaa ɔ bo gɛsinkpan mɔ so ne mɔ ne n lɛɛ gɛsinkpan mɔ, ne gɛsinkpan so anyamesɛ mɛ mɛŋ bii mɔ.
11 Ɔ ba mɔ gbaa-gbaa mɔ-gɛsinkpan so, ne mɔ gbaa-gbaa asa mɛŋ kyule sɔɔ mɔ.
12 Asa abono mɛ sɔɔ mɔ, ne mɛ kyu mɔmɔ-nyoro too mɔ so mɔ berɛ, Wurubuaarɛ gi sa mɔmɔ ɔkpa de mɛꞌ wɔra mɔ Wurubuaarɛ mɔ-biana gɛsintin.
13 Gɛnen Wurubuaarɛ mɔ-biana abono, mɔmɔ‑rɛ Wurubuaarɛ gɛsɛ de gibi mɔ gi mɛŋ dɛ fɛɛ ibono anyamesɛ mɛ kya da itɔ korogɛ mɔ. Ne iŋ gyɛ nyamesɛ anɔkyu abɛɛ nyamesɛ ne n wɔra adawo sa gɛwɔnsa kyu korogɛ mɔmɔ. Wurubuaarɛ gbaa-gbaa ne n yɛgɛ ne mɛ wɔra mɔ-biana.
14 Gɛnen Wurubuaarɛ Gigyɛbi gibono gi baa wɔra nyamesɛ ne ɔ kyena saarɛ aye dɔ. A wu mɔ-nyisigyi de aye-ansi. Gɛnen nyisigyi ɔbono ɔ bo mɔ kya nyiile yɛɛ mɔ-nkon ne n gyɛ Wurubuaarɛ mɔ-bi ɔbono ɔ lii Wurubuaarɛ asɛ. Ɔ kpɛ ɔ kya sa aye so gɛwɔnsa dɛnsɛ ne ɔ tansi ɔ gyɛ gɛsintin wura.
15 Gɛnen Wurubuaarɛ Gigyɛbi gibono ilaa ne Gyɔn gi tɔgɛ mɔ. Gyɔn gi lɛɛ gibaa nyiile mɔ yɛɛ, “Ɔdɛ ilaa ne nɛ naa kyena tɔgɛ yɛɛ, ‘Mɔ ɔbono ɔ laa ba me-gɛmara mɔ gi don me ilaa kamaasɛ dɔ mɔ. I kya nyiile yɛɛ ɔ wolaa ɔ bo no pɛi ne i lɔɔ korogɛ me.’ ”
16 Ɔ ta gudu ilaa kamaasɛ dɔ so mɔ, ɔ kya sa aye so gɛwɔnsa dɛnsɛ ne ɔ kya wɔra ilaa ɔ kya sa aye pɛwu ɔ kya kpe ɔ kya ba.
17 Dedaa Wurubuaarɛ gi sa anyamesɛ mɔ-ɔson nbara mɔ, o kyu naa daa de Oloobu Mosisi so. Ne Wurubuaarɛ gi san lɛɛ mɔ-gɛwɔnsa dɛnsɛ de mɔ-gɛsintin nyiile anyamesɛ mɔ, o kyu naa daa de Yesu Kirisito so.
18 Nyamesɛ kamaasɛ mɛŋ ti taa wu Wurubuaarɛ kerɛ. Wurubuaarɛ mɔ-bi kolon ɔbono o nyi Wurubuaarɛ gisen dɔ ilaa mɔ ne n lɛɛ Wurubuaarɛ gidebi nyiile anyamesɛ.
Gyɔn Ɔbono Ɔ Lɔrɔ Ɔkpa Sa Ɔmɔlɛgɛbo Mɔ
19 Fɛꞌ nu ilaa ibono Wurubuaarɛ gi sun Gyɔn yɛɛ ɔꞌ baa tɔgɛ anyamesɛ mɔ. I lii fɛɛ Gyuda awura abelɛnsɛ abono mɛ bo Gyɛrusalem ɔsowolɛ so mɔ, mɛ sun Wurubuaarɛ asunbi alɛɛbo ako de Lɛfi gikpen dɔ asa ako Gyɔn asɛ, ne mɛ kpaa taasɛ mɔ yɛɛ mɔ ne n gyɛ anɛ?
20 Mɛ kpaa taasɛ mɔ gɛnen mɔ, ɔ tɔgɛ gɛsintin sa mɔmɔ. Ɔ mɛŋ ŋara ɔmɔ. Ɔ tɔgɛ tigi mɔmɔ yɛɛ, “I mɛŋ gyɛ me ne n gyɛ asa ɔmɔlɛgɛbo ɔbono Wurubuaarɛ yɛɛ ɔ laa sun mɔ.”
21 Gyɔn gi tɔgɛ mɔmɔ gɛnen mɔ, mɛ kii taasɛ mɔ yɛɛ, “Ne iŋ gyɛ fo ne n gyɛ kaasɛ ɔbono mɔ, fo ne n gyɛ anɛ? Fo gyɛ Oloobu Ilaagya abɛɛ?” Gyɔn gi lɛɛ gɛnɔ yɛɛ, “Kuaa, meŋ gyɛ Ilaagya.” “Mɔ, fo ne n gyɛ Wurubuaarɛ ikalan ɔtɔgɛbo mɔ?” Ne Gyɔn gi kii lɛɛ gɛnɔ yɛɛ, “Kuaa.”
22 Nfono mɔ, isɔɔ mɔ mɛ tɔgɛ mɔ yɛɛ, “Kii tɔgɛ aye isa ɔbono fo gyɛ mɔ. I kaaborɛ aꞌ nyɛ ilaa iko kpaa tɔgɛ abono mɛ sun aye mɔ. Fo gbaa-gbaa asɛ mɔ, fo ne n gyɛ anɛ daa?”
23 Gyɔn gi tɔgɛ sa mɔmɔ yɛɛ, “Wurubuaarɛ ikalan ɔtɔgɛbo ɔbono mɛ kya terɛ mɔ yɛɛ Isaya mɔ gi ŋmarasɛ yela Wurubuaarɛ agyɛbi dɔ yɛɛ,
Mɛ laa nu ɔko gigyɛbi gipen dɔ,
ɔ laa kpen ɔ kya tɔgɛ ɔ kya sa mɔmɔ yɛɛ,
‘Fɛꞌ lɔrɔ fɛye-akyenabi de fɛꞌ baala fɛye-nyoro gyoo Wurubuaarɛ.’
Me ne n gyɛ gɛnen kaasɛ ɔbono Isaya darɛ mɔ.”
24 Gyuda awura abelɛnsɛ abono mɛ sun isɔɔ mɔ Gyɔn asɛ gɛnen mɔ mɛ gyɛ daa Farasii gikpen dɔ asa.
25 Imɔso isɔɔ mɔ mɛ taasɛ Gyɔn yɛɛ, “Fo yɛɛ iŋ gyɛ fo ne n gyɛ ɔbono Wurubuaarɛ laa sun de ɔꞌ baa mɔlɛgɛ aye mɔ, foŋ gyɛ Oloobu Ilaagya, ne foŋ kii fo gyɛ Wurubuaarɛ ikalan ɔtɔgɛbo mɔ, i wonɛ so ne fo kya gyere asa Wurubuaarɛ sagyere?”
26 Mɛ taasɛ Gyɔn gɛnen mɔ, ɔ lɛɛ gɛnɔ yɛɛ, “Me berɛ, n dɛ daa nkyu n kya gyere fɛye Wurubuaarɛ sagyere. Ɔko, mɔ, gi ti ba ɔ saarɛ fɛye dɔ gbaa, fɛŋ kii fɛ nyi mɔ.
27 I bo no yɛɛ n gyɛ mɔ-ɔbelɛnsɛ berɛ. Meŋ kii fo mɔ de sɛi. Fɛɛ nꞌ ba gɛsɛ de nꞌ kyu mɔ-ayaawolɛ kyu tolɛ mɔ-ayaa dɔ sa mɔ gbaa mɔ, meŋ fo.”
28 Gɛnen ilaa idɛ pɛwu i ba daa Bɛtani ɔsowolɛ so Gyɔɔdan ɔbon gibenbɛ giko mɔ so owi ɔbono Gyɔn kya gyere asa Wurubuaarɛ sagyere mɔ.
Yesu Gi Wɔra Fɛɛ Wurubuaarɛ Sandɛ
29 Imɔ gɛdɛ kɛsɛ mɔ, Gyɔn gi wu Yesu naa ɔ kya ba de mɔ asɛ, ne ɔ tɔgɛ yɛɛ, “Fɛꞌ kerɛ ɔbono Wurubuaarɛ laa kyu lɛɛ asunbi fɛɛ sandɛ mɔ. Ɔnyen baarɛ lɛwu ne nan kpaarɛ anyamesɛ ilaa nyɛnyɛn fuɛ sa mɔmɔ.
30 Ɔdɛ ilaa ne nɛ naa kyena tɔgɛ yɛɛ, ‘N gyɛ mɔ-ɔbelɛnsɛ berɛ. Meŋ kii fo mɔ de sɛi mɔ. I kya nyiile yɛɛ ɔ wolaa ɔ bo no pɛi ne iꞌ lɔɔ korogɛ me.’
31 Me-gibaa so mɔ, maŋ wu mɔ bii. Mɔ so ne Wurubuaarɛ gi sun me ba gɛsinkpan so de nꞌ gyere asa Wurubuaarɛ sagyere de nꞌ baa lɛɛ mɔ gɛwi nyiile Isirale awura.”
32 Gyɔn gi buu Yesu ilaa sa asa mɔ yɛɛ, “Nɛ wu Wurubuaarɛ Oduduu mɔ gi kpelegɛ fɛɛ bonbuɛ lii soso, ne ɔ baa suu de Yesu.
33 Gɛnen owi ɔbono pɛwu mɔ, meŋ wolaa bii mɔ. Wurubuaarɛ ɔbono o sun me yɛɛ nꞌ baa gyere asa Wurubuaarɛ sagyere mɔ ne n tɔgɛ sa me yɛɛ, ‘Nyamesɛ ɔbono fo wu Wurubuaarɛ Oduduu mɔ gi kpelegɛ lii soso baa suu de mɔ mɔ, gɛnen kaasɛ ɔbono ne nan kyu Wurubuaarɛ Oduduu kyu gyere asa Wurubuaarɛ sagyere mɔ.’
34 Nɛ wu imɔ de me-ansi. Imɔso ne nꞌ kya buu mi‑i sa fɛye yɛɛ mɔ ne n gyɛ Wurubuaarɛ mɔ-bi mɔ.”
Yesu Akasɛbo Gyangbarasɛ
35 Imɔ gɛdɛ kɛsɛ kee mɔ, Gyɔn mɔ‑rɛ mɔ-akasɛbo mɔ dɔ anyɔ ako mɛ yelɛ.
36 O wu Yesu naa ɔ kya kyon mɔ, ɔ tɔgɛ yɛɛ, “Fɛꞌ kerɛ. Ɔbono Wurubuaarɛ laa kyu lɛɛ asunbi fɛɛ sandɛ mɔ ne.”
37 Gyɔn akasɛbo mɔ mɛ nu ibono ɔ tɔgɛ gɛnen so mɔ, mɛ naa buu Yesu.
38 Yesu gi kisee kerɛ ne o wu mɔmɔ mɛ buu mɔ gɛnen mɔ, ɔ taasɛ mɔmɔ yɛɛ, “Menɛ ne fɛ kya laarɛ?” Mɛ lɛɛ gɛnɔ yɛɛ, “Rabi! Fonɛ ne fo sogɛ?” (Rabi gɛsɛ ne n gyɛ yɛɛ onyiilebo.)
39 Mɛ taasɛ mɔ-ɔlooten gɛnen mɔ, Yesu gi tɔgɛ sa mɔmɔ yɛɛ, “Fɛꞌ baa kpe de fɛꞌ kpaa kerɛ.” Imɔso mɛ naa buu mɔ kpaa fo nfono ɔ bo mɔ. Mɛ kyena mɔ asɛ nno owi ɔbono ɔkara ɔ san gɛnen gɛkɛ mɔ dɔ mɔ pɛwu. Owi ɔbono mɛ naa buu Yesu gɛnen mɔ, i laa wɔra fɛɛ owi gbaasɛ, iwi inan dɔ.
40 Andiru, Simon Piita mɔ-tedɛ, gyɛ asa anyɔ abono mɛ nu ilaa ibono Gyɔn gi tɔgɛ mɔ ne mɛ naa buu Yesu mɔ dɔ ɔko.
41 Andiru gi kpe nno kii ba mɔ, ilaa ibono ɔ daa giwɔra mɔ ne n gyɛ yɛɛ ɔ kpaa laarɛ mɔ-tedɛ Simon gɛten, ne o buu sa mɔ yɛɛ, “A wu Masaya mɔ.” (Masaya gɛsɛ ne n gyɛ yɛɛ ɔbono Wurubuaarɛ gi sun yɛɛ ɔꞌ baa mɔlɛgɛ anyamesɛ de mɛꞌ nyɛ Wurubuaarɛ asɛ gɛkyena mɔ.)
42 Andiru gi buu sa mɔ-tedɛ Simon gɛnen mɔ, o kyu mɔ kpe Yesu asɛ. Yesu gi kerɛ mɔ, ne ɔ terɛ mɔ-ginyen sa mɔ yɛɛ, “Fo ne n gyɛ Simon, Gyɔn mɔ-bi mɔ. Mɛ laa san terɛ fo-ginyen yɛɛ Sɛfasɛ.” (Sɛfasɛ gɛsɛ ne n gyɛ yɛɛ Piita abɛɛ gifolɛ.)
Yesu Gi Terɛ Filipo De Natanelɛ
43 Imɔ gɛdɛ kɛsɛ mɔ, Yesu gi sa gɛwɔnsa yɛɛ ɔ laa kpe Galeli gɛsinkpan so. O wu Filipo ne ɔ tɔgɛ sa mɔ yɛɛ, “Baa buu me de foꞌ wɔra me-ɔkasɛbo.”
44 Filipo kee gi lii Bɛsayida, ɔsowolɛ ɔbono so Andiru de Piita mɛ lii mɔ.
45 Filipo gi wu Natanelɛ ne o buu sa mɔ yɛɛ, “Nyamesɛ ɔbono Mosisi gi wolaa tɔgɛ mɔ-ilaa yela Wurubuaarɛ nbara mɔ dɔ mɔ ne Wurubuaarɛ ikalan atɔgɛbo mɔ kee mɛ kpɛ ma‑a tɔgɛ mɔ-ilaa mɔ, ndɛ berɛ, a wu mɔ de aye-ansi. Mɔ ne n gyɛ Yesu Nasarɛtɛnyen, Gyosɛfo mɔ-bi mɔ.”
46 Filipo gi tɔgɛ Yesu ilaa sa mɔ gɛnen mɔ, Natanelɛ gi kisee taasɛ Filipo yɛɛ, “Imɔso nyamesɛ gbaaꞌ ɔko laa taalɛ lii Nasarɛtɛ ɔsowolɛ ɔbono so?” Nfono ne Filipo gi tɔgɛ sa mɔ yɛɛ, “Fo berɛ, baa kerɛ.”
47 Yesu gi wu Natanelɛ naa ɔ kya ba mɔ asɛ mɔ, ɔ tɔgɛ yɛɛ, “Fɛꞌ kerɛ, Isiralenyen gbaa-gbaa, ɔŋ kya penɛ asa.”
48 Yesu gi tɔgɛ sa Natanelɛ gɛnen mɔ, Natanelɛ gi taasɛ mɔ yɛɛ, “Nnɛ ne fo wɔra ne fo bii me-gidebi?” Ne Yesu gi tɔgɛ sa mɔ yɛɛ, “Pɛi de Filipo ɔꞌ lɔɔ terɛ fo lii gifeeya oyii mɔ asɛ mɔ, nɛ ti wolaa wu fo.”
49 Yesu gi buu Natanelɛ nyoro so ilaa sa mɔ gɛnen mɔ, Natanelɛ gi tɔgɛ sa mɔ yɛɛ, “Ɔbelɛnsɛ, fo ne n gyɛ Wurubuaarɛ mɔ-bi mɔ. Fo ne n gyɛ wura sa aye Isirale awura mɔ.”
50 Nfono ne Yesu gi taasɛ mɔ yɛɛ, “Ibono nɛ buu sa fo yɛɛ nɛ wolaa wu fo gifeeya oyii mɔ asɛ mɔ so ne n yɛgɛ ne fo sɔɔ me gyi faa? Fo berɛ, yɛgɛ! Fo laa baa wu ilaa gbaaꞌgbaa don idɛ gbaa.
51 Gɛsintin ne nꞌ kya tɔgɛ fɛye faa, fɛ laa wu Wurubuaarɛ dɔ i laa bugi de fɛꞌ wu Wurubuaarɛ dɔ isɔɔ mɛ laa dii mɛ kya kpelegɛ me, anyamesɛ pɛwu mɔmɔ-daa mɔ so.”