Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Matiye 22

Mu yaamu sã́nú dĩ́nló wàhiire

(Luki 14.15-24)

1 O Yeesu pá bĩnía wà hã wàhio á bíaráa làa bìa wee ɲí a cɔ̃́n. O bía bìo kà nɔn ɓa yi: 2 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín làa bìo kà: Bɛ́ɛ ɓúi sá ho dĩ́nló mí za yaamu yi. 3 Ó o tonkaa mí ton-sáwá le ɓa vaa yí bìa ó o vonka ho dĩ́nló mu bìo yi le ɓa ɓuen. Ká ɓa màhã́ yí wi ɓa ɓuen. 4 Ó o bĩnía tonkaa mí ton-sáwá ɓúi á nɔn le ɲii na kà ɓa yi: ‹Mi vaa bío bìo kà à na bìa á ĩ von yi: Ĩ dãaní lè ĩ bùaa na ɲini wi á fũ̀aana, ĩ dĩ́nló bìo ɓúenɓúen wíokaa vó. Mi wã́a ɓuen mu yaamu sã́nú dĩ́nló díiníi.› 5 Ká bìa ɓa von màhã́ yí càtío mu, á ɓa wà vaá wee sáka mí tonni. Ɓa ɓúi vanka mí mana. Ɓa ɓúi vaá wee duan. 6 Á bìa ká wìira ɓa ton-sáwá mu han lè mí sòobɛ́ɛ, à ɓa ɓó ɓa. 7 Ó o bɛ́ɛ sĩi cã̀, ó o tonkaa mí dásíwá le ɓa vaa ɓúe bìa wó mu, à cĩ̀í ɓa lóhó. 8 Bṹn mɔ́n ó o bía nɔn mí ton-sáwá yi: ‹Mu yaamu sã́nú dĩ́nló sá vó, ká bìa á ĩ von lé bìa yí ko ɓa dí ho. 9 Mi wã́a lɛ́n zo ho lóhó ɓonfúaa yi, à bìa mi zoó yí bĩ́n ɓúenɓúen à mi ve le ɓa ɓuee dí ho dĩ́nló mu.› 10 Á ɓa ton-sáwá wà zoó von bìa ɓa fòráa mín ɓúenɓúen, ɓa nì-kora lè ɓa nì-tentewà. Á ho sã́nú díiníi zĩi ɓueé sú lè ɓa nùpua.

11 «Ó o bɛ́ɛ yòó zon le zĩi yi, á zoó wee loń bìa ɓa vonka. Ó o mɔn o nì-kéní ɓúi ɓa tĩ́ahṹ ò o yí zã́ ho sã́nú báká. 12 Ó o bía nɔn wo yi: ‹Wàn bɔ̃́nlo, fo wó kaka zonnáa hen à ũ yí zã́ ho sã́nú báká?› Ó o nìi yí dàńna dɛ̀ɛ yí bía. 13 Ó o bɛ́ɛ nɔn le ɲii mí ton-sáwá yi: ‹Mi wìi wo ca zení là a níní, à lée lèe día ho khũuhũ le tíbírí yi, hen na le wɛ́ɛ lè le minka yi vɛ́ɛ wi yi.›»

14 Ò o Yeesu bĩnía bía «Bìa von boo. Ká bìa hueekaa bán yí tà yí boo.»

Ho lànpó cãló à na ho Oroomu bɛ́ɛ yi bìo

(Maaki 12.13-17; Luki 20.20-26)

15 Ɓa *Farizĩɛwa wà vaá wã̀anía tò bìo ɓa à tùa là a Yeesu yi wán, á à yíráa o níi ì ɓua yi. 16 Á ɓa tonkaa mí nì-kenínia nùwã yɛn ɓúi là á *Heroode mɔ́n nùpua nùwã yɛn le ɓa vaa bío bìo kà na a Yeesu yi: «Nì-kàránlo, wa zũ le fo wee mì ho tũ̀iá. Bìo le Dónbeenì le ɓa nùpua ɓua lè miten, lé bṹn ɓàn kàránló binbirì á fo wee na. Fo yí máa zɔ̃́n nùpue. Fo mún yí máa kà nùpue yìo. 17 Àwa, á ũ zéení bìo fo wee leéka bìo kà dã́ní yi: Wa làndá yi á ho lànpó ko ho wé cã na ho Oroomu bɛ́ɛ yi lée, tàá mu yí ko làa wéró?»

18 Ó o Yeesu zũna hã yile-kora na wi ɓa yi, ó o bía nɔn ɓa yi: «Mi yí mɔn miten le. Mi wee cà ĩ níi á à ɓua yi le we? 19 Le wárí na á mi wee sàání lè ho lànpó á mi na le ĩ loń.» Á ɓa ɓuan le wɛ́n-hɔ̃nló ɓueé nɔn wo yi. 20 Ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Ho yahó lè le yèni na wi le wɛ́n-hɔ̃nló mu wán á wée te?» 21 Á ɓa bía: «Lé o bɛ́ɛ Sezaare.» Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Àwa. Bìo sã̀ a bɛ́ɛ yi, à mi na mu wo yi. Ká bìo ɓɛ̀n sã̀ le Dónbeenì yi, à mi na bṹn dén yi.» 22 Bìo ɓa ɲá bìo ó o Yeesu bía kà, á ɓa wó coon, á ɓa wã́a día wo à ɓa wà.

Ɓa nì-hía vèeró bìo

(Maaki 12.18-27; Luki 20.27-40)

23 Mu zoǹ, á ɓa *Sadusĩɛwa wà ɓuara a Yeesu cɔ̃́n. (Ɓarɛ́n lé bìa le ɓa nì-hía máa vèe.) 24 Ɓa tùara a Yeesu yi làa bìo kà: «Nì-kàránlo, bìo kà lé bìo ó o *Mɔyiize bía: ‹Hen ká báa ɓúi yan mín hã́a á húrun ò o yí yú za làa wo, á ɓàn za ɓúi ko ò o ya a mahã́a mu, à te ɓa zàwa yi mín za mu yèni yi.›* 25 Mu ù wé à zàwa nùwã hèɲun ɓúi hĩ́a wi làa wɛn. Yìa nín-yání yan á húrun ò o yí yú za lè mín hã́a. 26 Á yìa sã̀ fó a mahã́a mu yan á wón húrun. Ó o tĩn níi so fó a, á wón mún húrun. Ɓa mí nùwã hèɲun ɓúenɓúen yan wo bèenia á húrunka. 27 Bìo ɓa ɓúenɓúen húrun, ó o hã́a mu mún húrun. 28 Àwa, á ɓa nì-hía vèe nɔ̀nzoǹ ó o hã́a mu bìo á à sĩ̀ a yɛ́n yi ɓa nùwã hèɲun mu tĩ́ahṹ? Bìo ɓa ɓúenɓúen màhã́ yan wo bèenia.» 29 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Mi wee vĩ́iní miten. Mi yí zũ hàrí dɛ̀ɛ le Dónbeenì bíonì vũahṹ bìo dã́ní yi. Mi mún yí zũ le le Dónbeenì dà bìo ɓúenɓúen wee wé. 30 Bìo wi bĩ́n, hen ká ɓa nì-hía khíi vèera, á ɓa báawa lè ɓa hã́awa máa ya mín. Ɓa à wé lè le Dónbeenì wáayi tonkarowà bìo síi ho wáayi. 31 Ɓa nì-hía vèeró bìo dã́ní yi, á mi so dĩǹ yí kàránna bìo le Dónbeenì bía nɔn mia le? 32 Le bía le minɛ́n lé o *Abarahaamu, là á *Izaaki, là á *Zakoobu ɓàn Dónbeenì. Le Dónbeenì lé bìa yìo wi lua ɓàn Dónbeenì. Le yínɔń nì-hía ɓàn Dónbeenì.»† 33 Ɓa zã̀amáa na ɲá a bíoní á wó coon o kàránló bìo yi.

Le Dónbeenì làndá na bìo ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká

(Maaki 12.28-34; Luki 10.25-28)

34 Bìo ɓa *Farizĩɛwa ɲá ò o Yeesu bía ɓó ɓa *Sadusĩɛwa ɲúhṹ, á ɓa kúaa mín wán. 35 Á ɓa nì-kéní na lé ho làndá bìo zéenílo wi ò o yí o níi ɓua yi, ó o tùara a yi: 36 «Nì-kàránlo, hã bíoní na bìo henía ho làndá yi, á lé le yɛ́n ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká?» 37 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «‹Fo ko ũ wań ũ Ɲúhṹso Dónbeenì lè ũ sĩi ɓúenɓúen, lè ũ mànákã̀ ɓúenɓúen, lè ũ yilera ɓúenɓúen.›‡ 38 Dén lé dìo bìo here, á ɲúhṹ wi po hĩ̀a ká. 39 Dìo sã̀ le yi na mún ɲúhṹ wi lè lerɛ́n bìo síi lé dìo kà: ‹Fo ko ũ wań mi ninza làa bìo á fo waráa ũten bìo síi.›§ 40 O *Mɔyiize làndá ɓúenɓúen, lè le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà kàránló ɓúenɓúen, á can hã bíoní bìo ɲun na bò henía kà yi.»

Yìa le Dónbeenì mɔn léra bìo

(Maaki 12.35-37; Luki 20.41-44)

41 Bìo ɓa *Farizĩɛwa kúaa mín wán, ó o Yeesu tùara ɓa yi: 42 «Mi wee leéka le *Yìa le Dónbeenì mɔn léra nɔnkãni can wen?» Á ɓa bía nɔn wo yi: «O lé o *Daviide mɔ̀nmàníi.» 43 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Á bìo le Dónbeenì Hácírí dú a Daviide yahó, ó o ɓɛ̀n wó kaka vonnáa wo le mí Ɲúhṹso? Bìo kà lé bìo ó o Daviide bía:

44 ‹O Ɲúhṹso Dónbeenì bía nɔn ĩ Ɲúhṹso yi:

Ɓuee kɛɛní ĩ nín-tĩánì

fúaa ká ĩ ɓúrá ũ zúkúsa ũ tá,

á ũ bò ũ zení wán.›*

45 Ká a Daviide wã́a wee ve o Yìa le Dónbeenì mɔn léra le mí Ɲúhṹso, ó o wé o Ɲúhṹso ká a mún pá à bĩní ì wé o mɔ̀nmàníi kaka?»

46 Á ɓa nìi woon yí dàńna dɛ̀ɛ yí bía. À lá bṹn zoǹ ó o ɓúi yí bĩnía yí khà míten yí tùara a yi làa bìo ɓúi.

* 22:24 Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 25.5-6 † 22:32 Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 3.6 ‡ 22:37 Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 6.5 § 22:39 Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.18 * 22:44 Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 110.1.