8
Jun ixok aj-mac
Ri Jesús xbe c'a el pa ruvi' ri juyu' rubini'an Olivos. Y nimak'a' yan, rija' xapon chic ri pa rachoch ri Dios. Ri vinek xe'apon c'a riq'uin. Y tz'uyul tok nubij ruch'abel ri Dios chique ri vinek ri quimolon-apo-qui' chiri'. Y ri achi'a' fariseos y ri etamanela' chirij ri ley xe'apon c'a riq'uin ri Jesús; quic'uan-apo jun ixok ri nimacun riq'uin jun achin ri xbe'ilitej-pe. Xbequipaba' chuvech ri Jesús, pa quinic'ajal. Ri fariseos y ri etamanela' ri' xquibij c'a chire ri Jesús: Tijonel, xecha' rije'. Re jun ixok re kapaban chavech, nimacun riq'uin jun achin ri xilitej-pe. Chupan ri ley ri ruyo'on can ri Moisés, nubij chi ri yebanon quere', quecamisex chi abej.* ¿Achique c'a nabij rat? ¿Utz o man utz ta nikacamisaj chi abej re jun ixok re'? xecha' chire.
Ri achi'a' ri' queri' xquibij xaxe richin niquitejtobej ri Jesús; richin queri' yetiquir yesujun chirij. Pero ri Jesús xa xluque-ka, y c'o c'a xerutz'ibaj-ka pan ulef riq'uin ri ruvi-ruk'a'. Y roma c'a ri achi'a' ri' can janíla c'a niquic'utula-apo chire ri Jesús, vi nicamisex o man nicamisex ta re ixok re', rija' xbepa'e' c'a pe y xubij: Ri man jun bey c'a kajinek pa jun mac, tuchapa' c'a ruc'akic re ixok, xcha'.
Y ri Jesús xluque' chic c'a ka jun bey y xuchop chic c'a tz'ibanic jun bey, riq'uin ri ruvi-ruk'a', ri chiri' pan ulef. Tok ri sujunela' chirij ri ixok xcac'axaj c'a ri xubij ri Jesús, ri cánima xubij chique chi rije' chuka' e aj-maqui'; y xe'eleyaj c'a el ri chiri'. Xenabeyej-el ri rijita'k, y c'ari' xebe ri más c'a e ac'uala'. Xa can xe chic c'a ri ixok ri xc'oje' can, roma ri e sujunela' chirij xa xebe yan. Ri ixok pa'el c'a can ri chiri' acuchi xbequipaba-vi chuvech ri Jesús. 10 Y tok ri Jesús xbepa'e' chic pe, xutz'et c'a chi xaxe chic ri ixok ri pa'el can chiri'. Romari' xuc'utuj c'a chire ri ixok ri': ¿Y ri vinek ri e c'amayon-pe avichin? ¿Man jun xc'oje-ka richin yarucamisaj? xcha' ri Jesús.
11 Y ri ixok ri' xubij: Ajaf, man jun chic c'o can, xcha'.
Y ri Jesús xubij c'a chire: Yin chuka' man ninbij ta chi yacamisex.§ Vacami c'a catzolin y man chic camacun.
Ja ri Jesús ri nisakirisan ruc'aslen ronojel vinek
12 Tok ri Jesús xch'on chic c'a jun bey chiquivech ri vinek, xubij c'a: Ja yin ri yisakirisan quic'aslen ri vinek* ri ec'o chuvech re ruvach'ulef. Ri nitzekelben c'a vichin, can xtinsakirisaj c'a y xtril ruc'aslen viq'uin. Y rija' man chic c'a xtibiyin ta pa k'eku'n.
13 C'ari' ri achi'a' fariseos ri ec'o c'a chiri', xquibij-apo chire ri Jesús: Roj man nikanimaj ta chi kitzij ri nabij chavij, roma xa ja rat ri yabin.
14 Pero ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' fariseos: Stape' xa ja yin ri yik'alajirisan-ka vichin, can kitzij vi c'a ri nink'alajirisaj-ka chuvij. Roma chinuvech yin k'alaj ri acuchi yin petenek-vi, y can chiri' c'a chuka' xquitzolin-vi. Jac'a rix man ivetaman ta acuchi quipe-vi, ni man ivetaman ta c'a chuka' acuchi xquibe-vi. 15 Rix can iyon c'a nibanala-ka ik'atbel-tzij. Jac'a yin man que ta ri' ninben. 16 Y vi yin ninben jun k'atbel-tzij, can pa ruchojmilal c'a nel-vi; roma can man nuyon ta yin, xa can vachibilan-vi c'a ri Nata' ri takayon-pe vichin. 17 Chupan ri ley ri can ivichin ibanon-ka chire, nubij c'a chi tok ec'o e ca'i'§ ri can junan ri niquibij, can nik'alajin c'a chi kitzij ri niquibij. 18 Y yin y ri Nata' ri takayon-pe vichin, junan ri nikabij,* xcha' ri Jesús.
19 Ri achi'a' fariseos xquibij c'a chire ri Jesús: ¿Acuchi c'a c'o-vi ri Atata'? xecha' chire.
Y ri Jesús xubij c'a: Rix man ivetaman ta ruvech ri Nata', roma man ivetaman ta nuvech yin. Vi ta ivetaman nuvech yin, can ivetaman ta chuka' ruvech ri Nata'.
20 Y jac'a ch'abel re' ri xerubij ri Jesús chique ri vinek ri quimolon-qui' ri acuchi neyalox-vi can mero coma ri vinek ri chiri' pa rachoch ri Dios. Y man riq'uin xerubila' ch'abel queri', man jun ri xpe ta chuchapic, roma ri ru-hora man jani c'a tapon.§
Ri Jesús nubij chic jun bey chi can nitzolin-vi
21 Y jun bey chic, ri Jesús xubij c'a chique: Yin can xquitzolin-vi c'a, y tok rix c'ari' xquinicanoj, man c'a xquinivil ta. Xa can chupan c'a ri imac xquixquen-vi (xquixcom-vi). Y ri acuchi yibe-vi yin, rix man yixtiquir ta yixapon,* xcha' ri Jesús.
22 Y jac'ari' tok ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas, niquibila' c'a chiquivech: ¿Xtucamisaj cami c'a ri' ri Jesús? Roma nubij: Ri acuchi xquibe-vi yin, rix man c'a yixtiquir ta yixapon, nicha', yecha' ri achi'a' ri'.
23 Pero ri Jesús xubij c'a chique: Rix can ix aj vave' ka y yin in aj chila' chicaj. Can ix richin vi re ruvach'ulef y yin man que ta ri'. 24 Y can romari' xinbij c'a chive chi chupan ri imac yixquen-vi (yixcom-vi). Y vi xa man ninimaj ta ri achique c'a yin, can xquixquen na vi (xquixcom na vi) chupan ri imac, xcha'.
25 C'ari' ri achi'a' ri' xquibij chic c'a chire ri Jesús: ¿At achique ta c'a rat?
Y ri Jesús xubij chique: Yin, can jac'a tok nuchapon-pe tzij iviq'uin, can jac'ari' tok nubin-pe chive ri achique yin. 26 Can q'uiy c'a ri c'o chi ninbij chivij, roma ri itzel ibanobal. Pero ri ninbij c'a chive rix y chique conojel vinek, xaxe c'a ri vac'axan-pe riq'uin ri takayon-pe vichin, y rija' can kitzij vi,§ xcha' ri Jesús.
27 Pero rije' man xk'ax ta chiquivech ri xbix chique roma ri Jesús, romari' man xquetamaj ta chi chirij ri Tata'ixel nich'on-vi rija'. 28 Ri Jesús xubij chic c'a: Ri k'ij c'a tok xquinijotoba' chuva ri cruz* yin ri xinalex chi'icojol, c'a jac'ari' tok xtivetamaj ri achique c'a yin. Y xtivetamaj chuka' chi ronojel ri ninben yin, xa man pa nuyonil ta. Xa can achi'el ri rubin-pe ri Nata' chuve yin, can que c'a chuka' ri' ninbij yin chive. 29 Ri Nata' ri takayon-pe vichin, can c'o viq'uin.§ Man c'a yiruya' ta can nuyon, roma yin can ninben-vi ri nika' chuvech,* xcha' ri Jesús.
30 Y roma c'a re tzij re xerutzijola' ri Jesús chiquivech ri vinek, e q'uiy c'a ri xeniman richin.
Tok ri Jesús xubij chique ri vinek chi man e ralc'ual ta ri Dios
31 C'ari' ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas ri xeniman richin: Vi rix can jebel ruc'uaxic niben chire ri nuch'abel, can xquixoc c'a kitzij tak tzekelbey vichin. 32 Xtivetamaj c'a chuka' achique ri kitzij; y ri kitzij xtuben c'a chive chi yixel libre.
33 Y ri vinek ri' xquibij c'a: Roj can oj riy-rumam can ri Abraham,§ y romari' man xojc'oje' ta chuxe' quitzij ch'aka' chic, achi'el ta oj lok'on tak ajic'a'.* ¿Achique c'a roma tok nabij chike chi xkojcolotej-el?
34 Pero ri Jesús xubij chique: Tivac'axaj na pe' jebel re xtinbij chive vacami: Conojel c'a vinek ri yemacun, can nik'alajin chi chuxe' rutzij ri mac ec'o-vi y jari' ri uc'uayon quichin. 35 Y vi jun vinek chuxe' rutzij ri mac c'o-vi, man xtic'oje' ta riq'uin ri Dios. Jac'a ri jun ri can ralc'ual vi ri Dios, can xtic'oje-vi riq'uin richin jantape'. 36 Romari' vi yin ri Ruc'ajol ri Dios yicolon ivichin, can kitzij vi chi colotajic ri xtivil. 37 Y chinuvech yin, ri nibij rix chi ix riy-rumam can ri Abraham, can queri' vi, xa jac'a ri ibanobal man nuc'ut ta chi queri'; roma rix xa nicanola' achique c'a rubanic niben richin yinicamisaj.§ Re' nuc'ut c'a chi rix man iyo'on ta k'ij chire ri nuch'abel chi oquinek ta ri pa tak ivánima. 38 Ronojel c'a ri nintzijoj yin, can jac'a ri Nata' c'utuyun-pe chinuvech. Y can que c'a chuka' ri' rix. Xaxe chic c'a rix riq'uin ri jun ri oquinek itata', riq'uin rija' nivac'axaj ronojel ri yixajin chubanic.*
39 Y rije' xquibij c'a chire ri Jesús: Ri Abraham jari' ri katata' roj, xecha'.
Y ri Jesús xubij chique: Can ta ix riy-rumam can ri Abraham, nik'alajin ta, roma ja ta ri utz tak banobel ri xerubanala' rija', ja ta chuka' ri' ri ye'ibanala' rix. 40 Pero rix man que ta ri' niben. Rix xa nicanoj achique rubanic niben richin yinicamisaj yin ri nintzijoj ri kitzij chive; kitzij ri vac'axan-pe riq'uin ri Dios. Ri Abraham man c'a xuben ta achi'el ri niben rix, y rix nibij chi ix riy-rumam can rija'. 41 Rix xa can jac'a ri nuben ri jun ri oquinek itata', xa jari' ri niben, xcha' ri Jesús chique.
Y rije' xquibij c'a chire: Roj can ketaman ruvech ri xojalc'ualan. Xa can xe c'a Jun ri Katata', y ri' ja ri Dios, xecha'.
42 C'ari' ri Jesús xubij c'a chique ri vinek ri': Can ta ja ri Dios ri Itata', can ta nik'alajin, roma yinivajo' ta y yinic'ul ta jebel; roma yin can riq'uin ri Dios in petenek§ y in kajinek-vi-pe. Can ja vi c'a ri Dios ri takayon-pe vichin y man pa nuyonil ta yin chi xipe chuvech re ruvach'ulef. 43 ¿Achique c'a roma tok rix man nivajo' ta chi nik'ax chivech ri ninbij chive? Roma xa can man nika' ta chivech.* 44 Ri itata' rix xa can ja ri itzel-vinek y can ix richin c'a rija'; y ja ri nika' chuvech rija', jari' ri yixajin chubanic. Ri itzel-vinek can ja ri pa rutiquiribel tiquirinek-vi-pe richin nicamisan. Man c'a xc'oje' ta chic chupan ri kitzij, roma xa can man jun c'a kitzij ri c'o ta riq'uin. Xa can jun tz'ucuy-tzij vi. Can quitata' c'a conojel tz'ucuy tak tzij. 45 Y yin man c'a yininimaj ta roma can ja ri kitzij ri ninbij chive. 46 ¿C'o cami c'a jun ri nibin-pe chuve vacami achique mac e nubanalon? Y vi can jebel nik'alajin chi man jun mac pa nuc'aslen y can ruyon kitzij ri ninbij, ¿achique c'a roma tok man yininimaj ta? 47 Roma ri can richin chic c'a ri Dios, can ja ri nubij ri ruch'abel ri Dios ri nuben.§ Jac'a rix man que ta ri' niben, roma man ix richin ta ri Dios, xcha' ri Jesús.
Ri Cristo can c'o-vi, tok man jani rutzijol chi nalex ri Abraham
48 Y ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas, xquibij c'a chire ri Jesús: Can kitzij vi c'a ri kabin chavij chi rat xa at jun vinek ri tipe pa Samaria y c'o itzel espíritu aviq'uin, xecha' chire.
49 Pero ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' ri': Yin man jun itzel espíritu ri c'o ta viq'uin. Yin can jac'a ri Nata' ri ninya' ruk'ij, y rix xa man que ta ri' chivech. Rix xa niben chuve chi in itzel. 50 Yin man nuk'ij-nuc'ojlen ta ri nincanoj chi'icojol,* pero can c'o c'a Jun ri najovan chi ronojel vinek nuya' ta nuk'ij-nuc'ojlen. Y jac'a chuka' rija' ri xtik'aton tzij pa quivi' ri man xtiquiben ta queri'. 51 Can tivac'axaj na pe' jebel re xtinbij chive: Achique c'a vinek ri can nunimaj ri nuch'abel, man c'a xtutz'et ta ri camic ri richin jantape', xcha' ri Jesús.
52 Y ri achi'a' ri can c'o-vi quik'ij chiquicojol ri israelitas xquibij c'a chire ri Jesús: Vacami can ketaman chic c'a chi can c'o-vi itzel espíritu aviq'uin; roma nabij chi achique ri yeniman ri ach'abel, man c'a xquequen ta (xquecom ta). Tatz'eta' na pe' ri katata' Abraham y ri xek'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer can, xequen (xecom). 53 ¿Más ta cami ak'ij rat que chuvech ri katata' Abraham? Rija' xa xquen (xcom), y que chuka' ri' ri xek'alajirisan ri ruch'abel ri Dios ojer can, xequen (xecom). ¿At achique ta c'a rat? Roma nabij chi ri yeniman ri ach'abel man xquequen ta (xquecom ta).
54 Y ri Jesús xubij: Vi nuyon c'a yin ninya' nuk'ij-nuc'ojlen, xa man jun c'a nic'atzin-vi. Pero ri nuk'ij-nuc'ojlen yin, can jac'a ri Nata' niyo'on. Ri Nata' jac'ari' ri nibij i-Dios chire. 55 Y stape' rix queri' nibij chire, man ivetaman ta ruvech.§ Jac'a yin can vetaman-vi ruvech. Y xa yinoc c'a jun tz'ucuy-tzij achi'el rix, vi ta ninbij chi man vetaman ta ruvech ri Dios, y xa can vetaman. Yin can ninben-vi c'a ri nubij ri ruch'abel rija'. 56 Ri Abraham can janíla c'a xquicot ránima, roma can c'o c'a chi nutz'et can ri k'ij vichin yin.* Y rija' can xutz'et-vi, y janíla xquicot ránima romari', xcha' ri Jesús.
57 Jari' tok ri achi'a' ri can c'o quik'ij chiquicojol ri israelitas xquibij chire ri Jesús: Rat nabij chi atz'eton chic ri katata' Abraham, pero rat xa c'a at ac'ual na. Xa c'a man jani nak'i-el nic'aj ciento ajuna'.
58 Pero ri Jesús xubij chique ri achi'a' ri': Can kitzij c'a ninbij chive chi yin can inc'o-vi-pe. Can inc'o-vi-pe tok man jani rutzijol chi nalex ri Abraham, xcha'.
59 Y ri achi'a' ri' can jac'ari' xbequisiq'uila-pe abej richin yequiq'uek chirij. Pero ri Jesús xel c'a pe ri chiri' pa rachoch ri Dios. Chiquicojol c'a ri vinek xrevala-pe-ri', xel-pe.§
* 8:5 Dt. 22:22-24. 8:7 Mt. 7:3-5; Ro. 2:1. 8:9 Ro. 2:22. § 8:11 Lc. 9:56. * 8:12 Jn. 1:9. 8:14 Jn. 7:29; 8:42; 13:3. 8:15 Jn. 7:24. § 8:17 Dt. 17:6; 19:15; 2 Co. 13:1; He. 10:28. * 8:18 2 P. 1:17; 1 Jn. 5:10, 11. 8:19 Jn. 16:3. 8:19 Jn. 14:7. § 8:20 Jn. 7:30. * 8:21 Jn. 7:34. 8:23 Jn. 17:16. 8:26 Jn. 3:32. § 8:26 Jn. 7:28. * 8:28 Jn. 12:32. 8:28 Jn. 3:14. 8:28 Jn. 5:19, 30. § 8:29 Jn. 14:10; 16:32. * 8:29 Jn. 4:34; 6:38. 8:30 Jn. 7:31; 10:42; 11:45. 8:32 Ro. 6:14, 18, 22; 8:2; Stg. 1:25; 2:12. § 8:33 Mt. 3:9. * 8:33 Lv. 25:42. 8:34 2 P. 2:19. 8:36 Ro. 8:2; 2 Co. 3:17; Ap. 5:9. § 8:37 Jn. 7:19. * 8:38 Jn. 8:41, 44. 8:39 Mt. 3:9; Ro. 2:28. 8:41 Mal. 1:6. § 8:42 Jn. 16:28. * 8:43 Jn. 7:17. 8:44 Gn. 3:1-5. 8:46 He. 4:15. § 8:47 Jn. 17:6. * 8:50 Jn. 5:41; 7:18. 8:51 Jn. 5:24; 11:26. 8:54 Hch. 3:13. § 8:55 Jn. 7:28. * 8:56 Gn. 22:18; Ga. 3:8, 16. 8:58 Ex. 3:14; Is. 9:6; 43:13; Mi. 5:2; Col. 1:17. 8:59 Jn. 10:31. § 8:59 Jn. 10:39.