BAJX SAMUEL
Tx'olbil Xo'l Yi Liwre'j
Tul yi liwr tetz Bajx Samuel na ẍchaj yi ẍe'n cu'n ban yi stzaje'n wi' yi e'chk tiempa'tz yi nchicawun tzaj yi e' pujul xtisya' cwent Israel. Nin na ẍchaj yi ẍe'n cu'n toque'n yi bajx chireyil yi e' aj Israel tan chicawu'n.
Ej nin tul yi liwre'j, skile' yi mbi cu'n bajij scye'j ox yaj yi na chibi'aj: Samuel, Saúl tu Luwiy.
Yi xe' cyakil yi chusu'n yi na jal ka'n tul cyakil yi liwre'j i'tz: Yi ko at c'ulutxumil jun tan banle'n tane'n yi ca'wl Ryos sjalok yi banl Kataj tibaj. Ma na ko at jun yi na tzan tan pajle'n ca'wl Ryos ilenin na ben tul il. Clar cunin na lajluchax tul cap. 2:30 kale jilone't Kataj Ryos tetz yi wi'tz pale' Elí: “...ntin swak'e' chik'ej yi e' yil cyak' wetz ink'ej tan chic'ulutxumil. Ma yi e' yi quil cyak' ink'ej, tz'elpon chitx'ixl wa'n”.
Ja bixe' chireyil yi e' aj Israel tan Ryos poro tan tu' yi ch'inch'uj nin e' ban tan jakle'n tetz. Ja tak' Ryos chireyil poro nk'e'tz tajbil i'. Na ntin i' yi mero ajcaw squibaj, nin i' yi mero ajcaw squibaj cyakil wunak yi ate' wi munt (2:7-10).
Yi Weklil Yi Liwre'j
Yi bajx wekl (Cap. 1–7) na jilon te yi toque'n cyen Samuel tetz pujul xtisya'.
Yi ca'p wekl (Cap. 8–10) na jilon te yi toque'n cyen Saúl tetz rey.
Yi toxe'n wekl (Cap. 11–15) na jilon te yi tiemp yi ncawun tzaj Saúl.
Yi cyaje'n wekl (Cap. 16–30) na jilon te yi toque'n Saúl tan quimse'n klo' David.
Yi to'e'n wekl (Cap. 31) na jilon te yi chiquime'n Saúl tu yi e' tetz cy'ajl.
1
Yi tk'ol Kataj Ryos jun tal Ana
I tzun bantz tenẍchan le jun ama'l wi'wtz cwent Efraín yi na bi'aj Ramá, at tzun jun yaj yi xonl k'ajtzun Zuf najlijtz, yi na bi'aj Elcana. Yi Elcanaja'tz i' jun cy'ajl Jeroham, nin yi Jeroham, Eliú bi' yi taj. Nin yi Eliúja'tz, Tohu tzun bi' yi tetz taj banak cyentz. Tircu'n yi e'a'tz e' len cu'n xonl k'ajtzun Efraín. Yi Elcana cob txkel banak, Ana bi' jun, ma yi junt Penina bi', nin yi Penina wi'nin tetz tal e' jal, ma yi Ana quinin talaj jun tal. Yi Elcana, cyakil nin yob na xa'ktz tan c'u'laje'n Kataj Jehová, yi cya'l na xcye' quen te'j, nin tan pate'n xtx'ixwatz swutz i' jalen le tnum Siló* kale atit yi ca'l Kataj. Nin cho'n najlij Elí yi wi'tz pale' tan banle'n yi munl xe ca'l Kataj, tu cob cy'ajl yi na chibi'aj Ofni tu Finees, na ncha'tz e', e' len cu'n pale'.
I tzun yi na opon tiempil tan tk'ol Elcana yi xtx'ixwatz tetz Kataj Ryos, nin tzun na tak' i' mu'ẍ cyetz Penina te yi chi'baja'tz tuml tircu'n yi e' tal, ma tetz junt txkel, yi Ana, na tzun tak' jun chumbalaj piẍ te yi oya'tz tetz, na wi'nin na pek' i' te'j, wech na qui'c talbil i' tan Kataj Ryos. Nin tan yi xtxolbila'tz nin tzun na oc Penina tan xuxe'n Ana nin tan xcy'aklil te'j, nin wi'nin na octz tan telse'n xtx'ix na qui nin tak' Kataj Ryos ama'l tetz Ana tan jale'n jun tal.
I tzun yi na jepon yi jujun yob, yi na ben Ana le ca'l Kataj Ryos, ilen nin tzun na oc Penina tan xuxe'n i', nin tan xcy'aklil te'j, nin tan yi xtxolbila'tz wi'nin tzun na ok'tz tan yi bis yi at cu'nt, nin qui't tzun na wantz tan paj. Jakol tzun Elcana tetz Ana: “Ana ¿mbi na awok'lej? ¿Mbi tzuntz qui't nin na cẍwan tan paj bis? ¿Nk'e'tz pe' ba'nt cu'n in wetz swutz yi ate'k lajuj awal?” stzun Elcana bantz tetz Ana.
Ej i tzun ban jun tirtz, le tnum Siló, yi wi't wane'n Ana nin tzun el tzajtz, nin bentz le ca'l Kataj. Yi topone'n Ana cho'n tzun c'olchij Elí, yi wi'tz pale' naka'je'l tzaj yi puert yi na kocpon cunin le ca'l Kataj Ryos. 10 Wi'nin tzun tok'e'n Ana yi tocompone'n, nin tan paj yi wi'nin sotz c'u'lal at cu'nt, nin tzun oc i'-tz tan nachle'n Kataj. 11 I tzun taltz: “Kataj Ryos, ilu' yi Ryos yi cya'l na xcye' quen te'j, nink nu'l tx'akxuj tc'u'lu', nink tz'el k'ajabu' swe'j, tk'ab yi sotz c'u'lal yi atin cu'nt. Yi wajbil ta', i'tz yi nink tak'u' jun tal wal, nin yil tak'u' yi jun tal wala'tz, jun cu'n yol swak'e' teru' tan xcone'n xe ca'lu' tetz cyakil tiemp, nin quil tz'el c'aplu'n yi xi'il wi' bantz tule'n tx'akx tkac'u'l yi i'tz jun ẍchakumu',” stzun Ana bantz tul yi oración. 12 Ej nin tan paj yi nim nin jun chin tkuj ban Ana tan nachle'n Kataj, nintzun oc cwent Elí te yi stzi' Ana te yi na tzan tan nachle'n Kataj. 13 Poro yi Ana tc'u'l cuntu' na tzan tan nachle'n Kataj. Nk'e'tz chin wi' nin i' ban. Nin tan paj yi numun cuntu' nachol Ana Kataj, nintzun xtxum Elí yi kbarel lo' i'. 14 Bene'n nintzun tlol Elí tetz:
—¿Ana, tona' nin lcyaj cyen yi xc'ala'i'n awa'n? ¡Cyajk cyen awa'n jalcu'ne'j! stzun Elí bantz tetz.
15 —Ta', chij Ana, nk'e'tz a' at tinwi'. Nk'e'tz ik jajk oc a' tinwi', ma na at jun chin bis tetz walma', cha'stzun te na chintzan tan xtxole'n nin tetz Kataj. 16 Quil xtxumu' yi ink jun yab xna'n. Qui', yi in wetz nachle'n Kataj mimban na wi'nin na sotz inc'u'l, nin wi'nin bis at swetz, stzun Ana bantz tetz Elí yi wi'tz pale'.
17 Yi tbital Elí yi xtxolbila'tz nintzun taltz:
—Tzatzin cu'n cẍben. Nink tak' Kataj tzatz tircu'n yi mmajak tetz, stzun Elí bantz tetz Ana.
18 —Tyoẍtu' teru' ta', stzun Ana bantz.
Ej nintzun pakxij junt tir Ana le chiposar, nin octz tan wa'a'n. Nin jetza'tz qui't bisun i' junt tir.
19 Ej i tzun le junt eklok, chic'ase'ntz chin bixe' skil, ej, nin te yi nsken wi't bnix yi chimunl swutz Kataj Ryos, nintzun e' pakxijtz xe chica'l le tnum Ramá. Nintzun e' witbej quib Ana tu Elcana yi chmil. Nintzun ban Kataj tane'n yi xtxolbil yi el stzi' Ana tan jakle'n tetz, tan tk'ol ama'l tan jale'n jun tal i'. 20 Ej cha'stzun te toque'n cyen Ana tetz ch'on wi', nin yi je'n pone'n yi tiempil i', nin tzun ul yos tuch', nin oc tk'ol bi' yi tal ni'a'tz tetz Samuel, na nin el stzi' tan jakle'n tetz Kataj Ryos.
21 Ej opone'n nintzun ban tiemp tan bene'n Elcana tuml tircu'n yi e' najal tu yi junt txkel le tnum Siló, tan tele'n cu'n i' te yi yol yi suki'nt ta'n tetz Kataj Ryos, nin tan toye'n yi xtx'ixwatz yi na pat-xij cyakil yob. 22 Ma tetz Ana qui nin tzun ben xomoktz scye'j, na nin tal i':
—Qui nin lchimben, ma na jalen yil tz'el tal wal te xtxu'tx. Ej kalena's tzun lbentz wa'n tan tabnaje'n tk'ab Kataj, nin ta'ste'n nin lcyaje't-tz wa'n tan xcone'n xe ca'l Kataj tetz cyakil tiemp, chij Ana tetz Elcana.
23 —Ba'n tzaban yi xtxolbil yi mas na cẍpek' te'j. Ba'n ẍcyaj cyen jalen yil tz'el yi ni' te xtxu'tx. Ba'n tzun cxe'l cu'n te yi xtxolbil yi masuk, stzun Elcana bantz tetz Ana.
Ej cha'stzun te cyaje'n cyen Ana, nin octz tan ẍch'uyse'n yi tal ni' jalen yi quiwixe'n nin yi tele'n te xtxu'tx. 24 Yi tele'n te xtxu'tx, tal juye't nintzun i' yi bene'n ticy'le'n le ca'l Kataj jalen le tnum Siló. Nintzun ben tcy'al Ana jun tor yi sken tz'ak ox yob ta'n. Ncha'tz ben tcy'al junak cob liwr triw, tu jun tz'u'm win tan toye'n tetz Kataj. 25 Yi wi't cyoyil yi tor tetz jun chitx'ixwatz swutz Ryos cya'n nintzun cyabnaj yi tal ni' Samuel tetz Elí. 26 I tzun tal Ana tetz Elí:
—Max c'u'lu' ta', poro yi yol yi swale' teru', i'tz yi mero bintzij. Yi in wetz in yi jun xna'n yi ulak oxix yob tan nachle'n Kataj Ryos tzone'j, nin at ninu'-tz naka'j banak. 27 Ya'stzun injakol tetz Kataj tan tk'ol jun tal wale'j swetz, nin jun cu'n ja tak' i' swetz. 28 Nin ja insuk tetz Kataj yi tzinjatxe' yi wal tk'ab i' tan xcone'n tetz i' tzone'j le ca'l Kataj jalen yil quim, stzun Ana bantz tetz Elí.
Yi tbital Elí yi xtxolbila'tz, nintzun cu' mejloktz, jalen yi cwe'n pone'n yi plaj wuxtx'otx' tan tak'le'n k'ej Kataj Ryos.
* 1:3 “Siló” ya'stzun bi' yi ama'l kale atit yi ca'l Kataj. 1:11 Nm 6:5. 1:20 Yi bi'aj Samuel le hebrey na elepont “yi jun yi jaklijt”.