27
Pɔɔ ghə̄ɨ laʼataoŋ Roma
Pi ni ŋga ŋkwo chhu ŋa pigi nii mitu ŋkhǐ ŋgə̄ɨ Itali, Feshitu chaʼa Pɔɔ pugu pa pichəɨ ghaŋ chə́ɨŋ mfɛ ni Julioŋ mbɔ nthishɨ taʼa ŋkɨɨ shoogɛ moŋ kwíe ntɨgao ŋkɨɨ shoogɛ ŋa pugu ni ŋkɛ̄ʼi fùoŋ Roma nɛ. Pigi nii moŋ mitu ŋkhǐ llɔ Adramitiuŋ, ŋa a ni ŋkwo tithi nɔ ghə̄ɨ nu moŋ lɨʼɨ kaoŋ pa mitu ŋkhǐ Eshia nɛ. Nchuʼɔ kiʼɛ njɛ̄ ghə̄ɨ nu, pigi pa Arishtaku, mbɔ ŋoŋ Mashedonia lɔ Teshalonika.
Mbhi gha ndaŋ pigi chəɨŋ Shidoŋ. Julioŋ ni nōoŋ pwapuŋ ni Pɔɔ, mieŋ vi ŋa a ghə̄ɨ njəɨ pa taannu pi, nji ŋa pugu shi mfɛ pa yaoŋ ŋa a pou nɛ ghɔ. Pigi lɔllɔ fɔ, ndɔ nthɛ ŋa fɨfrəɨ ni nthɔ nu pi llɔ ŋgei ŋa pigi ni ŋgə̄ɨ nu fɔ nɛ, pigi nyīeŋ ni pie pi ŋgei ŋkhǐ yɛ ŋa ŋkǔnu Shaipru ni ŋkɨʼɨ fɨfrəɨ ki a lɔ nchəɨŋ fɔ nɛ. Pigi shāʼa ntiri ŋkɨŋ Shilishia pugu Pamfilia nchəɨŋ Mura moŋ Lishia. Ŋga nchəɨŋ fɔ, nthishɨ pa taʼa ŋkɨɨ shoogɛ ghɔ yəɨ mitu ŋkhǐ a llɔ Alɛshandria ŋgə̄ɨ nu Itali, a niʼiŋ vigi moŋ ghɔ.
Pigi nyīeŋ pɔpɔrɔ nɔ yichəɨ fɨʼɨ llɛ, ntɔgɔ moŋ ghaghaʼa nchəɨŋ Kinidu. Fɨfrəɨ shini ndɔ mieŋ vigi ŋa pigi nuʼuŋ ŋguʼɔ mbīgi nyīeŋ ŋgə̄ɨ nu ŋgei ghɔ, nthɛ yie ghɔ, pigi nyīeŋ ŋgei ŋkǔnu yɛ ŋa ŋkǔnu Krɛtɛ ni ŋkɨʼɨ fɨfrəɨ nɔ chəɨŋ nu fɔ nɛ, ntɔgɔ yəɨ Shalmone. Pigi wuʼɔ nyīeŋ pi ŋkɨŋ wéi, nyīeŋ ni ghaghaʼa ti ŋgə̄ɨ nchəɨŋ lɨʼɨ ŋa pi mɛ̄iŋ ni Lɨʼɨ Kaoŋ Pie Juju, yəɨ mmɛ laʼataoŋ ŋa pi mɛ̄iŋ ni Lashia nɛ.
Pigi ni nchhɔ fɔ nɔ ŋkiɛŋ ntaaŋ ndɨɨ, ti ŋgə̄ɨ nchəɨŋ yichəɨ fɨʼɨ ndɨɨ ŋa nyīeŋ nu moŋ ŋkhǐ ya ŋgaʼa, nthɛ ŋa njiʼi nthɛ pi mmɛ llɛ́ jī ŋkhǐ* pa Juu ni ŋkwo tɔgɔ. Nnɛ Pɔɔ fɛ ntɨ́gɨ ni pugu, 10 nchhu nu ŋa, “Mmɛ ŋgwa, ǹjəɨ ŋa nyìeŋ yia llɔ hɛiŋ ŋgə̄ɨ nu shhɨ shi mfɛ ŋgəʼɨ. Ntou phɛ shi mbɔ, ki lɔ ŋguʼɔ mbɔ pi ni pa maoŋ ŋa pia tiɛŋ nɛ, pugu pa mitu ŋkhǐ, ti mfɛ ni chɔmbhi yia.” 11 Ndɔ nthishɨ pa taʼa ŋkɨɨ shoogɛ ghɔ, yaʼo pi nnu yɛ ŋa ŋgaŋ shūgu mitu ŋkhǐ ghɔ, pugu ŋgaŋ mitu ŋkhǐ ghɔ chhu nɛ, paʼa ndɔ njaʼo pi yɛ ŋa Pɔɔ chhu nɛ. 12 Lɨʼɨ kaoŋ pie ghɔ shini ndɔ njiʼi mbɔ ŋkiɛŋ lɨʼɨ chhɔ moŋ laoŋ, nthɛ yie ntou ŋgwa ni ŋkhwā yugu ŋa pi lɔllɔ fɔ nnɛ ŋa pugu paʼo nshāʼa ŋkhǐ ntaoŋ Foniti nɔ haʼaŋ ä njiʼɛ, nnɛ ŋa minthɛ pugu chhɔ fɔ moŋ laoŋ. Foniti lɨʼɨ kaoŋ pie moŋ laʼataoŋ Krɛtɛ ŋa a nūaŋ ŋgə̄ɨ ni ŋgei mbhɔ ŋkwrɛi pugu pa ŋgei mbhɔ jɨ ŋgei nii minaoŋ.
Fiŋ moŋ ŋkhǐ
13 Muuŋ fɨfrəɨ ni ŋga njɛ̄ ntɔgɔ nu llɔ mbiɛŋ, pa ghaŋ shūgu mitu ŋkhǐ pīʼi ŋa minthɛ pugu paʼo ti ŋgə̄ɨ nchəɨŋ nɔ haʼaŋ pugu ki pīʼi nɛ, nnɛ pugu fuʼu ŋgùʼɔ wɛ̄iŋ pie moŋ ŋkhǐ, nchhwi ti nja mbara ŋkɨŋ ŋkhǐ Krɛtɛ. 14 Ndɔ a ni ŋga ndara, mmɛ fɨfrəɨ ŋa a ghà ntaoŋ ŋgei mbhɔ ŋkwrɛi shaʼa minaoŋ tiri llɔ ŋkuoŋ ŋkǔnu Krɛtɛ. 15 Mmɛ fɨfrəɨ ghɔ ni ŋga ŋgwɛ̄iŋ mitu ŋkhǐ, a ghaʼa ni pigi nɔ yɨna nu fɨfrəɨ ghɔ ni mitu ŋkhǐ yigi, nnɛ, pigi mieŋ fɔ fɨfrəɨ ghɔ tiɛŋ vigi ŋgə̄ɨ nu nɔ.
16 Pigi ni ŋga nchəɨŋ mbiɛŋ njiŋ muuŋ ŋkǔnu Kauda, ŋkǔnu ghɔ kɨʼɨ fɨfrəɨ ghɔ ni pigi. Pigi paʼo fɔ moŋ puoŋ pimbia ti ŋkaa ŋkwe muuŋ pie ŋa mmɛ mitu ŋkhǐ ghɔ ni nshūu nu nɛ ki a lɔ mbɨrɨ. 17 Pugu shūu muuŋ pie ghɔ niʼiŋ moŋ mmɛ mitu ŋkhǐ, ŋkrao mitu ŋkhǐ ghɔ ni ŋkɨ̌ɨ ŋa kiʼi a shɨna. Nthɛ ŋa pugu ni mbɔgɔ ŋa pie shi ntei ni njɨ ŋgə̄ɨ ŋkuʼɔ ŋkuoŋ gwí ni ŋgei ŋkɨŋ ŋkhǐ Libia nɛ, pugu shwiʼi ŋgùʼɔ lɨʼɨ mitu ŋkhǐ moŋ ŋkhǐ. Mieŋ mitu ŋkhǐ ghɔ kəʼɨ ghɔ fɨfrəɨ ghə̄ɨ nu ni ju pɔpɔrɔ.
18 Nɔ haʼaŋ fiŋ tɨtɨnɨ ghɔ ni ŋguʼɔ nthɔ ŋgə̄ɨ nu shhɨ nɛ, mbhi gha ndaŋ pugu fuʼu pa maoŋ pugu moŋ mitu ŋkhǐ ghɔ māʼaŋ nu ŋkhǐ. 19 A gha mbɔ trɛi llɛ́, nɔ haʼaŋ fɨfrəɨ ghɔ ni njɛ̄ nɛ, pugu fuʼu pa maoŋ mitu ŋkhǐ ghɔ ni yugu mbhɔ māʼaŋ nu ŋkhǐ. 20 Nɔ ntou llɛmbhi, paʼa pigi lɔ njəɨ ligi minaoŋ ki pa fɨ́nəɨ, fɨfrəɨ ghɔ wuʼɔ mbīgi pigi ntɨnɨ nu. Ndugwi yi, pigi khɛ noŋ yigi ki lɔ nuʼuŋ mbīʼi ŋa pigi shi ndūgu.
21 Nthɛ ŋa pugu ni ŋkwo pɔ nɔ ntaaŋ ndɨɨ ki lɔ mfāʼo maoŋ jɨ nɛ, Pɔɔ lɔllɔ kiʼɛ nthithi tɔthɨ nchhu ŋa, “Ŋgwa paŋ, pəɨ kaŋ ni njaʼo nnu ŋa mi ni nchhu nɛ, ki lɔ nuʼuŋ nshūgu mitu ŋkhǐ ŋgə̄ɨ nɔ Krɛtɛ, yei phɛ shi kaŋ nì nuʼuŋ nii via. 22 P̂əɨ fāʼo tɨnɨnjuʼɔ ndwɛ nthɛ ŋa mbaʼa thɔ ŋoŋ nuʼuŋ mbhɛ, a shi ŋguʼɔ mbhɛ mitu ŋkhǐ. 23 Nthɛ ŋa ni tuʼu yɛ ŋa a tɔgɔ nɛ, ŋgaŋ ntaoŋ Minnwi ŋa m̀bɔ pi ji ndɔ ŋgaʼo vi nɛ thɔ vəɨ, 24 nchhu ŋa, ‘Kiʼi fāʼo pɔgɔ gu, ma Pɔɔ, ɔ shi ŋguʼɔ nthi sháʼa shhɨ Kaisha. Minnwi kwo kwe ŋguoŋ ŋgwa ŋa pəɨ pugu nyīeŋ nu kaʼa moŋ mitu ŋkhǐ nɛ.’ 25 Nɛnnɛ, p̂əɨ fāʼo wɛ̄iŋ njùʼɔ, ma ŋgwa paŋ, nthɛ ŋa m̀fāʼo tɨnɨnjuʼɔ mbɨŋ Minnwi ŋa a shi ŋguʼɔ mbɔ pi nɔ haʼaŋ pi shwei a nɛ. 26 Fɨfrəɨ shi ŋguʼɔ ndɔ̄gɔ via ŋgə̄ɨ ŋkaoŋ ŋkuoŋ gwí ŋkɨŋ muuŋ ŋkǔnu titri ŋkhǐ.”
27 Pigi ni ŋga ŋkwo pɔ moŋ ŋkhǐ nɔ khwɛnchrɔ tuʼu nthɔ nshāʼa ŋkhǐ ŋa pi mɛ̄iŋ ni Adria nɛ, pa ghaŋ shūgu mitu ŋkhǐ tha ŋa pi chhɔ mbara nu mbhi. 28 Pugu chu ŋgùʼɔ ŋkuoŋ ŋkɨɨ, māʼaŋ moŋ ŋkhǐ, njəɨ ŋa nthi ŋkhǐ paa wuŋ mbhɔ, nɔ ŋkāoŋ nu shhɛ. Ŋga mbɨnɨ ŋgə̄ɨ shɨgɛi, māʼaŋ njəɨ ŋa nthi ŋkhǐ tiɛŋnchrɔ mbhɔ nɔ kāoŋ nu shhɛ. 29 Pɔgɔ gu wɛ̄iŋ vugu ŋa mitu ŋkhǐ shi nchhwi ŋgùʼɔ, nthɛ yie ghɔ, pugu māʼaŋ khwɛ ŋgùʼɔ lɨ̄ʼɨ pie moŋ ŋkhǐ llɔ njiŋ mitu ŋkhǐ, nduoŋ Minnwi ŋa mbhi laŋ. 30 Pa ghaŋ shūgu mitu ŋkhǐ ni ŋga ntāʼa nu ntei ntaoŋ moŋ mitu ŋkhǐ ghɔ, pugu shwiʼi muuŋ kikuoŋ moŋ ŋkhǐ mfɨ̄ɨ nu ŋa pugu ghə̄ɨ pi thɔ mitu ŋkhǐ lɨʼɨ chu ŋgùʼɔ lɨ̄ʼɨ pie fɔ. 31 Ndɔ Pɔɔ chhu ni nthishɨ pa taʼa ŋkɨɨ shoogɛ pugu pa pichəɨ shoogɛ ŋa, “Ŋgwa pei mieŋ ki kɨna moŋ mitu ŋkhǐ, kaŋ mbaʼa pəɨ lūgu.” 32 Nnɛ, pa shoogɛ pighɔ yaʼa ŋkɨɨ kikuoŋ ghɔ mieŋ.
33 Ŋkaoŋ mbhi maa ndaŋ, Pɔɔ kɔnɔ ŋguoŋ yugu ghao ŋa pugu jɨ maoŋ, nchhu nu ŋa, “A khwɛnchrɔ llɛ́ shiʼa ŋa pəɨ ywɛrɛ nu moŋ fiŋthɔ, ki lɔ njɨ maoŋ ki njwɛʼi yaoŋ. 34 Nthɛ yie ghɔ, ŋ̀kɔnɔ vəɨ ŋa pəɨ jɨ maoŋ nɛnnɛ ŋa a shi ŋkwe vəɨ nthɛ ŋa njiʼi nthɛ pi taʼa ŋgiithɔ yəɨ, mbaʼa a phɛ.” 35 Pɔɔ ni ŋga nchhu nnu yei, ndɔ̄gɔ brɛi, ŋga ntōo Minnwi shhɨ ŋguoŋ yugu ghao, mbəʼɨ njɛ̄ kru nu. 36 Njùʼɔ ŋguoŋ yugu gū, pugu jɛ̄ jɨ nu maoŋ. 37 Ŋguoŋ yigi ghao moŋ mitu ŋkhǐ ghɔ ni mbɔ paa ŋkɨɨ ni khwachəɨ wuŋ ni ndigi yi ntɨgao. 38 Pugu ni ŋga njɨ ti njru, ŋkɛrɛ pichəɨ pa pìɛŋ maoŋ jɨ māʼaŋ moŋ ŋkhǐ nnɛ ŋa pie yīʼɛ.
Mitu ŋkhǐ shɨna
39 Mbhi ni ŋga ndaŋ, paʼa pugu lɔ nji lɨʼɨ ŋkɨŋ ŋkhǐ ghɔ, ndɔ pugu ni njəɨ muuŋ loo ŋkhǐ ni gwí fɔ nthɔ njwɛrɛ nu ŋa ä njiʼɛ pugu kuʼɔ ni mitu ŋkhǐ fɔ ŋkuoŋ shhɛ. 40 Nnɛ pugu yaʼa ŋkɨɨ ŋgùʼɔ lɨ̄ʼɨ pie, mieŋ a yie moŋ ŋkhǐ. Wuʼɔ ndɨɨ ghɔ pugu pɨnɨ njaʼa ŋkɨɨ ŋkuoŋ yaoŋ shūgu mitu ŋkhǐ laʼo mitu ŋkhǐ, ŋkuʼɔ mmɛ kaoŋ ndhwí fɨfrəɨ tɔthɨ, fɨfrəɨ chi vugu kiʼɛ pugu ghə̄ɨ nu ŋkɨŋ mbhi. 41 Ndɔ mitu ŋkhǐ ghɔ chhwi ŋkuoŋ gwí ŋkwá, ndɨʼɨ ntithi ki lɔ nchəɨŋ ŋkɨŋ mbhi. Thɔ mitu ŋkhǐ lɨʼɨ, mmɛ fiŋ ghɔ nwīʼiŋ laʼo mitu ŋkhǐ kraokrao.
42 Pa shoogɛ kāʼa nɔ jwi nu pa ghaŋ chə́ɨŋ nnɛ ŋa kiʼi kaŋ taʼa ŋoŋ vugu paʼo ŋkhǐ ntei. 43 Ndɔ nthishɨ pa taʼa ŋkɨɨ shoogɛ tāʼa nu ŋkwe Pɔɔ nnɛ ndāa ŋa kiʼi pugu chwīe nnu ŋa pugu ni ŋkāʼa nu nɛ. A ka fɛ pi gɨ́ ni pɛ ŋa pugu ji paʼo nu ŋkhǐ nɛ, ŋa pugu lli nchəɨŋ moŋ ŋkhǐ mbaʼo ŋkhǐ ntaoŋ mbhi. 44 Pɨgəɨ ŋgwa younjiŋ yugu: pichəɨ taoŋ ŋkuoŋ pa krao pilaŋ, pichəɨ taoŋ pi ŋkuoŋ krao mitu ŋkhǐ, nɛnnɛ, ŋguoŋ yugu ghao chəɨŋ mbhi ki kàʼa.
* 27:9 27:9 Mmɛ llɛ́ ji ŋkhǐ yei ni nthɔ mbɔ nu moŋ ndugwi ndipuʼu nàoŋ ŋgə̄ɨ nu moŋ njɛ̄ wuŋ nàoŋ mbɔ ndɨɨ ŋa nyīeŋ nu moŋ ŋkhǐ ni nja ŋgaʼa. 27:12 27:12 Moŋ pɨɨ ndɨɨ yei moŋ laʼataoŋ ghɔ, fiŋ gha ŋgaʼa moŋ ŋkhǐ ti paʼa ŋoŋ lɔ nji ndɨɨ ŋa minthɛ a nyīeŋ moŋ ŋkhǐ shiʼi nɛ.