5
Iesu mi nongo edo God ainda dubodave awa embomaide piaini awa atopaposisina.
(Luke 6:20-26)
Edo Iesu mi embomai jisijisi awa goteite pejida visido anumbesiri ainda ambodani* ainda yai guputera. Edo imo tuturo edo awamane atopapoteite sisina:
“Embomai ainkainmi awamaneda asisida burau ari God kena awa gido era, God da dubodave awamaneda yai isira.
Utuda gisijiari awa awamane topo.
Embomai ainkainmi dubo vevera edo era awa, God da dubodave awamaneda yai isira.
God mi awamaneda yai atutumbedo kondade ari piaina.
Embomai ainkainmi do netegeteite God da jisida isima edo era awa, God da dubodave awamaneda yai isira.
God mi butu berari awamanede piain tarigari sisina.
Embomai ainkainmi dá embo enembomi indari ae un de udo edo era ango God da wasiri dambu darari awa udo edo era, God da dubodave awamaneda yai isira.
God mi ainda wasiri dambu darari awamaneda yai piari beda ara.
Embomai ainkainmi embo neneida yai do ari piedo era, God da dubodave awamaneda yai isira.
God mi awamaneda yai do ari piaina.
Embomai ainkainmi awamaneda doda kotembari beyae engiregedo era awa, God da dubodave awamaneda yai isira.
Awamanemi God gara.
Embomai ainkainmi béga awaembo buro edo era awa, God da dubodave awamaneda yai isira.
God mi awamane awa ainda mamai ae maigagara de taina.
10 Iji nonde embo neneimi memesi neide kainde embomaida yai pisido era aindabé awamane awa wasiri dambu darari, God da dubodave awamaneda yai isira.
Utuda gisijiari awa awamane topo.
11 “Aindabé imomane awa nato ambodani, God da dubodave itomane yai isira iji angode embomaimi imomane piari wotari ge tedo, memesi neide kainde itomane yai pisido, ge bebegae jiwae pitawami imondemane tara. 12 God mi itomane tau bajinabé utuda siya esira isira. Awatedo yawa bajinabé tega itae ewo. Imomane gumbae gisida embomaimi memesi neide kainde dá ango peroveta maneda yai piedo esitera, edo imomane peroveta maneda tai dero awa ambo ambo edo ewa.
Imomane awa God da kato de parara de ango.
(Mark 9:50; Luke 14:34-35)
13 “Imomane awa kato ango embo enemboda yai. Ata embomaimi katoda gavi awa itae ari gido awa nongo edo aro tekago gavi gumaini? Awa itae. Awatedo kato awa kundo arapada augaro embomi pepeta eite taimi pasido ara.
14 “Imomane awa ango butu dededa parara. Edo imomane awa nasi bajina peji enoda jiari ango embomaimi onjigari tao ae. 15 Dá ango embomaimi keimo ijimbedo ou kuwoda piainyae, ata keimo awa yai ikaneda ekegaro ainda pararami embo berari mando doda awa datemaina. 16 Awatedo itomane parara dá ango embomaida yai datembewo, awamanemi itomane buro davegave gido itomane Mamo utuda awa dasiga ore.
Keriso mi God da Aodari awa ari bé arate gupusina sisina.
17 “Aodarida§ o Peroveta maneda Ove Gaiari* awa dano sitarate na gumena ango kotembeove. Na ango ain gumbae, ata nane ano bé arate gumena. 18 Edo eiwa gebé imondemane tena, utu de butu de awa itae mandae gisida, Aodarida ge saka bé da (1) awa mana itae aina, isiari God mi ainda geda buro berari petugaina. 19 Awatedo berari ainmi God da ge okain einda ge saka da (1) dari erigaina, edo embo nenei atopatari wasiri dá ango orote aina gido, God mi imo awa embo sakabé taina utuda gisijiari yaida. Ata berari ainmi God da ge okain awa kera eite embo nenei wasiri dá ango atopataina gido, God mi imo awa embo bajina taina utuda gisijiari yaida. 20 Aindabé nane imondemane tena, edo itomane wasiri dambu darari awa Aodarida atopapasigari ae Parasi mane deda wasiri dambu darari awa daginegae aina gido, imomane utuda gisijiari yaida mana torawa.
Iesu mi sinigambari arida atopatari pipisisina.
21 “Imomane awa gari, iji matuda Aodarida atopapasigarimi kaenato apipiye de ewowo de ge eiwa atopapositera, ‘Dato beteure,+ edo embo da ainmi embo dari betaina gido awa, imo God mi katain eira.’ 22 Ata nane imondemane tena, berari ainmi ainda namejide sinigambari tepotapo aina gido awa, God mi katain eira. Edo embo da ainmi ainda namejide ‘Imo jiro itae!’ taina awa, Sanhedrin§ embobomi imo awa katain era. Ata embo da ainmi ainda namejide ‘Dauwa bé!’ taina awa, God mi imo yai niyao matawa aveite isira ainda piain eira.
23 “Awatedo, ito kando kundo God da rorou piari tenembada piain gupeite awa, ito namejimi imonde sinigambari eira isira awa kotembedo gido, 24 ito kando rorou piari tenemba doda dodo ito namejida yai gisi mambuyo. Ango edo ito namejide, ‘Aiya do’ site béga budo tekago egenembedo gundo ito kando God da yai piate.
25 “Edo ito gitopo embomi buriya nonda tamonda imo katarida piain tari gido, aedade begatada maunsite burigibé embo ainde ge sirigeyo dave are. Ango ae gido, ito gitopo embomi imo katari emboda ipada piari katari embomi imo katedo bundari embode piari imo kundo aundo bundari oroda augari torata. 26 Eiwa gebé imonde tena, imo bundari oro doda isite ito mina ro inge piatate tesira awa itae piedo imo udegari bata.
Iesu mi ipuda arida atopatari pipisisina.
27 “Imomane awa gari, iji matuda Aodarida atopapasigarimi kaenato apipiye de ewowo de ge eiwa atopapositera, ‘Ipuda eote.’+ 28 Ata nane imondemane tena, embo berari ainmi eutu gido ainda tamo bain jipapa edo esira awa, God mi embo awa jimbo beyae matu ainda domi esira awa gira. 29 Awatedo ito jisi ipa beda ami rorae ro gido imo jimbo beyae edo eta ango gido awa, jisi awa gurugedo kundo augeyo aimbare. Davebé awa tamo itoda tatari da (1) awa kundo augata, gaegae edo imo jimbo beyae ato God mi ito tamo berari kundo yai niyao matawa aveira ainda augaina. 30 Edo ito ipa beda ami rorae ro budo imo jimbo beyae edo eta ango gido awa, kautugedo augeyo aimbare. Davebé awa tamo itoda tatari da (1) awa kundo augata, gaegae edo imo jimbo beyae ato God mi ito tamo berari kundo yai niyao matawa aveira ainda augaina.
Iesu mi iu aro dowarida atopatari pipisisina.
(Matthew 19:9; Mark 10:11-12; Luke 16:18)
31 “Edo Aodarida atopapasigarimi ge eiwa atopapositera, ‘Embo da ainmi ainda aro dowain edo gido awa, eutu awa dodo mambae gisida ine ainda arode jimbari itae arida ove gaiedo piarate sisina.’+ 32 Ata nane imondemane tena, embo da ainmi ainda aro dosira, ata eutu awa jimbae gisida kombo ari itae ami ainda embo nei jimaina awa, embo ami esiri eutu jimbo ipuda esira. Edo embo da ainmi eutu iu dowari ango awa jimaina, embo awa jimbo ipuda esira.
Iesu mi tarigari dao neide kaindeda teorekae atopaposisina.
33 “Tekago, imomane awa gari iji matuda Aodarida atopapasigarimi kaenato apipiye de ewowo de ge eiwa atopapositera, ‘Tarigari pitawami teote, ata ito tarigari Badari da yaida tedo gido kera edo eyo.’ 34 Ata nanemi imondemane tena, tarigari berari awa tepotapo teove. Aindabé utu awa God da daotari anumba, awatedo tarigari ainda daoda teove. 35 Edo butu dede awa God da taida oena apari yai, awatedo tarigari ainda daoda teove. Edo Jerusalem awa God Daotari Bajinada nasi bajina, awatedo tarigari ainda daoda teove. 36 Edo ito kopuru tu da (1)da ove ainya ari o ove ingatapari awa wareregari tao ae, awatedo tarigari ito kopuruda daoda teote. 37 Iji nonde imomane ge nenei tedo ewa, awa ge embo beyae* da yaida edo gundo eira. Awatedo tepo ‘Na ana’ tewo, ko ‘Na ainyae’ tewo.
Iesu mi embomai rirowa buorekae atopaposisina.
(Luke 6:29-30)
38 “Imomane awa gari, Aodarida atopapasigarimi ge eiwa atopapositera, ‘Edo embo da ainmi ito jisi dari beyae aina gido awa, katari embomi ainda jisi dari beyae aina. Daedo embo da ainmi ito ji dari erigaina gido awa, katari embomi ainda ji dari erigaina.’+ 39 Ata nane imondemane tena, embo da ainmi itomane yai buro beyae aina gido, ainda yai mina beyae ainyae. Awarata, embo da ainmi ipa do bereya edo ito opo ipa beda dari gido awa, ito opo ipa andada awa doyo daedo dare. 40 Embo da ainmi imo katain jipapa eite ito ombari awa bari gido, ito dademo ombari awa daedo kokumbeyo bare. 41 Edo embomi ainda rorae amboka edo ainde daedo kilometre da (1) ainto atate imo jijine tari gido, ine embo awa kondade edo ainda rorae amboka edo ainde daedo kilometre tote (2) ainto eyo. 42 Embo ainmi ito yai rorae atega eira, awa pieyo bare. Daedo embo ainmi ito rorae jigamo ain jipapa eira awa, engiregainyae.
Itomane gitopo embobo dubobudo ewo.
(Luke 6:27-28, 32-36)
43 “Imomane awa gari, Aodarida atopapasigarimi ge eiwa atopapositera, ‘Nembu ito dubobudo eyo,+ edo gitopo embo itode sinigambari edo eyo.’ 44 Ata nanemi imondemane tena, itomane gitopo embobo dubobudo ewo. Embo ainkainmi itomane yaida begá pisido era, God de awamane embo tedogido ewo, ami awamaneda yai ainda ao ari piare. Edo embo ainkainmi imondemane sinigambari edo era, awamane embo jimbo dave edo ewo. Edo embo ainkainmi imondemane ge tepotapo site memesi neide kainde itomane yai pisido era, awamane embo benunu tedo ewo. 45 Ango edo imomane itomane Mamo utuda da mamai awa. Aindabé ami euri ainda iji embo beyaeda yai ae embo daveda yai de datembedo eira. Edo ami wa piedo eira embo wasiri dambu darari ae embo wasiri dambu darae deda yai. 46 Edo inemane embomaimi imomane dubobudo era awa dubobudo ewa, ro awaembo God mi tau dave imondemane piaini? Buro dá ango tax kumbari embobo mi edo era. 47 Edo itomane otatawo akuta ategedo awa, imomane embo neneida buro daginegedo ae. Tax kumbari embobomi buro dá ango edo era. 48 Itomane Mamo utuda awa wasiri dambu darari berari, awatedo dá ango imomane wasiri dambu darari berari eite isiwo.
* 5:1 ainda ambodani. Ove Kotopuda atopapasigarimi kotembedo era, ‘ainda ambodani’ da moka einda awa ainda ambodani 12 akuta ae, ata ainda ambodani nenei jiwae daedo. 5:3 Utuda gisijiari awa awamane topo. Ainda moka awa ‘God mi awamane sima dave edo eira’ (Matthew 5:10da moka awa dá ango.). 5:13 Ge da moka awa eire: Itomane wasirimi embo bebegae inono kondade ari awamaneda wasiri beyae dodo God da yai wareregara. Kariwa dá ango awa kato. Katomi wo pisida depeka ari engiregedo eira. Awarata, edo katoda gavi itae ari gido embomaimi kato awa kundo arapada augara. Awa dá ango itomane wasiri. Edo itomane wasirida dave ari awa itae, embo bebegae gido kotembara, “Nakare God da yai wareregainyae.” Awatedo God mi imomane jigamo ari tao ae, kundo arapada augaina. § 5:17 Aodari awa Jew embomaida ove gaiarida dao. Iji matuda God mi Moses da yai ge siuri ami ove ipa da (5) gagurisina. Ainda amboda, Jew embomaimi ove gaiari Moses mi gagurisina (Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers, Deuteronomy) doregedo dao ‘Aodari’ pipisitera. * 5:17 Peroveta maneda Ove Gaiari awa Jew embomaida ove gaiari neida dao. Ove ainda doda awa ge God da peroveta manemi iji matuda gaguritera. Ainda amboda Jew embomaimi God da peroveta maneda ove gaiari dada edo dao ‘Peroveta maneda Ove Gaiari’ pipisitera. 5:19 utuda gisijiari yai awa God da sima ari daveda yai. + 5:21 Exodus 20:13; Deuteronomy 5:17 5:22 ‘Imo jiro itae!’ Ge einda tutu awa ‘Raka’. Eiwa Arameki geda tedojirari ge. § 5:22 Sanhedrin awa Jew embomaida ge babain katari emboboda doregarida dao. + 5:27 Exodus 20:14; Deuteronomy 5:18 + 5:31 Deuteronomy 24:1 * 5:37 embo beyae awa Satan da dao nei. + 5:38 Exodus 21:24; Leviticus 24:20; Deuteronomy 19:21 + 5:43 Leviticus 19:18 5:46 tax kumbari emboboami embomaida ganu jiwae beono edo esitera. Awatedo iji ounde awamaneda dao awa davebé ae.