7
Íhyallúvú Ejtéébá íhjyuváne
1 Áábekéhjáa páñétúejpi llúúvájté avyéjuube nééhií:
—¿Ava ɨ́mɨááné ehdu teénej?
2 Áánélliihyéhjáa neebe diityéke:
—Ámuúha tamúnaaj, cáhawáá ámúhakye o nééne mélleebúcunuj. Muuráhjáa Mépiivyéébé ɨ́htsútuube íjcyaabe bóhówaavé méɨhdé múnáajpi Aavaráaúvudívú Haráavúi dibye péétúné ɨhde Metsopotáámiá iiñújɨri íjcyáábedívu.
3 Áábekéhjáa neébe: “Pámeere dihyájkímuke díiiñújɨma dɨ́hvéjtsóne peeco uke o wállóóné iiñújɨvu.”
4 Ahdújucóhjáa muurá dibye íiiñújɨ́ Caadéatu péébe úújeténé Haráavu. Ááné boonétúhjáa cááni dsɨ́jɨ́vétsihdyu Píívyéébere tsivá dííbyeke íñe ícyooca meíjcyáné iiñújɨvu.
5 Aanéhjáa ɨ́mɨááné dííbyeúvuke iájcuíñé iñéérónáa tsáhái dibye dííbyeke ájcutú tééné iiñújɨvu. Árónáacáhjáa ihdyu neebe dibye dsɨ́jɨ́véné boone iájcuíñé dííbyéj tsɨɨménémúháábekéréjuco díbyeúvúi tsɨ́ɨ́mávátúrónáaáca.
6 Áhduréhjáa neebe dííbyeúvudítyú llíyaaténéj tsɨɨménémúhaabe tsííñé iiñújɨri tsíjtyé hójtsɨ́ pañe íjcyame ɨ́cúbáhrámeíiñe 400 píjcyá hajchóta.
7 Téhduréhjáa Píívyéébe néé diityédítyu: “Eene kééné iiñújɨ múnáá hójtsɨrí ditye íjcyámema teene ó ímíbájchoóhi. Ááné boone ó ijchívyétsoó téhullétú diityéké ookéréjuco ditye ɨɨ́ɨ́cúve íchihvu.”
8 Muuráhjáa Píívyéébe Aavaráaúvuma muhdú dibye íjcyáíñé pityájcoju imyéénéne néé pámeere dííbyéj tsɨɨménémúhaabe ikíhdyahɨ́rótsámeíki. Ahdújucóhjáa dibye méénune ílli Itsáake ɨtsɨ́ɨ́máváábeke 8 coojɨ́vá dibye íjcyátsihvu. Áhduréhjáa diibye ílli Itsáaréjuco méénune íllíkye Jacóóboke. Aabéhjáa idyé Jacóóbó meenú téhdure ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́meke 12-nevá dohjɨ́ba múnaa mee ijraéémú ɨhdéejtéké ɨtsɨ́ɨ́mávámeke.
9 Aaméhjáa diitye méɨhdé múnaa Jacóóboúvuj tsɨ́ɨ́mé nomíutáávahíjcyá íñahbe Jotséedi. Áánemáhjáa dííbyedívú tsaatéké ditye náhjɨ́henúmé tsajtyé dííbyeke Ejíhtó iiñújɨvu. Áróóbekéhjáa ihdyu Píívyéébe pɨ́áábohíjcyá panéváré dííbyeke pátyehíjcyánéhjɨtu.
10 Aanéhjáa dííbyeke dibye túkévéjtsónej péévéré teene Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjuube Paraóó ímí dííbyeke pícyohíjcyáhi. Muuráhjáa dííbyeke pícyoobe íiiñújɨ́ túkevéjtsoobe íjcyaabe téhdure páneere dííbyé tsíeméné tehméébé dibye iíjcyaki.
11 Áijyúhjáa muurá mítyane mɨ́amúnaa ɨ́cúbáhrámeí ájyábari Ejíhtó iiñújɨɨ, Canaáá iiñújɨɨ, íjcyájɨ́ɨ́cu múnaa. Tsáháhjáa téijyu méɨhdé múnáaúvudi majcho íjcyatúne.
12 Árónáacáhjáa Jacóóboúvú Ejíhtó iiñújɨri tsátsii majcho íjcyane iwáájácúne wallóó ɨ́ɨ́tsɨɨme méɨhdé múnáaúvuke ditye téhullétú tsane iújcutéki.
13 Ááné hallúvúhjáa tsiiñe péémedívú botsíi Jotséé waajácútsámeí diitye íñahbémudívu. Átsihdyúhjáa diibye Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjuube waajácújucóó caatyé múnáajpi dibye íjcyane. Áánélliihyéhjáa neebe dibye ɨpɨ́úva pámeekéré imúnáake.
14 Ahdújucóhjáa Jotséé pɨ́uváné cááni Jacóóboke pámeere ihyájkímú 75-meva íjcyámema.
15 Aaméhjáa téhulle ícyahíjcyámé pámeere dsɨ́jɨvé 12-nevá dohjɨ́ba múnaápe mee ijraéémú ɨhdéejte íjcyame diibye cááni Jacóóbomájuco.
16 Áámeúvukéhjáa tétsihdyu icyúúúrómeke tsúúcajátú tsiiñe iáábyúne tsajtyémé Tsikyéevu diibyéhjáa Aavaráaúvú Hamóoúvúj tsɨ́ɨ́medítyú áhdóné nijkyénetu icyúúuki.
17 Aanéhjáa Píívyéébe Aavaráaúvuke pítyájcóne éévé tsúúca pɨ́ɨ́hɨ́náa memúnaa éhnííñevu llíyaaté mityáméjuco teene Ejíhtó iiñújɨvu.
18 Áijyúhjáa tsíjpiiyéjuco úcaavéné tééné iiñújɨ́ avyéjúúbedívú Jotséeúvuke wáájácútuúbe.
19 Aabéhjáa iállíñe ɨ́cúbáhrahíjcyá diityédi. Áánemáhjáa nehíjcyaabe ditye ɨ́ɨ́tsɨ́ɨ́méwuúmuke iwáámíuhíjcya béhnére ɨtsɨ́ɨ́máváméwuújɨke.
20 Téijyúhjáa Moitséeúvú tsɨ́ɨ́mávámeííbyeke Píívyéébe ímí ɨjtsúcunúhi. Áábéwúukéhjáa cáánímutsi téhmehíjcyá pápihchúú nuhbáva.
21 Áábéwúukéhjáa tsúúca dityétsí wáágoójúcóóróóbeke Ejíhtó iiñújɨ́ avyéjúúbé ajyúwá iújcúúbeke keemévetsóhi.
22 Áábekéhjáa ditye úwááboobe waajácú páneere diityé múnaápe wáájácuhíjcyanéhjɨ. Aabéhjáa ávyétá tujkéveebe ɨɨná imyéénúnetu, iíhjyúvánetu, panévatúre.
23 Aabéhjáa 40 pijcyábájuco íjcyaabe ɨ́jtsámeí imúnáake iááhɨ́vetéiñe.
24 Aabéhjáa téhullévú péébe cábuuvé Ejíhto múnáajpi memúnáájpidi ɨ́cúbáhrahíjcyáábedívu. Áábekéhjáa lliihyánuúbe.
25 Áijyúhjáa ɨjtsúcunúúbé memúnáaúvú tsúúca wáájacúné dííbyej tééveri Píívyéébe diityéké ditye ɨ́cúbáhrámeíhíjcyánetu íjchívyétsoíñe. Árónáacáhjáa ihdyu tsáhái ditye wáájácutúne.
26 Ááné tsijcyóójɨ́hjáa idyé úújetéébé tsamútsíyé memúnáajtétsí méénújcatsímútsidívu. Áámútsikyéhjáa imílléroobe idyówajcáróne. Árónemáhjáa neebe diityétsikye: ¿Ɨ́veekí ámuhtsi tsané múnáajtétsíyé meíjcyamútsí méméénújcatsíhi?
27 Árónáacáhjáa ímichi cáábyedítyú tene tújkévaabe diibye Moitséeke nééhií: “¿Múha uke picyóó ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe u íjcyaki?
28 ¿Mityá oke ú lliihyánuú éhnéijyu Ejíhto múnáájpikye u llííhyanúdu?”
29 Ehdúhjáa dibye néénetu ílluréjuco Moitséé wááneé. Aabéhjáa úújeté Madiáá iiñújɨvu. Aabéhjáa téhulle tsííñé iiñújɨri íjcyaabe tsɨ́ɨ́mavá míítyétsikye téhullétú ityáábáválledívu.
30 Aanéhjáa 40 pijcyábájuco dibye ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyánáa níjkyéjɨ múnáajpi bóhówaavé dííbyedívú úméhéwu péétécunúné pañe ‘Tsinaíi’ némeíhbáúj pɨɨhɨ́vu.
31-32 Ááneríhjyáa mítyane ullévenúúbe. Áánélliihyéhjáa ímíñeúvú ɨɨ́ɨ́te dibye pɨ́ɨ́hɨ́vérónáa Píívyéébe dííbyeke nééhií: “Oo ámúhá Piivyéébé ó ijcyá dɨ́ɨhdé múnáaúvúu Aavaráaa, Itsáaa, Jacóóboo, íjcyame oke cáánívahíjcyaábe.” Ááneríhjyáa iíllityéne úúvécunúúbé tsáhájuco tsiiñe ɨ́ɨ́tetúne.
33 Áábekéhjáa tsiiñe neébe: “Díjtyúhápaajɨ́né tácorɨ́jcó íñe úhdivu o bóhówáávénélliíhye.
34 Muurá ó waajácú tahñéjté Ejíhtori íjcyame wánícyámeíhijcyáné ɨɨ́cúbáhrámeíñeri. Áámeke dijtyééveri o íjchívyétso íñe úhdivu ó bóhówaavéhi. Ahdícyane uke ó wallóó tééné iiñújɨvu.”
35 Ehdúhjáa Píívyéébe néé Moitséeke éhnéhjáa memúnáajtétsiúvú ‘¿múha uke picyóó ímítyúnéhjɨ́ ímibájchoobe u íjcyaki?’ nééróóbeke. Píívyééberéhjáa ihdyu néé úméhéwu péétécunúné pañe níjkyéjɨ múnáajpi dííbyedívú bóhówáávéébej tééveri dibye memúnáaúvuke iíjchívyétsoki.
36 Ahdújucóhjáa méénúráítyúronéhjɨ́ imyéénúnej tééveri dibye íjchívyetsóné méɨhdé múnáaúvuke Ejíhtó iiñújɨtu. Aaméhjáa ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨvu pééme Tújpáñe Móóa pajtyé nújpacyo dówáávéjɨ́jtori. Aabéhjáa téhulle 40 pijcyábá íjcyaabe méénuhíjcyá méénúráítyúronéhjɨ.
37 Aabéhjáa mee imúnáadítyú nééhií: “Píívyéébere muurá pícyoó méhdityu íhjyú uubálle múnáájpikye íñe o íjcyadu nééííbyeke. Aabe ihdyu nééne méllééboco.” Ehdúhjáa néébeúvu.
38 Aabéhjáa muurá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri méɨhdé múnáaúvuma íjcyáábedívú níjkyéjɨ múnáajpi bóhówaavé ‘Tsinaíi’ némeíhbaúvú. Áábemáhjáa iíhjyúváne ájcuube dííbyeke Píívyéébé taúhbaju cáátúnúmeíñevu dibye iájcu méɨhdé múnáaúvuke.
39 Áróóbekéhjáa tsá ditye cáhcútsohíjcyatúne. Ílluréhjáa dííbyeke ityáhjálléne tsiiñe imíllerómé ióómiñe Ejíhtó iiñújɨvu.
40 Áánemáhjáa dííbyé nahbe Aróoke néémeé: “Mééma meenu Píívyéébedu néméhjɨke piéhullévúré meóómícyooca meke ditye ityúkévéjtsoki. Kiávú íñe díñahbe Moitséé úújeté mekée Ejíhtó iiñújɨtu iíjchívyétsónema.”
41 Ahdújucóhjáa ditye níjcyone jééú ocájíwuúdú néébeke. Áábekéhjáa ɨ́ɨ́cúvehíjcyámé iyámeke illííhyánúméhjɨdi. Ááneríhjyáa mítyane ímíjyuuvémé iiye iñíjcyóóbeke ɨɨ́ɨ́cúvehíjcyáneri.
42 Áánélliihyéhjáa ílluréjuco Píívyéébe diityéké ɨ́hvejtsóné ditye awáá idyúúrúvahíjcya caame íévéhóówari íjcyáméhjɨke. Muurá dííbyé ihjyú uubálle múnáájpí waajácúháámɨtu nééneé:
¿Acáa ámuha ijraéémú oke méɨ́ɨ́cúvehíjcyá iyámeke mellííhyánúmedi 40 pijcyábá ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri ámuha meíjcyácoóca?
43 Tsáhaá. Muuráhjáa oke ɨ́ɨ́cúvetúmé ámuha méɨ́ɨ́cúvehíjcyá ámuháyé meméénúméhjɨke. Áánemáa ámuha métsatyéhijcyá níjcyotáábé Moróoke ihjyáwúuma. Áhdurée ámuha métsatyéhijcyá níjcyotáábé mɨ́ɨ́cúruwa Rejpáake Píívyéébedi ámuha medíllónema. Áánéllii ámúhakye ámúhá iiñújɨtu o íjchívyétsómeke ó wálloó Babiróóníá iiñújɨ́ ehnííñevu.
Ehdúhjáa muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi caatúnúhi.
44 Aanéhjáa muurá téhulle ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri méɨhdé múnáaúvudi íjcyaja iyámé mɨɨhénetu méénúmeíjyá duurúvaja dityéhjáa Píívyéébé taúhbaju cáátúnúmeíñé newáyuwááné pícyohíjcyaja. Ehdúhjáa méénuube Moitséeúvú Píívyéébe dííbyeke néhdújuco muhdúhjáa iájtyumɨ́du.
45 Aajájucóhjáa dityéúvú ɨ́ɨ́netsóné tsííñé iiñújɨvu Píívyéébéhjáa Jotsoéeúvuma tééjɨ múnáake ibótoácóne dííbyeke ájcujɨ́vu. Áájaréikyéhjáa ícyahíjcyá Dabíiúvú íjcyáné hajchóta.
46 Aanéhjáa diibye Dabíiúvú waajácú ímí Píívyéébe dííbyeke pɨ́aabóne. Áánélliihyéhjáa imílléroobe imyéénune béhja Jacóóboúvúu téhdure cáánívahíjcyaabe Píívyéébé wáábyuta teeja iyámé mɨɨhénetu méénúmeíjyá cápayóóve.
47 Áronéhjáa íllíyéjuco Tsaromóoúvú méénune teéja.
48 Árónáa Píívyéébe tsá íjcyatú apááñéré duurúvaja mɨ́amúnaa méénújá pañe. Muurá ihdyu ihdícyátsɨhjɨ́ríyé diíbye. Muurá íllu dííbyé ihjyú uubálle múnáajpi nééhií:
49 Níjkyéjɨri táavyéjú ijyáwá hallúrí o íjcyaabe ó ejécunú páneere ííñujɨ. Aanéjɨ́ɨ́va ¿muhdɨ́ɨ́váne já ámuha óóma méméénuú tétsihyi o íjcyaki?
50 Aanéjucóo páneere múhdúné tsíeméné íjcyane o ípívyejtsóne.
Ehdúhjáa neebe Píívyéébe íhjyú uubálle múnáájpij tééveri.
51 Árónáa ámuha ávyétá nuuhéjujte meíjcyámé ɨ́buúúné éhne Píívyéébeke wáájácútúmé ɨ́buúúnédu. Aame ámuha Píívyéébé Apííchó nééné tsihdyúré méícyahíjcyá méɨhdé múnáaúvúu ícyahíjcyádúre.
52 ¿Acáa cáábyeké Píívyéébé ihjyú uubálle múnáadítyú méɨhdéejtéúvú pevénéré ɨɨtécunúhijcyáhi? Muuráhjáa lliihyánuhíjcyámé ɨ́mɨáábé Críjto ííñujɨ́vú tsááiñe úúbállehíjcyárómeke. Aabée muurá Críjto tsááróóbeke ámuháyéjuco mellííhyanúne.
53 Muuráhjáa tsúúca ámúhama níjkyéjɨ múnáaj tééveri Píívyéébé taúhbaju íjcyájúcooróné tsá ámuha melléébohíjcyatúne.
Ejtééba dsɨ́jɨvéne
54 Ehdúhjáa Ejtéébá néénéllii dííbyedívú cayóbáávatémé íhwáñeene ɨɨ́hdónema.
55 Aanéhjáa diibye Ejtéébá Píívyéébé Apííchó ípañe íjcyaabe ájtyumɨ́ níjkyéjɨri Píívyéébe íavyéjuri íjcyáábé úníuri Jetsóó íjcyáábeke.
56 Aabéhjáa nééhií:
—Muurá ó ájtyumɨ́ Mɨ́amúnáájpidívúu ípívyééveebe níjkyéjɨri Píívyéébé úníuri íjcyáábeke.
57 Ehdúhjáa dibye néérónáa íllure íñúhejúúné iwátájcóne dííbyé tujkévetu túruuvémé íhjyúcunúmére.
58 Aaméhjáa técoomítyú tsiéllevu itsájtyéébeke áámuhíjcyá néwayúúnevu. Aaméhjáa íwajyámúúné ityácórɨ́jcámeíjyahjɨ́vú téhmetsó tsaapi ováhtsá ‘Tsáoro’ némeííbyeke.
59 Aabéhjáa Ejtéébá ditye áámúroobéré Píívyéébema íllu ihjyúváhi: “Ávyéjuúbej, tabóhɨ́ duúcu.”
60 Átsihdyúhjáa ɨmɨ́móúúvéne kéévánécoba neébe: “Ávyéjuúbej, dɨ́ɨ́cúvedí íñe íjtye ímityúné méénúróneri.” Ehdúhjáa iñétsihdyu dsɨ́jɨ́veébe. Aanéhjáa Tsáoro ímí ɨjtsúcunú ditye dííbyeke llííhyanúne.