13
Tak re Dios xe'rucha' re Bernabé y re Saulo
Chiquicojol re hermanos re niquimol-qui' pa rube' re Dios pan Antioquía, jec'o hermanos re ye'tzijon re nubij re Dios chique, y jec'o chuka' maestros re ye'tijon quichin re hermanos chupan re ruch'abal re Dios, ancha'l re Bernabé, re Simón re nibex chuka' Niger cha, re Lucio re aj-Cirene, re Manaén re junan xq'uiytisas riq'uin re Herodes re xbano gobernar chire' pa Galilea, y re Saulo. Y jun k'ij, tak quibanon ayuno chin niquiya' ruk'ij re Ajaf Dios, re Espíritu Santo xubij chique: Re Bernabé y re Saulo can c'o jun quisamaj. Mare' que'ijich'aj can chin re samaj re', xcha'.
Y re k'ij tak quibanon ayuno y oración, jare' tak xquiya' quik'a' pa quive' re Bernabé y re Saulo, chin ye'ba chubanic re samaj re rubin can re Espíritu Santo.
Re Bernabé y re Saulo niquitzijoj re ruch'abal re Dios pa Chipre
Y can jare' tak re Bernabé y re Saulo xe'tak-a roma re Espíritu Santo. Mare' reje' xe'ba pa Seleucia. Y chire' xe'oc-va-a chupan jun barco chin xe'k'ax-apo c'a pa Chipre. Y tak jec'o chic pa tenemit Salamina chire' pa Chipre, xquitz'am c'a rutzijosic re ruch'abal re Dios pa tak nema-jay re anche' niquimol-va-qui' re israelitas chin niquic'axaj re ruch'abal re Dios re nibex sinagoga cha. Re Bernabé y re Saulo quic'uan-a jun nita'o quichin y re' ja re Juan re nibex chuka' Marcos cha. Re Chipre jun isla roma pa mar c'o-va. Mare' tak re Bernabé, re Saulo y re Juan je'k'axnak chic-a chupan re lugar re', xe'bapon c'a juc'an chic-apo ruchi'. Xe'bapon pa tenemit rubini'an Pafos. Chupan re tenemit re' c'o jun ache israelita rubini'an Barjesús, re jun ache re' aj-itz, y chuka' camas nitz'ucu tzij, roma reja' nubij che can nutzijoj re nibex cha roma re Dios. Y re jun ache rubini'an Sergio Paulo jare' re gobernador chire', jun ache re c'o na'oj riq'uin. Y jac'a riq'uin reja' re nisamaj-va re Barjesús re ache aj-itz. Re Sergio Paulo re gobernador xutak quiyoxic re Bernabé y re Saulo, roma nrajo' nuc'axaj re ruch'abal re Dios. Pero re aj-itz re nisamaj riq'uin, re nibex chuka' Elimas cha, can man xrajo-ta. Xrajo-ta xuban cha re Sergio Paulo che man-ta nunimaj re Jesucristo. Pero re Saulo, re rubini'an chuka' Pablo, can nojnak ránma riq'uin re Espíritu Santo. Reja' xutzu-xutzu' re ache aj-itz, 10 y xubij cha: Rat xa nojnak avánma riq'uin ronojel rach tz'ucuj-tzij y riq'uin ronojel rach etzelal. Xa yat jun rajc'ual re itzel, roma natzelaj ronojel re otz. Rat xa can naban cha re bey choj chin re Ajaf Dios che man choj-ta. Mare' yen nimbij chava che catane' chubanic quire'. 11 Vocame re Ajaf Dios xtuya' re castigo pan ave'. Y mare' can xcamoyer, y can xtak'ax jun tiempo re man xtatz'at-ta rach re k'ij.
Y can xe quire' xubij re Pablo, can jare' xmoyer re ache aj-itz. Mare' reja' nucanoj jun re niyuken richin, roma xc'ue' can pa k'oko'm. 12 Tak re Sergio Paulo re gobernador xutz'at re xbanataj, man nuvel-ta andex nunojij chij re ruch'abal re Ajaf. Y reja' xunimaj chupan re k'ij re'.
Re Pablo y re Bernabé niquitzijoj re ruch'abal re Dios chupan jun tenemit rubini'an chuka' Antioquía
13 Y re Pablo y re je ruchibil xquiya' can re tenemit Pafos. Xquik'asaj-apo re ya' chin xe'ba pa tenemit Perge, re tenemit re' chupan re lugar rubini'an Panfilia c'o-va. Jac'a re Juan re nibex chuka' Marcos cha, xe'ruya' can re ruchibil y xtzolaj-pa pa Jerusalén. 14 Y tak re Pablo y re Bernabé je'k'axnak chic pa Perge, xe'ba pa jun chic tenemit rubini'an chuka' Antioquía. Y re tenemit re' chupan re lugar rubini'an Pisidia c'o-va. Y chupan re k'ij chin uxlanen, reje' xe'ba chupan jun nema-jay rubini'an sinagoga re anche' nitzijos-va re ruch'abal re Dios, y xe'betz'uye'. 15 Jac'a tak xquiban-ka leer re ley chin re Moisés re je'quitz'iban can re rusamajela' re Dios re xe'c'ue' ajuer can, re xbex profetas chique, re je principal re jec'o chupan re jay re' c'o jun xquitak-apo riq'uin re Pablo y re Bernabé, chin xbo'rbij chique: Hermanos, vo xa c'o jun chiva yex re nrajo' nubij jun ca'e-oxe' tzij chique re quimalon-qui' vova', otz nubij, xcha' re xapon quiq'uin.
16 Y re Pablo can jare' xpa'e' y xuban seña chiquivach che man chic jun tich'o, y xutz'am rubixic chique: Tic'axaj yex nuvinak israelitas y tic'axaj chuka' yex re man yix israelitas-ta re can nixibij-ivi' yixmacun chach re Dios, tic'axaj c'a re xtimbij chiva: 17 Re ka-Dios yoj re yoj israelitas can xe'rucha' re kavinak xe'c'ue' ajuer can, y xuban chique che camas xe'q'uier y xe'oc jun namalaj tenemit tak c'a jec'o chire' pan Egipto, re nación re' man quichin-ta reje'. Re Dios can riq'uin ru-poder xe'rulisaj-pa chire'. 18 Y bama cuarenta juna' re xquik'asaj chupan re lugar anche' manak vinak re nibex desierto cha, re Dios xucoch' re quibanabal. 19 Y re Dios xuban che xe'q'uis re vinak re jec'o chupan re vuku' naciones chin re lugar rubini'an Canaán, xaxe che xuya' can re ulef re' pa quik'a' re kavinak xe'c'ue' ajuer can. 20 C'are' re Dios xuya' jun re xbano gobernar pa quive', re nibex juez cha. Y jac'a re Samuel re ruq'uisibal juez re xc'ue'. Y re Samuel can jun chuka' rusamajel re Dios re xc'ue' ajuer can, re xbex profeta cha. Cuatro cientos cincuenta juna' xquiban gobernar re jueces pa quive' re kavinak xe'c'ue' ajuer can. 21 Y c'are' reje' xquic'utuj jun Rey chin che nuban gobernar pa quive'. Y re Dios xuya' jun qui-Rey re xubini'aj Saúl. Y re Rey Saúl cuarenta juna' xuban gobernar pa quive' re kavinak xe'c'ue' ajuer can. Re Saúl ruc'ajol re ache rubini'an Cis. Y re Saúl jun rey-rumam can re Benjamín. 22 Y tak re Dios xrajo' che xel re Saúl che Rey, xuya' re David chin che xoc Rey. Re Dios can xubij chij re Rey David: Can c'o-va jun re xtibano re ninrayij yen y can nika chinoch. Yen nintz'at che re xtibano quire' ja re David re ruc'ajol re Isaí. Quire' xubij re Dios. 23 Y jun c'a chique re rey-rumam re Rey David, ja re Jesús. Y ja re Jesús re yi'om-pa roma re Dios chin che yojrucol chach re kamac yoj re yoj israelitas, can ancha'l re rusujun chaka. 24 Y tak c'amaje-na te'ka re Jesús, ja re Juan Bautista re xbin chique re kavinak israelitas che tijalataj quic'aslen chach re Dios, y que'ban bautizar. 25 Jac'a tak re Juan niquimisas-yan, reja' xubij: ¿Yin anchique c'a yen ninojij yex? Roma mana-ta yen re Cristo. Roma re Cristo c'amaje-na tutz'am samaj chi'icojol, y reja' camas ruk'ij. Y mare' yen can man yin ruc'amon-ta chin che ninsol re ximibal-rach re ruxajab, xcha' re Juan Bautista.
26 Yex re yix nuvinak israelitas, re can yoj rey-rumam can re karta' Abraham, y yex re man yix israelitas-ta, re nixibij-ivi' yixmacun chach re Dios, nimbij chiva, che re ruch'abal re Dios, can ivichin c'a yex tak yi'om-pa y nubij re andex rubanic chin yixcolotaj chach re imac. 27 Xa jac'a re vinak re jec'o pa Jerusalén y chuka' re je principal re jec'o chiquicojol, xa ja reje' re man xe'naben-ta anchique re' re Jesús, y chuka' man k'axnak-ta pa quive' re ruch'abal re Dios re tz'iban can coma re rusamajela' re Dios re xe'c'ue' ajuer can, re xbex profetas chique. Y can ronojel k'ij chin uxlanen niban leer re ruch'abal re Dios pa tak nema-jay re anche' nitzijos-va re ruch'abal re Dios, re nibex sinagoga cha. Mare' tak reje' xquibij che tiquimisas re Jesús, can ja reje' re xe'ta'on che katzij xbe'el re nubij re ruch'abal re Dios. 28 Pero re vinak y re je principales, astapa' man jun rumac re Jesús xquivel chin che niquimisas, reje' xquic'utuj cha re gobernador rubini'an Pilato che tiquimisas. 29 Y can tz'iban-va can chupan re ruch'abal re Dios, ronojel re xtiban cha re Jesús y can ja quire' xbanataj. Chuka' jec'o re xe'bekasam-pa cho cruz, y c'are' xbequimuku' can. 30 Y re Dios xuban cha re Jesús che xc'astaj-pa re ru-cuerpo chiquicojol re anama'i'. 31 Y q'uiy k'ij xuc'utula-ri' re Jesús chiquivach re je'binak riq'uin tak xel-a pa Galilea chin xba pa Jerusalén. Y jac'a re xe'tz'eto richin, jare' re ye'yi'o rutzijol re Jesús chique re vinak.
32 Y yoj, can ja re utzil re rusujun re Dios chique re kavinak xe'c'ue' ajuer can, jare' re nakatzijoj chiva. 33 Roma xa can c'aja chakavach yoj re quiy-quimam can re xbanataj re rusujun can re Dios. Reja' xuban cha re Jesús che xc'astaj-pa, can ancha'l-va re nubij chupan re ruca'n salmo: Ja rat re yat Nuc'ajol. Mare' vocame ninya' ac'aslen, nicha'. 34 Y re ruch'abal re Dios nubij chuka': Re utzil re nsujun cha re Rey David, can katzij-va, y can ninya' chuka' chiva yex, nicha'. Quire' xubij re Dios chin che nuc'ut chakavach che re Jesús can xc'asos-va re ru-cuerpo roma re Dios chiquicojol re anama'i', y man chic xticom-ta. 35 Y re David nubij chuka' chupan re libro rubini'an Salmos: Man c'a xtaya-ta k'ij che re ru-cuerpo re Lok'olaj Ac'ajol nik'ay-ta-ka, nicha'. 36 Pero tak re David ruq'uison chic re samaj re ruyi'om-pa re Dios cha, xcom y xk'ay re ru-cuerpo. 37 Y jac'a re ru-cuerpo re Jesús man xk'ay-ta, roma re Dios can xuban-va cha che xc'astaj-pa chiquicojol re anama'i'. 38 Mare' nuvinak israelitas, titamaj c'a che xaxe roma re Jesús tak nitzijos chiva che c'o modo nicuyutaj re mac. Y ja re ruch'abal reja' re kac'amom-pa chiva. 39 Roma re ley chin re Moisés man nitiquir-ta nuban chiva che man jun imac ndel chach re Dios. Man ancha'l-ta nuban re Jesús. Y conojel c'a re xque'niman richin, man jun quimac xtel chach re Dios. 40 Can tichajij-ivi, che man-ta pan ive' yex xtika-va re quitz'iban can re rusamajela' re Dios re xe'c'ue' ajuer can, re xbex profetas chique. Chupan re je'quitz'iban can reje', re Dios nubij:
41 Yex re yixtzelan re nuch'abal, titzu' c'a re namalaj castigo re nika-pa pan ive', y quixq'uis c'a,
roma re namalaj castigo re xtinya' pan ive', can chin c'a che nitaj pokan.
Y yex can man xtinimaj-ta, y astapa' c'o jun re niyi'o rutzijol chiva.
Quire' rubin can re Dios, xcha' re Pablo.
42 Y jac'a tak re Pablo y re Bernabé xe'el-pa chire' chupan re nema-jay re anche' niquimol-va-qui' re israelitas chin niquic'axaj re ruch'abal re Dios, re nibex sinagoga cha, jare' tak re vinak re man je israelitas-ta xquibij chique: Yixkayabej chic vukubix-apo, chin quire' nakac'axaj chic jun bey re tzij re xtic'am-pa chaka.
43 Y re vinak re quimalon-qui' chire' xquitaluj-a-qui', je q'uiy c'a xe'ba chiquij re Pablo y re Bernabé. Jec'o israelitas, y jec'o re man je israelitas-ta re can niquiban chuka' re nubij re ley chin re Moisés, roma can niquiya-va ruk'ij re Dios. Y xbex chique coma re Pablo y re Bernabé, che can tiquibana' confiar-qui' riq'uin re Dios re camas otz runa'oj kaq'uin, xe'cha' chique re vinak.
44 Re jun chic semana chupan re k'ij chin uxlanen, xa bama conojel re vinak jec'o chire' pa tenemit re xquimol-qui' chin niquic'axaj re ruch'abal re Dios. 45 Mare' re vinak israelitas re man niquinimaj-ta re Jesús, tak xquitz'at che camas vinak xe'bapon, camas itzel xquina' y niquibila': Re nubij re Pablo xa mana-ta re katzij, y niquiyok'. 46 Pero re Pablo y re Bernabé man xquixibij-ta-qui' chiquivach re vinak chin xquibij chique: Can nic'atzin che nabey chivach yex re yix kavinak nakatzijoj-va re ruch'abal re Dios, pero yex can man nika-ta chivach. Y riq'uin re' can k'alaj che cama-va ivichin-ta yex re c'aslen re man niq'uis-ta. Mare' quiq'uin re vinak re man je israelitas-ta re yojbo-va. 47 Y can jac'a re Ajaf Dios biyon chaka. Y reja' ja quire' nubij:
Rat yatinyi'on c'a chin sakil quichin re vinak re jec'o chach ronojel re ruch'ulef,
y avoma rat xque'colotaj chach re quimac re vinak jec'o che naj che nakaj.
48 Y tak re vinak re man je israelitas-ta xquic'axaj re tzij xbex-ka, camas c'a xe'qui'cot pa tak cánma, y xquiya' ruk'ij re ruch'abal re Ajaf Dios. Y chuka' re can banon-va-pa chique roma re Dios che niquivel re c'aslen re man niq'uis-ta, xquinimaj re Jesús. 49 Y re ruch'abal re Ajaf Dios xbetzijos c'a che naj che nakaj chupan re lugar re'. 50 Jac'a re vinak israelitas re man niquinimaj-ta re Jesús, xe'ba quiq'uin re ixoki' re man je israelitas-ta, pero can niquiya-va ruk'ij re Dios. Re ixoki' re' can c'o-va quik'ij. Y xe'ba chuka' quiq'uin re achi'a' c'o quik'ij chiquicojol re vinak, chin xbequiyala' quina'oj, chin ye'quikotaj-a re Pablo y re Bernabé chire' chupan re qui-lugar. Y can quire-va xquiban-a chique. 51 Mare' reje' xquitavaj can re pokolaj c'o pa cakan chiquivach re vinak, chin quire' tiquitamaj che man otz-ta re ye'tajin chubanic. Y reje' xe'ba chupan jun chic tenemit rubini'an Iconio. 52 Y conojel re can je hermanos chic re jec'o chire' pan Antioquía re c'o chupan re lugar Pisidia, can nojnak c'a cánma riq'uin re Espíritu Santo, y camas ye'qui'cot.
13:1 Hch 14.26. 13:1 Hch 11.22. 13:2 Nm 8.14. 13:2 Mt 9.38. 13:3 Hch 14.26; 15.40. 13:4 Hch 4.36. 13:5 Hch 12.25. 13:6 Ex 22.18; Lv 20.6; Dt 18.10. 13:7 Hch 18.12. 13:8 Ex 7.11; 2 Ti 3.8. 13:9 Hch 4.8. 13:10 Gn 3.15; Mt 13.38; Jn 8.44; 1 Jn 3.8. 13:11 Ex 9.3; 1 S 5.6, 9, 11; Job 19.21; Sal 32.4; 38.2; 39.10, 11. 13:11 2 R 6.18. 13:13 Col 4.10. 13:13 Hch 15.38. 13:14 Hch 9.20; 17.2. 13:15 Hch 15.21. 13:15 Lc 4.17. 13:15 Mr 5.22. 13:16 Hch 12.17. 13:17 Ex 1.1, 7, 12. 13:17 Ex 13.14, 16; Dt 7.6-8. 13:18 Ex 16.35. 13:19 Dt 7.1. 13:19 Jos 14.1, 2. 13:20 Jue 2.16; 3.9. 13:20 1 S 7.15. 13:21 1 S 8.5. 13:21 1 S 9.1, 2; 10.1. 13:22 Os 13.11. 13:23 Ro 1.3. 13:25 Jn 1.20, 27. 13:27 Jn 8.28; 15.21; 16.3; Hch 3.17. 13:27 1 Co 2.8. 13:27 Lc 24.27. 13:28 Mt 27.22, 23; Lc 23.22, 23. 13:29 Jn 19.28, 30, 36, 37. 13:29 Lc 23.53. 13:30 Mt 28.6; Hch 2.24, 32; He 13.20. 13:31 Hch 1.3; 1 Co 15.5. 13:31 Mt 28.16. 13:32 Gn 12.3. 13:33 Sal 2.7; Ga 3.16; He 5.5, 6. 13:34 Is 55.3. 13:35 Sal 16.10. 13:38 Jer 31.34; Dn 9.24. 13:39 Is 53.11; Ga 2.16. 13:41 Hab 1.5. 13:42 Hch 13.16. 13:43 Tit 2.11; He 12.15; 1 P 5.12. 13:45 Hch 18.6; 1 P 4.4; Jud 10. 13:46 Hch 3.26. 13:46 Dt 32.21; Is 55.5; Ro 1.16; 10.19. 13:47 Is 42.6; 49.6. 13:48 Hch 2.47. 13:50 1 Ts 2.15, 16; 2 Ti 3.11. 13:51 Lc 9.5. 13:52 1 P 1.8.