6
Yeesu ti Looimoo gu Sabaato
(Mataayo 12:1-8; Maariko 2:23-28)
1 Letu waka baloo da Sabaato, Yeesu haa sirakoomiisee dosi yaa hiicatiri hari tla⁄aã gu qaymamuu gu ganoo. Qatlaykee sirakoomiisee dosi gi kereꞌemisidi sagaiĩ gu ganoo, gigi pisiginiri dabaiĩ koinay, gi tooinaa ⁄aginay.
2 Inkoo Farisaayoo wakinay gwaa waaree teꞌesii gi kaayri sa Yeesu tuba, “Sa soꞌoyi yondimaamitay yondu daa kitlakuusi sariyaage baloo da Sabaatoge!”
3 Teꞌesii Yeesu gi ilaki⁄isi sa inay tuba, “Haati somintiriibaslii gimba gu Iliitleemuge, idoo Dawdi giyaa laqi ina haa hida kosi qatlay giyaa ilii qoriimidiri?
4 Ina yaa hiiday mara gu Iliitleemuge, gi ⁄agimi mukaate daa hadiidimisiye sa Iliitleemu, Dawdi gi ⁄agimi, gi qaqay mukaatetee sa hida kosi! Kara mukaatetee dagaa kitlakuusi ⁄agoo heedi lensee. Hhapalooee kilesi naa ⁄agiiginay.”
5 Teesaaqay Yeesu gi ilaki⁄isi Farisaayoo tuba, “Ana na Nanku Heedi, Looimoo gu baloo da Sabaato.”
Yeesu hhoeesa da heedi baloo da Sabaato
(Mataayo 12:9-14; Maariko 3:1-6)
6 Baloo waka da Sabaato, Yeesu kara yaay day sinagoogige, gi tlaatleesi caacaahhamisu hida. Teꞌesii yaa wana heedi waku daba gosi gu ⁄uya gwaa tingara⁄uudu.
7 Inkoo, Farisaayoo haa maarimamaa da sariyaa gwaati khuꞌuuꞌunay Yeesu naraꞌa, ma aniri, bere higi hhoeesi heedikee baloo da Sabaatoilee. Inay yaati teesaaqay laqiri, ma slayri amoo dari sitaakiru Yeesu pandaa da balasaage.
8 Teꞌesii, Yeesu gi caahhi idoo giyaa ilahudeedemisiyeei. Ina gi kaay sa heedikee gwaa daba tingara⁄uudu tuba, “Khoca tiꞌii, qadidi pandaa da hida sliimaage.” Heedikee gi hadakay haa gi qadidi teꞌesii.
9 Yeesu gi kaay sa inay tuba, “Hangu maasa unkuray, gimba haloo na kitlakuuba yondu baloo da Sabaatoilee? Ti yondu hhoinay baku ti yondu tlakwaroo? Kara haloo na hhoinay baloteesii? Ti ilabuꞌuruu ibinaa gwaaꞌaraago baku ti hhamisaraa ibinaa?”
10 Yeesu gigi yuꞌudi inay gonkoinaa bareemoo sliimaa. Da hheꞌesi gi kaay sa heedikee gwaa daba tingara⁄uudu tuba, “Tafaꞌasi daba googu!” Heedikee gi tosaa tafaꞌasi daba gosi, cirakiray lenge dugugi hhoeesi sumuku.
11 Teꞌesii Farisaayoo haa maarimamatee da sariyaa gi slahhaahhaairi hari khisla. Inay hingigi tlaatleesiri ilakhuukhuꞌumisuu inay haa inay, idoo gi laqiyee Yeesu.
Yeesu hiileehha sirakoomiisee gu mibi haa cada
(Mataayo 10:1-4; Maariko 3:13-19)
12 Balalu hhakeesii Yeesu yaa ilakhiinaaꞌadi rawaa gu onke, ma firoo kay Iliitleemu, taysi gugi firiirimi amasi piray.
13 Qatlay daa iliipisi, gi eteedi sirakoomiisee dosi giyaa ina slaiye. Teꞌesii Yeesu gii leehhi hhawatee mibi haa cada, girigi ayi uma na ya⁄abimiisee.
14 Umaiĩ koina niĩ: Simooni (hiĩ daraa ayi uma gu caduu na Peetiro), Andareyaa hhia gosi gu Peetiro, Yakoobo haa Yohaana, Filiipo, Batolimaayo,
15 Mataayo, Toomaasi, Yakoobo nanku Alifaayo, Tadaayo, Simooni gu raqa da Seloote,
16 Yuuda nanku Yakoobo haa Yuuda Isikariyooti. Qariqaaqari hiĩ naa hiifookidi Yeesu, gugi taatahhi dabaiĩ gu fa⁄ayaage.
Yeesu caacaahhamisu haa hhoeemisu gu hida
(Mataayo 4:23-25)
17 Yeesu giyaa ilii gweegwe⁄edi onko sliimaa haa sirakoomiisee dosi, gi qadidi daqa daa paapaahhatige. Teꞌesii daa wana raqa da didiri da sirakoomiisee dosi, slime haa raqa da didiri da hida gwaa daqeemoo sliimaa dahhee gu hhapee da Yudaayago haa Yerusaleemugo. Kara yaa wanay hhaã gwaa daqeemoo gu kengaa gu tlawa da didiri dahhee gu yaamu gu Tiiro haa Sidooni.
18 Hida hhakee goõ yaati khayri sa itatiimisu gu Yeesu haa ma hhoeemisi ga⁄ay gooina. Slime hhakira daa labaꞌaaꞌamisiye ha gieeri, gigi hhoeemisi.
19 Hida goõ gwaa slaiyay nangumisu, sa gimba ⁄uuru gosi yaay cacaaca⁄i, tay gi tosaa hhoeemisi hida goõ.
⁄aafaraa haa ilawaasa
(Mataayo 5:1-12)
20 Da hheꞌesi Yeesu gi yuꞌudi daqa sirakoomiisee dosii, gi kaay tuba,
“Dangwaa ⁄aafi ha Iliitleemu unkuray gu kwaeeli,
sa gimba Tawaaloo da Iliitleemu ti tooguna.
21 Dangwaa ⁄aafi ha Iliitleemu unkuray gu koomee qori inkoo,
sa gimba Iliitleemu hangu ankhasi!
Dangwaa ⁄aafi unkuray goó gaiidee inkoo,
sa gimba asunkuilee maa hhaꞌaluumitay.
22 Dangwaa ⁄aafi unkuray ha Iliitleemu qatlay dangu ilii wakiye ha hida,
dangu ilii tlintiꞌisiye haa dangu ilii wahaahane,
giyoó ilii siꞌiyee uꞌuru umaiĩ kokuna gimba gu tlaku pahha,
sa gimba goó iliipaꞌantee ana, Nanku Heedi.
23 Gimbakee gimaa iliica⁄iye, baloteesii lamaati hhaꞌaluumitay haa seehhuusiday! Yuꞌudiyaa, Iliitleemu sangu ilakhuukhuuꞌumisi ⁄aliya rawaa gu rawge. Okookoiĩ koina see, yaa mati teesaaqay labaꞌaaꞌamisiyay tletimiisee da Iliitleemu.
24 Inkoo, hoo antayi, unkuray hindaqeeri,
sa gimba hhaꞌaloo dooguna gaã hheꞌesidiri gaã slaydiri!
25 Ha antayi unkuray goó akhaakhamee inkoo,
sa gimba maa antayi qori!
Ha antayi unkuray goó qasaasawe hari hhaꞌaloo inkoo,
sa gimba hamaa slahhaahhaꞌaday haa gaitay!
26 Ha antayi qatlay hida goõ dangoó ilii dumbine unkuray,
sa gimba okookoiĩ koina yaa teesaaqay hhaꞌaleesiri tletimiisee da afaꞌafuumaa.”
Slaꞌa fa⁄ayaa dooguna
(Mataayo 5:38-48; 7:12a)
27 Yeesu gi ilakoomi gimba tuba, “Sangu kakaakama unkuray gu itatiitimisee ana, slaꞌa fa⁄ayaa dooguna. Kara yondiida hhoinay sa hhakee gu wakee unkuray.
28 Slime ⁄aafakina hhakee goó wakee unkuray, firiirima Iliitleemu sa hhakee goó yondiidiye tlakwaroo daqa doogunay.
29 Bere heedi slokhosi ugu tlooma lenge, suguu fookide tlooma da cadii see. Kara bere dugu afii⁄utli kooti doogu, hagu hhanti afii⁄itida, sugu hadiside kanchoo doogu see.
30 Kara, hida goó firiirimee sigi qaydee, bere heedi waku hiioy khooslay googu, hhanti firinta ina, ma sugwaa ki⁄isi.
31 Yondiida sa hida wakinay, nama amotee gooay unkuray goó iliislaꞌadee, inay ma yondiidiri sa unkuray.
32 Bere hagiti slaꞌaday hida hhakaꞌa kilesi goó unkuray slaee, hoó hhaꞌaloo mala slayday daqa Iliitleemugo? Hida gu koomee see tlakwaroo yoó slaiyay hida hhakaꞌa goó slaee inay.
33 Kara, bere ti yonditay hhoinay sa hhakee kilesi goó yondiidee hhoinay sa unkuray, hoó hhaꞌaloo mala slayday? Hida gu koomee see tlakwaroo yoómati teesaaqay laqiyay!
34 Kara, bere ti hadimisiday kilesi idadu kokuna sa hida hhakaꞌa goó iliipaꞌante tuba, inay yaa ki⁄isiyay idadu hhakee, hoó hhaꞌaloo mala slayday? Hida gu koomee see tlakwaroo yoó hadimisiyay idadu koina sa danaee koina gu koomee tlakwaroo, ma sigima ki⁄isi nama teesaaqay gooay giyaa ilii hadisiri!
35 Inkoo, unkuray slaꞌa fa⁄ayaa dooguna haa yondiida gimba gu hhoinay sa inay. Kara inay sigi hadimisidee idadu kokuna, hhanti iliipaꞌantay, ma sangwaa ki⁄isi idoo lensee. Teesaaqay unkuray sangumaa qay ha Iliitleemu ⁄aliya. Kara unkuray maa yaꞌay gu Iliitleemu gu Rawaa gu Idadu Sliimaage Waara, sa gimba Iliitleemu guti hhou daqa hida hhakaꞌay goóba daareesa ina haa hhakaꞌa goó yondiidee tlakwaroo.
36 Laqama hari slaꞌamuu goó muuna dahha sa hida, idoo Taataa googuna gooay Iliitleemu giyoó ilii yondiidiye hari slaꞌamuu.
Hukuruu hida wakinay
(Mataayo 7:1-5)
37 Hhanti hukuukuntay hida wakinay, unkuray see dangu ba⁄atii hukuna ha Iliitleemu. Hhanti kaaday tuba, wakinay digi ⁄agitine, unkuray see ma dangu may ⁄agitiru teesaaqay ha Iliitleemu. Ilamooyima hida, unkuray see ma dangu ilamooyimi ha Iliitleemu.
38 Kara qaqaw sa hida idadu, Iliitleemu sangu qaqay ilakhuaraa da didiri, gimati curuqu daa sookhimi haa dugugi slankudisi ti amoolaa kuꞌumidi. Slawaw tuba, pimokaꞌa goó ilakhuꞌudee sa hida, unkuray see nama hikee, sangunimaa ilakhui ha Iliitleemu!”
39 Yeesu slime gi kaay sa hida hhakee hari ilaꞌaaꞌaatisati tuba, “Heedi gwaa ilahhamu hiidahhasiyaa giyaadaraa sa danaꞌa gosi gwaa ilahhamu? Gu lou, gonkoinaa hiihuhuiyay bondagee?
40 Heedi goó somima yoó hiicatiyaaba maarimuu gosi. Bere heedi hindii gaasi somaa, hiidahhasi maarimuu gosi pahha tleehhida.
41 Ha soꞌoyi khuꞌuuꞌunta pencerehhemiya da waara ila da hhia googuu, ugu gi mayda arimaa bangasiya ila dooguu?
42 Ha malee hiidahhasida kaawaraa sa hhia googu tuba, ‘Hhia goy, may sugu baci pencerehhemiya da ila dooguu waara,’ tay ugu loi gi mayda arimaa bangasiya ila dooguu? Ye peereehhiisay! Bace geesaa bangasiya da didiri da ila dooguu waara, teꞌesii ganoo ilii arinta naraꞌa pencerehhemiyatee da ila da hhia googuu waara.”
Khaimoo haa ⁄aamu gosi
(Mataayo 7:16-20; 12:33-35)
43 Yeesu gi ilakoomi gimba tuba, “Hhaku khaimoo gu hhou goó ⁄aamuuda ⁄aamu gu tlaku, nama teesaaqay hhaku khaimoo gu tlaku goó ⁄aamuuda ⁄aamu gu hhou.
44 Hida yoóti caahhiyay khaimoo hari ⁄aamu gosi. Hida yoó wee⁄iyaaii ⁄aamu gu ⁄anca leqeewaage ma sabiibu see dugoó buꞌunaaba foqoorayge.
45 Nama teesaaqay heedi gu hhou hari ibinaa dosi yoótii ca⁄asi gimba gu hhou muuna gosaa. Slime heedi gu tlaku hari ibinaa dosi yoótii ca⁄asi gimba gu tlaku muuna gosaa. Heedi, afa gosaa yoóti gimbuusi gimbakaꞌa gwaa hacu muuna gosii.
Tlehhidiisay gu kooma waaway haa gwaa bawdu
(Mataayo 7:24-27)
46 Sinoó soꞌoyi eteedintay ana, ‘Looimoo gu Goõ, Looimoo gu Goõ!’ Kara tay unkuray hoó toogunaa yonditaaiiba gimba sangoó kakaame?
47 Sangu laqama, idoo gi iliiwane heedikaꞌa goó khawa daqa dooii haa goó akhamisa gimba gooi haa gigi yondiidi.
48 Hikee ti heedikaꞌa pahha goó tleehha mara, gi fooli musingi gu ilasegu hari khisla haa gugi tleehhi rawaa gu hhafidage. Qatlay ilawa⁄iya giyaa ilii khaydi, maꞌay kosi gi tlupiri mara hari ⁄uuru. Teesaaqay see, ilawa⁄iyatee yaa hiidahhasidiiba rinqirinqisa marakee, sa gimba dugwaa tleehhi naraꞌa.
49 Heedi goó akhamisa gimba gooi, haa gi may yondiida gimbakee koi, ti heedikaꞌa pahha goó tleehha mara hhapeege musingi see hhaku. Qatlay ilawa⁄iya da duudu giyoó ilii ca⁄ade, marakee dugoóti tlupi ha ilawa⁄iya, gi tosaa cira huui haa gi tlakwaakway sumuku!”