12
Djesuyu ḻakaŋaya dhäwuꞌ mayaliꞌmi borum-djäkamiwalaŋuwuy
(Matthew 21:33-46, Luke 20:9-19)
Ga dhurrwaraŋu beŋuya ŋayi Djesu bulu waŋana ŋurikaya ŋurruŋu-ḏalkarramiwaya ga rom-marŋgikunhamiwaya ga Jew-waya ŋurru-warryunayŋuwaya wayaŋgaya. Ga bitjaya ŋayi ŋunhi dhäwuꞌya ḻakaŋaya mayaliꞌmi gamꞌ, “Waŋganymiyu waluyu wäŋa-waṯaŋu yolŋu djälthina ŋayi yurru borum, ḻämu-nherraṉ. Yo, ŋurruŋuya ŋayi ŋunhi riwalꞌyuna wäŋa latjuꞌkuŋaya, ga dharpa gulkthuna, bala metj-nherraya. Ga wäŋa ŋayi dhuḻꞌyuna garrwaryi milꞌŋuwu djäkamiwu wayaŋgu. Ga banikinꞌ ŋayi bathala nherraya wiyikaꞌwu borumgu. Ŋayŋu ŋayi yolŋunaya wayana ŋätthunana marrtjina märr waya yurru djäka ŋuriki borumgu. Ga yalala yurru ŋunhi borumdja latjuꞌyi bala waya yurru wekamana borum nhanŋu ŋuriki wäŋa-waṯaŋuwu. Maꞌ, ŋayŋu ŋayi wäŋa-waṯaŋuya marrtjina barrkuyina wäŋayi.
Ga ŋunhi ŋayi waluya galkithina borumguya gulkthunawu, ŋayŋu ŋayi ŋuriŋiya wäŋa-waṯaŋuyuya djuyꞌyunana nhanŋuway djämamina, märr ŋayi yurru marrtji ŋayŋu borum-djäkamiwu wayaŋgu buna waya yurru nhanŋuya borum mala ganaŋꞌmama beŋu gätniŋu. Ga wayatja ŋunhi yolŋuya wayay nhäŋaya ŋanya bala baṉdjana warryuna ŋayŋu baymatthunana, ŋayŋu ḏupthuna ŋanya warraŋulyina dhäparknha yana.
Ga bulu ŋayi ŋuriŋi wäŋa-waṯaŋuyu djuyꞌyuna wiripuna djämamina. Ga wayatja ŋunhi borum-djäkamiyuya wayay muḻkurrnha ŋanya djuḏulꞌyuna gurrana yana bili ga gulaŋ nhanŋu waṉdina. Ŋayŋu ŋanya waya dhawaṯmaŋayana beŋuya dhäparknha yana. Ga bulu ŋayi djuyꞌyuna wiripuna djämamina. Ga wayatja ŋunhi baymatthuna ŋanya rakunyguŋayana. Ga bulu ga bulu gurrana balanyaya maḻŋꞌthuna. Wiripunaya waya djämamina baymatthunana yana, ga wiripunaya baymatthuna rakunyguŋayana. Yo, ga waŋganynha gurrana yolŋu nhinana, gäthuꞌmiŋuna nhanŋu, ŋunhi ŋayi wirrki yana nhanŋu märr-ŋamathina. Ga bitjayana ŋayi gurrana ŋunhi bäpaꞌmiŋuya guyaŋina, ‘Ŋuli ŋarra yurru gäthuꞌmiŋunaya djuyꞌyun, wayatja yurru ŋunhi nhanŋu makmakthun bala mäkiriꞌ-witjuna nhanŋu.’
Ŋayŋu ŋayi djuyꞌyuna nhanŋuway gäthuꞌmiŋuna ŋayŋuyi. Ga wayatja ŋunhi borum-djäkamiyuya wayay nhäŋaya ŋanya, ŋayŋu waya waŋanhamina nhanŋu, ‘Way, waya nhäŋu ŋäthiyi! Dhuwayana ŋayi gäthuꞌmiŋunana djuyꞌyuna bäpaꞌmiŋuyu. Ga yalalami yurru ŋunhi bäpaꞌmiŋuya rakunydhi, ŋayŋu yurru ŋunhi ŋayina dhiyaŋuna bukmaknha nhä malanynha ŋuli ŋätthuya. Go, ŋilimu bumana rakunygumana nhanŋu gäthuꞌmiŋunaya, märr yurru ŋunhi bukmak nhä malanynha ŋilimuŋguna.’ Ŋayŋu waya mulkanana ŋanya, ga buŋaya rakunyguŋayana. Ŋayŋu waya nhanŋu rumbalya ḏupthuna warraŋulyina, yurru barrkumana.”
Ŋayŋu ŋayi Djesuya dhä-wirrkaꞌyuna ŋunhi ŋaḻapaḻminaya bitjayana, “Nhattjan nhumaya gurra guyaŋi? Nhattjana ŋayi yurru ŋuriŋi wäŋa-waṯaŋuyu yolŋuyu guyaŋa ŋunha borum-djäkaminaya wayana? Ŋunhi ŋayi yurru marrtjiya bala yana bumana rakunygumana ŋunhi borum-djäkaminaya wayana. Ŋayŋu ŋayi yurru ŋunhiya wäŋa borummiya wekama wiripuwuna yolŋuwu wayaŋgu djäkawu.
10 Bili nhuma dhuwaya marŋgimi ŋunhi ŋunha God-Waŋarrwayatja Djorraꞌŋu gurra bitjan djingaryun,
‘Waŋganydja ŋunhi guṉḏa waya djämamiyu wayay ḏupthunana bili waya yätj ḻakaŋaya.
Yurru ŋunhiya guṉḏa ŋamakuliꞌŋuna walꞌŋu, ga ŋunhiya ŋayi djalkirina.
11 Ga God-Waŋarryuya ŋayipina ŋunhi ŋätthuna ŋayŋu latjuꞌ-ḻakaŋayana.
Ga wirrkina ŋunhi maŋutji-wiḏiꞌyunamina yulŋuya!’ ”
12 Ga wayatja ŋunhi ŋaḻapaḻmiyuya dharaŋayana yana ŋunhi ŋayi Djesuyu gurrana wayana waywayuna ŋuriŋi dhäwuꞌyu. Wayatja ŋunhi ŋunhiya ŋaḻapaḻmiya balanya bitjan ŋunhi borum-djäkami waya. Ga wirrkina waya ŋunhi ŋayaŋu-yätjthinaya. Ga djälmiyina waya gurrana ŋunhi Djesuwuya mulkanhawuna, waya yurru ŋanya dharruŋguyina gärrinymama. Yurru waya gurrana ŋunhi yolŋuwu wayaŋgu biyaṉiyina, bala yana waya marrtjinana.
Yolŋuyu wayay gurrana gatjarrꞌyuna Djesuna gapmangu rrupiyawu yäku tax-ku
(Matthew 22:15-22, Luke 20:20-26)
13 Ga beŋuya dhurrwaraŋu Jew-waya ŋurru-warryunayŋuyu ḻuŋꞌmaŋaya yolŋuna wayana beŋu bala Pharisee-na yolŋuna wayana ga King Herod-ku ḻuṉḏuꞌmiŋuna wayana. Ŋayŋu waya djuyꞌyuna ŋunhi yolŋuna wayana ŋayŋu Djesuwayana mayaliꞌ-wilkthunawuna, märr ŋayi yurru be nhattjan yätj dhäruk waŋa, märr waya yurru mariwunana nhanŋu. 14 Ŋayŋu waya waŋana nhanŋu Djesuwuya bitjayana, “Marŋgikunhami, bukmak ŋanapu dhuwaya marŋgi nhuŋuya, nheya ŋuli gurra dhuwaya latjuꞌ yana djäma, ga waŋa ŋuli yuwalkkuma yana dhunupa. Ga dhunupa yana nhe ŋuli waŋganyguma nhäma yolŋuna, bili nhe ŋuli djäma rrambaŋikuma bukmakna yana yolŋuna, ŋaḻapaḻna ga yuṯana. Ga God-Waŋarrrwuya dhäruk nhe ŋuli yuwalkkuma yana marŋgikuma. Go, ḻakaŋuna ŋanapuŋgu, nhä ŋunhi dhunupaya ŋanapuŋguya Jew-wuya bäpurruꞌwu ŋanapu yurru rrupiya buku-roŋinymama Roman-buyŋuwu gapmangu yäku tax-tja,* ŋunhi waya buŋgawa ŋuriki wäŋawu ŋarakawu?”
15 Ga ŋayiya ŋunhi Djesuya marŋgithina wayaŋgu ŋayaŋuwu. Ga ŋunhi ŋayi beni bitjana waŋanha, ‘Yaka dhuwayitja latjuꞌ nhuma yurru wuŋiḻiyun wayana dhuwayi tax rrupiya,’ bitjaya, ŋunhiya ŋayi ŋayipini mariyina gärrinymanhamina Roman-gayana gapmangaya wayaŋgaya. Ga ŋunhi ŋayi beni yoranha bitjana, ‘Yuw, wuŋiḻiyuna waya dhiyaŋuya rrupiyayu,’ bitjana, ga ŋunhiya ŋayi gurra mariyina gärrinymanhami Jew-wayana yolŋuꞌ-yulŋu waya, bili yaka waya gurrana djälthina waya yurru Roman-buyŋu buŋgawayi wayaŋgu. Ŋayŋu ŋayi Djesuya bitjana waŋa, “Yaka ŋarrana waya mayaliꞌ-wilkthu. Rrupiya waya ŋarrakaya gathu ŋarra mak nhäma.”
16 Ŋayŋu waya gathana nhanukaya Djesuwayana waŋgany ŋaraka. Ga nhäŋaya ŋayi, bala waŋana bitjaya, “Yol dhuwayatja wuŋiḻi ga yäku dhiyalamiya rrupiyaŋu ŋarakaŋu?”
Ga wayatja buku-roŋinymaŋaya, “Dhuwayiya wuŋiḻi ŋayi Caesar-na ŋunhi ŋayi buŋgawana Roman-buyŋuwu gapmangu!”
17 Ŋayŋu ŋayi Djesuya bitjayana waŋana, “Gatjuy, roŋinymaŋu waya wekuŋu nhä malanynha nhanŋu ŋuriki Roman-buyŋuwu gapmangu. Ga nhä malanynha ŋunhi nhanŋu God-Waŋarrwu, biyaku bili nhanŋuya buku-roŋinymaŋu wekuŋu.”
Ga bukmakthuya ŋunhi ŋäkuyana ŋanya dhäruktja ganyimꞌthuna, bili ŋayi wayana ŋunhi buku-roŋinymaŋaya djambatjthuna dhärukthu.
Yolŋuyu wayay dhä-wirrkaꞌyuna Djesuna rakunymiwu wayaŋgu
(Matthew 22:23-33, Luke 20:27-40)
18 Ga wiripu guḻkuꞌ yolŋuꞌ-yulŋu mala yäku Sadducees marrtjina ŋunhi waya marŋgikunhawu yolŋuwu wayaŋgu, be yaka yurru yolŋu waya rakunyŋu walŋathi. Ga bitjaya waya gatjarrꞌyuna Djesuna, ŋayŋu waya waŋana bitjaya, 19 “Marŋgikunhami, dhuwaya God-Waŋarrwuya rom ŋunhi Moses-thuya wukirri, gamꞌ: Ŋunhi yurru yolŋuyu miyalknha ŋätthun, ga rakunydhiya yurru ŋayi walkurmiriw yana, bala nhanukaya guthaꞌmiŋuyuna yurru ŋunhi miyalknha ŋätthun. Ga yalalaya maṉḏaku yurru ŋunhi yothuna maḻŋꞌthun, nhanŋuna ŋuriki rakunyguna ḏarramuwu. 20 Ga nhämi dhuwayatja, gayꞌ? Guḻkuꞌ waya gurrana ŋunhi nhinanaya, seven-na wäwaꞌmanydji waya. Ga ŋayi ŋäthiyiya ŋaḻapaḻyu wäwaꞌmiŋuyu ŋätthuna miyalknha bala rakunydhinana, ga yaka ŋayi ŋuriŋi miyalkthu ŋula yothu nhanŋu gäŋaya. 21 Ŋayŋu ŋunhi malpurayuya ŋätthuna ŋunhi miyalknha yana bitjaya romgu malthuna. Ŋayŋu ŋayi ŋunhi ḏarramuya rakunydhinana, walkurmiriw yana. 22 Ga balanyana bili yana maḻŋꞌthuna bukmakku yana wayaŋgu wäwaꞌmanydjiwu. Ga bukmak waya ŋunhi romguya malthuna, ga bukmakthu waya ŋunhi ŋätthuna ŋunhiyi miyalknha. Ga bukmak yana waya rakunydhina yothumiriw yana. Ga dhä-dhuḏitjnha ŋayina ŋunhi miyalknha rakunydhina.
23 Ga dhiyakuna ŋanapu yurru nhunaya dhuwaya dhä-wirrkaꞌyun, gayꞌ: Ŋunhi buwaḻꞌyu God-Waŋarryu yolŋunaya wayana walŋakuŋu rakunyŋuya ŋunhaya djiwarrꞌŋuya, ga ŋunhi bitjaya waya wäwaꞌmanydji waya ga ŋunhiyi miyalk beŋu rakunyŋuyu walŋathi, ga yolkuna ŋayi yurru ŋunhi miyalktja, bili bukmakkaya yana ŋayi wayaŋgaya nhinanaya?”
24 Ga ŋayi Djesuya waŋana bitjayana, “Bukmak yana nhuma dhuwaya djarrpiꞌmi. Yaka yana nhuma dhuwaya God-Waŋarrwuya dhärukku yuwalktja marŋgi, ga yaka nhuma marŋgi nhanŋu ganydjarrwu.
25 Ga ŋunhi ŋuli yolŋu waya walŋathi rakunyŋuyu, ŋunhiya waya buwaḻꞌyu balanyana bitjan God-Waŋarrwuna dhäwuꞌmina mala, djiwarrꞌwuynha yolŋu waya. Wayatja yurru ŋunhi yakana ŋätthunmi ŋunhayatja. Bukmaktja yolŋu waya ŋunhayatja djiwarrꞌŋuya buwaḻꞌyu waŋganynha mala. Yakana buwaḻꞌyu ŋunhi yolŋuyu wayay dhawuꞌ nherruyu miyalknha ga bulu ŋätthunmi. 26 Nhumaya gurra dhuwaya bitjan guyaŋa yana beni yaka yolŋu waya yurru walŋathi rakunyŋuyu. Guyaŋi waya ŋunhi dhäwuꞌ Moses-kalaŋuwuy ŋunha God-Waŋarrwaya dhuyuŋu djorraꞌŋu: ŋunhi ŋayi nhäŋaya gurtha dharpayi, ga God-Waŋarr gurrana waŋana nhanukaya bitjaya, ‘Ŋarraya dhuwaya God-Waŋarr wayaŋgu Abraham-gu, Isaac-ku ga Jacob-ku.’ 27 Yaka ŋayi God-Waŋarr rakunymiwu yurru ŋayi God-Waŋarrya ŋuruku walŋamiwu yolŋuwu wayaŋgu. Bili waya gurra nhina walŋana ŋunha God-Waŋarrwayana, yaka waya rakunymi. Bili walŋami yolŋu waya ŋuli gurra God-Waŋarrwu buku-ŋalꞌyun, yaka rakunymi. Ŋunhi nhuma gurra guyana ŋunhi yolŋu waya yaka bulu ŋuli walŋathi, ga guyaŋinyawuyya nhumaŋguŋu djarrpiꞌna wirrkina.”
Märr-ŋamathi God-Waŋarrwu ga märr-ŋamathi yolŋuwu
(Matthew 22:34-40, Luke 10:25-28)
28 Ga ŋunhaya gurrana nhinana waŋgany rom-marŋgikunhami yolŋu, mäkiriꞌ-witjuna ŋayi gurrana Djesuwu. Ga bitjaya ŋayi gurrana ŋunhi guyaŋinaya: ŋunhi ŋayi Djesuyuya latjuꞌna yana wayaŋgu dhäruktja buku-roŋinymaŋaya Sadducees-kuya wayaŋgu. Ŋayŋu ŋayi ŋäŋꞌthuna ŋanya Djesuna bitjayana, “Nhä dhuwaya ŋurruŋuya wirrkiya walꞌŋu God-Waŋarrwu Rom?”
29 Ga ŋayi Djesuya buku-roŋinymaŋaya bitjayana, “Dhuwanna ŋunhi ŋurruŋuya walꞌŋu rom ŋunha God-Waŋarrwayatja djorraꞌŋu gurra ḻakama bitjan gamꞌ,
‘Ŋäkuya waya latjuꞌkuŋu, nhumaya Israel-puyŋuyu yolŋuyu wayay!
God-Waŋarr yana dhuwaya ŋayipi ŋurruŋuya buŋgawa ŋilimuŋgu,
Yaka gurra dhuwaya wiripu yolŋu nhina balanya bitjan ŋayi.
Ga nhanŋuway yana ŋilimu yurru ŋunhi mäkiriꞌ-witjundja!
30 Ga märr-ŋamathi yurru dhuwaya dhiyaku God-Waŋarrwuya wirrki yana, yaka ganga.
Ŋuruŋuna ŋayŋu märr-ŋamathi nhanŋu djinawaꞌyuna ŋayaŋuyu,
ga bukmakthu yana nhokaya märryu, ga djälyu, ga guyaŋinyayu.
Ga märr-ŋamathi God-Waŋarrwu bukmakthu yana nhokaya ganydjarryu, bitjan nhe ŋuli ganydjarr-waŋa ŋula djämawu.’
31 Ga dhuwaya ŋayi ŋunhi wiripuya rom balanya bili bitjan ŋunha ŋurruŋu rom, dhuwanna gamꞌ:
‘Gatjuy, märr-ŋamathina ŋunha wiripuwuya yolŋuwu bitjan nhe ŋuli märr-ŋamathi nhuŋuway nhe.’
Dhuwanna ŋunhi bulalꞌnha rom maṉḏana walꞌŋu ŋurruŋuya.”
32 Ŋayŋu ŋayi ŋunhi rom-marŋgikunhamiya yolŋu bitjayana waŋana, “Yuwalk dhuwayiya! God-Waŋarr yana dhuwaya ŋayipi ŋilimuŋgu ŋurruŋu buŋgawa. Dhunupa yana nhe dhuwaya bitjaya waŋana ŋunhi ‘Bäyŋuna dhuwaya ŋula wiripu God-Waŋarr,... ŋayipina yana waŋganynha, ga ḻinyguna!’ 33 Dhika ŋilimu yurru gurra latjuꞌkuma yana nhanŋu God-Waŋarrwuya märr-ŋamathi, yaka gaŋga. Yuwalkkuma yana ŋilimu yurru gurra nhanŋu märr-ŋamathi bukmakthu ŋilimuŋgaya ŋayaŋuyu, ga märryu, ga djälyu, ga guyaŋinyayu, ga ganydjarryu. Ga bitjana bili ŋilimu yurru gurra ŋunhi wiripuwu yolŋuwu märr-ŋamathi, bitjan ŋilimu ŋuli ŋilimuŋguway märr-ŋamathi. Dhuwayina ŋunhi rom maṉḏana ŋurruŋuya ŋilimuŋgu. Yo, dhiyaŋuya djuḻkmama gurra romdhu dhuwaya ŋunhi wiripunaya malana romnha, balanya bitjan mundhurr-wekanaminaya romnha.”
34 Ga ŋunhi ŋayi Djesuyu ŋanya balanyawuya ŋäkuya, ŋunhi ŋayi ḏarramu djambatjthuna dhärukthu waŋana, bala ŋayi Djesuya bitjayana nhanŋu buku-roŋinymaŋaya, “Ḻinyguna nhe dhuwaya dharaŋayana, dhuwaya nhe gurra guyaŋina nhe yurru God-Waŋarrnhana buŋgawakuma nhokalaŋuwu walŋawu.”
Ga yaka ŋunhi buluya ŋula yolŋu waya waŋana nhanŋu, bili yakana yurru ŋula yolthu ŋanya dhäruk djuḻkmama Djesuna.
Maŋutji-ḻakanhawuy yolŋu dhuwaya King David-kaya yarraṯaŋu, yurru ŋayi ŋunhi buŋgawa yulŋuya nhanŋu Davidkuya
(Matthew 22:41-46, Luke 20:41-44)
35 Ga balanyamiyu ŋayi gurrana Djesuyu baḏak wayana marŋgikuŋaya yolŋuna wayana ŋunhaya God-Waŋarrwaya Dhuyuŋu Buṉbuŋu. Ga bitjaya ŋayi ḻakaŋaya, “Bili nhuma marŋgi dhuwaya ŋunhi David-tja gurrana nhinana be wala bamanꞌ ŋäthiyi yana. Ga wayatja gurrana nhumaŋgaya rom-marŋgikunhamiyuya ḻakaŋaya, ŋunhi God-Waŋarrwuna Maŋutji-ḻakanhawuynha buwaḻꞌyu maḻŋꞌthu nhanukayana David-kaya yarraṯaŋu. 36 Yo, ŋäthiyi ŋayi ŋunhi God-Waŋarrwu Dhuyu Birrimbirryu dhäruk-wekaŋaya David-kaya dhäwuꞌwu wukirriwu bitjaya:
God-Waŋarr waŋana ŋarrakalaŋuwaya buŋgawawaya bitjaya,
‘Go! Lili marrtji, ga dhiya nhini ŋarrakayana dhunupaꞌŋuna galiꞌŋu, märr nheya yurru ŋunhi galkina ŋarrakayana,
ga bäythi ŋarra yurru miriŋuna nhuŋu gälkinymama, bala nhe yurru gurra ḻuku-ŋalꞌyuna wayaŋgaya.’
37a Ga ŋanyanaya ŋunhi Maŋutji-ḻakanhawuynhaya yolŋuna ŋayi David-thuya gurrana buŋgawa ḻakaŋaya. Ga nhäkuna ŋayi be David-kayatja yarraṯaŋu buŋgawaꞌmiŋu nhanŋuya be David-kuya?”
Nhäŋu ga mala-djarrꞌyu rom-marŋgikunhaminaya yolŋuna wayana: Yaka marrtji wawu
(Matthew 23:1-36, Luke 20:45-47)
37b Ga guḻkuꞌyu gurrana ŋunhi yolŋuyu wayay ŋäkuya ŋanya Djesuna dhäruk, ga märr-ŋamathina waya nhanŋu wirrkina yana. 38 Ga baḏak ŋayi gurrana ŋunhi Djesuyu marŋgikuŋaya yolŋuna wayana, ŋayŋu ŋayi bitjayana waŋana, “Wäy, djäka waya ŋe, ŋurukuya rom marŋgikunhamiwuya wayaŋgu! Dhuwaya waya ŋuli gurra bathalakunhami, ga girriꞌya waya ŋuli nherraṉ wiyinꞌna be wirrkina, märr yurru yolŋuyu wayay nhäma wayana ŋayŋu wokthuna wayaŋgu ga bitjana waŋa, ‘Yo, nhämi way yolŋu,’ bitjana, ŋunhi waya ŋuli gärulyiya marrtji. 39 Ga ŋunhi waya ŋuli biryayi buṉbuyi marrtji buku-ŋalꞌyunawuya, wo ŋathamiyi wäŋayi, waya ŋuli latjuꞌwuna yana nhinanhamiwu ḻarruma, märr yurru gurra yolŋuyu wayay nhäma wayana ŋunhima. 40 Yurru waya ŋunhi ŋuli bawaꞌ-wekama ŋunha ŋurruwuyknha miyalknha wayana bala marrtji manaŋina buṉbu mala wayaŋgu. Ga dhurrwaraŋu beŋuyu bala waya ŋuli marrtji biryamiyina buṉbuyi bala ŋuli buku-ŋalꞌyuna, djakaꞌ-wiyinꞌna be, märr yurru yolŋuyu wayay wayana latjuꞌ-ḻakama. Yurru ŋayiya ŋuli wayana ŋunhi God-Waŋarryuya wirrkina yana dhä-ḏirꞌyu yätjpuya.”
Gurrupuruŋuyu miyalkthu warrpam wekaŋaya rrupiya God-Waŋarrwuna
(Luke 21:1-4)
41 Ga beŋuya dhurrwaraŋu, ŋayi gurrana Djesu nhinana gumurr ŋayŋuna ŋunhi wanhami gurrana banikinꞌ rrupiyawuy djingaryuna ŋunhaya ŋunhi God-Waŋarrwaya Dhuyuŋu Buṉbuŋu. Ga nhäŋaya ŋayi gurrana yolŋuna wayana wiripuna ga wiripuna waya marrtjina rrupiya rarrꞌyuna balayi rupaꞌyi. Ga ḻukunydjaꞌyu yolŋuyu wayay marrtjina rarrꞌyuna bathala rrupiya. 42 Ga bulu ŋunhi gurrupuruŋunha miyalk marrtjina, ga gathaya ŋayi ŋunhi bulalꞌ yutjuwaḻaꞌ ŋaraka rrupiya, bäyŋuna bathala.
43 Ŋayŋu ŋayi Djesuya wäthunana nhanukalaŋuwu guyurrꞌmiŋuwu wayaŋgu bitjaya, “Dhuwaya ŋarra yurru dhunupa nhumaŋgu ḻakamaya: Dhiyaŋuya gayꞌ miyalkthu wekaŋaya warrpamꞌthuna, djuḻkmaŋayana gurrana ŋunha bukmaknha ḻukunydjaꞌna yolŋuna wayana mundhurr-wekanhawuy. 44 Dhiyaŋuya ḻukunydjaꞌyu yolŋuyu wayay guyaŋina yana beni guḻkuꞌ wekaŋaya. Ga ŋunha wäŋaŋu wayaŋgaya gurra guḻkuꞌ yana rrupiya gandawꞌyun. Ga ŋayiya dhiyaŋuya miyalkthu warrpamnha wekaŋaya, yakana ŋula djuḻuḻꞌmaŋaya rrupiya nhanŋuwaya ŋayi ŋathawu.”
12:1 Isaiah 5:1-2 12:11 Psalms 118:22-23 * 12:14 Rawumbuywu yolŋuwu wayaŋgu bathala buŋgawa yäku “Caesar”. 12:18 Acts 23:8 12:19 Deuteronomy 25:5 12:26 Exodus 3:6 12:30 Deuteronomy 6:4-5 12:31 Leviticus 19:18 12:32 Deuteronomy 4:35 12:33 Hosea 6:6 12:34 Luke 10:25-28 12:36 Psalms 110:1