7
Phairi ai sẽeñe'te kʉamʉ Esteban
Jã'aja'ñe i'karena asa judío phairi ai Esteban'te ija'che sẽniasomʉ:
—¿Ina mʉ'ʉre ũcuarepare chʉ'o i'kache? —chiniasomʉ.
Chikʉna Esteban i'kaasomʉ.
—Chʉ'ʉ majapãi, asarepajʉ̃'ʉ. Apereparʉmʉ mai aipãiʉ'te Abrahamre repaʉ chuta'a Mesopotamia cheja pa'iʉ, Harán vʉ'ejoopo sani pa'imarʉmʉna, Maire Paakʉ, Dios, Peore Masiʉ rani pa'iʉ ija'che i'kaasomʉ repaʉ'te: “Icheja mʉ'ʉ pa'icheja eta majapãi jo'ka tĩichejana sanisõjʉ̃'ʉ mʉ'ʉ. Chʉ'ʉ kʉajachejare sani pa'ijʉ̃'ʉ”, chiniasomʉ Dios repaʉ'te. Chikʉna repaʉ Abraham pʉka'kʉ aiva'ʉna'me Caldea chejapi eta Harán vʉ'ejoopo'te sani paniasomʉ. Pʉka'kʉ aireko jũnisosirʉmʉ repaʉ Abraham Diopi chʉ̃'ʉʉna repajoopo eta ichejare mai pa'ichejare rani paniasomʉ. Icheja pa'ikʉ'teta'ni Dios icheja ai ĩsimaneasomʉ repaʉ'te. Jã'ata'ni Dios ija'che i'kaasomʉ repaʉ'te mai aipãiʉ'te: “Na'a pa'isirʉmʉ ichejare ĩsija'mʉ chʉ'ʉ mʉ'ʉre, mʉ'ʉ jojosinapi paapʉ chini”, chiniasomʉ chuta'a chĩirejẽ'e peokʉ'teta'ni. Cheke ija'che chiimʉ repaʉ'te Dios i'kasi'e: “Mʉ'ʉ jojosina tĩipãi pa'ichejare sani pa'ijʉ chẽa paacojñojʉ kuri kooma'ñe cho'oche rupʉ cho'okaijʉ pa'ijanaa'me repacheja chʉ̃'ʉnare. Pãi rʉa cu'ache cho'ojanaa'me repanare. Repacheja cuatrocientorepaʉ̃sʉrʉmʉ pa'ijanaa'me repana. Jã'ata'ni repacheja canare cu'ache cho'oja'mʉ chʉ'ʉ, mʉ'ʉ jojosinani cu'ache cho'ojʉna. Chʉ'ʉpi jã'aja'ñe cho'oʉna mʉ'ʉ jojosina eta rani jo'e ichejare Canaán chejare pa'ijʉ chʉ'ʉni pojojʉ pa'ijanaa'me”, chiniasomʉ Dios repaʉ'te. Repaʉ i'kache'te Abrahampi jachama'ñe cuasakʉ, “Jaʉ”, chikʉna, jĩkora'murʉ chã'tirʉ pa'ica'nirʉ chʉto tʉache'te jo'kaasomʉ Dios. Jã'aja'ñe circuncisión cho'oche chĩiva'nare ʉmʉpãiva'narechi'a chʉ̃'ʉ jo'kaasomʉ Dios repaʉ'te, repaʉ chĩi pa'ijanani cho'o paaa'kʉ chini. Jã'ajekʉna Abraham mamakʉ'te Isaare jñaa repaʉ ochorepaumucujña pa'itona jĩkora'murʉ chã'tirʉ pa'ica'nirʉ chʉto tʉaasomʉ, Dios i'kasi'ere jachama'ñe cho'okʉ. Repaʉ Isaac aineesirʉmʉ chĩi paa mamakʉ'te Jacobre vĩjachĩirʉmʉ ũcuaja'che jĩkochã'tirʉ chʉto tʉaasomʉ. Jacob ũcuaja'che repaʉ aineesirʉmʉ chĩi paa mamachĩi ʉmʉpãi docerepanare ũcuaja'che cho'oasomʉ, repana vĩjachĩiva'na pa'irʉmʉ. Repana Jacob chĩi docerepana ainee pi'nisirʉmʉ maire Israelpãire jojoasome.
’Repana mai aipãiʉ Jacob chĩi repana cho'jeʉ'te Josere pʉka'kʉ rʉa oiʉ paakʉ'te rʉa cuheasome. Cuhejʉ repaʉ'te chẽa Egipto cheja sainani kuripi ĩsisoasome repana, repaʉni sasoa'jʉ chini. Jã'ata'ni Dios Josere kuirakʉ paniasomʉ. 10 Josere cu'ache ti'jñeto Diopi re'oja'che cho'okaniasomʉ. Diopi cho'okaiʉna Josepi rʉa masikʉna ña Faraón, Egipto cheja chʉ̃'ʉkʉ rʉa pojoasomʉ repaʉ'te. Jã'ajekʉna Josere pãire chʉ̃'ʉa'kʉ chini chʉ̃'ʉ jo'kaasomʉ Faraón. Chʉ̃'ʉ jo'kaʉna José Egipto cheja pa'inare, Faraón neenare peore chʉ̃'ʉkʉ paniasomʉ.
11 ’Repaʉ José chʉ̃'ʉrʉmʉ chiño peore ãu kʉ̃imaneasomʉ, Egipto cheja, ũcuachi'a icheja Canaán cheja peore. Rʉa cu'aasomʉ pãi ũcuanʉkore. Reparʉmʉ mai aipãi ãu koochejñajẽ'e peoasome. 12 Icheja Canaán cheja ãu ĩsiche peoasomʉ. Egipto chejata'ni ãu care'vasi'e ĩsiche paniasomʉ. Jã'are asa Jacob repaʉ mamachĩire, mai aipãire, ũcuachejana saoasomʉ, ãure koojaapʉ chini. Aperʉmʉ charo saisi'easomʉ jã'a. 13 Repana sani co'i, jo'e saisirʉmʉna Josepi kʉa jñauʉna majaa'chʉpãi ñamasiasome repaʉ'te. Repanare majaa'chʉpãi kʉa jñau repana raisi'e Faraonni kʉaasomʉ repaʉ. Kʉaʉna asa repaʉ Faraón José majapãi masiasomʉ. 14 Repaʉ'te chʉ̃'ʉkʉ'te Faraonre kʉa jñausirʉmʉ José repaʉ pʉka'kʉna'me majapãi ũcuanʉkore soni raoasomʉ. Setenta y cincorepana paniasome repana José majapãi. 15 Mamakʉ Josepi sokʉna Jacob repaʉ mamachĩina'me Egipto chejare sani pa'iʉ ũcuachejana aireko jũnisoasomʉ. Repaʉ mamachĩi ũcuaja'che mai aipãi pa'isina ũcuachejana aireko jũnisoasome. 16 Repana jũnisosirʉmʉ repana majapãi Siquem vʉ'ejoopona sa tãasome repanare. Aperʉmʉ Abraham Hamor mamachĩire repacheja jmachejarʉ kuripi kooasomʉ repaʉ majapãire tãra chini.
17 ’Na'a pa'isirʉmʉ Abrahamre aperʉmʉ Dios cho'okasa chiisi'ere ũcuarepa cho'opi'rarʉmʉ Jacob jojosina mai aipãi rʉa jainʉko paniasome Egipto cheja, churata'ni. 18 Reparʉmʉ Egipto cheja chekʉpi pãi chʉ̃'ʉkʉ paniasomʉ. Repaʉ pãi chʉ̃'ʉkʉ Josere vesʉasomʉ. 19 Jã'ajekʉna mai aipãiva'nare rʉa cu'ache cho'oasomʉ repaʉ. Repanare mai aipãi mamachĩiva'nani ʉmʉpãiva'narechi'a vĩjachĩire sẽjosoa'jʉ chini chʉ̃'ʉasomʉ repaʉ. 20 Ũcuarʉmʉna Moisés jñaacojñoasomʉ. Rʉa re'ojava'ʉ paniasomʉ repaʉ. Reparʉmʉ pʉka'kʉpãi chotepãimia vʉ'ere chave paaasome repava'ʉre. 21 Chotepãimia pa'isirʉmʉna jʉ'ena maña chiachana vavorena pãi chʉ̃'ʉkʉ mamakoji ña mini repao vʉ'ena sa paaasomo repava'ʉre. Sa repao chĩire jojacheja'che jojaasomo repao repaʉ'te. 22 Pãi chʉ̃'ʉkʉ mamako vʉ'ere pa'iʉ peore Egiptopãi pa'iche che'chekʉ aineeasomʉ repaʉ. Utija'o pa'iche ũcuachi'a peore che'chekʉ ainee rʉa i'kamasikʉji rʉa cho'omasiasomʉ repaʉ.
23 ’Ũcuarʉmʉ Moisés cuarentarepaʉ̃sʉrʉmʉ paakʉji repaʉ majapãire cuasa, Israel jojosinare, eta ñaasomʉ. 24 Eta ñato Egiptopãiʉ Israel jojosi'kʉni vaiʉ paniasomʉ. Vaiʉna ña Moisés Israelpãiʉni ʉ̃sekʉ, Egiptopãiʉ'te vanisoasomʉ. 25 Jã'aja'ñe cho'o ija'che cuasaasomʉ Moisés: “Churata'ni ina chʉ'ʉ majapãi chʉ'ʉ pa'iche masijanaa'me. Chʉ'ʉni Diopi chʉ̃'ʉkʉna re'oja'che cho'okaija'mʉ chʉ'ʉ inare. Dios inare etoja'mʉ icheja”, chiiʉ cuasaasomʉ repaʉ. Jã'ata'ni repaʉ pa'iche'te vesʉjʉ ña chẽamaneasome repana. 26 Jo'e apeñatato repaʉ ñato Israel jojosinachi'a te'eka'chapana cavajʉ paniasome. Jã'aja'ñe cho'ojʉna ña vʉ'vʉ rani ija'che i'kaasomʉ Moisés repanapi cavamanea'jʉ chini: “¡Ñañe! ¿Je'se pa'iʉna mʉsanʉkona majapãichi'ata'ni sãiñechi'a cu'ache cho'oche?”, chiniasomʉ repanare. 27 Chikʉna te'eʉ chekʉre vaikʉji Moisere jʉjo saokʉ ija'che i'kaasomʉ: “¿Neepi chʉ̃'ʉ jo'karena chʉ̃'ʉkʉ mʉ'ʉ chʉkʉna'te? ¿Neepi chʉ̃'ʉrena chʉkʉna cu'ache cho'oche ñakʉ ke'rekʉ mʉ'ʉ? 28 Neato Egiptopãiʉ'te vanisoasomʉ mʉ'ʉ. ¿Irʉmʉ ũcuaja'che chʉ'ʉni vanisora chiikʉ mʉ'ʉ?”, chiniasomʉ. 29 Chikʉna Moisés, “Chʉ'ʉ cho'osi'e pãi masime”, chini vajʉchʉkʉ so'ona vʉ'vʉso sani tĩipãi pa'ichejare Madián chejare tĩ'a paniasomʉ. Pa'iʉ romi veja chĩi te'eka'chapanare ʉmʉpãichi'a paaasomʉ repaʉ.
30 ’Repaʉ cuarentarepaʉ̃sʉrʉmʉ pãi peochejare Sinaí aikũti kueñe pa'isirʉmʉ Moisés miu sũkiñʉ uukʉ pa'iñʉ'te ñaasomʉ. Uukʉna toa joopo ñato ángelpi ñoasomʉ repaʉ'te. 31 Angelpi ñokʉna ña rʉa cuasoasomʉ repaʉ'te. Na'a kueñepi ñara chini na'a saiʉ Dios i'kache'te asaasomʉ repaʉ, ija'che chiiche'te: 32 “Dioa'mʉ chʉ'ʉ. Mʉ'ʉ aipãi chʉ'ʉre cuasanare paakʉ'mʉ chʉ'ʉ. Abrahamre, Isaare, Jacobre paakʉ'mʉ chʉ'ʉ”, chiniasomʉ Dios repaʉ'te. Chikʉna kurukuruʉ asa kʉkʉsoasomʉ repaʉ. Vajʉchʉkʉ jo'e repacheja ñamaneasomʉ repaʉ. 33 Vajʉchʉkʉ'teta'ni Dios jo'e ija'che i'kaasomʉ repaʉ'te: “Chʉ'ʉni vajʉchʉkʉ, kʉkʉ, mʉ'ʉ cũ'akorophe're tĩ'tejʉ̃'ʉ, chʉ'ʉ mʉ'ʉre i'kachejajekʉna. 34 Irʉmʉ Egipto cheja pa'inare chʉ'ʉ neenare rʉa cu'ache ti'jñemʉ. Repana cu'ache cho'ocojñojʉ oiche peore ñakʉ pa'imʉ chʉ'ʉ. Jã'ajekʉna repanani oiʉ re'oja'che cho'okasa chini cajecuhamʉ chʉ'ʉ. Ũcuachejapi etoja'mʉ chʉ'ʉ repanare. Asarepajʉ̃'ʉ mʉ'ʉ. Mʉ'ʉni jo'e Egiptona saora chiimʉ chʉ'ʉ”, chiniasomʉ Dios Moisere.
35 ’Chini Dios Moisere, ángel miu sũkiñʉ ñosi'kʉna'me, saoasomʉ repaʉ'te, repanani etua ra re'oja'che chʉ̃'ʉkʉ paaʉ chini. Aperʉmʉ repana cu'ache i'kaasome repaʉ'te, ija'che chiijʉ: “¿Neepi chʉ̃'ʉjʉ̃'ʉ chitena chʉ̃'ʉkʉ mʉ'ʉ chʉkʉna'te?”, chiniasome repana. Jã'aja'ñe repana cuhesi'kʉni Moisere repanani cho'okaaʉ chini saoasomʉ Dios. 36 Diopi chʉ̃'ʉ saoʉna sani Egipto cheja pa'inare Israelpãi ũcuachejapi etua raasomʉ repaʉ Moisés. Repanare etua ra pãi peochejare cuarentarepaʉ̃sʉrʉmʉ kuhakʉ paniasomʉ repaʉ. Diopi cho'okaiʉna repaʉ Moisés Diochi'a cho'omasiche'te rʉa cho'o ñoasomʉ Egipto cheja sani pa'irʉmʉ, Mar Rojo chiara rani pa'irʉmʉ ũcuaja'che, pãi peocheja rani pa'irʉmʉ peore. 37 Reparʉmʉ ũcuaʉji Moisés ija'che i'kaasomʉ chekʉnare Israel jojosinare: “Na'a pa'isirʉmʉ Dios chekʉre Repaʉ chʉ'o Kʉajaʉre chejana raoja'mʉ. Mai majapãiʉ pa'ija'mʉ repaʉ. Chʉ'ʉ kʉacheja'che Dios chʉ'o kʉaja'mʉ repaʉ. Repaʉ rani chʉ'vache peore asa chẽajʉ̃'ʉ mʉsanʉkona”, chiniasomʉ repaʉ. 38 Moisés Israelpãina'me pãi peochejana chi'iasomʉ. Repaʉ Sinaí aikũti mʉisirʉmʉ ángel ja'me paniasomʉ repaʉ'te. Ũcuachi'a ũcuakũtire mʉni pa'iʉ Dios chʉ'o, “Ija'che pa'ijʉ̃'ʉ”, chiichʉ'o asa tocha jo'kaasomʉ Moisés maire.
39 ’Jã'ata'ni repaʉ'te mai aipãi repanare re'oja'che cho'okaikʉni rʉa cuhejʉ jachajʉ Egiptona jo'e co'iñu chiniasome. 40 Chini, repaʉji aikũtire pa'iʉna, repaʉ majaa'chʉni, Aaronni, ija'che i'kaasome repana: “Maire Egipto cheja rasi'kʉ Moisere ti'jñeñe vesʉme mai. Cho'osõcuhasi'kʉa'mʉ repaʉ. Jã'ajekʉna chekʉva'nani diojava'nani tʉ̃ojʉ̃'ʉ, repava'napi ñajʉ co'chaa'jʉ maire”, chiniasome. 41 Chitena repanare vacachĩija'iʉ'te tʉ̃okaniasomʉ repaʉ. Tʉ̃okakʉna pojojʉ jo'cha va'iva'nare vani ʉosoasome repana tʉ̃osiva'ʉni pojojʉ. 42 Jã'ajekʉna Dios repanare cuhekʉ jo'kaso cu'ache cho'oche ʉ̃semaneasomʉ repanare. Repanapi cʉnaʉmʉ pa'inani, ʉ̃sʉʉni, pãimiaʉni, ma'jñoko'te pojoñu chiito ʉ̃semaneasomʉ repaʉ. Na'a pa'isirʉmʉ Dios chʉ'o kʉakʉ Amós repana pa'isi'ere kʉakʉ ija'che tocha jo'kaasomʉ:
Mʉsanʉkona, Israelpãi cuarentarepaʉ̃sʉrʉmʉ pãi peocheja pa'irʉmʉ,
chʉ'ʉre Diore jo'cha va'iva'nare vani ʉokaimanesinaa'me.
Chekʉnare diomanareta'ni, “Dioa'me ina”, chini pojojʉ
jo'cha va'iva'nare vani ʉosinaa'me mʉsanʉkona.
43 Reparʉmʉ mʉsanʉkona Molo'te, “Dioa'mʉ ikʉ”, chini
repaʉ vʉ'e va'i ca'ni cho'osivʉ'ere kuãijʉ kuhajʉ pa'isinaa'me.
Ũcuaja'che rupʉ tʉ̃osiva'ʉni Renfán ma'jñokova'ʉni kuãijʉ kuhajʉ pa'isinaa'me mʉsanʉkona.
Rupʉ tʉ̃osiva'nani pojojʉ pa'isinaa'me mʉsanʉkona.
Jã'ajekʉna chʉ'ʉ, Dios, mʉsanʉkonare tĩichejana chẽa sache chʉ̃'ʉja'mʉ,
Babilonia na'a jeecho'jena,
chiimʉ Amós tocha jo'kasi'e.
44 ’Mai aipãi pa'isina repana pãi peocheja pa'irʉmʉ, Dios vʉ'e ʉjavʉ'e rupʉ va'i ca'ni cho'osivʉ'ere paaasome. Repavʉ'e cho'ojache Moiseni, “Chʉ'ʉ vʉ'e ijavʉ'e cho'ojʉ̃'ʉ”, chiiʉ chʉ̃'ʉasomʉ Dios. Jã'ajekʉna Moisepi kʉakʉna Dios ñosivʉ'ejavʉ'e cho'oasome repana. 45 Repana aireko jũnisosirʉmʉ mamachĩipi repavʉ'e paajʉ, mai aipãi ichejana raasome repavʉ'e. Repana icheja rani tĩ'arʉmʉ tĩipãi, cu'ana paniasome. Jã'ata'ni Dios mai aipãipi paapʉ chini repanare cu'anare eto saosokaniasomʉ. Eto saosoʉna mai aipãi, Josuena'me kakajʉ, Dios vʉ'e ichejana raasome. Rasivʉ'e David chʉ̃'ʉrʉmʉjatʉ'ka paniasomʉ repavʉ'e. 46 Repaʉ'te Davire, re'oja'che pa'iʉna rʉa pojoasomʉ Dios. Jã'ajekʉna David Diore ija'che sẽniasomʉ: “Ja'kʉ, mʉ'ʉre, Jacobre Paakʉ'te, vʉ'erepare cho'okasa chiimʉ chʉ'ʉ”, chiniasomʉ. 47 Jã'ata'ni repaʉ David mamakʉji, Salomonpi, cho'oasomʉ repavʉ'e. 48 Jã'ata'ni Dios, Cʉnaʉmʉ Pa'ikʉ si'achejña pa'ikʉ'mʉ. Pãi cho'osivʉ'ñachi'a pa'ima'kʉa'mʉ Repaʉ. Aperʉmʉ Dios chʉ'o kʉasi'kʉ Isaías ija'che tocha jo'kaasomʉ:
49 Diojekʉ cʉnaʉmʉre pa'iʉ peore chʉ̃'ʉkʉ'mʉ chʉ'ʉ.
Ũcuachi'a cheja si'achejña pa'ikʉ'mʉ chʉ'ʉ.
Jã'aja'ñe pa'iʉ peore masikʉ'mʉ chʉ'ʉ.
Chʉ'ʉ vʉ'e, ¿jeejavʉ'e cho'okaijanaa'ñe mʉsanʉkona chʉ'ʉre, si'achejña pa'ikʉ'te?
50 Cʉnaʉmʉna'me cheja peore cho'osi'kʉa'mʉ chʉ'ʉ,
Diopi i'kakʉna asakʉ jã'aja'ñe tocha jo'kaasomʉ repaʉ Isaías.
51 ’Chʉ'ʉ, Esteban, mʉsanʉkonare ainare, iere i'kamʉ: Mʉsanʉkona pãi Dioni rʉa jachajʉ rekoñoã Diore vesʉna rekoñoãja'ñe paame. Jã'ajekʉna Dios chʉ'o asacuheme. Mʉsanʉkona aipãi pa'isina pa'icheja'che pa'ijʉ Dios Rekocho cho'okaiche cuhenaa'me mʉsanʉkona. 52 Mʉsanʉkona aipãi pa'isina Dios chʉ'o kʉanare ũcuanʉkore cu'ache cho'oasome. Pãiʉ Re'oja'chechi'a Cho'okʉ raijache kʉava'nare vanisoasome repana. Chura mʉsanʉkona ũcuaja'che Repaʉ Re'oja'che Cho'okʉ raisirʉmʉ pãi chʉ̃'ʉnare, “Jã'ʉre vanisoche chʉ̃'ʉjʉ̃'ʉ”, chiijʉ jo'kasinaa'me. 53 Dios chʉ̃'ʉsi'e ángelepi kʉaasome mʉsanʉkonare. Jã'ata'ni mʉsanʉkona rʉarepa jachajʉ cho'omanaa'me repa —chiniasomʉ Esteban repanare.
Esteban'te vanisosi'ere kʉamʉ
54 Jã'aja'ñe i'kaʉna asa judío aina rʉa pe'ruche pe'rujʉ tea ñaasome repaʉ'te. 55 Repaʉta'ni, Dios Rekochoji ja'me pa'iʉ cho'okaiʉna Dios miañe'te re'oja'chere ʉmʉre ñaasomʉ. Ñato Jesús Diore kueñe, ʉjajʉ̃tʉ cakã'kore nʉkaasomʉ. 56 Jã'aja'ñere ñakʉ repaʉ Esteban ija'che i'kaasomʉ:
—¡Ñañe! Cʉnaʉmʉ pa'iche rʉa re'oja'che ñomʉ. Jesús, Dios Raosi'kʉpi ñomʉ. Diore kueñe Repaʉ ʉjajʉ̃tʉ cakã'kore nʉkamʉ Repaʉ —chiniasomʉ Esteban.
57 Chikʉna asacuhejʉ jʉ̃jñapi cãjo ta'pi rʉa cuiche cuiasome repana. Cuijʉ, ũcuanʉko repaʉ nʉkachejana vʉ'vʉ saniasome repana. 58 Vʉ'vʉ sani repaʉ'te chẽa vʉ'ejoopoji etua saasome repana catapi su'a vẽasoñu chini. Repaʉ'te jorejʉ cu'ache i'kasina repana sẽ'sevʉ ju'ikãña tĩ'te põsʉʉ nʉkacheja rʉ̃'ʉñena ũhaasome, ũcuaʉji repana kãñare kuirakaaʉ chini. Repaʉ põsʉʉ Saulo'mʉ repaʉ mami. 59 Ũcuarʉmʉ repana catapi sia rʉa su'ache su'aasome repaʉ'te. Su'ajʉna chueeʉ ija'che sẽniasomʉ Esteban:
—Jesús, Chʉ'ʉre Paakʉ, chʉ'ʉ rekocho mʉ'ʉni tĩ'api'ramʉ —chiniasomʉ. 60 Chini tãni ro're ñu'iʉ, ʉjachʉ'opi cuikʉ, Dioni jo'e ija'che sẽniasomʉ repaʉ.— Ja'kʉ, ina chʉ'ʉre cu'ache cho'oche cuasamanejʉ̃'ʉ —chini jũnisoasomʉ repaʉ.