13
Amioako Barnabas naljuo Sol
1 Ea taara na namoneano nalo yako Antioko neibano, ana tomu tai nalo aju napano abe naverialiano nalo, a tealo napano abe naverloglogiano nalo. Nalo nei tai kalo kanalo sio jibe: Barnabas, a Simion Kuluniabene Bobogio, a Lusias na vio Saireni, a Manaen nei nanua m̃aratavo na Parinio Tubo Erot nalo amidular naio bogoti napano naljuo Erot abe kiritete kia ga vo, a naliko nalo na, Sol bunu.
2 Ana bogoti tai, ana nalo nene naliko namoneano dolu nalo amondulu, ana aju amilotu ka Atua, ana Niununo Lu mil banlo, ber kalo berinavo “Kamiu kuvurular Barnabas naio Sol den kamiu vonganei, kuvitiri bulaglo ave juo ka ala im̃auano tai napano kiniou nejidom ka alaio.”
3 Ana iorou, amondulu bogo tai bereio ka abolkouo, ana nalo abokar Barnabas naio Sol pariparilo, ana amioakolo abe juo, bisi ana amiila bulaglo abano ka ala Atua kiano im̃auano.
Barnabas naljuo Sol aboru yako Saipras
4 Ana jibe ka napano Niununo Lu miila bulag Barnabas naljuo Sol jibe na, abe juo ajuvan vio Antioko, ana abatove ea m̃arkomeli nei Selusia napano jotano koyou, ana nalo ajel ea uauako tai, aba aboru ea uleule na Saipras.
5 Ea uleule nei, abe juo abauro ea burum̃ara bulukomeli na Salamis, ana naljuo aban ea yimo na volkouano nalo na kulo Ju nalo kialo, ana ajum̃a aberial Atua kiano iliano. Ana ea bogo na, Jone Mak bijurukarlo kia ga vo, ana naio jom̃a mijailo ka im̃auano.
6 Ana nalo tolu nei amiel ea uleule nei, abatove abokar togio dolu nene, ea bulukomeli dolu na toru nei Pavos. Ana ea vio na, amial toro tai napano mijikia mila m̃esi ka tomu nalo jo, napano naio be toro Ju tai, siano Baryesu, a abio bunu naio jel ea iliano na kulo Kris nalo kialo, aber Elimas. Toro nei naio jom̃a mila sibi janea vio, naio jom̃a berenio naio be Atua kiano naverialiano tai.
7 Ana toro napano m̃a mila m̃esi nei, naio be toro na toru tai bunu ea im̃auano na parinio tubo na uleule na, napano Sejes Poloso. Ana parinio tubo nei, naio be toro tai napano mijikia batitigio vite bo, ana bio Barnabas naljuo Sol ber amei aialio, bior napano naio jidom ka rijog Atua kiano iliano tai denlo.
8 Ana bogo napano naljuo abinimei, ana toro na mijikia mila m̃esi nei naio milidielo, milavio ka riverbure naljuo nei a jidom ka parinio tubo nei naio rudu re bunu moneano ea Yesu.
9 Naruei Sol, napano ajum̃a aber bunu siano aber Pol, naio binimei bujolou ka Niununo Lu, ana tiniamirano bitikar jikili ban ka toro nam̃a mila m̃esi nei,
10 ana berkanio, berinavo “!Jau kobe Sim̃aro kenerinio memedu! Vite nonovio napano bo, mia jau maka kosidom leleio, ana jau kobujo ka sibiano a bajago va nalo ga. Atua kiano iliano nalo, jau kojom̃a kobilivilig lelario julaka ka rimei rive sibiano bereio.
11 Vonganei ga mia keial Atua jum̃ano rivokarso rimemedu. Vonganei ga mia jau miramo ribono, mia jau kojikia re keial legiano vesiou kija.”
Ana kolvare ga ana toro na mijikia mila m̃esi nei naio mial jibe ka napano iou tai na yeturu napano kiri bobogio laka binimei juko mirano, ana naio jo miel vovu ga jibe na ka jidom rileal toro tai ka rivokar jum̃ano ka rivurio rivano.
12 Ana bogoti napano parinio tubo naio mial vite nalo nei, ana naio monea Atua kiano iliano, ana bogo napano Barnabas naio Pol aberloglog naio ka iliano lu nalo nei, ana naio miilo kanio, mialio bo mia bo.
Pol naljuo Barnabas abano Antioko dolu tai, ea tanobuku na vio Pesitia
13 Ana Pol nalo ajuvan vio Pavos, ana ajel ea uako abatove naruei abauro ea tanobuku nei Pamvilia, ana nalo amiel abano-o abokar bulukomeli nei Peka. Ana ea vio na, ana Jone Mak juvanlo, maka bunu takisorlo, mia naio ban bereio Yerusalemo.
14 Ana Pol naljuo Barnabas, ajuvan vio Peka, ana amiel naruei aba aboru ea tanobuku na vio Pesitia, aba abokar bulukomeli tai napano siano Antioko bunu. Ajua vio na, ana ea Legiano Lu, ana aba joomo ea yimo na volkouano na kulo Ju nalo kialo, ana ajutano naliko tomu nalo.
15 Ana navurim̃araboiano nalo amila lotuano, ba bokar napano abuluku Iliano Lu, ana nalo abuluku vivitauiano tai ea Mosis kiano tuboiano, a tai ea niosi na naverialiano nalo. Ana bogo napano vulukuiano nalo nei bisi, ana kulo navurim̃araboiano nalo abika den Pol naljuo Barnabas, aberinavo “Banalo, verenio kamjuo kumije iliano tai napano mijikia rijai tomu nalo kialo meuliano, ana mo kumemi numisidom kamjuo kuverialio van kumemi.”
16 Ana na Pol jumolu, ana buku jum̃ano, ber amelumu ka aje tilinielo ka naio ana mil banlo, berinavo “Mia bo, ana kiniou nejidom ka kamiu kulo Ju nalo, naliko kulo dolu nalo napano kamiu bunu kumonea kenememi Atua, kamiu nonovio kuvije tiliniemiu rivu ka kiaku iliano nei.
17 Kiado Atua nei, naio naruei napano bitiri bulag kiado kulo moruo nalo na beamu, a naio naruei napano mila nalo abinimei miroano laka ea bogo napano amim̃au kurano yako Ijivi, a naio ga bereio napano buru bulaglo den bogokouo nei, ea kiano burum̃ara moroano nei.
18 Ana naio burum̃arabo kalo aba tavio aban ea vio yauo, ana amiel ea vio na bano-o bokar yuka duelimo va veri [400], ana va telabo ka bogo na nalo ajum̃a abilig taakalo ka Atua, mia naio maka lele tuvanlo.
19 Naruei ka bogo napano abinimei abokar buruvenuo nei Kenano, napano Atua berkar ka mia rudu vanlo, ana naio jitig bulag bajulukuti aluo na kulo dolu nalo napano abinimei ajua vio nei ruei, karina midu borotano nene ban korobido nalo, abe boru kanio, ana aba ajua bokanio.
20 Jikario ea bogo napano abano be moti garuei Ijivi, binimei bokar bogo napano abano bereio jouro ea kanalo buruvenuo bereio, bokar titai jibe ka yuka duelimo toromomou veri duelimo va limo [450].
“Ana ea bogo napano ajua kanalo borotano jibe na, ana Atua bitiri bulag kanalo tubo nalo, ka avurim̃arabo kalo ka m̃a atiburelo, ana tubo nalo nei amim̃au m̃a jibe na ba bokar nalo toro na maariano nei Naverialiano Samuel.
21 Ana nalo aberinavo maka bunu asidom tubo nalo na jibe na, mia aber ka Samuel aberinavo naio rileal toro tai napano mijikia ve kanalo parinio tubo na toru. Ana Atua jiloglog Sol, Kis kenerinio, banlo, napano naio be bajulukuti na Beniamen kiano, ana Sol binimei be kanalo parinio tubo na toru na be moti garuei, ana naio be tubo kalo bokar yuka duelimo va veri [40].
22 Karina, na Atua burular Sol bereio, ana bitirilar Teviti midu jeleigio, ana Atua jaaro toru ka Teviti, naio jo berii berinavo ‘Ea Teviti nei, Jese kenerinio, mia kiniou nemial ka nabokar toro tai napano kiano bajago jakii kiaku jidomiano memedu, ana nemijikia ka mia naio rim̃au tibe ka ga napano nejidomio.’
23 Ana Atua naio berkar ban korobido nalo re nua nua nalo ruei, berinavo mia naio rudu toro tai ea tormoruo Teviti nei kanano bajulukuti, rudu naio van kito kulo Ju nalo, tibe kiado Ioruriano, ana vite nei Atua milaio ea toro nei Yesu ruei.
24 “Beamu, bogo napano maka Yesu nei rimei vo, ana Jone Baruei jo mioliolu ban kito, berinavo ‘Kamiu monoka kuvilig kamiu, ana monoka kuvan ea varueiano.’
25 Ana bogo na Jone vaataro ga ka rila nonovio im̃auano nalo napano Atua midu banio, ana naio jom̃a bika den tomu nalo, berinavo ‘?Kamiu kumisidomii kuberiam̃a kiniou nebe Naverikariano? Kiniou neber ka kamiu, kiniou maka leleio neve toro napano kamiu kumitu rorea naio nei, makanio. Mia na iorou ka kiniou, naio jo binimei kia ga nei, naio bo mia bo, a naio be lu laka, ana nemial jibe maka neve verare ka neve kiano toro na im̃auano, maka navare ka nava vaataro ka mia neivelar kiano kulubue na jaano.’ ”
Pol ber napano tomu na tortoru na kulo Ju nalo, nalo naruei amuebin Yesu
26 Ana Pol ber kalo, berinavo “Kuru-aku nalo, kamiu tealo napano abe kulo Ju nalo memedu, napano kumaluvo ea bajulukuti na Epraamo kanano, a kamiu tealo abe kulo dolu nalo, ana kumonea kenememi Atua kumemi kulo Ju nalo, kiniou nejidom ka kamiu nonovio monoka kuvitilubar ka kito nei naruei, napano Atua jian iliano na ioruriano ban kito ruei, mila ana kiniou nojom̃a neberial ban kamiu nei.
27 Nalo na vio Yerusalemo naliko kanalo tomu na tortoru nalo, nalo maka lele avitilubar Yesu ea bogo napano naio binimei, a maka avitilubar ka naio be Ioruriano napano naverialiano nalo aberiio ea Iliano Lu nalo napano abuluku julaka ea Legiano Lu nalo. Tibe na, nalo maka avitilubario, mia amila ka naverialiano nalo kialo iliano telaboamei ave riano, bior nalo naruei ajibure kanalo Naverikariano nene nei aber naio monokanio rim̃aro.
28 Maka ajikia aleal titai napano rimemedu ka mia naio rim̃aro riviorio, mia ajikili ka Pailat ka naio monoka rijamo ka riverenio nalo amijikia auebinio.
29 Ana amila kikio jakii ga vaio napano naverialiano nalo aberialio bogbe nua ruei, napano aberenio mia tomu nalo ala van naio, rivano-o mia auebinio ea m̃akolkolo, ana iorou kanio amidu tati nene, aba amidu joa buluvai.
30 Ana Atua mila naio meul bereio den nam̃ariano,
31 ana ea bogoti tealo telabo kija, ana na naio jom̃a mioyoyotuba ka kanano tomu nalo napano beamu naliko naio yako Kalele, a napano ajakisorio abinimei mave Yerusalemo. Ana nalo napano m̃a amial Yesu jibe na ruei, mia nalo nene naruei ajum̃a aberveriio ban tomu nalo aberenio naio meul bereio den nam̃ariano ruei.
32 “Mia vonganei, ea vio nei, kumemi juo nubinimei ea kamiu ka nuvar Lilianiano Novo nei rimei van kamiu. Kumemi juo nuberial ban kamiu, nuber vite novo nalo napano Atua berkario ban korobido nalo re beamu, berenio mia rila van kiano tomu nalo,
33 ana vonganei vite nalo nene abinimei abe riano ea kito ruei, kito kum̃abilo nalo, a ea kito kulo dolu napano kito romonea naio. Ana kito robokar vite novo nei ea kiado bogo ga, napano Atua miila Yesu binimei yetano ea yetemeriba nei, a mila naio meul bereio den nam̃ariano kar kito.
“Ea Iliano Lu, Iouano mirano juo naio berii vite nei, napano ber
‘Kiaku tete, nemial jibe ka banei kobinimei kobe keneriku, ana kiniou nebinimei nebe karam̃amo riano.’ Iouano 2:7
34 Ana ea tivelinio napano Atua mila Yesu meul bereio den nam̃ariano, napano naio maka rijikia rivan bereio ea m̃artanbo, ea tivelinio nei iliano juo na Iliano Lu aberenio ruei. Ea iliano na be moti ana Atua berii jibe nei, berinavo
‘Ilivuiano lu nalo nei napano kiniou neberkario nua ban Teviti beamu ruei,
nalo aju ajikili kia ga vo,
ana vonganei mia kiniou neje van kamiu naruei.’ Ais 55:3
35 Ana iliano tinene na tivelinio nei, naio joa Iouano tai bereio, napano toro napano jirio, naio mil ban Atua, berinavo
‘Mia jau kojikia re kajamo ka kiamo toro lu rial nam̃ariano,
p̃eli na mokotenano rimenunu bogo tai.’ Iouano 16:10
36 “Ana iliano nalo nei maka atum̃a averii tormoruo Teviti nanua beamu, bior karina napano naio mila Atua kiano im̃auano ban kiano tomu nalo, ban bano-o mia naio m̃aro garuei, ana ajivin jo bija korobinio nalo, ana mokotenano mon ea vio na bano-o mia menunu.
37 Ana iliano nalo nei aberii Yesu nei ga, aberii napano mokotenano maka riva rivova tibe na, mia Atua bitirilar naio meul bereio.”
Pol berii viekokoano naio joa ga Yesu
38 Ana Pol naio berinavo “Kuruaku nalo, ver tibe na, kiniou nejidom ka kamiu monoka kuvijikia vatitigio vite nei, ka ea ga Yesu nene ga, ana Atua jo mila ban kitojuo berii naio biekokoa kiado vovaiano nalo bunu ruei.
39 Mosis kiano tuboiano maka lele rijikia rivurular kitojuo den kiado bajago na vovaiano, mia jau kei, napano verenio komonmonea Yesu sikili, ana mia naio rijelar kiamo bajago na kariano denso.
40 Tibe na, monoka kuvitikar vatitig kamiu rivu, bior ver makanio, mia kuvitibe ka napano naverialiano nalo kialo iliano tai berenio,
41 napano berinavo
‘!Kamiu kuvialio! Kamiu kumitum̃a kubital niegeniege vite lu nalo,
mia vonganei mia kuvitilubario, karina mia kum̃arm̃aro.
Bior napano kiniou nojo nemila im̃auano tai iviso bure kamiu ka bogo napano kumeul kia ga kia navo,
ana nalo aju aberbisivisii meravo ban kamiu,
mia maka kuvisidom kumonmoneaio.’ ” Apakuk 1:5
Tomu nalo na vio Antioko ajaaro ka Pol kiano iliano
42 Ana Pol mil banlo bisi, ana na nalo aba tavio, ana tomu nalo abinimei abika jikili den Pol, aberinavo “Kumemi numisidom nuber ea Legiano Lu nei napano jo binimei, mia kamjuo kumei nei bereio ana mo kuverloglog kumemi lie vo ka vite nalo nei.”
43 Naruei bogo napano Pol naljuo Barnabas aju abano, ana kulo Ju nalo telabo naliko bunu kulo dolu nalo napano abinimei ajibe kulo Ju nalo ruei, abinimei amiel ajakisor naljuo aban napano aber atukunu lie vo. Naruei atevi juo nene amil banlo, aberii kalo aberenio nalo monokanio avarkar tinielo lie vo ea Atua, a nalo monoka ala vonio ka ava joomo lie vo ea kiano tiniememiano.
44 Ana jibe ka napano nalo aberii ka Pol naio Barnabas ruei, ea Legiano Lu dolu napano binimei iorou, ana viobujo ka kulo Ju nalo, a viobujo bunu ka kulo dolu nalo ea bulukomeli nei abinimei vio takurano ga, ka aber aiagago ka Pol jom̃a mioliolu ka Iliano Lu na Atua kiano.
45 Mia bogo napano kulo Ju nalo kialo tomu na tortoru nalo amial tomu dolu nalo telabo nei, ana amijoku kanio, aju amil bova ka ga Pol, ajum̃a aberii ka tomu nalo aberenio naio jom̃a milasibi ga na.
46 Mia Pol naio Barnabas naljuo maka tinielo rimemebiju, naljuo aju amil toru ga, naljuo kanalo iliano ba jikili lie vo, ana aberii ka kulo Ju nalo nei, aberinavo “Kumemi numial memedu ka mia Iliano Lu na Atua kiano napano kumitum̃a nuber ka kamiu, rimei rivokar kamiu kulo Ju nalo ve moti, beamu ka kulo dolu nalo. Mia maka kuvisidom kumoneaio, ana kumitum̃a kubuku searia bulagio ga bano, javukia napano maka bunu kuvijikia kuvokar meuliano na maka rijikia ribisi. Mia bo ga, jua ga kamiu, mo ver tibe na mia kumemi nuva nuvioliolu ga van nalo napano maka ave kulo Ju nalo.
47 Bior napano Iliano Lu tai berenio ruei napano kumemi monoka nuvila tibe na, napano Atua naio berenio, berinavo
‘Kiniou nebitiri larso ka mia jau komerera, kotibe ka yulu tai rimererali nalo napano maka amonea kiniou vo.
Mia jau kavar kiaku ioruriano riva rivokar vio reraio nalo ea yetemeriba.’ ” Ais 49:6
48 Ana bogo napano nalo na maka ave kulo Ju amijog iliano nei, mia nalo amijog bo toru laka biorio, aberinavo “!Tomnei, Atua kiano iliano nei naio bo mia bo, koig kumemi tiniememi jiio-o mia!” ana nalo napano Atua berkarlo ka mia avokar meuliano napano maka rijikia ribisi, nalo nei naruei amonea Yesu ea bogo nei.
49 Ana jikario ea bogo nei, Tubo kiano iliano jom̃a mijiajian janea vio nonovio ea tanobuku nei.
Kulo Ju nalo tiniel jer Pol naio Barnabas
50 Mia kulo Ju nalo napano amijoku aba amial tire nalo na tortoru nalo ea kialo yimo na volkouano, bija navurim̃araboiano na m̃arkomeli nei, ana amil banlo amila searo ea kanalo jidomiano, ban bano-o mia tomu na tortoru nalo nei amiila tomu nalo aba amijil lar Pol naljuo Barnabas den kanalo vio.
51 Ana bogo napano naljuo aju aba tavio, ana naljuo amila kijokijo tai ban nalo na m̃arkomeli nei, nalo amijuba kon yevi na m̃arabo napano jua jaalo.
Ana nalo ajaluvo den vio Antioko, aba abokar m̃arkomeli nei Aekoniam,
52 mia naiagagoano vou nalo napano aju yako Antioko, tinielo jaaro toru, a Niununo Lu binimei bujolou vatitig ealo.