12
Yesu naio be tubo na Legiano Lu
Mak 2:23-28; Luka 6:1-5
1 Naruei ka bogoti dolu bereio napano be Legiano Lu, Yesu naliko kiano naiagagoano nalo amiel abano, mia kialo m̃arabo jel iviso bure tiniavio na m̃arauiti. Nalo ajum̃a amiel jibe na, naruei kiano naiagagoano nalo jijerlo, ana amikiti kokorov m̃arati uiti nalo tealo ka asenio.
2 Nalo ajum̃a amila jibe na, naruei Varisis nalo tai ajua vio na, aju amial Yesu nalo, naruei nalo amil ban Yesu, aberinavo “!Ei, jau keialio! Kiamo naiagagoano nalo ajum̃a abar sinaniano ea tiniavio jibe na, ajum̃a amila im̃auano ea Legiano Lu, ana verenio amila jibe na, nalo ajum̃a amila korov kiado tuboiano.”
3 Ana Yesu berdop̃elo, naio berinavo “?Jibe na kovio, p̃elina maka kamiu kuvuluku kovio ea Iliano Lu bogo tai, ea vite nalo napano Parinio Tubo Teviti re nua milaio, a? Naio naliko kiano tomu nalo jijerlo toru,
4 naruei naio ba joomo ea Atua kiano Tobobo Lu, naio midu joko lu na tuboiano berenio kulo lu nalo ga amijikia asenio, mia Teviti nalo bunu ajenio.
5 ?Jibe na kovio, p̃elina kamiu maka kuvuluku bunu ea Tuboiano na Mosis kiano, napano ea Legiano Lu nalo, kulo lu nalo monokanio ava joomo ea yimo lu na Atua kiano, ka nalo ala kialo im̃auano eaio? Jibe na, nalo ajum̃a amila korov tuboiano na berbure ber toro maka rijikia rim̃au ka Legiano Lu, mia Atua naio maka sidomialio tena river nina be tena bova tai.
6 Kiniou neber ka kamiu, neberinavo be navenatuboiano vou tai jo vonganei, napano naio jo mave laka jovulu tuboiano na Atua Kunuano Lu,
7 mia naio jibe ka napano ea Iliano Lu, napano Atua naio berenio, berinavo
‘Kiniou maka nesidomii kenemiu sida nalo, mia kiniou nejidomii ga bajago na tinieiaiano.’ Osea 6:6
?P̃elina kamiu maka kuvijikia nioti na iliano na navo? A verenio kamiu kumijikia ruei, mia kamiu kuvitu re kuvitibure searo ea kanaku naiagagoano nalo nei napano maka ala titai na bova.
8 Kulorinio Kenerinio, naio naruei naio be tubo na Legiano Lu.”
Yesu milarur toro tai jum̃ano
Mak 3:1-6; Luka 6:6-11
9 Naruei Yesu naio juvan vio na, naio miel bano, ana na naio ba joomo ea kialo yimo na volkouano tai.
10 Ea vio na, toro tai naio jo na, naio be jumekirikokouro, a tomu tai bunu aju ajidom aleal torokoriano tai ea Yesu verenio naio rila vite rimemedu re. Naruei tomu nalo nei abika Yesu, aberinavo “?Jum̃abe, kiado tuboiano berbure im̃auano ka ala batitig mokotenano toro ka Legiano Lu, p̃elina naio maka riverbureio? !Jau kover von vite na!”
11 Naruei Yesu berdop̃e, berinavo “?A verenio toro tai kiano nunu tai, mia nunu nene ga rijoru ea p̃ili tai ea Legiano Lu, kuberiam̃a mia toro nei maka rijikia riva rivuru lario bereio? !Nao, mia kito nonovio monokanio rala tibe na van kiado temeul nalo!
12 A verenio memedu jibe na ea kiado tuboiano ka kito rajai nunu ea Legiano Lu, jibe na kito romijikia rala im̃auano ka rajai toro ea Legiano Lu bunu, bior toro naio bo loa nunu.”
13 Naruei Yesu ber ka toro na be jumekirikokouro, berinavo “Kovitirii jum̃amo rimemedu.” Naruei naio mila jibe ka napano Yesu naio berenio, ana na naio jum̃ano binimei bo bereio, javukia jum̃ano tinene.
14 Ana na Varisis nalo napano aju ea bogo nei amijoku, naruei nalo abatavio, ka averii tum̃abe naruei ka mia amijikia auebin Yesu rim̃aro.
Yesu naio be toro na im̃auano na Atua kanano
15 Mia Yesu naio mijikia ka Varisis nalo ajidom aue naio, naruei naio juvan vio nei, naio naliko tomu telabo napano ajakisorio. Naruei naio jo milarur tomu nalo na amie,
16 mia naio mil jikili banlo, naio berburelo ka ava averii re naio van kulo dolu nalo.
17 Naio mila jibe na ka mia Atua kiano iliano tai mijikia rimei rive riano, napano Naverialiano Aisea berialio nua, a iliano nei naio ber jibe nei, berinavo
18 “Nina be toro napano mim̃au kanaku, napano kiniou nebijauialar naio.
Kiniou nejidom m̃elea naio bo laka, a kanaku jidomiano jaaro toru kanio.
Mia kiniou nodu Niunuku toa naio, ka mia naio riverial bajago nalo napano memedu van tomu nonovio nalo na yetemeriba nei.
19 Mia naio maka rivukuju van toro, naio maka vijago m̃ele, mia naio maka rijikia rivuku iliano ve telabo ea vio medave.
20 Mia naio maka rijikia telar javiniu napano burukorovio jaklele ruei jo,
a naio maka rijikia rijukon bin yulu na volvolkouo ka rim̃aro.
Mia naio rim̃au tibe na rivanvano-o rivokar napano bajago na memedu naio tumolu sikili tu tovulu bajago na bova.
21 A mia tomu nalo nonovio na yetemeriba nei, mia nalo avarkar tinielo ea naio sikili ka mia naio rilarurlo.” Ais 42:1-4
Aberenio Yesu mim̃au ea moroano na Sim̃aro kiano
Mak 3:20-30; Luka 11:14-23, 12:10
22 Naruei tomu nalo aburu toro tai napano niadu ban ea naio, naio binimei ea Yesu. Niadu nene mila naio mirano bono, a naio be buru bunu, mia Yesu naio mila batitig mirano a tiniajono abinimei abo bereio.
23 Naruei nalo napano amial vite nalo nei amiilo toru, amemebiju kanio, ana na aberinavo “!Uerei! ?Tete na naio be Teviti kenerinio nam̃a roju rorea naio kovio, p̃elina makanio?”
24 Mia bogo na Varisis nalo amijog tomu nalo kialo iliano nei, mia nalo amijoku toru, nalo aberenio “Toro na jitig bulag niadu nalo ea ga moroano napano sim̃aro nalo kialo tubo napano siano Belsabel, mijamo ka ban naio.”
25 Mia Yesu naio mijikia kialo jidomiano, ana naio ber kalo, berinavo “A verenio tubo tai, kiano tomu nalo avuruburelo, napano togio nene ail die togio nene, mia tubo nene kanano im̃auano nalo monoka mia atibirbili; a verenio komeli tai, p̃elina m̃aratavo tai, tomu nene nalo avuruburelo, ka togio ajidom ajil bulag togio nene, mia tomu nalo nei maka ajikia atu rivu bogo tai.
26 ?A jibe na bunu, verenio Setano kanano tava nalo tealo atu ajil bulag nalo togio dolu, nina berial ka nalo aburuburelo ruei, ana na mia navenatuboiano na Setano kanano naio sikili tu tum̃abe?
27 !Mia kamiu kumitum̃a kuberenio kuber jibe na naruei, kuberenio kiniou nojom̃a nemijil bulag niadu dolu nalo ea moroano na burum̃ara sim̃aro napano Belsabel, mia maka rijikia tibe na leleio garuei! ?Mia verenio tibe ka napano kamiu kuberenio, jum̃abe naruei ana kamiu tealo bunu ajum̃a amijil bulag niadu? ?Kei mijamo ka moroano na jibe na banlo, p̃eli Setano bunu koviobo? Bo ka verenio kenemiu naiagagoano napano ajum̃a amijil bulag niadu, ajog kenemiu iliano na.
28 Ana makanio, kamiu kuber maka rimemedu ga. Kiniou nojom̃a nejitig bulag niadu ea moroano na Atua kiano Niununo ga, mia tenei berial ber Navenatuboiano na Atua kiano ju iviso bure kamiu ruei.
29 “!Kuvijiio! Verenio toro tai sidom riva joomo ea toro kouo tai kunuano ka mia naio rivina ka kanano saba nalo, mia naio monokanio rivar teli riorkar toro nene sikili beamu vo, avona bisi, ana na mo naio mijikia riva joomo ka rivina ka nonovio saba nalo na kanano. Mia kiniou nojom̃a nomila jibe na naruei ka toro kouo napano Setano.
30 “Toro napano maka takisor kiniou, naio jo berbure kiniou, a toro napano maka rim̃au vija kiniou ka nuvuru kiaku tomu nalo amei vio takurano, naio jom̃a mijil dedade ealo abeve terakurano.
31-32 Jibe na naruei, kiniou neber ka kamiu, kariano nalo bija ilivovaiano nalo, a iliano napano mila bulag Kulorinio Kenerinio, mia Atua naio mijikia riviekokoa toro riviorio, mia toro napano naio ril rivova ka Niununo Lu, riverenio kiano im̃auano nalo be Setano ga mim̃aukanio, toro na jibe na, Atua naio maka rijikia riviekokoa naio bogo tai, ea bogo nei a ea bogo dolu napano mia rimei.”
Buruiesi bija m̃arati nene nalo
Luka 6:43-45
33 A Yesu naio ber bunu, berinavo “Kito romijikia rovitilubar buruiesi nalo ea salo m̃arati napano abarlo. Buruiesi napano miluo bo, bar m̃arati na bo, mia buruiesi napano miluo bova, naio bar m̃arati napano bova.
34 Mia ea meuliano na toro kiano jibe na bunu, napano kiano iviso jibe kanio burupati tai, a iliano nalo napano amolmoluo ea kiano meuliano ajibe ka m̃arati nalo napano amolmoluo ea burupati nei. ?Mia kiniou nemial kenemiu burupati nalo amenunu ruei, mia tum̃abe ana m̃arati na bo tai mijikia rimoluo ea kenemiu iliano nalo? !Kamiu kube bajulukuti na maro nalo ga!
35 Toro napano bo, naio barbijii vite na bo nalo jua kiano iviso, naruei bogo nonovio kiano jidomiano na bo naio jo, napano naio mijikia sian bulagio, mia toro na bova, naio jo barbijii vite nalo na bova jua kiano iviso, naruei naio maka rijikia sian bulag jidomiano na bo bogo tai.
36 “Mia kiniou nejidom kamiu kuvijikia ka ea bogo na tibureiano, mia tomu nalo nonovio monokanio ala kialo veriiano ea kialo ilivovaiano nonovio veve terakurano napano ajum̃a aberenio ea kialo meuliano nalo,
37 bior mia Atua naio tibure kanamo meuliano rivior kanamo iliano nalo. Nina bior kanamo iliano nalo amijikia alaso komeul, p̃elina mia alaso kovokar vironiano.”
Tomu na tortoru tai ajidom aial vremesiano
Mak 8:11-12; Luka 11:29-32
38 Ana tomu na verloglogiano na tuboiano, naliko Varisis nalo tai aber ka Yesu, aberinavo “Ei, jau napano abioso ka Naverloglogiano, kumemi numisidom ka jau kala vremesiano tai van kumemi ka mia nuvial kanamo moroano.”
39 Mia Yesu naio berdop̃e banlo, berinavo “Tomu nalo napano ajidom aial ga vremesiano nalo, abe kulo va nalo, nalo amila kodovo ban Atua jibe ka nalo napano m̃a amila siakaiano. Makanio, mia kamiu kuvial re vremesiano tai, mia vremesiano na Naverialiano Jona ga nanua, nina ga mia kamiu kuvialio.
40 Jona nene naio jo joomo ea burum̃ara keniene kelijumdumu na toru tai mabono ka legiano tolu a bogiano tolu, naruei mia tibe na bunu ea Kulorinio Kenerinio, napano mia naio toa bulum̃abono borotano ka legiano ve tolu a bogiano ve tolu.
41 Naruei nalo na vio Nineva re nua, amijog Jona kanano iliano, mia nalo abiliglo, a mia nalo na atumolu atu ea legiano na tibureiano, ka mia averilubarbar kenemiu torokoriano nalo, bior be toro tai napano naio loa ka Jona naio jo bija kamiu vonganei, mia kamiu maka kuvilig kamiu leleio vo.
42 “Nanua bunu be tira na toru tai napano naio be parinio tubo napano juvan kiano buruvenuo koalabo laka, naio batove binimei ka rijog tormoruo Parinio Tubo Solomon kiano ilimasosouano nalo. Naruei mia tira na toru nei bunu, mia naio tumolu tu ea legiano na tibureiano, naio riverlubarbar kenemiu torokoriano nalo, bior toro tai napano naio be masou loa ka Solomon naio jo bija kamiu vonganei, mia kamiu maka kuvisidom naio leleio.”
Niununo va mijikia binimei bereio
Luka 11:24-26
43 Karina Yesu ber bunu, berinavo “Bogo tai, napano ver ajitiglar niadu ea toro, niadu nene naio mijikia riva yeturu, sirago ka buluvio na mia naio rijilmebi eaio. Mia ver naio maka rijikia rilealio,
44 mia naio river ‘Ee, bo ka mia kiniou naiadu ka bereio kunuaku moruo na beamu vo.’ Naruei, bogo napano naio rimei bereio mia naio rial yimo nei beteauo, a mila kon a meravo bo, a amila batitig saba nene nalo memedu ruei ju.
45 Naruei naio mijikia riva rivuru bereio niadu dolu nalo ve aluo napano abova laka loa naio, amei vija naio, ka mia amijikia ava joomo bereio atua toro nei. Mia toro nei nua kiano meuliano bova, mia iorou kanio kiano meuliano rivova lie vo. A mia tibe na ga bunu ea meuliano na tomu na bova nalo ea bogo nei.”
Yesu, kenieno a kuruano nalo
Mak 3:31-35; Luka 8:19-21
46 Bogo na Yesu jom̃a mil kia ga vo bija tomu nalo nei, kenieno naliko kuruano nalo abinimei aboru ea vio nei, nalo ajikili aju tavio, ajidom ail vanio.
47 Mia nalo nei tai berial ka Yesu, berinavo “Oi, koniomo naliko kuruamo nalo ajikili aju tavio, amilavio ka ail vanso kija beamu vo.”
48 Mia Yesu naio miolu berdop̃elo, berinavo “?A konioku be kei, a kuruaku nalo abe kei?”
49 Ana naio jiloglog kiano naiagagoano nalo, naio berinavo “?Kumial nalo na aju na? Konioku a kuruaku nalo, nalo nei aju nei!
50 Bior ver toro napano rila tavukia napano Teta na vio mave naio jidomio, toro na jibe na naio be kuruaku, p̃eli kuvivinioku, p̃eli konioku.”