9
Antok ri doce (cabꞌalajuj) discípulos xaꞌtak-el chi xiꞌquitzijuoj ri ruchꞌabꞌal ri Dios
(Mt. 10:5-15; Mr. 6:7-13)
Ri Jesús xaꞌrayuoj ri i-doce (cabꞌalajuj) ru-discípulos, y xuyaꞌ poder y autoridad chica chi ncaꞌtiquir ncaꞌquilasaj nojiel quivach itziel tak espíritus, y chi niquiꞌan sanar nojiel roch yabꞌil. Y xaꞌrutak-el chi xbꞌaquitzijuoj ri ru-reino ri Dios, y chi ncaꞌquiꞌan sanar ri ncaꞌyavaj. Y ri Jesús xuꞌej jeꞌ chica: Antok xquixꞌa, man jun kax tivucꞌuaj. Man tivucꞌuaj ichꞌameꞌy, ni man tivucꞌuaj i-buolsa, ni simíta, ni miera, ni man tivucꞌuaj jun chic jal itziak. Y chica-na jay pacheꞌ nquixuoc-ve, chireꞌ quixcꞌujie-ve-ka. Xa cꞌajaꞌ antok nquixiel-pa chupan ri tanamet, cꞌajareꞌ xtiyaꞌ can ri jay ri pacheꞌ xixcꞌujie-ve. Y pacheꞌ na man nquixꞌan ta recibir, quixiel-pa chupan ri tanamet y titotaꞌ can ri pokolaj ri cꞌo pa tak ivakan chiquivach ri vinak reꞌ, chi quireꞌ niquitzꞌat chi man otz ta ri xquiꞌan, xchaꞌ ri Jesús.
Y ri discípulos xaꞌa y xaꞌkꞌax ri pa tak aldeas chi xbꞌaquitzijuoj ri evangelio. Y ri pacheꞌ xaꞌkꞌax-ve, xaꞌquiꞌan jeꞌ sanar quinojiel ri ncaꞌyavaj.
Antok xquimisas ri Juan el Bautista
(Mt. 14:1-12; Mr. 6:14-29)
Y ri Herodes ri gobernador xraꞌxaj nojiel ri ncaꞌruꞌon ri Jesús. Pero vor chica xtunimaj, ruma icꞌo ncaꞌeꞌn: Ri Juan el Bautista xa xcꞌastaj-pa chiquicajol ri quiminakiꞌ. Icꞌo ncaꞌeꞌn chi ja ri Elías ri xtzalaj-pa. Y nicꞌaj chic niquiꞌej chi jun chiquivach ri profetas ri xaꞌcꞌujieꞌ ojier can tiempo, ri xbꞌacꞌastaj-pa. Y ri Herodes xuꞌej: Inreꞌ ri xiꞌeꞌn chi xcꞌamar-el rujaluon ri Juan el Bautista, ¿chica came ache reꞌ ri qꞌuiy nivaꞌxaj chirij? Y ri Herodes xucanuj manera chi nutzꞌat ri Jesús.
Ncaꞌtzuk ivuꞌuoꞌ mil
(Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Jn. 6:1-14)
10 Y antok ri ru-apóstoles ri Jesús xaꞌtzalaj-pa, xquiꞌej cha nojiel ri chica xquiꞌan. Y jajaꞌ xaꞌrucꞌuaj y xaꞌa chupan jun lugar pacheꞌ manak vinak richin ri tanamet rubꞌinan Betsaida. 11 Y antok ri vinak xquinaꞌiej chi xꞌa ri Jesús, xaꞌa chirij. Y antok ri vinak reꞌ xaꞌbꞌaka riqꞌuin, jajaꞌ xaꞌruꞌon recibir y xuꞌej jeꞌ chica chirij ri ru-reino ri Dios. Y xaꞌruꞌon jeꞌ sanar ri ncaꞌyavaj.
12 Pero antok ya nika-ka ri kꞌij, ri doce (cabꞌalajuj) apóstoles xaꞌjiel-apa riqꞌuin ri Jesús y xquiꞌej cha: Caꞌtakaꞌ cꞌa el ri vinak chi caꞌa pa tak aldeas y nicꞌaj chic lugar ri icꞌo cierca, chi niquicanuj pacheꞌ ncaꞌbꞌavar-ve, y ri chica niquitej, ruma ri pacheꞌ ojcꞌo-ve xa manak jay, xaꞌchaꞌ cha.
13 Pero ri Jesús xuꞌej chica: Tiyaꞌ ixreꞌ chi ncaꞌvaꞌ. Y ijejeꞌ xquiꞌej cha: Kiqꞌuin ojreꞌ xa joꞌc vuꞌuoꞌ simíta y caꞌyeꞌ car cꞌo. Ri vinak reꞌ ncaꞌvaꞌ, pero xa nkuꞌa chulokꞌic ri chica niquitej, xaꞌchaꞌ. 14 Y ri achiꞌaꞌ icꞌo laꞌk vuꞌuoꞌ mil. Y ri Jesús xuꞌej chica ri ru-discípulos: Tibꞌanaꞌ chica ri vinak chi caꞌtzꞌuye-ka chi nicꞌaj tak ciento, xchaꞌ chica.
15 Y quireꞌ xquiꞌan, xaꞌquitzꞌuyubꞌaꞌ quinojiel. 16 Y ri Jesús xutzꞌom ri vuꞌuoꞌ simíta y ri caꞌyeꞌ car, xtzuꞌn chicaj, y xuꞌon bendecir, y xaꞌruper ri simíta y ri car, y xuyaꞌ chica ri ru-discípulos chi niquijach chiquivach ri vinak. 17 Y quinojiel jaꞌal xaꞌvaꞌ, y otz xnuoj quipan. Y cꞌa cꞌo doce (cabꞌalajuj) chacach ri xaꞌnuoj riqꞌuin ri jutak pir ri xmuol can ri xuꞌon suobra.
Ri Pedro nuꞌej chi ri Jesús jareꞌ ri Cristo
(Mt. 16:13-20; Mr. 8:27-30)
18 Y jun kꞌij ri Jesús cꞌo aparte chi nuꞌon orar, y ri ru-discípulos icꞌo jeꞌ riqꞌuin. Y jareꞌ antok ri Jesús xucꞌutuj chica ri ru-discípulos: ¿In chica inreꞌ niquiꞌej ri vinak?
19 Y ijejeꞌ xquiꞌej cha: Icꞌo ncaꞌeꞌn chi atreꞌ ri Juan el Bautista. Icꞌo nicꞌaj chic ncaꞌeꞌn chi atreꞌ ri Elías. Y icꞌo jeꞌ ncaꞌeꞌn chi atreꞌ at jun chic chiquivach ri profetas ri xaꞌcꞌujieꞌ ojier can tiempo, y vacame xbꞌacꞌastaj-pa chiquicajol ri quiminakiꞌ.
20 Y jajaꞌ xucꞌutuj chica: ¿Y ixreꞌ, in chica inreꞌ ntiꞌej? Y ri Pedro xuꞌej cha ri Jesús: Ri Cristo, ri at-takuon-pa ruma ri Dios.
Ri Jesús nuꞌej chi xtiquimisas
(Mt. 16:21-28; Mr. 8:31–9:1)
21 Pero ri Jesús xuꞌon mandar chica chi man jun choj cha tiquiꞌej-ve chica jajaꞌ. 22 Y xuꞌej jeꞌ chica: Ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol, nicꞌatzin chi nukꞌasaj qꞌuiy sufrimiento, y itziel xtitzꞌiet cuma ri mamaꞌaꞌ tak achiꞌaꞌ ri niquiꞌan gobernar, cuma ri principales sacerdotes y cuma ri achiꞌaꞌ escribas; y xtiquimisas, pero chi oxeꞌ kꞌij xticꞌastaj-pa chiquicajol ri quiminakiꞌ.
23 Y chica quinojiel xuꞌej: Vi xa cꞌo jun nrajoꞌ niꞌa chuvij, man tuꞌon ri nurayij jajaꞌ, y can tutzꞌamaꞌ y tucꞌuaj ri ru-cruz. Xa quireꞌ nuꞌon kꞌij-kꞌij, otz tipa viqꞌuin chi niꞌa chuvij. 24 Ruma xa cꞌo jun ri altíra nrajoꞌ ri rucꞌaslien vaveꞌ ri choch-ulief, man xticolotaj ta. Pero ri jun, mesque niquimisas vuma inreꞌ, can xticolotaj. 25 Y ¿chica nuchꞌec jun vinak xa nicꞌujieꞌ ta riqꞌuin nojiel ri bꞌayomal ri cꞌo choch-ulief y xa man nicolotaj ta? 26 Ruma xa cꞌo jun ri niqꞌuix pa nu-cuenta y ruma ri nutzij, ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol can xtiqꞌuix jeꞌ pa ru-cuenta ri jun reꞌ. Quireꞌ xtuꞌon antok xtipa chic jun bꞌay, junan chic ru-gloria riqꞌuin ri Rutataꞌ, i-richꞌilan-pa ri santos ángeles. 27 Y can ketzij ri niꞌej chiva, chi icꞌo jujun chivach ixreꞌ ri man xcaꞌcon ta yan, cꞌa xtiquitzꞌat-na ri ru-reino ri Dios, xchaꞌ ri Jesús.
Antok ri Jesús xcꞌaxtaj rutzubꞌal
(Mt. 17:1-8; Mr. 9:2-8)
28 Y xakꞌax yan laꞌk jun semana ri tichꞌoꞌ ri Jesús chiquivach ri vinak, jajaꞌ xaꞌrucꞌuaj ri Pedro, ri Juan y ri Jacobo chi junan xꞌa quiqꞌuin paroꞌ jun juyuꞌ chi xbꞌarubꞌanaꞌ orar. 29 Y antok ri Jesús nuꞌon orar, xcꞌaxtaj rutzubꞌal, y ri rutziak jeꞌ altíra sak xuꞌon y nichꞌichꞌan. 30 Y jareꞌ antok ncaꞌtzijuon yan chic riqꞌuin ri Jesús icaꞌyeꞌ achiꞌaꞌ; jun ja ri Moisés y ri jun chic ja ri Elías. 31 Ri icaꞌyeꞌ reꞌ icꞌo chupan jun namalaj sakil, y ncaꞌtzijuon chirij ri camic ri xtukꞌasaj ri Jesús chupan ri tanamet Jerusalén. 32 Y ri Pedro y ri icaꞌyeꞌ chic, mesque cꞌo quivaran, xquicochꞌ, y xquitzꞌat ri namalaj rusakil ri Jesús, y xaꞌquitzꞌat jeꞌ ri icaꞌyeꞌ chic achiꞌaꞌ ri icꞌo riqꞌuin. 33 Y antok ri icaꞌyeꞌ achiꞌaꞌ reꞌ ja niquiyaꞌ can ri Jesús chi ncaꞌa, ri Pedro xuꞌej cha ri Jesús: Maestro, otz chi ojcꞌo vaveꞌ ojreꞌ, nakaꞌan oxeꞌ chꞌitak enramadas, jun avichin atreꞌ, jun richin ri Moisés y jun richin ri Elías. Pero ri Pedro man rataꞌn ta ri chica ncaꞌruꞌej.
34 Y cꞌa nichꞌoꞌ jajaꞌ cha ri Jesús antok jun mukul xka-pa pa quiveꞌ. Y ri discípulos xquixiꞌij-quiꞌ antok xquinaꞌ chi icꞌo yan chic chupan ri mukul. 35 Y chupan ri mukul reꞌ, cꞌo Jun ri xchꞌo-pa y xuꞌej: Jareꞌ ri Nucꞌajuol y altíra nivajoꞌ. Can tivaxaj ri nuꞌej jajaꞌ.
36 Y antok caxan chic ri xchꞌo-pa, xquitzꞌat chi ri Jesús xa ruyuon chic cꞌo can. Y qꞌuiy tiempo xakꞌax, ijejeꞌ man jun choj cha xquiꞌej-ve ri xquitzꞌat chireꞌ paroꞌ ri juyuꞌ.
Ri Jesús nuꞌon sanar jun alaꞌ ri cꞌo jun itziel espíritu riqꞌuin
(Mt. 17:14-21; Mr. 9:14-29)
37 Y chucaꞌn kꞌij, antok ri Jesús y ri iyoxeꞌ discípulos xaꞌka-pa paroꞌ ri juyuꞌ, can altíra iqꞌuiy vinak ri xaꞌcꞌulu-apa quichin. 38 Y jun ache ri cꞌo chiquicajol ri vinak, xchꞌo-apa cha ri Jesús y xuꞌej: Maestro, inreꞌ joꞌc jun valcꞌual cꞌo. Tabꞌanaꞌ favor tatzꞌataꞌ bꞌaꞌ, 39 ruma cꞌo jun itziel espíritu nitzꞌamo richin. Y antok nutzꞌom, nuꞌon cha chi altíra nisiqꞌuin, y nuquiyicaꞌ ri ru-cuerpo, y nuꞌon jeꞌ cha chi ntiel ruvakuol pa ruchiꞌ, y bien golpeado nuꞌon cha. Ri itziel espíritu reꞌ quireꞌ nuꞌon cha ri nucꞌajuol, y cꞌarunaj nuyaꞌ can. 40 Rumareꞌ xincꞌutuj yan favor chica ri a-discípulos chi tiquilasaj-el ri itziel espíritu reꞌ, pero man xaꞌtiquir ta, xchaꞌ ri ache.
41 Y ri Jesús xuꞌej: ¡Man jun vinak chupan ri tiempo vacame ruyoꞌn ta ránima riqꞌuin ri Dios, xa quinojiel i-sachnak! ¿Ixreꞌ ntiꞌan pensar chi inreꞌ nojiel kꞌij xquicꞌujieꞌ iviqꞌuin y xquixcochꞌ? Tacꞌama-pa ri acꞌajuol vaveꞌ.
42 Y antok ri alaꞌ nijiel-apa riqꞌuin ri Jesús, ri itziel espíritu riqꞌuin ruchukꞌaꞌ xuchꞌikilaꞌ ri alaꞌ y xutzak-ka pan ulief. Ri Jesús xchꞌolin cha ri itziel espíritu chi tiel-el riqꞌuin ri alaꞌ. Y ri Jesús xuꞌon sanar ri alaꞌ reꞌ, y xuya-el cha ri rutataꞌ. 43 Y quinojiel ri vinak xaꞌchapataj antok xquitzꞌat chi ri Dios can nem-ve ru-poder.
Ri Jesús nunataj chic jun bꞌay chi xtiquimisas
(Mt. 17:22-23; Mr. 9:30-32)
Y antok ri vinak ncaꞌtzijuon chiquivach ruma xaꞌchapataj chirij nojiel ri ncaꞌruꞌon ri Jesús, jajaꞌ xuꞌej chica ri ru-discípulos: 44 Tivaxaj jaꞌal ri tzij ri xtinꞌej, y man timastaj chiva: Ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol can xtijach pa quikꞌaꞌ ri vinak, xchaꞌ.
45 Pero ri discípulos xa man xiꞌka ta pa quiveꞌ (man xquiꞌan ta entender) ri xꞌeꞌx chica, ruma avan chiquivach chi man tiꞌka pa quiveꞌ (man tiquiꞌan entender). Y niquixiꞌij-quiꞌ niquicꞌutuj cha.
¿Chica ri más nem?
(Mt. 18:1-5; Mr. 9:33-37)
46 Y ri ru-discípulos ri Jesús xquitzꞌom cꞌa quiꞌ chi tzij chiquivach, chi chica chiquivach ijejeꞌ ri xtuoc ri más nem. 47 Pero ri Jesús can rataꞌn ri chica niquiꞌej pa tak cánima ri ru-discípulos. Rumareꞌ jajaꞌ xbꞌaruma-pa jun acꞌual y xupabꞌaꞌ riqꞌuin. 48 Y xuꞌej chica ri ru-discípulos: Chica-na ri nuꞌon recibir jun acꞌual incheꞌl va pa nubꞌeꞌ, xa can inreꞌ nquiruꞌon recibir. Y chica-na ri nquiruꞌon recibir inreꞌ, can nuꞌon recibir ri takayuon-pa vichin. Pero chiꞌicajol ixreꞌ, ri más chꞌuteꞌn, xa jareꞌ ri más nem, xchaꞌ ri Jesús.
Ri man royoval ta chikij ojreꞌ, can kiqꞌuin ojreꞌ cꞌo-ve
(Mr. 9:38-40)
49 Y xpa ri Juan xuꞌej cha ri Jesús: Maestro, cꞌo jun ache xkatzꞌat, ri pan abꞌeꞌ atreꞌ ncaꞌralasaj itziel tak espíritus. Pero ruma xa man kiqꞌuin ta ojreꞌ cꞌo-ve, mareꞌ xkaꞌan prohibir cha.
50 Y ri Jesús xuꞌej cha: Man tiꞌan prohibir cha. Ruma ri man royoval ta chikij, can kiqꞌuin ojreꞌ cꞌo-ve.
Antok ri Jesús xaꞌruchꞌolij ri Jacobo y ri Juan
51 Y antok ya nalka ri kꞌij chi ri Jesús nitzalaj-el chicaj, jajaꞌ xuꞌon pensar chi niꞌa pa tanamet Jerusalén. 52 Y icꞌo ri xaꞌrutak-el naꞌay choch jajaꞌ. Y ri xaꞌtak-el, xaꞌa pa jun aldea ri cꞌo Samaria, chi xbꞌaquicanuj ri pacheꞌ xtuxlan-ve y xtivaꞌ ri Jesús. 53 Pero ri vinak ri icꞌo chupan ri aldea man xcajoꞌ ta xquicꞌul ri Jesús, ruma xquinaꞌiej chi xa Jerusalén bꞌanak-ve. 54 Antok ri discípulos Jacobo y Juan xquinaꞌiej chi ri vinak man niquicꞌul ta ri Jesús, xquiꞌej cha: Ajaf, ¿navajoꞌ nakacꞌutuj chi tika-pa kꞌakꞌ chicaj chi ncaꞌruqꞌuis, incheꞌl xuꞌon ri profeta Elías ri xcꞌujieꞌ ojier can tiempo? xaꞌchaꞌ.
55 Y ri Jesús xaꞌrutzꞌat y xaꞌruchꞌolij. Y xuꞌej chica: Ixreꞌ man ivataꞌn ta chica espíritu cꞌo iviqꞌuin. 56 Ruma ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol, man xpa ta vaveꞌ choch-ulief chi ncaꞌruquimisaj vinak, jajaꞌ xpa chi ncaꞌrucol, xchaꞌ. Y ri Jesús y ri ru-discípulos xaꞌa chic jun aldea.
Ri ncaꞌeꞌn chi nicajoꞌ ncaꞌa chirij ri Jesús
(Mt. 8:18-22)
57 Y antok ijejeꞌ i-bꞌanak, jun xchꞌo-pa cha ri Jesús y xuꞌej cha: Ajaf, inreꞌ nivajoꞌ nquiꞌa aviqꞌuin ri pacheꞌ na ri ncaꞌa-ve.
58 Y ri Jesús xuꞌej cha: Ri utif cꞌo quijul pacheꞌ ncaꞌcꞌujie-ve; y quireꞌ jeꞌ ri chicop ri cꞌo quixicꞌ, cꞌo quisuoc. Pero ri Xtak-pa chicaj chi xalax chiꞌicajol, can man jun pacheꞌ nuxlan-ve jubꞌaꞌ, xchaꞌ cha.
59 Y ri Jesús xuꞌej cha jun chic: Joꞌ viqꞌuin. Ri jun reꞌ xuꞌej cha: Ajaf, tayaꞌ permiso chuva chi naꞌay nimuk-na-el ri nataꞌ y cꞌajareꞌ nquiꞌa chavij.
60 Ri Jesús xuꞌej cha: Tayaꞌ chi ri quiminak ncaꞌmuk cuma ri i-quiminak. Y atreꞌ, caꞌin y atzijuoj ri ru-reino ri Dios.
61 Y cꞌo chic jun ri xꞌeꞌn cha ri Jesús: Ajaf, inreꞌ nivajoꞌ nquiꞌa chavij. Pero naꞌay, tayaꞌ permiso chuva chi ncaꞌnꞌan can despedir quinojiel ri icꞌo chupan ri vachuoch, xchaꞌ.
62 Pero ri Jesús xuꞌej cha: Ri ache ri nucꞌuan ri arado y nitzuꞌn can chirij, man otz ta ntiel ri rusamaj. Y quireꞌ jeꞌ ri vinak ri nunimaj ri Dios, man otz ta chi nutzꞌat ri ncaꞌbꞌanataj can chirij. Ruma xa quireꞌ xtuꞌon, man otz ta chi nisamaj pa ru-reino ri Dios, xchaꞌ ri Jesús.
9:5 Lc. 10:4-11. 9:8 Mt. 16:14; Mr. 8:28; Lc. 9:19. 9:10 Lc. 6:13. 9:10 Lc. 9:1-6. 9:19 Mt. 14:1-2; Mr. 6:14-15; Lc. 9:7-8. 9:20 Jn. 6:68-69. 9:23 Ri tzij “cruz” nrajoꞌ nuꞌej: Sufrimiento y camic. 9:23 Mt. 10:38; Lc. 14:27. 9:24 Mt. 10:39; Lc. 17:33; Jn. 12:25. 9:29 2P. 1:16. 9:35 Is. 42:1; Mt. 3:17; 12:18; Mr. 1:11; Lc. 3:22; 2P. 1:17-18. 9:46 Lc. 22:24. 9:48 Mt. 10:40; Lc. 10:16; Jn. 13:20. 9:54 2R. 1:9-16. 9:60 Ri tzij “i-quiminak” nrajoꞌ nuꞌej: I-quiminak chupan ri qui-pecados. 9:61 1R. 19:20.