13
Ñi waakemu ruku
(Marcos 4.1-9; Lucas 8.4-8)
Jesús juntsa malunun yasha fale' ji', Galilea aa pusu pi keesha ji' chuimi kuinda mijakaanu. Tsenñu chachilla pure' wakudediñu, Jesús ma baakunu lu' chudimi, tsenmala chachillaya pi keesha tsanala. Tsenñu Jesús, chachilla tyee ken chumu deeñuba tsaatala tene laapu' pa' kuinda ketu, titalaba pure' patimi.
Tsejtu entsandimi: Ma ruku ñi waakenu fale' jimi. Tsai' waakiñu mantsa ñiya miñutala depaijñu, pishku ji' tsaa defidekive. Tsenmala mantsa ñiya tu aa tsutyu shupu' tsundala paijla, tsejtu tu aa bebe' tsutyuñu' mitya jeke shu'kila, tsenñuren pajta fale' de-ejbiyu' kakaakenmalan, telele aa erajtu de' mitya tsaa de-ejkeila. Tsenmala mantsa ñiya puchi chundalaa paijmi, tsenñu puchi de-awalan juntsa kiyalanu depijteke' ura' awakaatyula. Tsaaren manbaateya ura tunu paijmi, tsejtu mika ura' imi. Ma kuyamee 30 ñi kuwake, 60 ñi kuwake, naa 100 ñi kuwakena' bain tsa tsaila. ¡Tsa' mitya mun pungui pu'ba ura' meedi' aseetanguidei!
Nenñaa Jesús laapu'kuinda tene mijakaamuñuba
(Marcos 4.10-12; Lucas 8.9-10)
10 Tsenñu ya' disipulula Jesús' keesha dejitu: ¿Nenñaa yalanu chachilla tyee kiiken chumu deeñuba juntsaanu tene laapu' papatitundiyu? ti' pake'meela. 11 Tsenñu Jesús pakatu: Diosnu rei juu tananu deeñu, tyee ju' pantsunañuu juñu bain ñullanuya dekeewaakive, tsaaren yalanuya tsanguindyuve. 12 Matyu tsaanu aseetanguemunuya Dios kayu aseetanguikaanu tsuve, tsenmala kayu ura' aseetanguenu tsuve; tsaaren aseetanguityunuya naa jayun aseeta juuñu bain, aseetanguen jutyungue shuikenu tsuve. 13 Tsa' mityaa yalanu chachilla tyee kiiken chumu deeñuba juntsaanu tene laapu' papatiyu; matyu yalaya naa kere'ba katatyu deju, naa meena'ba meetyu deju, tsenmin naa aseetanguibainguityu deeñu' mitya. 14 Yala tsa deenmalaa Diosa' mitya pamu Isaías naatimuwaañuba tsaa puindu ive. Ya entsandimuwaave:
Naa mika mere'ba, aseetangui'nu detsuve,
naa mika kere'ba, keengai'nu detsuve.
15  Matyu entsa chachillaya yala' pensasha tiba pukaakandyatyu tiya deive,
yala' pungui dellukike',
naa kapuka bain chayijtu judeeve,
tsenmee katan jutyu,
meen jutyu,
naa aseetanguibainguen jutyu,
tsenmin inu keenguityu',
inchi livee-ibain in jutyu, * timuwaave.
16 Tsaaren ñullaya Dioschi ura' imu deeve, ñullaya katamu kapukaa depu', naa pungui bain meemu juuyaa depu' mitya. 17 Uwaindiyu pure' chachilla, Diosa' mitya pamu rukula bain, Dios naakesa tyañuba tsanguemu chachilla bain mika katanu tyaturen katatyuwa deeve ñulla' kataakindetsushu juntsa; tsenmin naamika mera' kera tya'ba, meetyuwa deeve ñulla merekendetsushu juntsa, timi.
Ñi walanu laapu' patutyee mijakarañu bain
(Marcos 4.13-20; Lucas 8.11-15)
18 Meedidei, ñi waakemu chachinu laapu' patyeeshu juntsa kuinda, naati' tsandi'ba wainnu tsuyu: 19 Mantsa chachilla Diosnu rei juu tananu kuinda meeturen aseetanguityu jumiya, miñutala ñi paijmu juuñu deeve. Tsenñu Dyabulu jamin, tenbukasha juntsa ñi wajkaañuu kuindanu demanbashwaakemu juve. 20 Tsenmala shupu' tsundala paijmu ñiya entsaaya juve: Diosa' kuinda meemin jeke sunden meenguemulaa juntsaañu deeve, 21 tsejturen chi ju'ba telele aa erajtu juuñu de' mitya, naa-uwanu Diosa' palaa' mitya taaju de-i' bain, tsa jutyu'ba, naa-uwanu firu' kenu bendaa dekiñu wapanai' bain, mangueenguityui tiyamula deeve. 22 Tsenmala kaa puchi chundala ñi paijmuya, entsaaya juve: Diosa' kuinda ura' meeturen, entsa tusha tiba kiiken chunutala tene aa pensaa deju', tiba balen juu detadinu tyanu pensachi anbutikayaiñuu i', Dioschi ura' kuindanuya aawakaatyu' puka iwaañunguityu', ne manbashiimulaa juntsaañu deeve. 23 Tsaaren ura tunu ñi paijmuya, entsaaya juve: Diosa' kuinda mere' aseetanguemulaa juntsala deeve. Tsangue' puka iiñungue' ma kuyamee 30 ñi kuwake, 60 ñi kuwake, naa 100 ñi kuwakena' bain tsanguemulaa juntsaañu deeve.
Trigu wajkatalan firu' ishtapeawañu laapu' pañu kuinda
24 Jesús manen laapu' pa' chachillanu kuinda mantu tsandimi: Diosnu rei juu tananu juñu pensanguiñuya, ma ruku ya' vijpaasha ura kiya wajkikiñuuve. 25 Tsanguiñun manguepe muba dekasu'tsudena, yanu kundaa tyamu ruku jatu, trigu wajkatala firu' ishtape tene demawajkike' mijiimi. 26 Tsenñu bene trigu kiya awa' ya' ñi defalenmala, naa firu' ishtape bain tsaren awala. 27 Tsenñu juntsa rukuchi manda-i' taawasha kemu chachilla dekata' jitu yanu tsandila: Ruku, juntsa vijpaasha ñu ura kiya tene dewajsuba, ¿naa itaa firu' ishtape bain awatu de-in? tila. 28 Tsenñu vijtya miya ruku tsandimi: Mulaa inu kundaa tyamulaa tsa dekiñuve, timi. Tsenñu yachi taawasha kemu rukula tsandila: Tsaaya, ¿juntsa firu' ishtape muyi' dekepuisa tenguen? tila. 29 Tsenñuren vijtya miya ruku tsandimi: Tsa jutyuve, muityuñaa urave, tsandenna firu' ishtape muyindun naa trigu kiya bain muinaave. 30 Matyu tsangaadei: kayu trigu kanu ura jaindyuya bulu de-awasa. Trigu kanu ura tiyanmalaa, trigu kamu rukula jatu urajtu kiyalanaa ajke' dete'ka', tyundyu deke' ju'kenu tsuunu detsuve, tsejtu benee trigu deka' inchi uukaanu tsurensha punu detsuve, timi.
Jesús mustasa ñinu laapu' pami.
(Marcos 4.30-32; Lucas 13.18-19)
31 Jesús kamain laapu' paa kuinda mantu tsandimi: Diosnu rei juu tananu juñu pensanguiñuya, ma ruku ya' vijpaasha mustasa ñi wajkikiñuuve. 32 Entsa ñiya naaju wajnu ñitalaba kayu pulla añuñuve; tsaaren entsa ñi awashu juntsaa, veeta juusha awaimuutalaya naajulanuba kayu pullai aa chimuve. Tsejtu vee chi tsai aa chinmalaya, pishkula ja' ya' alitala yatape ke' tsutsungaamu deeve, timi.
Jesús pan pujkikaantsuminulaapu' pami.
(Lucas 13.20-21)
33 Tsejtu kamain laapu' paa kuinda mantu tsandimi: Diosnu rei juu tananu juñu pensanguiñuya, ma shinbu pan kendu pen bateya pan kenu llujpe tana' pujkikaanutsumu pu' yande' depujkikaakeñuuve, timi.
34 Jesús, ti bain chachilla tyee ken chumu deeñuba juntsaanu tene laapu' pa' mijakaakaa kemi. Tsa' mitya tinuba laapu' patyumujchiya mijakaatyu jujuumi. 35 Tsaaren tsa tsandimiya, Diosa' mitya pamu ruku entsandimuwaañu tsaa puinaa tsaimi:
Chachilla tyee kemu deeñuba juntsaanu tene laapu' panu tsuyu;
matyu entsa tu dekenu tinbunu wandyajtumin,
chaikama tsaa pantsunañunashu juntsa dewainnu tsuyu, timuwaami.
Firu' ishtapenu pañukuinda wandya
36 Tsejtu Jesús chachillanu deme-eetu yasha mavimi. Tsenñu ya' disipulula kalen jitu, vijpaasha awamu firu' ishtapenu laapu' patu naati' tsandiñuba mijanu pake'meela. 37 Tsenñu Jesús tsandimi: Vijpaasha ura kiya wajkemu rukuya, Chachi Tiya' Nakayamaa juntsave. 38 Tsenmala vijpalaya chachilla' chunu tu juuñuuve. Ura kiya jumulaya, Diosnu yala' rei juu tanamula deeve, tsenmala firu' ishtapeya Dyabuluchi manda-imu chachilla deeve. 39 Vijpaasha firu' kiya wajkemu kundaa tyamu rukuya Dyabulaa juntsave. Tsenmala puka denandiñu te'kanu maluya depinu tinbu jumaa juntsave. Tsenmin puka denandiñu te'kamulaya anjeelaa juntsa deeve. 40 Tsaju' naa-inga firu' ishtapeya dewa'kara' jupeishu, depinu malunu bain tsaren inu detsuve Dyabuluchi manda-imu chachillaya. 41 Chachi Tiya' Nakayamu ya' anjeelanu eenu tsuve, tsejtaa Dios rei ju' chuinsha, naajulaa veelanu ujcha kikaren depuñu bain, naa firu' kemu chachillanu bain devela' kalaanu. 42 Tsangue' juntsa chachillanu ñi unsurunanu urnusha dekepunmalaya, deware' naa tejkuba depakaakentsunu dejuve. 43 Tsenmala Dios naakesa tyañuba tsanguen chumulaya, yala' Apa Dios rei ju' chuinsha pajta keraa pi'kelaa chunanu detsuve. ¡Tsa' mitya mun pungui pu'ba meedi' aseetanguidei!
Jesús tusha mennamu lushinulaapu' pami.
44 Jesús tsandimi: Diosnu rei juu tananu juñu pensanguiñuya, tusha mennamu lushi juuñuuve. Ma ruku tusha mennamu lushi kata' kalaaturen, manen juntsa tunuren manbantsure' sunden miji', ti ta' bain de-atike', juntsa lushi mennanu tu ati'kakeñuuve.
Bale perla vi pukanulaapu' pami.
45 Tsenmin Diosnu rei juu tananu juñu pensanguiñuya, main tiba ati'kas ne' ma-atin chuchunamu ruku, kayu bale perla vi puka mi'kes nemu juuñuuve. 46 Tsejtu bene katamiya, miji' ti ta'ba de-atike' juntsa perla vi puka ati'kakeñuuve.
Waakunu laapu' pami.
47 Tsenmin Diosnu rei juu tananu juñu pensanguiñuya, ma waaku pisha tya'ke' ti alla'baasa kakeñuu juuve. 48 Tsangue' alla ma pure' tela deiñu, ainguemula tsalasha deju'li', chudi' dete'lare' ura allaya pishkalinu depu', urajtu allaya demanguepumu deesu, juntsaañuuve. 49 Tsa' mitya depinu malunu bain entsaanu tsuve: anjeela defale' ja' Dios naakesa tyañuba tsanguen chumu chachillanu, firu' chachillaba veekanu detsuve. 50 Tsanguetu juntsa firu' chachillanu ñi unsurunanu urnusha dekepunmalaya deware', naa tejkuba depakaa kentsunu dejuve, timi.
51 Tsejtu Jesús tsandimi: ¿Kumuinchi iya patyeeshu juntsa de-aseetanguiyu? timi. Tsenñu ya' disipulula pakatu: Uwain de-aseetanguiyu, tila.
52 Tsenmin Jesús entsa bain tsandimi: Diosnu rei juu tananu juñu naajuñuba, Moisés' wandya lei mashturu entsai dekeemijashu juntsaya, ma ruku ya' yanu, yachi tiba balee uukaañu pumulanu ti juu bain kasa mangalare, yumaa jumu mangalaakiñuu juuve, timi.
Nazaret pebulunu chumulaJesúsnu meengui'la.
(Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30)
53 Jesús tsandi' laapu' paa kuinda juu tene ke' dyatu, junu malu' miimi. 54 Tsai' ya' tusha miji', jundala cha' waku wakudinu yatala ji' chachillanu mijakaakaa keñu, mika keenbashindu tsa tsandila: ¿Entsa ruku naa-itaa tsamantsai mijatu-in? ¿Naa ketungue tiba tsamantsaa ke' keewara juula bain ma kiikemi? 55 ¿Entsaya, kaapinderu taawasha kemu ruku' na jutyuu? ¿María ya' ama jutyuu? ¿Santiago bain, José bain, Simón bain, Judas bain ya' naatalala dejutyuu? 56 ¿Ya' tsujkila dejutyuu laaba endala bulu chudenashu juntsala? ¿Tsaaba, naa-itaa tsai mijatu-in? tiitila.
57 Tsejtu yaichiya, Jesús tyeeba ju' tyu'lekaamu jun tsaañu' mitya, yanu jaiba kerangui'la. Tsenñu Jesús tsandimi: Diosa' mitya pamula vee mujtu nenduya balenguramu deeve, tsaaren ya' chunu tusha bain, naa ya' chunu yasha bain chumu chachillachiya balenguratyu deeve, timi.
58 Tsejtu junuya tiba tsamantsaa ke' keewara jumula aa ki'mi, chachilla yanu keenguityu deeñu' mitya.
* 13:15 Isaías 6.9-10 13:35 Salmo 78.2