23
Ri etamanela' chirij ri ley y ri achi'a' fariseos man pa ruchojmilal ta ri yequiben
Y ri Jesús jac'ari' tok xch'on chiquivech ri vinek y chuka' xch'on quiq'uin ri rutijoxela'. Rija' xubij c'a: Pa ruq'uexel c'a ri Moisés, e tz'uyul ri achi'a' ri e etamanela' chirij ri ley* y ri achi'a' fariseos. Roma c'a ri' rix can tinimaj quitzij. Can ronojel c'a ri niquibij chive, tibana' y tichajij. Pero man tiben c'a achi'el ri niquiben rije'. Roma rije' xa man yetiquir ta niquiben ri niquibij chi tiban. Rije' nimalej tak ejka'n niquiya' chiquij ri vinek, ejka'n ri can c'o calal y c'ayef quic'uaxic. Ri ejka'n ri' xaxe c'a chiquij ri vinek niquiya-vi y rije' man niquisiloj ta jun ti ruvi-quik'a' richin ta niquiben y niquic'uaj ta ri ejka'n ri niquibij chi c'o chi niquic'uaj ri vinek.§ Y rije' niquibanala' c'a ri utz, pero man richin ta chi utz niquiben chuvech ri Dios. Xa man roma ta c'a ri' tok yequibanala'. Rije' xaxe richin chi quetz'et y quenimex coma ri vinek chi ja ri utz ri ye'ajin* chubanic. Y can xe chuka' richin ri' tok janíla nima'k niquibanala' chire ri c'ojlibel ri niquic'uaj chirij ri quik'a' y ri nic'aj-quivech. C'ojlibel ri niquiyec-vi ri ch'aka' mocaj chire ri ruch'abel ri Dios. Y chuka' más nima'k raken niquibanala' chire ri retz'aba'l ruchi' tak quitziak. Can ja chuka' oc ri nabey tak ch'aquet yecajo' ri pa nima'k tak va'in y ja chuka' ri' ri yequicha' pa tak nima-jay ri can nitzijox-vi ri ruch'abel ri Dios, richin queri' tibix chi rije' janíla quik'ij.§ Can janíla nika' chiquivech ri yek'ejelox can (yek'ijalox can) ri pa bey ri acuchi nequimolo-vi-qui' ri vinek. Y chuka' can janíla nika' chiquivech chi nibix can chique coma ri vinek: Tijonel, Tijonel, yecha' chique roma c'o quik'ij yequitz'et.
Jac'a rix man tivajo' nibix tijonel* chive, roma xa can xe c'a Jun ri c'o ri ruc'amon chi nibij Tijonel chire, y ri' ja ri Cristo. Jac'a rix chi'ivonojel, ivach'alal ivi'. Chuka' man roma ta chi ri vinek c'o ruk'ij, roma ta ri' rix nibij ta katata' chire. Man tiben queri'. Roma ri Tata'aj xa Jun c'a ri c'o pa kavi' konojel, y ri' ja ri aj-chicajil Itata'. 10 Can man tivajo' c'a chi ri vinek niquibij tijonel chive. Roma xa can xe Jun ri Tijonel c'o y ri' ja ri Cristo. 11 Roma ri más nim ruk'ij chive rix, nic'atzin chi nuna-ka-ri' chi xa manek ruk'ij y tuch'utinirisaj-ri' richin nusuj-ri' chubanic xabachique samaj. 12 Roma ri niquinimirisaj-qui', xa xtikasex§ ri quik'ij. Y jac'a ri man niquinimirisaj ta qui', xtinimirisex* quik'ij.
13 ¡Jac'a rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej, can tok'ex c'a ivech! roma xa can ik'aton c'a quibey ri vinek richin man ye'oc pa ruk'a' ri Dios o chupan ri aj-chicajil ajavaren. Can man utz ta c'a ri ibanon, roma man yixoc ta apo rix y chuka' man niya' ta k'ij chique ri vinek.
14 ¡Tok'ex c'a ivech rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej! roma rix xa nivelesala' ronojel qui-cosas ri malcani'a' tak ixoki'. Y xaxe richin chi tinimex chi jebel ic'aslen, yixyaloj c'a tok nibanala' oración chire ri Dios. Y roma c'a ri' tok rix más nim ruc'ayeval xtika' pan ivi', roma ri imac janíla q'uiy.§
15 ¡Tok'ex c'a ivech rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej! roma rix can nic'ovisala' ya' y nic'ovisala' ruvach'ulef chucanoxic vi c'o ta jun ri noc tzekelbey ivichin y nunimaj ta ri ninimaj rix. Xa jac'a tok ivilon chic ri achique xtitzekelben ivichin, rix xa c'ayef niben chire, roma riq'uin ri nic'ut chuvech, niben chire chi nej nibe-vi can chire ri Dios. Rix can nej c'a ixc'o-vi, pero rija' ca'i' bey más nej nibe-vi, y xa romari' tok can ruc'amon chi nibe pa k'ak' chuka' rija'.
16 ¡Y chuka' can tok'ex c'a ivech rix ri yixbin chi ix uc'uey-bey y xa ix moyi'!* Rix ri yixbin chi vi c'o jun ri ninatan ri rachoch ri Dios richin chi nuben jurar, stape' can man nuben ta ri rubin, man jun rubanon. Jac'a ri ninatan ri k'anapuek ri c'o pa rachoch ri Dios, richin chi nuben jurar, ri' can ruc'as chic c'a ri'. 17 Rix can nic'ut-vi c'a chi ix nacanek y chuka' ix moyi', ¿roma achique c'a ri más ruk'ij? ¿Ja cami ri k'anapuek ri c'o pa rachoch ri Dios o xa can ja ri rachoch ri Dios ri nibanon lok'olej chire ri k'anapuek c'o chiri'? 18 Rix chuka' nibij: Ri ninatan ri altar richin chi nuben jurar, stape' can man nuben ta c'a ri rubin, man jun rubanon. Jac'a ri ninatan ri sipanic ri nic'oje' pa ruvi' ri altar, richin chi nuben jurar, can ruc'as chic c'a ri'. 19 Can ix nacanek y ix moyirinek vi c'a, ¿roma achique c'a ri más ruk'ij? ¿Ja cami c'a ri sipanic ri nisuj pa ruvi' ri altar chire ri Dios o xa can ja ri altar? Ja ri altar§ ri más ruk'ij, roma jari' ri nibanon lok'olej chire ri sipanic. 20 Ri ninatan c'a ri altar richin nuben jurar, can numej-vi c'a ronojel. Numej ri altar y numej chuka' ri sipanic ri nisuj pa ruvi' ri altar. 21 Ri can ninatan c'a ri rachoch* ri Dios richin chi nuben jurar, can numej c'a ronojel. Numej ri rachoch ri Dios y numej ri c'o chiri'. 22 Y ri ninatan c'a ri caj richin chi nuben jurar, can chuvech c'a ronojel ri c'o chila' nubij-vi ri'. Can numej-vi c'a ronojel. Numej c'a ri tz'uyul-vi ri Dios y can numej c'a chuka' ri Dios ri tz'uyul chiri'.
23 ¡Xa can tok'ex-vi c'a ivech rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej! roma rix xaxe ri jubulej tak k'ayis, ri rubini'an menta, ri anís y ri comino ri ye'ich'ob. Roma ye'ivelesala' pa lajuj, y xa jujun c'a chique ri lajujtek ri' ri niya' chire ri Dios. Y xa iyo'on c'a can rubanic ri más nic'atzin ri nubij chupan ri ley, chi choj tibana' quiq'uin ri vinek, chi tic'oje' joyovanic iviq'uin y kitzij cukurinek ta ic'u'x riq'uin ri Dios. Jac'are' ri nabey ruc'amon ta ibanon, y c'a ta ri' ri can yixajin-vi chubanic.§ 24 Rix c'a ri yixbin chi ix uc'uey-bey, pero xa ix moyi', ninbij c'a chive, chi rix xaxe oc ri más tak cocoj pixa' ri yixajin chubanic y ri más e nima'k man e ibanon ta, xa iyo'on k'ij chi choj ye'ic'o.
25 ¡Can tok'ex c'a ivech rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej! roma xa ix achi'el lek* ri jebel ch'ajch'oj rij y ri rupan xa tz'il-tz'il. Rix can nic'ut c'a chiquivech ri vinek chi utz ri ibanobal, pero ri pa tak ivánima man que ta ri', roma xa nojinek riq'uin elek', y nojinek riq'uin itzel rayinic, roma rix can nirayij chi ronojel ri c'o quiq'uin ri vinek iviq'uin ta rix c'o-vi. 26 Rix fariseos xa ix moyi'. Can tibana' c'a chire ri ic'aslen achi'el niben riq'uin ri lek, nich'ajch'ojirisaj rupan y ri rij. Rix tich'ajch'ojirisaj c'a ri ivánima nabey, richin queri' ri ic'aslen§ chiquivech ri vinek can ch'ajch'oj chuka' nik'alajin.
27 ¡Tok'ex c'a ivech rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej!* roma xa ix junan riq'uin jun tz'ak ri acuchi yo'on-vi jun caminek, ri rij sek y ch'ajch'oj, jac'a ri rupan man que ta ri'. Ri rupan xa ruyon man utz ta c'o y ruyon rubakil caminek. 28 Can ix que vi c'a ri' rix. Rix yixk'alajin c'a chi choj ri ic'aslen chiquivech ri vinek, jac'a ri pan ivánima xa man que ta ri'. Ri ivánima xa nojinek riq'uin etzelal. Y chuka' can ca'i' c'a ipalej.
29 ¡Tok'ex c'a ivech rix etamanela' y rix fariseos ri xa ca'i' ipalej! roma jebel ye'ichojmirisala' ri tz'ak acuchi e mukul-vi ri achi'a' ri xek'alajirisan ri xbix chique roma ri Dios ojer can. Rix can jebel vi nivik (nivek) acuchi e mukul-vi ri chojmilej tak ralc'ual ri Dios. 30 Y rix nibij c'a: Xa ta roj xojc'oje' pa qui-tiempo ri kati't-kamama', roj man ta xojoc cachibil rije' tok xequicamisaj ri achi'a' ri xek'alajirisan ri ch'abel ri xbix chique roma ri Dios, yixcha' c'a. 31 Pero xa can ja rix ri yixk'alajirisan-ka chivij chi ix quiy-quimam can ri xecamisan quichin ri achi'a' ri xek'alajirisan ri xbix chique roma ri Dios ojer can. 32 Can tibana' c'a chuka' rix c'a acuchi xapon-vi ri quibanobal§ ri ivati't-imama'.*
33 Rix, xa achi'el itzel tak cumatzi'. ¿Can c'o ta cami c'a jun rubanic richin man ta yixbe pa k'ak' chuc'ulic ri rutojbalil ri ibanobal? Man jun. Rix can chiri' c'a xquixapon-vi. 34 Y richin c'a chi rix nic'ut ri ivetzelal, yin jare' inc'o chic richin yentek-el chi'icojol, achi'a' ri yek'alajirisan§ ri nubij ri Dios chique, achi'a' ri janíla quina'oj y achi'a' ri c'o etamabel quiq'uin. Pero rix ec'o c'a chique ri nusamajela' ri xque'ibajij chuva tak cruz richin yequen* (yecom), y ec'o ri choj queri' xtivelesaj quic'aslen. Ec'o c'a la' xque'ich'ey ri chiri' pa tak jay ri can richin vi nimol-ivi' richin ninic'oj ri ruch'abel ri Dios; y xabachique c'a tinamit yebe-vi rije', rix chuka' xquixapon chiri' roma c'o etzelal ri nivajo' niben chique. 35 Y ronojel re' can xtuben c'a chive chi ja rix yixejkalen ri quicamic conojel ri chojmilej tak vinek ri elesan quic'aslen. Ri xtiquir-pe riq'uin ri rucamic ri chojmilej achin xubini'aj Abel§ c'a riq'uin ri rucamic ri achin xubini'aj Zacarías, ri ruc'ajol ri achin xubini'aj Berequías. Y ninbij c'a chive, chi ri Zacarías* can ja chuka' rix ri xixcamisan richin, chiri' chunakaj ri altar ri c'o chiri' chuva-rachoch ri Dios. 36 Re xinbij c'a ka chive, can kitzij vi chi queri' xtibanatej. Can ronojel vi c'a ri' xtika' pa quivi' ri vinek ri ec'o chupan re tiempo re'.
Ri Jesús yerok'ej ri vinek aj-Jerusalem
37 C'ari' ri Jesús xch'on c'a chiquij ri vinek ri ec'o pa Jerusalem. Rija' xubij c'a: Aj-Jerusalem, aj-Jerusalem, ¿achique c'a roma tok ye'icamisala' ri achi'a' ri yek'alajirisan ri nibix chique roma ri Dios? ¿Achique c'a roma chuka' tok ye'icamisala' chi abej ri yerutek-pe ri Dios chi'icojol? Y yin, can janíla c'a bey ri xinvajo' chi xixinmol ta viq'uin, achi'el nuben ri quite-ec' chique ri tak ral, yerumol chuxe' ri ruxic'. Man jun bey c'a xivajo' ta rix. 38 Vacami c'a, ri ivachoch chi'ijujunal rix xtic'oje' can achi'el jun tz'iran ruvach'ulef. 39 Y que c'a ri' ri ninbij chive roma rix can jare' ruq'uisibel bey ri yinitz'et-el. Y xquinitz'et chic c'a jun bey c'a ja tok xtibij chuve: ¡Matiox chi petenek re Jun re'! ¡Rija' can urtisan-vi-pe roma ri Ajaf Dios! ¡Y petenek pa rubi' ri Ajaf Dios! C'a chupan c'a ri k'ij ri' tok xquinitz'et chic jun bey, xcha' ri Jesús.
* 23:2 Esd. 7:10. 23:3 Ro. 2:19. 23:4 Hch. 15:10. § 23:4 Lc. 11:46. * 23:5 Mt. 6:1. 23:5 Ex. 13:9. 23:5 Nm. 15:38; Dt. 22:12. § 23:6 Lc. 20:46. * 23:8 Stg. 3:1. 23:9 Mal. 1:6; Ro. 8:14-17. 23:11 Mt. 20:26. § 23:12 Dn. 4:37. * 23:12 Job 22:29; Pr. 15:33; 29:23; Lc. 14:11; 18:14; Stg. 4:6; 1 P. 5:5. 23:13 Lc. 11:52. 23:14 Ez. 22:25. § 23:14 Mr. 12:40; Lc. 20:47. * 23:16 Is. 56:10; Mt. 15:14. 23:16 Mt. 5:33. 23:17 Ex. 30:29. § 23:19 Ex. 29:37. * 23:21 1 R. 8:13; 2 Cr. 6:2. 23:22 Sal. 11:4; Mt. 5:34; Hch. 7:49. 23:23 Os. 6:6; Mi. 6:8. § 23:23 1 S. 15:22; Lc. 11:42. * 23:25 Mr. 7:4. 23:25 Lc. 11:39. 23:26 Jer. 4:14; Ez. 18:31; Lc. 6:45. § 23:26 Tit. 1:15. * 23:27 Hch. 23:3. 23:29 Lc. 11:25. 23:31 Hch. 7:51, 52; 1 Ts. 2:15. § 23:32 Gn. 15:16; Zac. 5:6-11. * 23:32 Nm. 32:14. 23:33 Mt. 3:7; 12:34; Lc. 3:7. 23:34 Mt. 21:34. § 23:34 Hch. 11:27; 13:1; 15:32. * 23:34 Lc. 11:49; Ap. 11:10. 23:34 Hch. 5:40; 22:19; 2 Co. 11:24. 23:35 Ap. 18:24. § 23:35 Gn. 4:8; 1 Jn. 3:12. * 23:35 2 Cr. 24:20-22. 23:37 Dt. 32:11. 23:39 Sal. 118:26.