5
Yesu berloglog tomu nalo
Luka 6:20-23
1 Mia be bogoti tai, ana Yesu naio mial tiniobi toru abinimei aju naliko, naruei naio bavin ea suku tai. Jibe ka kialo naverloglogiano tai, naio jotano, ana na kiano tomu nalo abinimei ajutano jeliviv eaio,
2 ana na naio berlogloglo.
3 Mia Yesu kanano iliverloglogiano nalo na tortoru tai ajibe nei. Naio berinavo
“Nalo napano abitilubar ka maka aleal Atua ea kialo meuliano nalo vo,
mia ilivuiano rimei toalo,
bior mia Atua naio rive Parinio Tubo ka tomu nalo na ajibe na.
4 Nalo napano amijog bova ka jaleleano nalo, ana ajum̃a ajegi,
mia ilivuiano rimei toalo,
bior mia nalo avokar lup̃ilup̃iano, ka mia nalo ajog rivu bereio.
5 Nalo napano tinielo melumu bo, mia ilivuiano rimei toalo, bior napano Atua berkario ruei
ka mia rije tonovo na yetemeriba nei vanlo.
6 Nalo napano ajidom m̃elea bajago napano memedu javukia napano m̃a Atua naio jidomio,
mia ilivuiano rimei toalo, ana na mia nalo aial bajago na memedu nalo nei amei avujo lou vatitig ea kialo meuliano nalo.
7 Nalo ga napano ajum̃a tinielmiia tomu dolu nalo, mia ilivuiano rimei toalo,
ka mia Atua naio mijikia tinienriialo ve toru.
8 Nalo ga napano kialo iviso meravo bo, ilivuiano rimei toalo,
ka mia aial Atua.
9 Nalo ga napano abe tomu nam̃a amila tum̃aro,
mia ilivuiano rimei toalo, ka mia Atua naio riviolo ave kenerinio nalo.
10 Nalo ga napano amonea Atua, napano mia m̃a tomu dolu nalo amila baravo kalo bior kialo moneano nene,
mia ilivuiano rimei toalo, bior mia Atua rivurlo ava jouro ea kiano navenatuboiano.
11 “Kamiu napano verenio tomu nalo amila lelan kamiu ajum̃a amijil kamiu, a ajum̃a amila sibi ea kamiu, napano ajum̃a aber niegeniege kamiu, nina bior kube kanaku tomu nalo, mia ilivuiano rimei toa kamiu bunu.
12 Kamiu kuvisidom bijovijon re, kuvisaaro ga, bior amila kiki kamiu ea bajago na ga amila ka naverialiano nalo re nua. Mia kamiu kuvar kenemiu burum̃ara ijaiano ea vio mave.”
Vaatei bija yulu
Mak 9:50; Luka 14:34-35
13 Ana Yesu ber bunu, berinavo “Kamiu kube vaatei na tomu nalo na yetemeriba nei, napano kenemiu bajago novo naio bakar vio yetemeriba nei maka riva rivova laka. Ana verenio vaatei nei rijea re bunu rivu, maka bunu rijikia rila kanano im̃auano, a maka bunu titai rijikia rila rivu, mia naio bo ka ga avukuio rivano.
14 “Kamiu kumitavukia yulu na yetemeriba nei. Mia verenio m̃arkomeli tai toa suku levlevi mave, mia bogiano tomu nalo napano aju koalabo amijikia aial yulu na m̃arkomeli nene, tomu nalo napano ajuaio maka ajikia aduvan kanalo m̃arkomeli nei.
15 Mia bogo napano verenio rejelan yulu, kito maka rejikia reivekoio ka baja bereio, mia kito rejelan ka reive takilele mave ka vio reraio amerera.
16 Ana ea bajago nene ga, kamiu monoka kuvijamo ka kenemiu yulu nalo na kenemiu meuliano amerera rivokar tomu nalo, ka ajikia aial vatitig im̃auano novo nalo napano m̃a kamiu kumim̃aukanio. A bogo napano nalo aial kenemiu im̃auano novo nalo, mia avamenea Karamemiu napano joa vio mave riviorio.”
Yesu naio berii Mosis kiano tuboiano nalo
17 Ana Yesu berii bunu, berinavo “Mia maka rivu ka kamiu kuvitum̃a kuver kiniou nebinimei ka nala lelan Mosis kiano tuboiano nalo vija naverialiano nalo kialo iliano nalo, p̃eli ga, maka lele tibena. Kiniou nebinimei ka mia natakii masosoua nonovio, ka nevisi vatitig nioti nene nalo.
18 Kamiu kuvisidomiikar vatitig iliano nei, mia tuboiano nalo nei maka ajikia ava kovio bogo tai-o-a ka vio mave vija borotano ave juo avakovio. Tuboiano nei be ilisesa nene nalo telabo, mia maka lele kiri m̃ariliano na tai tertelisu nalo nei rijikia rivakovio, riva rivokar bogo na kiano im̃auano nalo amalmaluvo nonovio.
19 Tenene na, verenio toro tai rilakorov kiri tuboiano nalo nei tertelisu nei tai, mia naio tom̃a riverloglog toro dolu ka mia nalo atavukia naio, mia toro nene naio toa vio tai napano jotano maaro ea Atua kiano navenatuboiano. Mia verenio toro na naio bakar batitig tuboiano nalo nei, a naio jom̃a berloglog tomu dolu nalo ka mia ala tavukia naio, mia naio ve toro na toru tai ea Atua kiano navenatuboiano.
20 Kamiu kumitum̃a kumisidomii kuberenio naverloglogiano na tuboiano nalo a Varisis nalo abe tomu na memedu nalo laka ruei, a kamiu monoka kuvila bajago nalo na memedu lie vo tuvululo, ver p̃eli, mia kamiu kuvijikia re kuva jouro ea Atua kiano navenatuboiano.”
Yesu berii natiniemimiano
Luka 12:57-59
21 Ana Yesu berii bunu, berinavo “Kamiu kumijog ruei ka napano aberloglog kiado tormoruo nalo re nua beamu, aber ‘Kouebini re toro,’ mia bunu ‘Toro na riuebin toro rim̃aro, mia memedu ka avuru naio riva komeli ka mia ail vanio.’
22 Mia kiniou nei, neber ka kamiu: verenio toro na tinienjer kuruano, mia memedu ka avuru naio riva komeli labo, toro napano mil bova toru ka kuruano, naio berenio ‘!Jau kobo ka ga iakurano!,’ memedu ka avuru naio ea kiado tomu na tortoru nalo kialo vioriano. Mia verenio toro tai napano naio mil m̃ele ban kuruano, naio berenio ‘Pariparimo miavovu’ mia memedu ka mia avuku naio rivan ea sebi ea vio na jogvaiano.
23 Ka tena, verenio bogo tai jau komei ea Atua kiano vio na sida ka mia kodu kanamo ijaiano van naio, mia tiniem rimaio ka napano kanamo vite tai joa jau kamjuo kuruamo,
24 jau monoka kodu batitig kanamo ijaiano tobo ea vio na sida nei beamu vo, ana monoka kavan bereio kala merevuiano kam ve juo beamu vo, avona iorou kanio ana mo jau komijikia komei bereio ka kodu kanamo ijaiano rivan Atua.
25 “Verenio jau bogo tai kovilvil ea toro tai ka titai, karina naio jidom rivurso kava komeli kario, mia bo ka jau kavan sop̃eli keial naio ka keil vatitig vija naio tukamu, ka bogo napano maka avuruso kava komeli vo. Verenio makanio, p̃eli mia naio ruduso kotoa toro na toru jum̃ano ka naio tibureso, a mia naio naruei ruduso kotoa toro nam̃a bokakar toro jum̃ano, ka toro nene naio ruduso kotoa yimo na tetavokoiano.
26 Kiniou neber kaso, verenio tibena mia jau maka kejikia kataluvo den yimo na tetavokoiano rivan rivokar bogo na mia jau kovulu nonovio kanamo mauo beamu, avona bisi ana jau komijikia kataluvo.”
Yesu berii siakaiano
27 Ana Yesu berii bunu, berinavo “A kamiu kumijog bunu ruei ka napano aberloglogio ruei, aber ‘Mia kala re siakaiano.’
28 Mia kiniou neber ka kamiu, verenio toro na biti va ea tira tai ka naio jidom rivurio, mia naio mila siakaiano ban tira nene ruei ea kiano iviso.
29-30 Verenio miramo tivelinio rilaso kala kariano, bo ka jau ketelario, kovuku rivano. A verenio jum̃amo tinene rilaso kala kariano, bo ka jau ketelario, kovuku rivano. Bo kanio jau kalavenio niabemo togio tibena, ver p̃eli, mia mokotenamo reraio rivakovio ea vio na jogvaiano.”
Yesu berii titigiano
Mataiu 19:9; Mak 10:11-12; Luka 16:18
31 Ana Yesu berii bunu, berinavo “Bereio, aber bunu nua, aberinavo ‘Toro napano jitiglar koano, mia naio monoka rudu m̃esi na silubariano tai vanio, napano naio beriio meravo ka naio jitiglar naio ruei, tira na maka bunu ve koano.’
32 Mia kiniou neber ka kamiu, ver toro na ver jitiglar koano, ka iakurano ga maka tira nei naio rive kodovo van koano neibano jukamu, mia ver tira neibano naio rila siakaiano, mia koano moruo naio be burupati nene. Mia toro na ver soro ka tira na jibe nei mia naio mila siakaiano.”
Yesu berii jum̃abe ka toro na mila verikariano ea Atua
33 Ana Yesu berii bunu, berinavo “Kamiu kumijog bunu ruei ka nalo aberii ka kiado tormoruo nalo nua bogobe, aberver jau kover Atua siano ka mia rila kanamo verikariano to sikili, mia maka jau kalakorov bereio kanamo iliano nene. A vaio napano jau koberkar ban Atua, monoka jau kalaiio.
34 “Mia kiniou neber ka kamiu, neber jau maka kejikia kover titai siano leleio ka rila kanamo verikariano to sikili. Maka kejikia kover ‘Riano mave’ ver p̃elina jau kojom̃a kamila bulag tolu na vio mave napano be vio na Atua kiano.
35 A maka kejikia kover ‘Riano, vio yetemeriba novo na,’ ver p̃eli, mia jau kala bulag tolu na vio yetemeriba na jotano ka Atua kiano moroano. Maka kejikia koverenio ‘Riano, komeli lu yako Yerusalemo niako vo’ ver p̃eli, jau kojom̃a komila bulag tolu na vio na kanado Parinio Tubo Lu kanano.
36 A maka kejikia koverenio ‘Riano, paripariku nei’ kanio rila kanamo verikariano to sikili, ver p̃elina jau kojom̃a komila bulag Atua kiano tolu napano naio ga takurano mijikia rila viju parido tai ve takurano rimei riuvu p̃elina rimei ribobogio.
37 Ea kenemiu verikariano nalo, monoka kamiu kuver ga ‘Nao,’ p̃elina kamiu kuver ga ‘Makanio,’ nina ga barei na. Iliano dolu nalo napano m̃a kumitum̃a kuberenio, nalo abinimei den Sim̃aro.”
Yesu berii ka ala meran re vite na bova bereio
Luka 6:29-30
38 Ana Yesu berii bunu, berinavo “Mia kamiu kumijog naverloglogiano nalo aberii nua ruei, aberinavo ‘Verenio toro tai rila lelan toro dolu mirano tinene, monoka ala lelan mirano bunu. Mia verenio toro tai tukular toro dolu m̃arjuvono tai, monoka atukular m̃arjuvono bunu.’
39 Mia kiniou nei naruei neber ka kamiu, Mia koviolua re toro napano mila bova banso. Verenio toro rijuba yaba miramo tivelinio, monoka jau kovilig yaba miramo tivelinio rivan kean naio, ka naio rijuba bunu.
40 A verenio toro tai rivurso ea komeli ka tutuaso ka m̃amo kulusoto, mo mia jau kajamo ka vanio vija m̃amo kulukoti bunu.
41 A verenio toro na toru tai ritutuaso ka kavar kiano basaro keiel ka aura ve takurano, tibe ka napano naio mijikia berenio, monoka kasaaro ga ka kavario keiel ka aura ve takurano bereio vo.
42 Verenio toro tai rivika vite tai denso, mia monoka jau kodu vite nene vanio, a verenio toro tai sidom rudu kija vite na be kanamo, mia monoka kajamo ka vanio mia koverbureio re.”
Yesu berii ka tum̃abe mia rosidom kiado uolu nalo
Luka 6:27-28,32-36
43 Ana Yesu berii bunu, berinavo “Mia kamiu kumijog naverloglogiano nalo aberii nua ruei, aberinavo ‘Monoka jau kosidom nalo napano aju vaataro kaso, mia jau kovijuku die kanamo uolu nalo.’
44 Mia kiniou nei naruei, neber ka kamiu, neber monoka kamiu kuvisidom kenemiu uolu nalo, a kubolkouo ka nalo napano amila lelan kamiu,
45 ka mia kamiu kuvitakii vatitigio bajago na Karamemiu na ea vio mave, napano naio jidom nalo beverare ga. Tenene na naio mila kanano inio merera a kanano yuo bovo ea tomu nonovio, toro napano bo, a toro napano bova.
46 Verenio kamiu kuvitum̃a tiniemiu riia tomu nalo na ga tiniel miia kamiu, Atua maka rijikia rijev ijaiano van kamiu riviorio. Tomu nalo nam̃a abarbijii takis, napano kulo dolu nalo aberinavo nalo abe kulo va, mia nalo abare ka ala tibe na.
47 Verenio kamiu kuvitum̃a kuvan jumemiu kamliko ga kenemiu tomu nalo, nina maka tovulu bajago na kulo va nalo. Tomu nalo napano maka amonea Atua, ajum̃a ajidom bunu kanalo m̃aratavo nalo.
48 Mia kenemiu meuliano nalo monoka tibe ka na Karamemiu napano joa vio mave kiano bajago, napano memedu, a bo laka ban tomu nonovio.”