5
Yesun wɑɑsu ɡuuru wɔllɔ
Yesu u tɔn wɔru ɡe wɑ mɑ u yɔɔwɑ ɡuuru ɡɑrun wɔllɔ u sinɑ. Win bwɑ̃ɑbɑ mɛnnɑ win mi mɑ u ɡɑri ɡerubu wɔri u bu ɡɑ̃ɑ dɑbinun keu sɔ̃ɔsi.
Doo nɔɔ ɡeerun ɡɑri
(I mɑɑ mɛɛrio Luku 6:20-23)
Yesu u nɛɛ,
doo nɔɔruɡibɑ bèn hunde yɑ Gusunɔn bɛkɛ bɑrɔ.
Beyɑ bɑ ko n wɑ̃ɑ mi Gusunɔ u bɑndu swĩi.
Doo nɔɔruɡibɑ be bɑ nukuru sɑnkire.
Gusunɔ u koo bu nukuru yɛmiɑsiɑ.
Doo nɔɔruɡibɑ bèn dɑɑ yɑ du.
Beyɑ bɑ koo tem mɛ tubi di.
Doo nɔɔruɡibɑ be bɑ kɑsu bu ko ye Gusunɔ u bikiɑmɔ nɡe be bɑ dĩɑnu kɑ nim kɑsu.
Bɑ koo debu.
Doo nɔɔruɡibɑ be bɑ wɔnwɔndu mɔ.
Gusunɔ u koo bu wɔnwɔndu kuɑ.
Doo nɔɔruɡibɑ bèn ɡɔ̃ru ɡɑ dɛɛre.
Bɑ koo Gusunɔ wɑ.
Doo nɔɔruɡibɑ be bɑ rɑ yibɛrɛ tɛɛru kpeesie.
Gusunɔ u koo bu soku win bibu.
10 Doo nɔɔruɡibɑ be bɑ nɔni sɔ̃ɔwɑ yèn sɔ̃ bɑ kuɑ ye Gusunɔ u bikiɑ.
Beyɑ bɑ ko n wɑ̃ɑ mi Gusunɔ u bɑndu swĩi.
11 Doo nɔɔruɡibɑ bɛɛ, sɑnɑm mɛ bɑ bɛɛ yɑɑkoru mɔ̀ mɑ bɑ bɛɛ nɔni sɔ̃ɔmɔ mɑ bɑ kɔ̃sɑ weesuɡiɑ bɑɑyere bɛɛ mɑnimɔ nɛn sɔ̃. 12 I ɡɔ̃ru doro kpɑ i n nuku doo bɑkɑbu mɔ yèn sɔ̃ bɑ bɛɛ ɑre bɛkɛ yiiye wɔllɔ. Domi nɡe mɛyɑ bɑ Gusunɔn sɔmɔbu nɔni sɔ̃ɔwɑ be bɑ bɛɛ ɡbiiye.
Bɔru kɑ yɑm bururɑm
(I mɑɑ mɛɛrio Mɑɑku 9:50, Luku 14:34-35)
13 Yesu mɑɑ nɛɛ, bɛɛyɑ hɑnduniɑn bɔru *, ɑdɑmɑ bɔru tɑ̀ n nɔɔ ɡu mbɑ bɑ koo kɑ tu dorɑsiɑ. Tɑ ǹ mɑɑ ɡɑ̃ɑnu ɡɑnu mɑ n kun mɔ bu yɑri kpɑ tɔmbu bɑ n te tɑɑkumɔ kɑ ben nɑɑsu.
14 Bɛɛyɑ hɑnduniɑn yɑm bururɑm. Wuu ɡe bɑ swĩi ɡuuru wɔllɔ, ɡɑ ǹ berurɑmɔ. 15 Bɑ ku rɑ mɑɑ fitilɑ mɛni, kpɑ bu tonɡoro suɑ bu ɡu wukiri. Adɑmɑ bɑ rɑ ɡu sɔndiwɑ dɑbu wɔllɔ kpɑ ɡu tɔmbu kpuro yɑm bururɑ be bɑ wɑ̃ɑ yɛnu sɔɔ. 16 Nɡe mɛyɑ i de bɛɛn yɑm bururɑm mu bururɑ tɔmbun wuswɑɑɔ kpɑ bɑ n kɑ bɛɛn sɔm ɡeenu wɑɑmɔ, kpɑ bu wɑ bu bɛɛn Bɑɑbɑ wɔrukoo bɛɛrɛ wɛ̃.
Woodɑn ɡɑri
17 Yesu mɑɑ nɛɛ, i kun tɑmɑɑ nɑ nɑwɑ n kɑ Mɔwisin woodɑ kpeesiɑ kɑ Gusunɔn sɔmɔbun sɔ̃ɔsinu. Aɑwo, nɑ nɑwɑ n kɑ ye tɑ̃sisiɑ. 18 Domi nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ kɑ ɡem, sere wɔllu kɑ tem mu kɑ kpe, bɑɑ woodɑ yen yori tombu ɡɑ ǹ kɑm mɔ̀ sere ye kpuro yu kɑ koorɑ. 19 Yen sɔ̃nɑ bɑɑwure wi u woodɑn ɡɑri tiɑ ɡɑɑ sɑrɑ, bɑɑ yen piibu, mɑ u ɡɑbu sɔ̃ɔmɔ bu ko mɛ, wiyɑ bɑ koo soku piibu bɑn te Gusunɔ u koo swĩi sɔɔ. Adɑmɑ wi u mɔ̀ ye yɑ ɡerumɔ mɑ u ye ɡɑbu sɔ̃ɔsimɔ, wiyɑ bɑ koo soku tɔn ɡisonko Gusunɔn bɑn te sɔɔ. 20 Domi nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ, mɑ n kun mɔ i kuɑ ye Gusunɔ u bikiɑ n kere woodɑ yɛ̃robu kɑ Fɑlisibɑ i ǹ duɔ mi Gusunɔ u bɑndu swĩi.
Mɔrun ɡɑri
21 Yesu mɑɑ nɛɛ, i nuɑ mɑ bɑ ɡɑsɔɡibu sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, i ku rɑ tɔnu ɡo, bɑɑwure wi u tɔnu ɡo, bɑ koo kɑ nùn dɑ siri kowon mi. 22 Adɑmɑ tɛ̃, nɛ nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ, bɑɑwure wi u kɑ win tɔnusi mɔru mɔ̀ bɑ koo kɑ nùn dɑ siri kowon mi, bɑɑwure wi u win tɔnusi nɛɛ, kɑmbu, bɑ koo nùn siri tɔnwerobun wuswɑɑɔ, bɑɑwure wi u mɑɑ win tɔnusi mɔ̀ ɡɑri bɔkɔ u ǹ koo dɔ̃ɔ wi u ku rɑ ɡbi sɑrɑri. 23 Yen sɔ̃nɑ ɑ̀ n kɑ Gusunɔ kɛ̃ru nɑɑwɑ yɑ̃ku yerɔ, mɑ ɑ yɑɑyɑ mi, mɑ wunɛn tɔnusi u ɡɑ̃ɑnu nɛni win ɡɔ̃ruɔ wunɛn sɔ̃, 24 ɑ wunɛn kɛ̃ɛ te derio mi, yɑ̃ku yerun wuswɑɑɔ, kpɑ ɑ yɑnde dɑ ɑ ɡɑri yi kpeesiɑ kɑ yɛ̃ro. Yen biru ɑ wurɑmɑ ɑ Gusunɔ wunɛn kɛ̃ru kɛ̃.
25 Goo ù n kɑ nun dɔɔ siri yerɔ, ɑ yɛ̃ro suuru kɑnɔ fuuku swɑɑ sɔɔ, kpɑ u ku rɑɑ nun siri kowo nɔmu sɔndiɑ, kpɑ siri kowo u ku nun sɑndɑmu nɔmu sɔndiɑ, kpɑ sɑndɑmu u ku nun doke pirisɔm sɔɔ. 26 Nɑ nun sɔ̃ɔmɔ kɑ ɡem, miyɑ kɑɑ sinɑ sere ɑ kɑ wunɛn woodɑ sɑrɑbun ɡobi kɔsiɑ. Bɑɑ fɑrɑm, ɑ ǹ buremɔ.
Sɑkɑrɑrun ɡɑri
27 Mɑ Yesu mɑɑ nɛɛ, i nuɑ mɑ bɑ ɡɑsɔɡibu sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, “I ku rɑ sɑkɑrɑru ko.” 28 Adɑmɑ tɛ̃ nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ, tɔn durɔ ù n tɔn kurɔ mɛɛrɑ, mɑ u nùn binɛ kuɑ, u kɑ nùn sɑkɑrɑru kuɑ kɔ win ɡɔ̃ruɔ. 29-30 Yen sɔ̃nɑ wunɛn nɔm ɡeun nɔnu ɡɑ̀ n nun torɑsiɑ, ɑ ɡu wɔwo ɑ kɔ̃. Wunɛn nɔm ɡeu ɡɑ̀ n mɑɑ nun torɑsiɑ ɑ ɡu buro ɑ kɔ̃. N sɑnɔ ɑ wunɛn wɑsin ɡɑm biɑ, kɑ sere ye wunɛn wɑsi kpuro koo doonɑ dɔ̃ɔ sɔɔ wi u ku rɑ ɡbi.
Kurɔ yinɑbun ɡɑri
(I mɑɑ mɛɛrio Mɑteu 19:9, Mɑɑku 10:11-12, Luku 16:18)
31 Mɑ Yesu nɛɛ, bɑ mɑɑ ɡɑsɔɡibu sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, “Durɔ wi u win kurɔ yinɑ, u koo kurɔ wi yinɑnɑɑn tireru wɛ̃.” 32 Adɑmɑ tɛ̃ nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ, bɑɑwure wi u win kurɔ yinɑ ɡɑ̃ɑnun sɔ̃ mɑ n kun mɔ sɑkɑrɑru, durɔ wiyɑ nùn sɑkɑrɑru koosiɑ ù n durɔ kpɑo suɑ. Durɔ wi u mɑɑ ɡoon kurɔ yinɑro suɑ, win tii u sɑkɑrɑru kuɑwɑ.
Nɔɔ mwɛɛnun ɡɑri
33 Mɑ Yesu nɛɛ, i mɑɑ nuɑ mɑ bɑ kpɑm ɡɑsɔɡibu sɔ̃ɔwɑ bɑ nɛɛ, “A ku rɑ bɔ̃re kɑ ɡɑri weesuɡii, ɑdɑmɑ kɑɑ nɔɔ mwɛɛnu yibiɑ nì sɔɔ ɑ bɔ̃ruɑ Yinnin wuswɑɑɔ.” 34 Adɑmɑ tɛ̃ nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ ì n nɔɔ mwɛɛnu mɔ̀ i ku rɑ bɔ̃re. I ku kɑ wɔllu bɔ̃re yèn sɔ̃ tɑ sɑ̃ɑ Gusunɔn sinɑ ɡɔnɑ. 35 I ku kɑ tem bɔ̃re yèn sɔ̃ mu sɑ̃ɑ Gusunɔn nɑɑ sɔnditiru. I ku mɑɑ kɑ Yerusɑlɛmu bɔ̃re yèn sɔ̃ yɑ sɑ̃ɑ sinɑ bokon wuu. 36 I ku mɑɑ kɑ bɛɛn wiru bɔ̃re yèn sɔ̃ i ǹ kpɛ̃ i serɑ tiɑ bururɑsiɑ, i ǹ mɑɑ kpɛ̃ i ye tĩrɑsiɑ. 37 I de bɛɛn ɡere yɑ n sɑ̃ɑ mɛyɑ, ǹ kun mɛ ɑɑwo, n ǹ mɛ. Ye i sɔndimɔ mɛnin wɔllɔ kpuro, tɔn kɔ̃son min diyɑ yɑ nɑɑmɔ.
Mɔru kɔsiɑrun ɡɑri
(I mɑɑ mɛɛrio Luku 6:29-30)
38 Mɑ Yesu nɛɛ, i nuɑ mɑ bɑ rɑɑ ɡeruɑ, “Wi u win winsim nɔnu wĩɑ, bɑ koo mɑɑ wiɡuu wĩɑ. Wi u mɑɑ win winsim dondu buɑ, bɑ koo mɑɑ wiɡiru buɑwɑ.” 39 Adɑmɑ nɛ nɑ nɛɛ, ɑ ku kɑ tɔn kɔ̃so sɑnnɑ. Ù n wunɛn nɔm ɡeun bɑɑru so, ɑ mɑɑ nùn nɔm dwɑruɡiru tĩiyɔ. 40 Goo ù n mɑɑ kɑ nun dɑ siri yerɔ u kɑ wunɛn yɑbe piibu mwɑ, ɑ de u mɑɑ wunɛn yɑbe bɑkɑru suɑ. 41 Goo ù n nun tilɑsi kuɑ ɑ kɑ nùn win sɔmunu dɑɑwɑ nɡe kilo tiɑ, ɑ kɑ nùn dɑɑwo kilo yiru. 42 Goo ù n nun ɡɑ̃ɑnu kɑnɑ, ɑ nùn wɛ̃ɛyɔ. Goo ù n mɑɑ ɡɑ̃ɑnu bɔkurɑm nɑ wunɛn mi, ɑ ku yinɑ.
Kĩru yibɛrɛbɑn sɔ̃
(I mɑɑ mɛɛrio Luku 6:27-28, 32-36)
43 Mɑ Yesu mɑɑ nɛɛ, i nuɑ mɑ bɑ rɑɑ ɡeruɑ, “A wunɛn beruse kĩɔ, kpɑ ɑ wunɛn yibɛrɛ tusi.” 44 Adɑmɑ nɛ nɑ bɛɛ sɔ̃ɔmɔ, i bɛɛn yibɛrɛbɑ kĩru sɔ̃ɔsio, kpɑ i kɑnɑru ko be bɑ bɛɛ nɔni sɔ̃ɔmɔn sɔ̃. 45 Nɡe mɛyɑ i ko kɑ sɔ̃ɔsi mɑ i sɑ̃ɑ bɛɛn Bɑɑbɑ wɔrukoon bibu. Domi u sɔ̃ɔ yɑrisiɑmɔ tɔn kɔ̃sobu kɑ tɔn ɡeobun mi. U ɡurɑ nɛɛsiɑmɔ ɡeeɡibu kɑ ɡee sɑriruɡibun mi. 46 Ì n bu kĩru sɔ̃ɔsimɔ be bɑ bɛɛ kĩ tɔnɑ, ɑre yirɑ̀ i ko n yĩiyɔ. Gbere mwɑɔbun tii bɑ rɑ ko mɛ. 47 Ì n mɑɑ bɛɛɡibu tɔnɑ tɔburɑ, sɑnɔ yerɑ̀ i ɡɑbu kere. Tɔn tukobun tii mɑm, bɑ rɑ ko mɛ. 48 Ǹ n mɛn nɑ, i de bɛɛn tɔn ɡiroru tu yibu nɡe mɛ bɛɛn Bɑɑbɑ wɔrukooɡirɑ yibɑ.
* 5:13 bɔru - Bɔɔ te bɑ kɑ yɑ̃ mini tɑ sɑ̃ɑwɑ nɡe bɔɔ swɑ̃ɑru. Tɑ koo kpĩ tu nɔɔ ɡbi.