14
Ba saa Yesu belmaŋ-maama‑i
(Matie 26.1-5; Like 22.1-2; Nsãa 11.45-53)
1 *Diilojigãntaamba yuntaamba‑i, baa *ãnjĩnamma pigãataamba taa ba taara nelma da ba cure Yesu‑i gbãa bel-o ko-yo. *Kɔrsĩnni tĩmmaŋ-ponsaaŋgu‑i, baa *baŋ'a ba sa dii siini‑i *buruo maŋ nuɔ‑i u kũŋguŋ juɔ tĩɛ yinni hãi aa da ni hi,
2 baa ta ba piiye wuɔ: «I saa saaya i bel-o ponsaaŋgu hɔlma-na ni ma'i sĩ ku ka du.»
Ciɛŋo naŋo kũɔna natikolo Yesu yuŋgu-na
(Matie 26.6-13; Nsãa 12.1-8)
3 Yibieŋa faŋa-na Yesu waa Betani baa u *hãalãbiemba‑i tuɔ wuo niiwuoni *jardãamaŋ waa Simɔ maŋ nuɔ‑i u dumɛlle-na. Ciɛŋo naŋo jo baa natikolo naŋo *alabati-kamoeleŋ. Natikolo faŋo ciɛ baa *naar-yɔmma ma kula. U sullu waa kpelle. Uŋ juɔ, wuɔ kaya kamoele nuŋgu‑i aa kũnna natikolo‑i Yesu yuŋgu-na.
4 Nuɔmba maŋ waa, banamba hɔmmu pãŋ du baa ciɛŋ daayo‑i. Baa ta ba piiye wuɔ: «Bige‑i ciɛ u bĩɛna natikolofɛfɛiŋ daayo‑i temma‑i?
5 Uu naa gbãa suor-o *deniebaa nuɔsũɔ komuɔŋa ndii a kãyã sũntaamba‑i.» Aa ta ba waana.
6 Yesu wuɔ gbɛ̃-ba wuɔ: «Yaaŋ ciɛŋo fiisa! Bige‑i ciɛ na ta na guɔla u huɔŋga‑i? Uŋ ciɛ kumaŋ miɛ daaku‑i, ku faa.
7 Sũntaamba‑i dii baa-na bãaŋgu‑i baa isuɔŋgu‑i; na gbãa kãyã-bɛi huɔŋgu maŋ dɔlaanu-nɛi. Ŋga muɔmi si dii baa-na gbula.
8 Ciɛŋ daayo ciɛ u kuusaanuŋgu yaa‑i: U kũɔna natikolo‑i miɛ tuɔ cie mi kuliiŋ-yiiŋgu yaa‑i.
9 Yaaŋ mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: *Neldɔdɔlma da ma waŋ terieŋgu terieŋgu hĩɛma-na bande‑i-na, ciɛŋ daa uŋ ciɛ mamaŋ daama‑i, ba ka bi ta ba waŋ-ma nuɔmba ta ba suɔ-ma.»
Yuda suoraa Yesu‑i
(Matie 26.14-16; Like 22.3-6)
10 Yesu *hãalãbieŋ cĩncieluo ba hãi baamba-na, ba naŋ bĩŋ umaŋ *Yuda-Isikaro‑i, wuɔ ta ka waŋ baa *Diilojigãntaamba yuntaamba‑i wuɔ fuɔ gbãa kãyã-bɛi ba bel Yesu‑i.
11 Kuɔ gbuu silaa dɔlnu-bɛi. Baa pã nuŋgu baa-yo wuɔ duɔ gbãa ce-ma, ba ka hã-yo gbeiŋa. Yuda wuɔ doŋ tuɔ taara uŋ ka ce dumaa ba bel Yesu‑i.
Yesu ce kɔrsĩnni tĩmmaŋ-ponsaaŋgu‑i baa u hãalãbiemba
(Matie 26.17-25; Like 22.7-14,21-23; Nsãa 13.21-30)
12 *Baŋ'a ba sa dii siini‑i *buruo maŋ nuɔ‑i u ponsaaŋgu yidĩɛlãŋgu-na, baŋ koŋ *kɔrsĩnni tĩmmaŋ-ponsaaŋgu niikonni‑i yiiŋgu maŋ nuɔ‑i, Yesu *hãalãbiemba yuu-yo wuɔ: «Hãalãtie, ŋ taara i ka ce kɔrsĩnni tĩmmaŋ-ponsaaŋgu niiwuoni‑i terieŋ haku‑i nuɔ‑i a hã-ni?»
13 Yesu wuɔ waŋ baa ba hãi wuɔ: «Kãaŋ nelleŋ-huɔŋga-na na ka da naacolŋo naŋo tũyãa hũmmaŋ-bũnaŋga, na cu u huoŋ-nu.
14 Duɔ ka suur dumɛlle maŋ nuɔ‑i, na suur baa-yo. Da na suur, na waŋ baa dumɛllentieŋo‑i wuɔ hãalãtieŋ wuɔ u pigãaŋ-na dũŋgu maŋ uŋ ka hã-yo baa-ku u wuo kɔrsĩnni tĩmmaŋ-ponsaaŋgu niiwuoni‑i baa u hãalãbiemba‑i.
15 U ka pigãaŋ-na dubuɔ naŋo dɔrɔ‑i-na. U tigiiŋ tĩ; bĩmbĩnni‑i dii-yuɔ. Na ce niiwuoni‑i kusuɔŋ-nu'i i ka wuo.»
16 Hãalãbiemba ta. Baŋ kãa ka hi, ba bi da-ma ŋaa Yesuŋ waaŋ-ma dumaa. Baa ce niiwuoni‑i.
17 Bãaŋguŋ juɔ suur, Yesu wuɔ jo baa u hãalãbieŋ cĩncieluo ba hãi baamba‑i.
18 Baŋ juɔ tĩɛna ta ba wuo niiwuoni‑i, Yesu wuɔ cira: «Yaaŋ mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Na hɔlma-na, unaa ka hel mi huoŋ-nu; kutieŋo‑i dii tuɔ wuo baa-mi bande‑i-na.»
19 Ba yammu pãŋ vãa. Baa ta ba yuu-yo ba da-ba-diei. Umaŋ duɔ puur wuɔ: «Hãalãtie, muɔmɛi wɛi?»
20 Yesu wuɔ cira: «Kutieŋo dii hãalãbieŋ cĩncieluo ba hãi baaŋ namaa hɔlma yaa nuɔ‑i; kutieŋo wuo baa-mi kaladuɔŋ-nu.
21 *Moloŋ-Biɛŋo ka ku ŋaa Diiloŋ-nelmaŋ waaŋ-ma dumaa, nuharuŋgu si dii-mɛi. Ŋga umaŋ ka hã-ba baa-yo ba ko-yo, sũlma haraa kutieŋo-na; bɔlbɔl uu naa baa hoŋ.»
(Matie 26.26-30; Like 22.15-20; Kor. dĩɛ. 11.23-25)
22 Baŋ waa ta ba wuo niiwuoni‑i, Yesu wuɔ ji biɛ *buruo, aa jaal Diiloŋo‑i aa bũlnu-yuɔ hã-ba aa cira: «Hũyãaŋ, mi kũɔma yaa daama.»
23 Ku huoŋgu-na, u biɛ duvɛ̃ŋo ciiŋ-na aa jaal Diiloŋo‑i aa hã-ba baa-yo ba nyɔŋ hiere.
24 Baŋ juɔ nyɔŋ tĩ, wuɔ cira: «Mi tãmma yaa‑i; tobisĩfɛlɛnniŋ-tãmma yaa‑i. Ma ka kũnna nuɔmba bɔi maa-na.»
25 Aa cira: «Yaaŋ mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Ni *Diiloŋ-nelleŋ sĩ, mi siɛ tiraa nyɔŋ duvɛ̃ŋo.»
26 Ku huoŋgu-na, baa hãl nɛini gbɛliɛŋ Diiloŋo‑i aa sire ta kã *Olivi-tibinni-tãnuŋgu-na.
Yesu gboya Piɛr wuɔ u ka cĩina-yuɔ
(Matie 26.31-35; Like 22.31-34; Nsãa 13.36-38)
27 Yesubaa-baŋ kãa *Olivi-tibinni-tãnuŋgu-na, Yesu wuɔ tuɔ piiye baa u *hãalãbiemba‑i wuɔ: «Ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Mi ka ko ãncĩinaŋo‑i aa yaŋ tũlmba pisãllã.›» Yesu wuɔ cira: «Terieŋgu faŋgu-na, namaa na ka nanna-miɛ hiere.
28 Ŋga da mi ji sire, mi ka kã ka cie-na *Galile‑i-na.»
29 Piɛr wuɔ cira: «Banamba da ba fiɛ nanna-niɛ, muɔ fuɔ mi cɛraa mi nanna-niɛ.»
30 Yesu wuɔ cira: «Piɛr, mi waŋ ninsoŋo‑i baa-ni, nyuŋgo daayo-na, isuɔduɔŋ daaku-na, kɔhɔldĩɛlãŋo siɛ hi tir bu, ŋ ka cĩina-miɛ da i siɛi wuɔ naŋ sa suɔ-mi.»
31 Piɛr wuɔ dii u naŋga‑i dãamu-na wuɔ da ba fiɛ'a ba ka ko-ba ba hãi‑i-na, fuɔ cɛraa u cira u sa suɔ-yo. Banamba bi waŋ maaduɔma.
Yesubaa-ba kãa Getisemane
(Matie 26.36-46; Like 22.39-46)
32 Ku huoŋgu-na, Yesubaa-ba sire kã terieŋgu naŋgu-na ba bĩ-ku Getisemane. Baŋ kãa, Yesu wuɔ waŋ baa u *hãalãbiemba‑i wuɔ: «Tĩɛnaanaŋ bande mi ka cãrã Diiloŋo‑i aa jo.»
33 Uŋ'a u ta, wuɔ ta baa Piɛr, baa Sake a naara Nsãa. Baŋ kãŋ hũmelle-na, u holle doŋ ta di tie, korma ta ma da-yo.
34 Wuɔ waŋ baa-ba wuɔ: «Mi huɔŋga si dii huɔŋga; tĩɛnaanaŋ bande na cie-mi. Baa na duɔfũŋ!»
35 Aa kã yaaŋ-na cɛllɛ ka dũuna tuɔ cãrã Diiloŋo‑i wuɔ duɔ siɛ u baa yaŋ yaahuolo daayo haa-yuɔ.
36 Uŋ waaŋ mamaŋ ma yaa daama, u ciɛra: «Baba, wɛima si dii mamaŋ gbãa yar-ni cemma, jande maaya yaahuolo daayo‑i muɔ-na; ŋga baa fer-muɔ, ce-ma niŋ taaraŋ ma ce dumaa.»
37 Ku huoŋgu-na, wuɔ sire duɔ ji ne Piɛrbaa-ba‑i; a jo ji da ba kuraa duɔfũŋ. Wuɔ cira: «Simɔ, ŋ duɔfũŋ wɛi? Halle ŋ saa gbãa tĩɛna da huɔŋgu cɛllɛ, ŋ yaŋ duɔfũmmu nuɔl-ni.
38 Baa na duɔfũŋ, taa na cãrã Diiloŋo‑i wɛima baa gbãa tãal-na dii-na kuubabalaaŋgu cemma-na. Ãnfafamma cemmaŋ-maama dii nelbiloŋo huɔŋga-na, ŋga ku fɔ̃ŋgũɔ yaa si dii-yuɔ.»
39 Uŋ waaŋ mafamma‑i, wuɔ tiraa bir ta ka cãrã Diiloŋo‑i baa nelduɔŋ daama yaa‑i.
40 Uŋ kaa cãrã tĩ aa bir jo hãalãbiemba wulaa, wuɔ jo ji da duɔfũmmu yirii-ba. Ba saa suɔ baŋ ka waŋ mamaŋ baa-yo.
41 Wuɔ tiraa bir ta. Uŋ kaa bir tuɔ jo siɛliŋ-jomma‑i, wuɔ jo ji gbɛ̃-ba wuɔ: «Na saa duɔfũŋ ye dumaa wɛi? Ku hii. Ba ka hã ãmbabalmanciraamba baa *Moloŋ-Biɛŋo‑i.
42 Siireŋ i ta, umaŋ ka hã-ba baa-mi u'i juɔŋ daayo.»
Yesu belma hii
(Matie 26.47-56; Like 22.47-53; Nsãa 18.3-12)
43 Nelma saa ji tĩ Yesu nuŋgu-na, ba'a ba ne da *Yuda juɔ ji tuɔ yiɛra baa nelpũŋgu naŋgu u huoŋgu-na. Yuda nuŋgu waa baa u *hãalãbieŋ cĩncieluo ba hãi baamba‑i. Bamaŋ waa baa-yo, banamba waa baa jigãmmu, banamba bɔ̃ɛŋa. *Diilojigãntaamba yuntaamba‑i, baa *ãnjĩnamma pigãataamba‑i, a naara nelle bĩncuɔmba yaa naa puɔraa-ba.
44 A ne da baŋ'a ba jo, Yuda gbuɔya-bɛi wuɔ: «Da mi ka pũrã umaŋ jaal-o, u yaa‑i, na bel-o fafamma na kã baa-yo.»
45 Baŋ juɔ ji hi, wuɔ piɛ Yesu caaŋ-nu aa naa cira: «Hãalãtie» aa pũrã-yuɔ jaal-o.
46 Bamaŋ waa u huoŋgu-na baa bi pãŋ piɛ bel Yesu‑i.
47 Hãalãbiloŋo naŋ wuɔ pãŋ fa u jigãŋga‑i hiel-ka a jafũŋ *Diilojigãntaamba yuntieŋo maacembiloŋo tũŋgu‑i a yer-ku.
48 Yesu wuɔ cira: «Na hilaa baa jigãmmu baa bɔ̃ɛŋa da na ji bel-mi ŋaa cuoyuo muɔ.
49 Ma sĩ i da i-naa yinni maŋ joŋ *Diilodubuɔ‑i-na kɛ? Mi kã mi waŋ Diiloŋ-nelma‑i mi pigãaŋ nuɔmba‑i kusuɔŋ-nu'i. Bige‑i ciɛ na saa siɛ bel-mi? Ŋga mamaŋ nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na, ma saaya ma ce ku'i ciɛ.»
50 Hãalãbiemba gbar hiere aa yaŋ-yo.
51 Baŋ bilaa Yesu‑i ta ba kã baa-yo, naacombiloŋo naŋo cu ba huoŋ-nu. Naacombiloŋo faŋ wuɔ naaŋ kompaŋga yoŋ u kũɔma-na. Bamaŋ bilaa Yesu‑i, baa kã nii-yuɔ da ba bel-o.
52 Wuɔ nanna kompaŋga‑i hã-ba aa gbar tãmporuoŋgu.
Ba kãa baa Yesu‑i Yuifu ba nellentaamba wulaa
(Matie 26.57-68; Like 22.54-55,63-71; Nsãa 18.13-14,19-24)
53 Baŋ bilaa Yesu‑i, baa kã baa-yo *Diilojigãntaamba yuntieŋo cĩiŋgu-na. *Diilojigãntaamba yuntaamba‑i, baa nelle bĩncuɔmba‑i, a naara *ãnjĩnamma pigãataamba‑i, baa jãnu ba-naa terieŋgu-na.
54 A ne da baŋ taa ba kã baa Yesu‑i, Piɛr wuɔ yaŋ ba maa aa suɔ cu ba huoŋ-nu kã ka suur baa-ba Diilojigãntaamba yuntieŋo cĩiŋgu-na. Uŋ suurii, wuɔ kã ka tuɔ yiraaŋ dãamu baa bamaŋ niɛyaŋ dumɛlle‑i.
55 Diilojigãntaamba yuntaamba‑i a naara *nellentaamba‑i, baa ta ba taara ãntãalãmma da ba haa Yesu‑i-na da ba gbãa ko-yo, ŋga ma saa dɔl-ba.
56 Nuɔmba bɔi taa ba kar coima‑i ba haa-yuɔ, ŋga ba nelma taa ma hel ma-naa honniŋ.
57 Banaŋ baa sire baa coiŋ daama‑i ta ba piiye wuɔ:
58 «I nuɔ u ciɛra wuɔ: ‹Nelbiliembaŋ maa *Diilodubuɔ maŋ daayo‑i, mi ka muonu-yuɔ aa ma uufɛlɛŋo yinni siɛi hɔlma-na; ufaŋo siɛ waa nelbilieŋ uumaŋo.›»
59 Halle baŋ fiɛ waŋ mafamma‑i, ma saa ce kuuduɔŋgu.
60 Diilojigãntaamba yuntieŋ wuɔ sire yiɛra nuɔmba-na aa naa cira: «Naacolŋ nuɔ, baŋ cãl-niŋ naŋ'a niɛ?»
61 Yesu saa seŋ sũnuŋgu yuɔ. Wuɔ cira: «Diiloŋ uŋ pãa nuŋgu‑i wuɔ u ka saaŋ *Koŋkortieŋo maŋ, u yaa nuɔŋo‑i wɛi? Iŋ tuɔlnuŋ Diiloŋo maŋ, fuɔ biɛŋo'i nuɔŋo‑i wɛi?»
62 Yesu wuɔ cira: «Muɔmɛi.» Aa naa cira: «Yiiŋgu dii baa yiiŋgu na ka da *Moloŋ-Biɛŋo tĩɛnaana Itieŋo caaŋgu-na. Na ka da u hilaa dɔrɔ‑i-na duherru suuye-yuɔ u tuɔ jo.»
63 Uŋ waaŋ mafamma‑i, Diilojigãntaamba yuntieŋo huɔŋ kaa pãŋ du; wuɔ fa fuɔ fɛrɛŋ joŋgorbaa-ba‑i taalnu-bɛi aa naa cira: «Ii si dii diɛ ka tiraa yuu moloŋo!
64 Uŋ tuoraaya Diiloŋo‑i namaa na'a niɛ?» Baa sire hiere wuɔ u cãlãa, kɛrɛ u saa baa kuliiŋgu.
65 Banamba pãŋ ta ba tu taalni yuɔ, aa naa vaa u yufieŋa‑i aa ta ba dudul-o. Da ba dudul-o, ba yuu-yo wuɔ: «Ŋ suyaa umaŋ muyaa-ni wɛi? Bĩ kutieŋo yerre‑i i ne!» Bamaŋ naa niɛyaŋ dumɛlle‑i, baa bel-o ta ba caa u tũnni‑i.
Piɛr cĩinaana Yesu‑i
(Matie 26.69-75; Like 22.56-62; Nsãa 18.15-18,25-27)
66 Baŋ taa ba ce Yesu‑i kpãncɔ̃lgũɔ faŋo‑i, Piɛr waa yogo hĩɛma-na dumɛlleŋ-huɔŋga-na. *Diilojigãntaamba yuntieŋo maacembiloŋo naŋo jo
67 ji da u yiraaŋ dãamu‑i. Wuɔ ne-yo da kelkelkel aa cira: «Ma sĩ nuɔ ŋ waa baa Nasarɛtitaaŋ Yesu‑i kɛ?»
68 Piɛr wuɔ cira: «Ciɛŋ nuɔ, mɛi saa suɔ ŋ nelma yaaŋga‑i; ŋ taara ŋ waŋ wuɔ niɛ?» Uŋ waaŋ mafamma‑i, wuɔ pãŋ hel ka yiɛra fondumɛlle-na. [Kɔhɔldĩɛlãŋ wuɔ doŋ tuɔ bu.]
69 Uŋ kãa ka yiɛra fondumɛlle-na, maacembiloŋ daayo daa-yo. Wuɔ tuɔ piiye baa bamaŋ waa dumɛlle-na wuɔ: «Unaŋo yaa yiɛraaya daayo‑i.»
70 Piɛr wuɔ tiraa ju-ma wuɔ coima. Cɛllɛ, bamaŋ waa, baa gbɛ̃-yo wuɔ: «Ma sĩ Galileyiɛŋ nuɔ kɛ? Ŋ ju-ma gbãŋgbãŋ, unaŋo'i nuɔŋo‑i.»
71 Piɛr wuɔ cira: «Muɔ baa Diiloŋo mi sa suɔ naacolŋ daayo‑i! Aa da kuɔ mi karaa coima, Diiloŋo baa yaŋ-mi!»
72 Uŋ taa u waŋ mafamma‑i huɔŋgu maŋ nuɔ‑i, kɔhɔldĩɛlãŋ wuɔ doŋ tuɔ bu hãalĩŋ-bumma‑i. Yesuŋ ŋa naa waŋ mamaŋ baa-yo wuɔ: «Kɔhɔldĩɛlãŋo siɛ hi tir bu, ŋ ka cĩina-miɛ da i siɛi wuɔ naŋ sa suɔ-mi» nelma famma pãŋ tĩɛnu-yuɔ. Wuɔ pãŋ naŋ yuŋgu tuɔ kaal.