13
Djesuyu rakaran ŋätjilmiŋgan mari banha Dharrpalwu Buṉbuwu
(Mathuyu 24:1-2; Luk 21:5-6)
Bala nhan Djesum ga malthundamim warra nhanbal dhawayawaṯthuwanan beŋurum banha God-Waŋarrwuḻim Dharrpalꞌŋam Buṉbuŋa. Bala nhan waŋganyma yolŋu wäŋan bitjanan, “Wäy Marŋgikunharami, nhäŋa ŋatjil dhaŋu yaꞌ, dhaŋum latjunꞌ buṉbu ŋatja? Nhän dhaŋum bäthu malany yinḏimin marimin, ŋatja?”
Ga nhanmam Djesum wäŋan bitjanan, “Dhaŋu nhuma yaka nhäma latjuꞌ buṉbu, dhaŋum barkthu bakthun. Ga dhäwulnha ŋarru gi banha biyapulma djinal dhäyi. Bala ŋarru yaka dhaŋu bäthum mala ŋoya bakthundan.”
Djesuyu yakan rakaran nhalpiyu barkthu banha walu dhä-dhawarꞌyu
(Mathuyu 24:3-14; Luk 21:7-19)
Bala dhanal banha Djesum ga malthundamim warra nhanbal ŋarruŋanan balan bukuḻin yäkuḻi Wolipḻin banha dhupal yakan nhänharamin God-Waŋarrwu Dharrpal Buṉbu, ga banhalayan dhanal yakan nyenanam. Bala dhanal banha ḻurrkunꞌma malthundami warra yäku Betam ga Djayimma ga Djonma ga Wandurum ŋarruŋanan guwatjmanan Djesunhan bala dhanal dhä-wirrkaꞌyuwanan, “Marrkapmi, ŋatjil ŋanapiliŋgu rakaraŋ dhunupayuma, nhä nhunu yakan banha rakaranam. Nhätha ŋarru banha yolŋuyum bakthumu dhaŋum buṉbuny, ga nhaliyu ŋanapu ŋarru marŋgiyim?” bitjan.
Ga nhanmam Djesum wäŋan, “Djäga warra ŋarrya yulŋum, mä nhumaliny ŋarru dhäwul mu yolŋuyum mayaliꞌ-wilkthu. Guḻkun ŋarru banha yolŋum warra ḏoyꞌyu, ga bitjun waŋatji, ‘Ŋaya dhaŋu Maŋutji-dhunupayumandam,’ ga guḻkunhan dhanal barkthu banha yolŋunham warrany mayaliꞌ-wilkthun. Ga mariwuyma nhuma barkthu banha ganydjarrma ŋäku. Ga waripu yolŋu warra barkthu ḏoyꞌyu bala ŋarruŋay dhäwu-golanharamin waripuwuynha mariwuy. Ŋarru nhumam dhäwulnha ŋoy-buṉakiya bayiŋuyam mala dhäwuyu, ŋay? Mariwuyma nhuma ŋarru dhäwu ŋäku yana, bäymaŋuḻi ga bärrkuḻi, ŋarru banhayam dhäwul yana dhä-dhawarꞌyundamim walu. Guḻku ga guḻku barkthu banha marim malany gamurruꞌ-dhawaṯthu. Yolŋu warra waŋgany bäpurrum barkthu mari-ḏoyꞌyun waripuŋuwun bäpurruwu. Ga waŋganybuyma ŋarakawuy ŋayiwuy barkthu mari-ḏoyꞌyu waripuŋuḻin ŋayiḻi. Bala barkthu banha ŋayim dhaŋum nhanbayim marrmarryun, ṉiṉḏa-warrꞌwarryun. Ga ŋatham barkthu banha dhawarꞌyun wiyiŋumiwun waluwu, ga yolŋum warra ŋarru banha marimin djaṉŋarryim. Ga ŋurruŋum ŋarru banha dhuwaniyan mala mari maḻŋꞌthu, ga bulum barkthu banha yinḏin marimin mari maḻŋꞌthu. Bitju nhan barkthu banha maḻŋꞌthum gamꞌ: Bitjan bayiŋ dhäykayu ŋurruyirrꞌyuna ŋämaꞌŋaman rerrin yothuwun dhäwal-guyaŋinyarawun.
Djägan warra nhumaliŋguway yulŋum, mä nhumaliny ŋarru yaka mu yolŋuyum warrayu bawaꞌ-wikaŋ. Yolŋum warra nhumaliŋgu ŋarru ŋurru-bilꞌpilyun bili nhumam bayiŋ yaka banha nyäku malthun. Ga ŋayathu dhanal barkthu nhumaliny bala ḏupthun dhä-wirrkaꞌyandawun, bala ŋarru bartjumun nhumaliny ŋunhalam biryamiŋam buṉbuŋa. Ga dhäyanhamiŋgun dhanal barkthu nhumaliny ṉapuŋgaḻin yana gumurrḻin buŋgawawuḻin warrawuḻ ga gapmanguḻin yolŋuwuḻ warrawul. Ga bilanyamiyum nhunum barkthu banha nhänanham rakaraŋun yolŋuwuḻin warrawuḻ, 10 mä ŋarru banha bukmakthun bäpurruꞌyum ŋäku dhäwum nyäkuruwuy. Yo, ŋurruŋum ŋarru banha bukmakthum bäpurruyu dhäwu ŋätjil ŋuwakurru ŋäku, ga ŋärrun barkthu banha walum dhä-dhawarꞌyu. 11 Yo, yolŋuyum warrayu nhumaliny barkthu banha mataꞌyumun bala bangalaŋ nhumaliny dhä-wirrkaꞌyundawun, ŋarru nhumam ŋarru dhäwul yana warwuyun nhalpiyan nhuma ŋarru wäŋa. Nhännha ŋarru banha Dhuyu-Birrimbirryun nhumalinham dhäruk-guŋan wäŋanharawum.
12 Ga bayiŋ ŋarru banha yolŋu mä-yuwalkmiyi nyäkum, yolŋuyum gurruṯumiyum warrayu ŋarru nhanany boyun waŋayumun yana. Wäwaꞌmanydjim ŋarru boyanmi waŋayinyarawun. Ga mäḻuꞌmiŋuyum ŋarru waŋayumun boyu nhanguwayma walkurnha warrany. Ga yumurrkumꞌ ŋarru banha ŋapa-bilyun ŋäṉḏiꞌmiŋuwum ga mäḻuꞌmiŋuwum, yolŋunhan ŋarru dhupaliŋgu dharrwunuŋ. 13 Ga guḻkun yolŋum warra nhumaliŋgu barkthu ŋaramurryim, ḻinygu nhuma bayiŋ yaka nyäku malthun. Ga banha nhunu ŋarru yaka wanyum yana dhäya ga dhäwulma nhunu ŋarru mä-djawaryun, nhanmam ŋarru God-Waŋarryum nhunany wälŋayumana.”
Be nhän maḻikun ŋarru maḻŋꞌthu God-Waŋarrwuram Dharrpalꞌŋam Buṉbuŋa
(Mathuyu 24:15-28; Luk 21:20-24)
14 Ga baḏak nhan yakan banha Djesum wäŋan bitjan, “Dhikam barkthu maḻikun marimin maḻŋꞌthu. Ga dhäyim nhan barkthu banhayam God-Waŋarrwuran Dharrpalŋan Buṉbuŋam ŋunhal Djurutjalamnha, maḻikuyumun barkthu banhayan ŋayiny, banha dhäwulnha warri yultham bitjarra maḻŋꞌthuwarra. Ŋarru, girriꞌ-ŋuwatjiyan ki nyiniyam,” bitjan. (Ga bayiŋ nhunu yaka nhäma dhaŋu dhäwuny, marŋgiyiyan yana ga yuwalknha dharaŋgam, ga bitja bili nhunum girriꞌ-ŋuwatjiya nyiniya.) Ga baḏak nhan nyin banha Djesum wäŋan bitjan, “Banha nhuma ŋarru bilanyawuyma nhäŋu, banham dhä-dhawarꞌyundamim walu galŋaꞌkalŋan yana. Ga banha nhumam ŋarru Djudiyawuyyum yolŋuyu warrayu bilanyawuyma nhäŋu, ṉakaman bala yuṯthuwan ŋunha bukuꞌpukumiḻin ŋayiḻi. 15 Ga banha nhunu yaka warraŋulma nhuŋguwaywuḻ buṉbuŋa ŋarruꞌŋarruŋa, dhäwulnha yuṯthuwa ḏitjuwa djinawaꞌḻim buṉbuḻi be nhäwum ŋolkaŋ. 16 Ga banha nhunu yaka ḏiltjiŋam nyena, dhäwulnha yuṯthuwa nhuŋguwaywuḻ buṉbuḻim girriꞌwum nhuŋguwaywuru, yuṯthuwan bala ganydjarryun. 17 Ga gumurr-wanyun barkthu banha marimin galŋa-ŋonuŋmiwum ga yothu-yalŋgimiwum dhäykawu warrawu.
18 Bukumiŋgan God-Waŋarrwuḻim, mä ŋarru banha gumurr-wanyum rom maḻŋꞌthu bilanyamiyu waluyu, banha nhan gumurr-yalŋgin yuṯthundawum nhawun yolŋuwum. 19 Ga djinaŋum mariyu ŋarru yolŋum warra galŋam-marimin dhaŋga-ḏirryum, maḻikuyin ŋarru. Bewaḻi ḻinygu banha nhan God-Waŋarryu ŋurruŋu ŋurruyirrꞌyuwan dhaŋu ŋayi, bilanymiyu yakan banha yolŋum warra ŋurruyirrꞌyuwanam dhaŋga-ḏirryuwan. Ŋarru djinaŋum mariyu barkthu banha yolŋum warra marimin galŋam-maḻiki. Ga yalalam dhäwulnha nhan ŋarru banha biyapulma bilanya gumurr-wanyu maḻŋꞌthu. 20 Ga banha nhan ŋarru God-Waŋarryu dhäwulma banhaya mariny gulyumu, nhanmam ŋarru yolŋum warra warrpamꞌnha yana murrmurryu. Ŋarru God-Waŋarryum banha ḻinygun nhanguwayma yolŋuny warrany gänaŋꞌthumanan, ga dhäwulnha nhan ŋarru nhäma dhanaliny waŋayinyaḻim, bala nhan ŋarru banha marim guṯikuman, mä dhanal ŋarru wälŋayi.
21 Ga banha barkthu yolŋu bitjum waŋatji, ‘Dhaŋun ŋanapu ḻinygun maḻŋꞌthumanan banha Maŋutji-dhunupayumandanham yolŋuny, dhaŋun nhan yulŋum.’ Nhumam dhäwulnha mä-yuwalktjiya. Ga banha dhanal ŋarru bitjanma wäŋa, ‘Ŋunhan bala nhan, ya ŋunhan,’ dhäwul yana mä-yuwalktjiya. 22 Guḻkuyu barkthu banha yolŋuyum warrayu rakaraŋ bitjun, “Ŋaya dhaŋu God-Waŋarrwuŋum Maŋutji-dhunupayumanda yolŋu.” Ga waripum ŋarru bitju waŋatji, “Ŋaya dhaŋu djawarrkmim yolŋu,” ŋarru yultham dhanal barkthu nhumaliny mayaliꞌ-wilkthu, ga bitju mu dhanal barkthu banha ŋayaŋu-ganyimꞌthundamim rom malany warkthu. Ga bitju dhanal barkthu banha guyaŋim, ‘Gu, ŋalma bawa-guŋan dhaŋu God-Waŋarrwu mala-djarrꞌyundany yolŋuny warrany.’ Ŋarru gulkurun dhanal barkthu banha bitjum warkthu. 23 Gatjuy djägan warra! Dhaŋum ŋaya yaka rakaraman nhumaliŋgu yulŋum, mä ŋarru banhayam walu ḏoyꞌyu, nhumam ŋarru yaka girriꞌ-ŋuwatjin nyena bayikuyam.”
Banhayam Yuwalkŋum Walꞌŋu Yolŋu ŋarru ḏitjun rälin munathaꞌḻin
(Mathuyu 24:29-31; Luk 21:25-28)
24 Ga bulum nhan Djesuyu bitjanan rakaran, “Ga dhurrwaraŋuru banha yindiŋurum mariŋuru,
‘walum ŋarru warumuktjan,
ga ŋaḻindim ŋarru dhäwulnha bulum djarraṯawunmiyi.
25 Ga ganyum mala barkthu ḻarryun djiwarrꞌŋurum,
ga nhä mala ganydjarr bilaŋ nhäwu malaŋuwu ŋunha djiwarrꞌŋam ŋarru rurrꞌrurryun.’
26 Ga bewaḻiyam barkthu banha yolŋuyum warrayu nhäŋun nhänanham banha Yuwalknham Walꞌŋu Yolŋuny. Ga yarrupthum ŋaya barkthu djiwarrꞌŋurum rälim waŋupiniꞌyun. Ga guḻkuyun yolŋuyum ŋarru banha nhäŋum nhänany djeŋarraꞌyakaynha dhikan, bäyman galumanyaŋnha, ganydjarrmin. 27 Bala ŋaya ŋarru djuyꞌyuna God-Waŋarrwum djiwarrꞌpuynham dhäwuminy yolŋuny warrany, dhanal ŋarru ḻuŋꞌthumana nyäkum mala-djarrꞌyundanham yolŋuny warrany dhaŋu buku-ḻiwꞌyuman yaka nyena, beŋuru dhimurruŋuru ga ḏupthun bärraꞌḻi ga dhawuru bala ḻuŋgurrmaŋuru ga yanatj ḻinygu-u-u ga djalathaŋ wapthun.”
Gumurr-wanyuyum waluyu yaka maŋutji rakaram Djesuwun ḏitjundawu
(Mathuyu 24:32-35; Luk 21:29-33)
28 Ga baḏak nhan yakan banha Djesum wäŋan bitjan, “Banha nhuma bayiŋ nhäma marwatma dharpany galadarꞌyundam, bala nhuma bayiŋ marŋgiyin banha dharratharramim walu galkin, 29 Yo, banha nhuma ŋarru bilanyawuyma nhäma, bayiŋuyam yaka banha gumurr-wanyuyum romdhu maŋutji-rakaram nyäku ḏoyꞌyundamim walu galkin. 30 Dhaŋum ŋaya ŋarru dhunupa yana nhumaliŋgu rakaram! Dhawuru ŋurrukŋuru, dhaŋu nhuma yaka dhäyaꞌthaya, waripum nhuma barkthu banha wälŋa yana nyenay, ga nhäŋu yana nhuma barkthu bilanya gumurr-wanyum rom malŋꞌthunda. 31 Yo! Nhä mala bukmakma ŋarru dhawarꞌyun, ŋunha djiwarrꞌ ŋayi ga dhaŋu munathaꞌ ŋayi ŋarru dhawarꞌyuna. Ŋarru dhärukma nyäku ŋarru banha dhäwulnha dhawarꞌyu, banhayam ŋarru yaka dhäyan yana wiyinŋumin, dhawarꞌyundanharran.”
Dhäwulnha dhaŋu yolŋu marŋgi nhangu gumurr-ḏitjundawum waluwu
(Mathuyu 24:36-44)
32 Ga biyapul nhan Djesu wäŋan bitjan, “Dhäwul dhaŋu waŋgany yolŋu marŋgi nyäkum waluwu ḏitjundawu. Ŋunha God-Waŋarrwu djiwarrꞌwuy dhäwumi yolŋu warra dhäwul marŋgimi. Ga ŋayapim dhaŋu dhäwul yana marŋgi. Nhanbayin yana dhaŋu mäḻuꞌmiŋun nyäku marŋgim, ga ḻinygun. 33 Gatjuy, gaḏamandjiya warra gi nyinayim, ḻinygu nhuma dhaŋu dhäwul marŋgi bayikuyam banha waluwu.
34 Dhaŋu ŋaya ŋarru dhäwu nhumaliŋgu rakaram mayaliꞌmi: Waŋganydhum waluyu ŋayi-waṯaŋuyu yolŋuyu ganan nhanguway ŋayiny bala ŋarruŋanan bärrkuḻin ŋayiḻi. Ga wäŋan nhan nhanguway djämaminy warrany, dhanal ŋarru yaka djäma yulŋum, ga djäga nhanbal nhäwum malanyŋuwu ŋuwatjuman yana. Ga wäŋan nhan dhurrwara-djägaminham warrany dhanal ŋarru yaka dhuka-nhäma yana, ga gumurr-ḏitjun nhan ŋarru. 35 Ga bayaŋun dhanal banha marŋgim nhaliyu waluyu nhan ŋarru banha gumurr-ḏitjun. Wilak nhan ŋarru walu gulŋiyinyarayu ḏoyꞌyun nhä wilak gandarryu munhayu, nhä wilak munhakumi.
Yo, yulparra, nhumam dhaŋu bilanyayan bitjan banha djämamin yolŋu warra, ga bayaŋun nhuma dhaŋu marŋgi nhätha ŋaya ŋarru ḏitju räli. Gatjuy, nhumam ŋarrya girriꞌ-ŋuwatjiyan yulŋum. 36 Dhuka-nhäŋan warra nyiniyam, bitjan banha yolŋu dhurrwara-djägami yaka dhäya dhuka-nhäma nyin yana, mä nhan ŋarru dhäwul nhuna maḻŋꞌthuman wawuŋuḻim.
37 Dhaŋu ŋaya ŋarru wäŋan nhumaliny, ga guḻkuny yolŋuny warrany, ‘Gatjuy djägam warra ŋuwatjuman, dhuka-nhänharayun.’ ”
[Yo, djinalan nhan dhäwum banha Djesuyum gunyan, banha nhan yakan rakaran nhanguwaywu malthundamiwu warrawu ŋunhalaya bukuŋa yäkuŋa Wolip.]
13:11 Mathuyu 10:17-20; Luk 12:11-12 13:13 Mathuyu 10:22 13:14 Danyul 9:27;11:31;12:11 13:16 Luk 17:31 13:19 Danyul 12:1; God-dhu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 7:14 13:24 Yitjaya 13:10; Yitjikiyul 32:7; Djawul 2:10,31;3:15; God-dhu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 6:12 13:25 Yitjaya 34:4; Djawul 2:10; God-dhu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 6:13 13:26 Danyul 7:13; God-dhu Maŋutji-wuŋan Djonguḻ 1:7 13:32 Mathuyu 24:36 13:34 Luk 12:36-38