19
ଜିସୁ ଆର୍‌ ଜକିୟ
ହଃଚେ ଜିସୁ ଜିରିହ ଜାୟ୍‌ ସେବାଟ୍ୟା ଅୟ୍‌ ଜାତିରିଲା, ଆର୍‌ ଦଃକା, ଜକିୟ ନାଉଁଆର୍‌ ଗଟ୍‌ ମାନାୟ୍‌ ରିଲା, ସେ ଗଟ୍‌ ମୁଳିକା ରିବ୍‌ନି ଆର୍‌ ମାଜନ୍ ଲକ୍‌ ରିଲା । ଜିସୁ କେ ବଃଲି ସେରି ଦଃକୁକ୍‌ ସେ ଉପାୟ୍‌ କଃର୍ତିରିଲା, ମଃତର୍‌ ଲକ୍‌ମଃନ୍ଦା ବିତ୍ରେ ଦଃକୁ ନଃହାର୍‌ତିରିଲା, ବଃଲେକ୍‌ ସେ ବୁଟ୍‌କା ରିଲା । ସେତାକ୍‌ ସେ ଲକ୍‌ମଃନାର୍‌ ଆଗେ ଦଃବ୍‌ଳି ଜାୟ୍‌ ଜିସୁକେ ଦଃକୁକ୍‌ ଗଟ୍‌ ଡୁମ୍ବୁର୍‌ ଗଃଚେ ଚଃଗ୍‌ଲା, କାୟ୍‌ତାକ୍‌ବଃଲେକ୍‌ ସେ ବାଟ ଅୟ୍‌ ଜିସୁ ଜାତାର୍‌ ରିଲି । ଜିସୁ ସେତି ଆସି ଉହ୍ରେ ଦଃକି ତାକେ କୟ୍‌ଲା, “ଜକିୟ, ବେଗି ଉତ୍ରି ଆଉ ଆଜି ମକ୍‌ ବାୟ୍‌ଦ୍‌ରେ ତର୍‌ ଗଃରେ ରେଉଁକ୍‌ ହଃଳେଦ୍‌ ।”
ସେତାକ୍‌ ସେ ସେଦାହ୍ରେ ଉତ୍ରି ଆସି ସଃର୍ଦାୟ୍‌ ତାକ୍‌ ଗଃରେ କୁଦ୍‌ଲା । ସେରି ଦଃକି ସଃବୁଲକ୍‌ ଲିନ୍ଦା କଃରି କଃଉଁକେ ଦଃର୍ଲାୟ୍‌, “ସେ ଗଟ୍‌ ହାହି ଗଃରେ ରେଉଁକ୍‌ ଜଃଉଁଲା ।”
ମଃତର୍‌ ଜକିୟ ଉଟିକଃରି ଜିସୁକେ କୟ୍‌ଲା, “ଏ ମାପ୍ରୁ, ଦଃକ୍‌, ମର୍‌ ଆଦ୍‌ବାଗ୍ ଦଃନ୍ ମୁଁୟ୍‌ ନୟ୍‌ଲା ଲକ୍‌କେ ଦେଉଁଲେ, ଆର୍‌ ଜଦି ବଃଳ୍‌ମାଡେ କାର୍‌ ତଃୟ୍‌ହୁଣି କାୟ୍‌ରି ଆଣି ରଃୟ୍‌ନ୍ଦ୍, ତଃବେ ଚାରି ଗୁଣ୍ ବାଉଳାୟ୍‌ ଦେଉଁଲେ ।”
ସେତାକ୍‌ ଜିସୁ ତାର୍‌ କଃତା କୟ୍‌ଲା, “ଆଜି ଇ ଗଃରେ ମୁକ୍ତି ହଚିଆଚେ, ସେତାକ୍‌ ଏ ହେଁ ଗଟେକ୍‌ ଅବ୍ରାହାମାର୍‌ ହିଲା । 10 କାୟ୍‌ତାକ୍‌ବଃଲେକ୍‌ ଜୁୟ୍‌ରି ଆଜି ଆଚେ, ସେରି ଲଳି ବଚାଉଁକେ ନଃରାର୍‌ ହୟ୍‌ସି ଆସିଆଚେ ।”
ସନା ଟଃକାର୍‌ କଃତା
(ମାତି ୨୫:୧୪-୩୦)
11 ଲକ୍‌ମଃନ୍ ଇ କଃତାମଃନ୍‌ ସୁଣ୍‌ତା ବଃଳ୍‌ ସେ ଆରେକ୍‌ ଗଟ୍‌ କଃତା କୟ୍‌ଲା, “କାୟ୍‌ତାକ୍‌ବଃଲେକ୍‌ ସେ ଜିରୁସାଲମ୍‌ ଚଃମେ ଅୟ୍‌ରିଲା ଆର୍‌ ମାପ୍ରୁର୍‌ ରାଇଜ୍‌ ବେଗି ଆସେଦ୍‌ ବଃଲି ସେମଃନ୍ ବାବ୍‌ତିରିଲାୟ୍‌ ।” 12 ସେତାକ୍‌ ଜିସୁ କୟ୍‌ଲା, “ଗଟେକ୍‌ ବଃଡ୍ ଲକ୍‌ ଅଃହ୍‌ଣାର୍‌ ଗିନେ ରଃଜାହଃଦ୍‌ ହାୟ୍‌ କଃରି ବାଉଳି ଆସୁକ୍‌ ଦୁରି ଦେସ୍‌କେ ଗଃଲା । 13 ସେ ଅଃହ୍‌ଣାର୍‌ ଦଃସ୍‌ଗଟ୍‌ ଗତିଦଃଙ୍ଗ୍‌ଳାମଃନ୍‌କ୍‌ କୁଦିକଃରି ସେମଃନ୍‌କେ ହଃତି ଲକ୍‌କେ ଗଟେକ୍‌ ଲେକା ସନାଅଦ୍ଲି ଦଃୟ୍‌ କୟ୍‌ଲା, ‘ମୁଁୟ୍‌ ଆସ୍ତା ହଃତେକ୍‌ ବେବାର୍‌ କଃରା ।’ 14 ମଃତର୍‌ ତାର୍‌ ଦେସାର୍‌ ଲକ୍‌ମଃନ୍ ତାକେ ଗିଣ୍ କଃର୍ତି ରିଲାୟ୍‌, ଆର୍‌ ସେମଃନ୍ ତାର୍‌ ହଃଚେ କବୁର୍‌କାରିଆକେ ହଃଟାୟ୍‌ କୟ୍‌ଲାୟ୍‌, ‘ଇ ମାନାୟ୍‌ ଅଃମାର୍‌ ଉହ୍ରେ ରାଜ୍‌ କଃରେଦ୍‌, ଇରି ଅଃମାର୍‌ ମଃନ୍ ନାୟ୍‌ ।’ ”
15 “ହଃଚେ ସେ ରାଇଜ୍‌ କଃର୍ତା ରଃଜାହଃଦ୍‌ ହାୟ୍‌ ବାଉଳି ଆସି ଜୁୟ୍‌ ଗତିଦଃଙ୍ଗ୍‌ଳାମଃନ୍‌କ୍‌ ଦଃନ୍ ଦଃୟ୍‌ରିଲା ସେମଃନାର୍‌ ବିତ୍ରେ ବେବାର୍‌ କଃରି କେ କଃତେକ୍‌ ଲାବ୍‌ କଃଲା ଆଚେ, ସେରି ଜାଣୁକେ ସେମଃନ୍‌କେ ତାର୍‌ ଚଃମେ କୁଦି ଆଣୁକେ କୟ୍‌ଲା । 16 ସେତାକ୍‌ ହଃର୍ତୁର୍‌ ମାନାୟ୍‌ ଆସି କୟ୍‌ଲା, ‘ମାପ୍ରୁ, ତୁଇ ଦିଲା ସନାଅଦ୍ଲି ନଃୟ୍‌ ଆରେକ୍‌ ଦଃସ୍‌ଗଟ୍‌ ସନା ଅଦ୍‌ଲି ଲାବ୍‌ କଃଲେ ଆଚି ।’ 17 ସେ ତାକେ କୟ୍‌ଲା, ‘ନିକ କଃତା, ତୁୟ୍‌ ସଃତ୍‌ ଗତିଦଃଙ୍ଗ୍‌ଳା, ତୁୟ୍‌ କଃଡେକ୍‌ ସାନ୍‌ କଃତାୟ୍‌ ବିସ୍ୱାସ୍‌ ସଃଙ୍ଗ୍ କାମ୍‌ କଃରି ଆଚ୍‌ସି ବଃଲି ଦଃସ୍‌ ଗଟ୍‌ ଗଃଳ୍‌ ଉହ୍ରେ ଅଃଦିକାରି ଅଃଉ ।’ 18 ତାର୍‌ ହଃଚାର୍‌ ଆରେକ୍‌ ଗଟ୍‌ ମାନାୟ୍‌ ଆସି କୟ୍‌ଲା, ‘ସାଉକାର୍‌ ତର୍‌ ଗଟେକ୍‌ ଟଃକାୟ୍‌ ଆରେକ୍‌ ହାଁଚ୍‌ଗଟ୍‌ ସନାଅଦ୍ଲି ଲାବ୍‌ କଃଲେ ଆଚି ।’ 19 ସେ ତାକେ ହେଁ କୟ୍‌ଲା, ‘ତୁୟ୍‌ ହେଁ ହାଁଚ୍ ଗଟ୍‌ ଗଃଳ୍‌ ଉହ୍ରେ ଅଃଦିକାର୍‌ ଅଃଉ ।’ ”
20 “ସଃରାସଃରି ମାନାୟ୍‌ ଆସି କୟ୍‌ଲା, ସାଉକାର୍‌, ଦଃକ୍‌ ଇରି ତର୍‌ ସନାଅଦ୍ଲି, ମୁଁୟ୍‌ ଇରି ତୁଆଲ୍‌ ଗଃଟାୟ୍‌ ବାନ୍ଦି ସଃଙ୍ଗାୟ୍‌ରିଲେ; 21 ବଃଲେକ୍‌ ମୁଁୟ୍‌ ତକେ ଡିର୍‌ଲେ କାୟ୍‌ତାକ୍‌ବଃଲେକ୍‌ ତୁୟ୍‌ ଗଟେକ୍‌ କଃଟି ମାନାୟ୍‌, ଜୁୟ୍‌ରି ସଃଙ୍ଗାୟ୍‌ ନଃରେସି ସେରି ଟେକି ନେସି, ଆରେକ୍‌ ଜାୟ୍‌ରି ବୁଣି ନଃରେସି ସେରି କାଟି ନେସି । 22 ସେ ତାକେ କୟ୍‌ଲା, ‘ଏରେ ଦୁସ୍ଟ୍‌ ଗତିଦଃଙ୍ଗ୍‌ଳା, ତର୍‌ କୟ୍‌ଲା କଃତାୟ୍‌ ତର୍‌ ବିଚାର୍‌ କଃରିନ୍ଦ୍‌, ମୁୟ୍‌ଁ ଗଟେକ୍‌ କଃଟି ମାନାୟ୍‌, ଜୁୟ୍‌ରି ସଃଙ୍ଗାୟ୍‌ ନଃରେୟ୍‌ଁ, ସେରି ଟେକି ନଃୟ୍‌ନ୍ଦ୍, ଆର୍‌ ଜୁୟ୍‌ରି ବୁଣି ନଃରେୟ୍‌ଁ ସେରି କାଟିନ୍ଦ୍, ଇରି ଜାଣିରିଲିସ୍‌ । 23 ତଃନ୍‌ଅଲେ ବେଙ୍କେ ମର୍‌ ଟଃକା କାୟ୍‌କଃରୁକ୍‌ ସଃଙ୍ଗାୟ୍‌ ନଃରିଲିସ୍‌ ? ତଃବେ ମୁଁୟ୍‌ ଆସି କଃଣ୍‌ତର୍‌ ସଃଙ୍ଗ୍ ହାୟ୍‌ଲେହୁଣି ।’ ”
24 “ଆରେକ୍‌ ସେ ଲଃଗେ ଟିଅୟ୍‌ ରିଲା ଲକ୍‌ମଃନ୍‌କେ ରଃଜା କୟ୍‌ଲା, ଆର୍‌ ତଃୟ୍‌ହୁଣି ଇ ଦଃନ୍ ନଃୟ୍‌ ଜାୟ୍‌ ଜାର୍‌ ତଃୟ୍‌ ଦଃସ୍‌ଗଟ୍‌ ସନାଅଦ୍ଲି ଆଚେ ତାକେ ଦିଆସ୍‌ । 25 ସେତାକ୍‌ ସେମଃନ୍ ତାକେ କୟ୍‌ଲାୟ୍‌, ମାପ୍ରୁ, ତାର୍‌ ତ ଦଃସ୍‌ ଗଟ୍‌ ସନାଅଦ୍ଲି । 26 ମୁଁୟ୍‌ ତୁମିମଃନ୍‌କେ କଃଉଁଲେ, ଜୁୟ୍‌ ଲକାର୍‌ ଆଚେ ତାକେ ଦିଆଅୟ୍‌ଦ୍‌, ମଃତର୍‌ ଜାର୍‌ ନାୟ୍‌ ତାର୍‌ ତଃୟ୍‌ ଜାୟ୍‌ରି ଆଚେ, ସେରି ହେଁ ତାର୍‌ ତଃୟ୍‌ହୁଣି ନିଆ ଅୟ୍‌ଦ୍‌ । 27 ମଃତର୍‌ ମର୍‌ ଇ ଜୁୟ୍‌ ସଃତ୍ରୁମଃନ୍‌ ମୁଁୟ୍‌ ସେମଃନାର୍‌ ଉହ୍ରେ ରାଜ୍‌ କଃର ବଃଲି ମଃନ୍‌ ନଃକେର୍‌ତି ରିଲାୟ୍‌, ସେମଃନ୍‌କେ ଇତି ଆଣି ମର୍‌ ମୁଏଁ ଅଃତ୍ୟା କଃରା ।”
ଜିସୁ ଗଃଦ ଉହ୍ରେ ବଃସି ଜିରୁସାଲମେ ଗଃଲା
(ମାତି ୨୧:୧-୧୧; ମାର୍କ ୧୧:୧-୧୧; ଜହ ୧୨:୧୨-୧୯)
28 ଇ ସଃବୁ କଃତା କୟ୍‌ ସଃର୍ଲା ହଃଚେ, ଜିସୁ ଚେଲାମଃନାର୍‌ ଆଗେ ଆଗେ ବାରାୟ୍‌ ଜିରୁସାଲମ୍‌ ବାଟ ଜଃଉଁକେ ଦଃର୍ଲା । 29 ଆର୍‌ ଜଃଡେବଃଳ୍‌ ସେ ଜିତ୍‌ହଃର୍ବାତ୍‌ ଲଃଗାର୍‌ ବେତ୍‌ପାଗି ଆର୍‌ ବେତାନିଆ ଲଃଗେ ହଚ୍‌ଲାକେ, ସଃଡେବଃଳ୍‌ ସେ ଅଃହ୍‌ଣାର୍‌ ଚେଲାମଃନାର୍‌ ବିତ୍ରେ ଦୁୟ୍‌ ଲକ୍‌କେ ଇ କଃତା କୟ୍‌ ହଃଟାୟ୍‌ଲା, 30 “ତୁମାର୍‌ ମୁଉଁ ସାମ୍‌ନାୟ୍‌ ରିଲା ହୟ୍‌ ଗାଉଁଏ ଜାହା; ସେତି ହୁର୍ତାବଃଳ୍‌ ଜାର୍‌ ଉହ୍ରେ କେ ହେଁ କଃବେ ବଃସି ନଃରେୟ୍‌, ଅଃନ୍‌କାର୍‌ ଗଟ୍‌ ହିଲାଗଃଦକେ ବାନ୍ଦା ଅୟ୍‌ରିଲାର୍‌ ଦଃକାସ୍‌; ତାକେ ମେଲି ଆଣା । 31 ଆର୍‌ ଜଃବେ କେ ତୁମିମଃନ୍‌କେ କାୟ୍‌କଃରୁକ୍‌ ମେଲୁଲାସ୍‌ ବଃଲି ହଃଚାର୍ଲା, ଆକ୍‌ ମାପ୍ରୁର୍‌ ଲଳା ଆଚେ ସେତାର୍‌ ଗିନେ ବଃଲି କଃଉଆ ।”
32 ସେତାକ୍‌, ହଃଟାୟ୍‌ଲା ଚେଲାମଃନ୍ ଜାୟ୍‌କଃରି, ସେ ସେମଃନ୍‌କେ ଜଃନ୍‌କଃରି କୟ୍‌ରିଲା ସେରଃକମ୍‌ ଦଃକ୍‌ଲାୟ୍‌ । 33 ଆର୍‌, ସେମଃନ୍ ଗଃଦହିଲାକେ ମେଲ୍‌ତା ବଃଳ୍‌ ତାର୍‌ ସାଉକାର୍‌ମଃନ୍ ସେମଃନ୍‌କେ ହଃଚାର୍ଲାୟ୍‌, “କାୟ୍‌କଃରୁକ୍‌ ହିଲାଗଃଦକେ ମେଲୁଲାସ୍‌ ?”
34 ସେମଃନ୍ କୟ୍‌ଲାୟ୍‌, “କାୟ୍‌ତାକ୍‌ବଃଲେକ୍‌ ଆକ୍‌ ମାପ୍ରୁର୍‌ ଲଳା ଆଚେ ।” 35 ଆର୍‌ ସେମଃନ୍ ହିଲାଗଃଦକେ ଜିସୁର୍‌ ହାକ୍‌ ଆଣି ତାର୍‌ ଉହ୍ରେ ଅଃହ୍‌ଣା ଅଃହ୍‌ଣାର୍‌ ବଃସ୍ତର୍‌ ଅଚାୟ୍‌ ଜିସୁକେ ବଃସାୟ୍‌ଲାୟ୍‌ । 36 ଆର୍‌ ସେ ଜାତାବଃଳ୍‌ ଲକ୍‌ମଃନ୍ ବାଟେ ଅଃହ୍‌ଣା ଅଃହ୍‌ଣାର୍‌ ବଃସ୍ତର୍‌ ଅଚାୟ୍‌ ଦେଉଁକେ ଦଃର୍ଲାୟ୍‌ ।
37 ଆରେକ୍‌, ଜିସୁ ଜଃଡେବଃଳ୍‌ ଜିତ୍‌ ଡଙ୍ଗ୍ରାର୍‌ କଃଳ୍‌କି ଲଃଗେ ଅୟ୍‌ଲା, ସଃଡେବଃଳ୍‌ ସଃର୍ନେ ଚେଲାମଃନ୍ଦା ଦଃକିରିଲା ସଃବୁ ସଃକ୍ତିର୍‌ କାମାର୍‌ ଗିନେ ସଃର୍ଦା ଅୟ୍‌ ଆଉଲି ଅୟ୍‌କଃରି ଇସ୍ୱରାର୍‌ ଗୁଣ୍ କଃଉ କଃଉ କୟ୍‌ଲାୟ୍‌, 38 “ମାପ୍ରୁର୍‌ ନାଉଁଏ ଜୁୟ୍‌ ରଃଜା ଆସୁଲା, ତାର୍‌ ବଃଡ୍‌ ବାୟ୍‌ଗ୍‌, ସଃର୍ଗାର୍‌ ସୁସ୍ତା ଆର୍‌ ଇସ୍ୱରାର୍‌ ଜଃଜ୍‌ମାନ୍ ଅଃଉଅ ।”
39 ସେତାକ୍‌ ଲକ୍‌ମଃନାର୍‌ ବିତ୍ରେ କଃତିଗଟ୍‌ ପାରୁସି ତାକେ ଦଃକା ଦିଲାୟ୍‌, “ଏ ଗୁରୁ, ତର୍‌ ଚେଲାମଃନ୍‌କେ ଚିମ୍‌ରା ଅଃଉଁକେ କଃଉ ।”
40 ଜିସୁ କୟ୍‌ଲା, “ମୁଁୟ୍‌ ତୁମିକେ କଃଉଁଲେ, ଏମଃନ୍‌ ଚିମ୍‌ରା ଅୟ୍‌ଲେକ୍‌ ଟେଳାମଃନ୍ ଆଉଲି ଅଃଉତି ।”
ଜିସୁ ଜିରୁସାଲମ୍‌କେ ଦଃକି କାନ୍ଦ୍‌ଲା
41 ଆର୍‌ ଜଃଡେବଃଳ୍‌ ଜିସୁ ଜିରୁସାଲମେ ଆୟ୍‌ଲା, ସଃଡେବଃଳ୍‌ ଗଃଳ୍‌କେ ଦଃକି ତାର୍‌ ଗିନେ କାନ୍ଦି କଃରି କୟ୍‌ଲା, 42 “ତୁୟ୍‌, ହିଁ, ତୁୟ୍‌ ଜଦି ଆଜି ସୁସ୍ତାର୍‌ କଃତାମଃନ୍‌ ଜାଣ୍‌ଲିସ୍‌ହୁଣି ! ମଃତର୍‌ ଅଃବେ ତର୍‌ ଆକାୟ୍‌ ଲୁକ୍‌ଣେ ଆଚେ । 43 ବେଳା ଆସୁଲି, ଜଃଡେବଃଳ୍‌ ତର୍‌ ସଃତ୍ରୁମଃନ୍‌ ତର୍‌ ଚାରି ବେଳ୍‌ତ୍ ରୁଣ୍ଡିକଃରି ତକେ ବେଳ୍‌ତି, ଆରେକ୍‌ ତର୍‌ ସଃବୁ ଦୁଆର୍‌ ବଃନ୍ଦ୍‌ କଃର୍ତି । 44 ଆରେକ୍‌ ତକେ ଆର୍‌ ତର୍‌ ବିତ୍ରେ ରିଲା ସଃବୁ ତର୍‌ ହିଲାମଃନ୍‌କେ ମାଟାୟ୍‌ ମିସାଉତି, ଆର୍‌ ତର୍‌ ବିତ୍ରେ ଗଟେକ୍‌ ଟେଳା ଆରେକ୍‌ ଗଟେକ୍‌ ଟେଳା ଉହ୍ରେ ରେଉଁକ୍‌ ନଃଦେତି, ଇବାନ୍ୟା ବେଳ୍‌ ତର୍‌ ଉହ୍ରେ ଆସେଦ୍‌ ।”
ଜିସୁ ମନ୍ଦିରେ ଗଃଲା
(ମାତି ୨୧:୧୨-୧୭; ମାର୍କ ୧୧:୧୫-୧୯; ଜହ ୨:୧୩-୨୨)
45 ଆର୍‌ ସେ ମନ୍ଦିର୍‌ ବିତ୍ରେ ହୁରି ବିକାବାଞ୍ଜା କଃର୍ତା ଲକ୍‌ମଃନ୍‌କେ ଇରି କୟ୍‌ ବାର୍‌ କଃରୁକେ ଦଃର୍ଲା, 46 “ସାସ୍ତରେ ଲେକା ଆଚେ, ଇସ୍ୱର୍‌ କଃଉଁଲା, ‘ଅଃମାର୍‌ ଗଃର୍‌ ଇସ୍ୱରାର୍‌ ପାର୍ତ୍‌ନାଗଃର୍‌ ଅୟ୍‌ଦ୍‌, ମଃତର୍‌ ତୁମିମଃନ୍ ତାକେ କଃଙ୍ଗାର୍‌ମଃନାର୍‌ ଲୁକ୍‌ତା ହାର୍‌ କଃରିଆଚାସ୍‌ ।’ ”
47 ଆର୍‌ ଜିସୁ ଦିନେକେ ମନ୍ଦିରେ ସିକ୍ୟା ଦେତିରିଲା, ମଃତର୍‌ ବଃଡ୍ ଜାଜକ୍‌ ଆର୍‌ ଦଃର୍ମ୍‌ ଗୁରୁମଃନ୍‌ ଲକ୍‌ମଃନାର୍‌ ନେତାମଃନ୍ ତାକ୍‌ ନାସ୍‌ କଃରୁକେ ଉପାୟ୍‌ କଃର୍ତି ରିଲାୟ୍‌ । 48 ମଃତର୍‌ ଲକ୍‌ମଃନ୍ ଏକ୍‌ ମଃନେ ତାର୍‌ ସିକ୍ୟା ସୁଣ୍‌ତିରିଲାୟ୍‌, ସେତାକ୍‌ ସେମଃନ୍ କାୟ୍‌ରି କଃରୁନ୍ଦ୍‌ ବଃଲି ତିର୍‌ କଃରୁ ନଃହାର୍‌ତିରିଲାୟ୍‌ ।
19:10 ମାତି ୧୮:୧୧. 19:26 ମାତି ୧୩:୧୨; ମାର୍କ ୪:୨୫; ଲୁକ ୮:୧୮. 19:27 ମାତି ୨୫:୧୪-୩୦. 19:47 ଲୁକ ୨୧:୩୭.