19
Tã bélé-bélé ûꞌdú ꞌbá Zãkáyõ rî tãsĩ rî
1 Gõꞌdá Yésũ drí ngãzó nĩlí kôrô jạ̃rı̣́bạ̃ Yérĩkõ kâ rî ꞌásĩ.
2 Ãgô ãzâ bê tólâ rú lâ Zãkáyõ, gólâ rĩꞌá drı̣̃-ꞌbá bélé-bélé ûꞌdú ꞌbá kâ ꞌî, gólâ rĩꞌá kpá ngá-tı̣̂ ãmbá rî ꞌbá yí bê dũû, tã ndẽé gólâ kô. Õjílã ndrĩ ꞌbãá ĩyî bélé-bélé ûꞌdú ꞌbá lôvó kô, tãlâ gólĩyî rî ĩyî trá lãꞌbí gólĩyíkâ îzãlé kpá rĩꞌá lãfâ õjílã kâ âdólé nyãlé.
3 Zãkáyõ ârî bê kĩꞌá nĩ rî, Yésũ trá ânĩꞌá kôrô jạ̃rı̣́bạ̃ ꞌásĩ rî, gólâ lẽ trá cú Yésũ rî lı̣̃fı̣́ ndrẽlé. Zãkáyõ rĩꞌá ãgô kútúwạ́ ꞌî, nyãgõrã ró, îcá Yésũ rî rúꞌbạ́ ndrẽlé tólâ kô, tãlâ õꞌbí trá dũû.
4 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, râ trá lậvũlı̣́ sı̣́sı̣́ ꞌálâ mbãlé fê ạ́ngı̣́ tõrõngõlõ lâ drı̣̃ı̣̂ Yésũ rî lậvũ-lậvũ tẽlé rúꞌbạ́ lâ ndrẽlé.
5 Gõꞌdá Yésũ âcálé bê té fê ạ́ngı̣́ ꞌdĩ zẽlé rî, gólâ drí Zãkáyõ rî zı̣̃zó kĩ nĩ rî, “Zãkáyõ, Zãkáyõ, ní ârî vũdrı̣́. Ãndrõ nô rî, má lẽ trá nĩlí rĩlí ní drí ꞌbã ꞌálâ ní bê.”
6 Ãyĩkõ cî Zãkáyõ trá. Drílâ ârízó fê drı̣̃ sĩ vũdrı̣́ ꞌwãâꞌwâ, nî-bê-yã fẽlé Yésũ drí.
7 Gõꞌdá õjílã ndrê bê ꞌdó Yésũ nĩ trá Zãkáyõ drí ꞌbã ꞌálâ rî, gólĩyî ngâ trá ndrĩ ꞌdó úlı̣́ ngũrũ-ngũrũ bê kĩ nĩ rî, “ꞌÉꞌẽ, Yésũ nĩ íyíkâ rĩlí ãgô tã õnjí ꞌbá nã drí ꞌbã ꞌálâ ãꞌdô drí yã?”
8 Zãkáyõ drí gõzó âdrélé Yésũ ágálé ãnyî, íyî ômbê kúkú âdĩlí tã âtázó kĩ nĩ rî, “Kúmú ámákâ, ní âyê mâ tã õnjí ámákâ tãsĩ. Má lẽ trá ngá ãmbá má drí ꞌbãzó ĩꞌdí bê lâ nõ lãfálâ cãlé rı̣̃, ãzâ ꞌbá yî fẽzó õjílã ĩzã ꞌbá ngá ãkó rî yî drí. Gõꞌdá má lẽ trá lãfâ tíbê õjílã kâ má drí rĩꞌá âdólâ nyãlé rî ꞌbá yí kâ rî lôgõlé vólé gólĩyî drí. Má lẽ gõꞌdá võ lâ fẽlé ândâlâ sû õjílã drí ãlô-ãlô.”
9 Yésũ kĩ nĩ rî gólâ drí rî, “Kậyı̣̂ ãndrõ nô sĩ rî, Ôvârí âyê nî trá tã õnjí áníkâ tãsĩ. Sı̣́sı̣́ rî, ní âꞌdô trá gbõ bélé-bélé ûꞌdú ꞌbá ꞌî rî, ní îzã lãꞌbí trá, õjílã kĩ nĩ rî, ní âꞌdó Ãbãrãyámã rî ózõwá ꞌî kô. Tákõ ngbãângbânõ rî, nî pạ̃tı̣́-pạ̃tı̣̃ ró Ãbãrãyámã rî ózõwá ĩꞌdî, tãlâ ní âjâ drı̣̃ trá tã õnjí áníkâ ꞌásĩ.
10 Má drí ânĩrĩ Ôvârí ngá lésĩ rî tú rî, má ânĩ cé õjílã gólĩyî ậvı̣̃ ꞌbá trá lạ́tı̣̂ Ôvârí kâ ꞌásĩ tã õnjí drí rî pãlé.”
Íꞌdígówá kúmú ạ́ngı̣́ ãzâ drí drı̣́-ãcê fẽzó rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá íyíkâ
lı̣̃fı̣́ lõmbâ bê rî drí rî tãsĩ
(Mãtáyõ 25.14-30)
11 Gõꞌdá nĩngá sĩ, Yésũ îtónã trá íꞌdígówá ãzâ âtálé õjílã nĩ ꞌbá ĩyî âjílí Yẽrõsãlémã ꞌálâ rî drí, tãlâ õjílã ꞌdî ꞌbá yî ı̣̂sũ ĩyíkâ bê rî, tã Yésũ drí rĩꞌá âtálâ tã kũmũ Ôvârí kâ rî tãsĩ rî âꞌdô rû ꞌẽꞌá ãkpãkãꞌdã ĩyî lı̣̃fı̣́ drı̣̃ ꞌá, Yẽrõsãlémã ꞌá tólâ.
12 Gólâ kĩ nĩ rî, “Ãgô ãmbá ãzâ úzı̣̂ gólâ trá nĩlí ꞌbạ̃drı̣̃ ãzâ ꞌá jẽjẽ ró íyî ꞌbãlé kúmú ꞌbạ̃drı̣̃ íyíkâ kâ ró, gõꞌdá âgõlé yí drí ꞌbã ꞌálâ.
13 Drẽ ãkpã gólâ ngá drẽ nĩlí ꞌbã ꞌásĩ kô, gólâ ậzı̣̂ rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá íyíkâ trá mûdrı̣́ ânĩlí yí ngálâ, tã íyíkâ ꞌẽꞌá âtálâ gólĩyî drí rî ârílí. Drílâ lãfâ fẽzó gólĩyî drí cé tı̣̂tı̣̂ lãfâ párá nâ kâ. Gõꞌdá drílâ tã âtázó gólĩyî drí kĩ nĩ rî, ‘Nĩ ꞌê lôsĩ lãfâ ámákâ nõ drí mbãzó, ãꞌdô ró bê ãmbá má drí.’ Gõꞌdá gólâ drí ngãzó nĩlí ꞌbạ̃drı̣̃ jẽjẽ ró nã ꞌálâ.
14 Õjílã gólâ rî ífífí kâ rî gã ĩyî gólâ dó ꞌbãlé kúmú ró ĩyî drı̣̃ı̣̂, gólĩyî drí kpá tã âtízó jõlé ꞌbạ̃drı̣̃ jẽjẽ ró ꞌdĩ ꞌálâ kĩ nĩ rî, ‘Mã lẽé ãgô ꞌdĩ kô ꞌbãlé kúmú ró ãmâ drı̣̃ı̣̂.’
15 “Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, óꞌbã gólâ trá kúmú ró, âgõ trá yí drí ꞌbã ꞌá. Gõꞌdá gólâ âgõ bê rî, ậzı̣̂ rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá íyíkâ ꞌdĩ ꞌbá yî trá ndrĩ ânĩlí yí ngálâ, gólâ lẽ trá lãfâ yí drí âyélé gólĩyî drı̣́gạ́ rî ndrẽlé, ãꞌdî kâ rî lậvũ nĩ kôrô yã?
16 Gõꞌdá rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá ãlô rî drí ânĩzó gólâ ngálâ kĩ nĩ rî, ‘ꞌBã-lı̣́pı̣̂, má ꞌê lôsĩ trá lãfâ párá nâ kâ ꞌdĩ lôpê rû trá ândálé mûdrı̣́.’
17 Gólĩyî lı̣́pı̣̂ ꞌdĩ kĩ nĩ rî ãgô ꞌdĩ drí rî, ‘Tã tãndí ꞌî, má âꞌdô ánî ꞌbãꞌá kpá kúmú ꞌbạ̃drı̣̃ mvá mûdrı̣́ rî kâ ró.’
18 Gõꞌdá rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá rı̣̃ lâ rî drí ânĩzó gólâ ngálâ kĩ nĩ rî, ‘ꞌBã-lı̣́pı̣̂, má ꞌê lôsĩ trá lãfâ párá nâ kâ ꞌdĩ lôpê rû trá ândálé njı̣̂.’
19 Gólĩyî lı̣́pı̣̂ ꞌdĩ kĩ nĩ rî ãgô ꞌdĩ drí rî, ‘Tã tãndí ꞌî, má âꞌdô ánî ꞌbãꞌá kpá kúmú ꞌbạ̃drı̣̃ njı̣̂ kâ ró.’
20 “Gõꞌdá ãzâ drí kpá ângázó kĩ nĩ rî, ‘ꞌBã-lı̣́pı̣̂, lãfâ áníkâ tíbê fẽlé má drı̣́gạ́ lãfâ párá nâ kâ rî rĩꞌá nõ, má âbí lôgõꞌá lâ ní drí, má lậpı̣̂ zãâ rĩꞌá kpậkậ ítá kâ ꞌá nõ.
21 Ũrı̣̃ ꞌê mâ ꞌẽꞌẽ, tãlâ nî õjílã ạ̃wạ́lạ́kạ́ ꞌî. Ní rî ngá gólĩyî ꞌbã ꞌbá áníkâ ró kô rî trõlé ꞌdó ndrĩ ní drí, gõꞌdá ní rî kpá ngá gólĩyî õjílã kâ ı̣̂ꞌdı̣́lı̣́ kã ꞌbá âꞌdó ꞌbá áníkâ ró kô rî ŋõlé ndrĩ ní drí.’
22 Gõꞌdá ãgô ꞌdĩ lı̣́pı̣̂ lâ kĩ nĩ rî, ‘Nî rĩꞌá rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá õnjí ꞌî. Tã ꞌdî âfõ nî rî gógó sı̣́lı̣́ sĩ kĩ nĩ rî, má ãꞌdô õjílã ạ̃wạ́lạ́kạ́ ꞌî.
23 Tãlâ ãꞌdô ꞌî ní drí lãfâ ꞌdĩ ꞌbãzó cú ĩtí lôsĩ ꞌẽzó ĩꞌdî sĩ lâ, drílâ tı̣̃zó nĩꞌá sı̣́sı̣́ ꞌálâ kô yã? Tã ní drí lãfâ ꞌdĩ lậpı̣́zó rĩlí cú ĩtí ꞌdĩ rî, má lẽ trõlâ vólé ní drı̣́gạ́ sĩ.’
24 “Kúmú drí tã âtázó rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá ãzâ ꞌbá yî drí kĩ nĩ rî, ‘Ní trõ lãfâ ꞌdĩ vólé drı̣́gạ́ lâ sĩ, fẽlé ãgô gólâ íyíkâ ꞌbã ꞌbá tı̣̃lı̣́ ândâlâ mûdrı̣́ rî drí.’
25 Gõꞌdá rû ı̣̂ꞌbũ ꞌbá ꞌdĩ ꞌbá yî kĩ nĩ rî, ‘Gõꞌdá ãgô ãzâ nã kpá rĩꞌá lãfâ dũû bê rî, âꞌdô nõô rî fẽꞌá kpá gólâ drí yã?’
26 Gõꞌdá lãfâ lı̣́pı̣̂ kĩ nĩ rî, ‘Má âtâ drẽ tã ãzâ ãnî drí, õjílã gólĩyî má drí ı̣̂njı̣̃lı̣́ rî, má âꞌdô ngá fẽꞌá drílĩyî gạ̃rạ̃. Gõꞌdá gólĩyî tíbê má drí ı̣̂njı̣̃lı̣́ kô rî, má âꞌdô ngá gólĩyíkâ rî trõꞌá vólé drı̣́gạ́ lâ ĩyî sĩ.
27 Ngbãângbânõ má lẽ nĩ âjî ámâ ạ̃jú-ꞌbá-ãzíyã yî gólĩyî tíbê ámâ lẽ ꞌbá kô ꞌbãlé kúmú ró ĩyî drı̣̃ı̣̂ rî fũlı̣́ ngbãângbânõ ámâ lı̣̃fı̣́ drı̣̃ ꞌá nõngá.’ ”
Tã õꞌbí ãmbá drí Yésũ rî lậgúzó âcárẽ Yẽrõsãlémã ꞌálâ rî ꞌá rî
(Mãtáyõ 21.1-11; Márãkõ 11.1-11; Yõwánĩ 12.12-19)
28 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, Yésũ drẽ zãâ rĩꞌá nĩꞌá Yẽrõsãlémã ꞌálâ. Tã ârí ꞌbá gólâkâ ꞌdĩ ꞌbá yî ꞌdê trá zãâ gólâ vó.
29 Gólĩyî ânĩ trá âcálé ãnyî ꞌbạ̃drı̣̃ mvá zı̣̃lı̣́ Bẽtẽfágẽ rî ꞌá. Bẽtẽfágẽ ꞌdĩ rĩꞌá ãnyî Bẽtánĩ lạ̃gạ́tı̣́. Yésũ yî câ trá únı̣́ gólâ fê dõ kâ zı̣̃lı̣́ õlívĩ rî bê yí drı̣̃ı̣̂ rî drı̣̃ ꞌálâ, gõꞌdá drílâ tã ârí ꞌbá ãzâ ꞌbá yî jõzó rı̣̃ sı̣́sı̣́, nĩꞌá fĩlí ꞌbạ̃drı̣̃ mvá Bẽtẽfágẽ kâ ꞌdĩ ꞌá.
30 Gólâ kĩ nĩ rî, “Nĩ nĩ, nĩ fî Bẽtẽfágẽ ꞌálâ. Õzõ nĩ õcâ trá rî, nĩ âꞌdô dõngí mvá ûsúꞌá óꞌĩ trá ꞌĩꞌĩ tólâ. Dõngí ꞌdĩ kó õjílã ãzâ mbãá drẽ drı̣̃ lâ kô. Nĩ âtĩ dõngí ꞌdĩ, nĩ âsê ró âjílí má drí nõlé.
31 Õzõ õjílã ãzâ ĩîjî ãnî trá kĩꞌá nĩ rî, nĩ rî dõngí ꞌdĩ âtĩlí nĩzó ĩꞌdí bê lâ ãꞌdî drí yã rî, nĩ âtâ drílâ nõtí kĩ nĩ rî, ‘Kúmú ãmákâ lẽ nĩ, gólâ âꞌdô lôgõꞌá lâ ꞌwãâ vólé.’ ”
32 Tã ârí ꞌbá rı̣̃ ꞌdî ꞌbá yî nĩ ĩyî trá, ꞌê ĩyî tã ꞌdî trá, té õzõ Yésũ drí âtálé gólĩyî drí rî tí. Nĩ ĩyî ûsû ĩyî dõngí óꞌdíwá ꞌdĩ trá,
33 ꞌdê ĩyî trá rĩꞌá âtĩlâ. Gõꞌdá dõngí ꞌdĩ lı̣́pı̣̂ lâ îjî gólĩyî trá kĩ nĩ rî, “Háyĩ, nĩ rî dõngí ꞌdĩ âtĩlí ãꞌdô tãsĩ yã?”
34 Tã ârí ꞌbá rı̣̃ nô ꞌbá yî lôgõ ĩyî tã trá kĩ nĩ rî, “Kúmú rî lẽlâ nĩ.”
35 Tã ârí ꞌbá rı̣̃ ꞌdî ꞌbá yî drí dõngí ꞌdĩ âtĩzó âjílí Yésũ drí. Õjílã rĩꞌá dũû ânĩ ꞌbá Yésũ rî âjílí rî, ãzâ ꞌbá yî drí ítá dãzó dõngí ꞌdĩ ũgúlı̣́, ãꞌdô ró bê Yésũ drí rĩzó drı̣̃ lâ mı̣̃ ꞌdî.
36 Gõꞌdá drílĩyî Yésũ rî îngázó ꞌbãlé dõngí ũgúlı̣́. Gõꞌdá ãzâ ꞌbá yî ꞌdê ĩyíkâ sı̣́sı̣́ zãâ, nĩꞌá ítá ꞌbẽ bê vũdrı̣́ sĩ lạ́tı̣̂ ꞌásĩ, Yésũ drí nĩzó dõngí bê drı̣̃ lâ sĩ. Õjílã ꞌdî ꞌbá yî ꞌê ĩyî tã ꞌdî ĩtí ꞌdĩ, tãlâ gólĩyî lẽ ĩyíkâ trá Yésũ trá ĩꞌdî kúmú ạ́ngı̣́ ĩyíkâ ró.
37 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, Yésũ drí ngãzó âlólé únı̣́ gólâ fê dõ kâ bê yí drı̣̃ı̣̂ ꞌdĩ pálé lâ ꞌálâ. Õꞌbí ãmbá drí nĩzó gólâ rî âjílí. Drílĩyî rĩzó Ôvârí rî lûyı̣́lı̣́ gbórókõ ãmbá sĩ. Gólĩyî ꞌê ĩyî ãwô-ĩtí trá Ôvârí drí, tãlâ Yésũ ꞌê tã lârâkô ãzâ ꞌbá yî õyĩ ró rî trá dũû gólĩyî lı̣̃fı̣́ drı̣̃ ꞌá.
38 Gólĩyî kĩ nĩ rî, Ôvârí ãâfẽ õrẽ kúmú ạ́ngı̣́ drílâ âjólé ĩyî drí nõ drí. Gólĩyî kĩ nĩ rî, ngbãângbânõ, tã ạ̃ꞌdı̣́ âcâ trá ĩyî lãfálé Ôvârí ngá lésĩ, yĩ ı̣̃ı̣̂njı̣̃ Ôvârí gólâ rĩ ꞌbá mbârâkã bê gạ̃rạ̃ ûrú ꞌálâ rî.
39 Gõꞌdá Pạ̃rúsı̣̃ yî ârî ĩyî tã ꞌdî bê ĩtí rî, gólĩyî âtâ ĩyî tã trá Yésũ drí kĩ nĩ rî, gólâ ãâtâ tã õjílã ꞌdî ꞌbá yî drí kĩ, gólĩyî ãâtâ tã ꞌdî ꞌbá yî kô, gólĩyî õrî tı̣́tı̣́, gólĩyî õrî tã ãzâ âtálé Yésũ rî rú sĩ kô.
40 Yésũ drí tã âtázó Pạ̃rúsı̣̃ ꞌdĩ ꞌbá yî drí kĩ nĩ rî, “Îcá kô gólĩyî drí rĩzó tı̣́tı̣́. Õzõ gólĩyî ũlûyı̣̂ Ôvârí kô ámâ tãsĩ rî, kúnı̣́ mvá gólĩyî lạ́tı̣̂ ꞌá nõ ꞌbá yî âꞌdô Ôvârí rî lûyı̣́ꞌá trá.”
41 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, Yésũ drí Yẽrõsãlémã rî ndrẽzó sı̣́sı̣́ yî ágálé ĩtí, gólâ drí îtónãzó ãwó ngõlé ı̣̃lı̣́ndrı̣̂ sĩ.
42 Drílâ tã âtázó kĩ nĩ rî, “Óõ ãnî õjílã Yẽrõsãlémã lé ꞌbá nõ rî trá ândrâ-tãndĩ ꞌî ạ̃dũkũ ãníkâ ꞌẽzó ãnî pãlé rî ĩꞌdî nõ. Õmbã Ôvârí kâ sı̣́ lâ drí ậꞌdı̣́zó ãnî rú rî ĩꞌdî. Gõꞌdá nĩ nı̣̃ı̣́ gõꞌdá kô, nĩ ndré kpá kô.
43-44 Ngbãângbânõ rî, ãnî ạ̃jú-ꞌbá-ãzí yî âꞌdô ꞌdẽꞌá ãnî drı̣̃ı̣̂ võ ꞌásĩ ndrĩ. Gólĩyî âꞌdô rû êꞌbéꞌá ndrĩ gbãâ jạ̃rı̣́bạ̃ ãníkâ rú sĩ. Gólĩyî âꞌdô ngá ꞌbáráŋã ró rî ꞌdı̣̃ꞌá, kpá bẽzó lâ únı̣́ sĩ jạ̃rı̣́bạ̃ ãníkâ rú sĩ, nĩ õzó ꞌbẽê rãlé kô. Gólĩyî âꞌdô ãnî ûfúꞌá ngbá ndẽlé vólé. Drílĩyî jạ̃rı̣́bạ̃ ãníkâ ꞌdĩ îzãzó ngbángbá. Tãlâ nĩ gâ vólé dó tã lẽlé kĩꞌá nĩ rî, Ôvârí âcâ trá ĩyî pãlé.”
45-46 Yésũ drí fĩzó jạ̃rı̣́bạ̃ ꞌálâ zãâ lậvũlı̣́ jó ạ́ngı̣́ Ôvârí kâ rî ꞌálâ, gólâ õtírĩ âcá ạ̃ꞌdı̣́-drı̣̃ jó ạ́ngı̣́ Ôvârí kâ ꞌdĩ ꞌálâ rî, gólâ ûsû õjílã ãzâ ꞌbá yî trá rĩꞌá ĩyî ngá gólâ rĩꞌá fẽlâ zãlé ngá fẽfẽ ró rî gĩꞌá ãkpã jó ꞌá. Yésũ drí tã âtázó gólĩyî drí õmbã sĩ kĩ nĩ rî, “Ôvârí âtâ trá tã ậngũ ꞌbá Ĩsáyã sı̣́lı̣́ kĩ nĩ rî,
‘Jó ámákâ rî íyíkâ cé rãtáã ꞌẽzó ĩꞌdî ꞌá lâ má drí ámâ lûyı̣̂-lûyı̣̂ bê.’
Ĩsáyã 56.7
Nĩ ârî drẽ, jó Ôvârí kâ âꞌdó kô ngá ãzâ ꞌẽzó ꞌá lâ. Gõꞌdá nõô rî, nĩ jâ trá rĩzó ngá ãníkâ gĩlí ꞌá lâ, rĩꞌá lãfâ lâ nyãlé. Ãnî trá õzõ ũgú kâtí.” Gõꞌdá Yésũ lâdrô õjílã ꞌdî ꞌbá yî trá õmbã sĩ.
47 Gõꞌdá nĩngá sĩ rî, Yésũ rî trá lậmúlı̣́ kậyı̣̂ vósĩ cé, jó ạ́ngı̣́ Ôvârí kâ ꞌdĩ ꞌá, rĩlí tã tãndí Ôvârí kâ âtálé õjílã gólĩyî rĩ ꞌbá rû êꞌbélé jó ạ́ngı̣́ Ôvârí kâ rî ꞌá rî yí drí. Drı̣̃-ꞌbá ạ́ngı̣́ Yúdạ̃ yí kâ rî ꞌbá yî, lãꞌbí îmbá ꞌbá yî gõꞌdá kpá gólĩyî sı̣́sı̣́-lésĩ ró rî ꞌbá yí bê, lẽ ĩyî trá Yésũ rî fũlı̣́ rî.
48 Îcá ĩyî kô, tãlâ õjílã ãmbá ꞌdó rĩꞌá tólâ úlı̣́ Yésũ drí rĩꞌá lôyálâ ꞌdĩ âríꞌá. Õꞌbí ãmbá ĩtí ꞌdĩ ꞌbá yî lẽ ꞌdó úlı̣́ Yésũ kâ ârílí ĩyî bı̣́-ꞌbálé sĩ.