7
Etiyɛni ta waajuri
1 Sarakalasebagaw kuntigiba* ka Etiyɛni ɲininka ko: «Mɔgɔw ka min fɔ, yala a kɛra ten?»
2 Etiyɛni k’a jaabi ko: «Ne faw, ani ne balemaw, aw ye lamɛnni kɛ! Nɔɔrɔtigi Ala ka a yɛrɛ yira an bɛmacɛ Iburahima ra, k’a to Mesopotami jamana ra, sani a ye taga sigi Karan mara ra.
3 A k’a fɔ Iburahima ye ko: ‹Bɔ i ta jamana ra, ani i ta gbamɔgɔw cɛ ra. Ne bɛna jamana min yira i ra, i ye taga o yɔrɔ ra.›
4 Ayiwa, Iburahima wurira ka bɔ Kalidekaw ta mara ra, ka taga sigi Karan mara ra. A facɛ sara tuma min na, Ala k’a labɔ Karan; an bɛ jamana min na yan bi, a nana sigi o ra.
5 Nka Ala tun ma yɔrɔ si di a ma nin jamana kɔnɔ k’a kɛ a ta ye, hali senlayɔrɔ. Nka Ala ka layiri ta a ye ko nin jamana bɛna kɛ a denw ta ye ale kɔ fɛ, k’a sɔrɔ den tun tɛ Iburahima yɛrɛ fɛ o wagati ra.
6 Ala k’a fɔ a ye ko: ‹I ta duruja bɛna taga to lonanya ra jamana wɛrɛ ra. O jamana mɔgɔw bɛna o bla jɔnya ra ka o tɔɔrɔ fɔ san kɛmɛ naani.
7 Nka o bɛna kɛ siya min ta jɔnw ye, ne yɛrɛ le bɛna kiti ben o siya mɔgɔw kan. O kɔ fɛ, o bɛna bɔ ka na Ala bato nin yɔrɔ ra yan.›
8 O kɔ, Ala ka kɛnɛsigiri yira Iburahima ra, ka o kɛ ale ni Iburahima ta jɛnɲɔgɔnya tagamasiyɛn ye. O kosɔn Iburahima nana Isiyaka sɔrɔ minkɛ, a ka a kɛnɛsigi a worolon tere seeginan. Isiyaka nana Yakuba sɔrɔ, ale fana ka o kɛnɛsigi. Yakuba ka an bɛmacɛ tan ni fla sɔrɔ, ale fana ka olugu kɛnɛsigi.
9 «An bɛmacɛ Yusufu ɲangboya ka an bɛma tɔw sɔrɔ; o k’a fiyeere mɔgɔ dɔw ma, olugu tagara ni a ye Misiran.
10 Nka Ala tora Yusufu fɛ ka a bɔsi o tɔɔrɔw bɛɛ ma. Ala ka hakiritigiya di a ma k’a ko diya Farawona ye, Misiran masacɛ. Farawona k’a sigi Misiran jamana kuntigiya ra, k’a kɛ masaso ɲamɔgɔ ye.
11 O wagatiw ra kɔngɔba benna Misiran jamana bɛɛ kan, ani Kanaana* jamana bɛɛ. Sɛgɛ tun bonyara kosɛbɛ. An bɛmaw tun tɛ foyi sɔrɔra k’a domu.
12 «Ayiwa, Yakuba nana a mɛn ko domuni bɛ sɔrɔra Misiran. A ka an bɛmaw ci ko o ye taga siman dɔ san; o kɛra a siɲaga fɔlɔ ye.
13 A siɲaga flanan na, Yusufu k’a yɛrɛ yira a balemaw ra. O wagati le ra masacɛ Farawona sɔrɔra ka Yusufu bɔyɔrɔ lɔn.
14 O kɔ, Yusufu ka mɔgɔ dɔw ci ka taga a facɛ ni a somɔgɔw bɛɛ ta ka na ni o ye. O tun bɛ mɔgɔ biwolonfla ni looru.
15 Yakuba tagara o cogo le ra Misiran. A tora Misiran fɔ ka na sa; an bɛmaw bɛɛ nana sa fana.
16 O sara minkɛ, Iburahima tun ka kaburu min san Hamɔri dencɛw fɛ Sikɛmu, o nana ni o ye ka na o suw don o yɔrɔ ra.
17 «Ayiwa, i n’a fɔ Ala tun ka layiri min ta Iburahima ye, o kɛwagati tun bɛ surunyara; an ta siya bonyara, o cayara Misiran jamana ra.
18 O wagati le ra masacɛ dɔ wɛrɛ nana sigi Misiran jamana kunna; ale tun ma dɔ lɔn Yusufu ta ko ra.
19 O masacɛ ka an ta siyamɔgɔw janfa ni ceguya ye, ka an bɛmaw tɔɔrɔ; a tun bɛ o jagboya k’a to o ye o ta denw to kɛnɛ ma, janko denw ye faga.
20 O wagati le ra cira Musa worora. A tun cɛ ka ɲi kosɛbɛ, k’a ko diya Ala yɛrɛ ye. A facɛ ni a bamuso k’a dogo k’a lamɔ bon kɔnɔ fɔ karo saba.
21 O kɔ, o k’a bla kɛnɛ ma fana; nka Farawona denmuso nana a ye, a ka a ta ka taga a lamɔ, k’a kɛ i ko a yɛrɛ dencɛ.
22 O cogo ra, Musa karanna Misirankaw ta lɔnniya bɛɛ ra. Baraka tun bɛ a ta kumaw, ani a ta kɛwalew bɛɛ ra.
23 «Musa si nana san binaani sɔrɔ wagati min na, a k’a latigɛ ko a bɛ taga a balema Izirayɛlimɔgɔw flɛ.
24 A tagara a ye ko Misirankacɛ dɔ bɛ a balema dɔ bugɔra. Musa ka a balemacɛ dɛmɛ ka Misirankacɛ bugɔ k’a faga ka a balemacɛ dimibɔ.
25 A tun bɛ Musa hakiri ra ko o cogo ra a balemaw bɛna a faamu ko Ala bɛna o kisi ale sababu le ra; nka a balemaw ma o faamu.
26 O dugusagbɛ Musa tagara a balema dɔw sɔrɔ kɛrɛra. A ko a bɛ olugu sorona o ye bɛn kelen ma; a ko: ‹Aw ye ɲɔgɔn balemaw le ye; mun kosɔn aw bɛ ɲɔgɔn kɛrɛ?›
27 Nka min tun bɛ a tɔɲɔgɔn bugɔra, ale ka Musa mafiyɛnya, k’a fɔ ko: ‹Jɔn le ka ele sigi anw kunna ka i kɛ anw ta kititigɛbaga ye?
28 Kɔni i t’a fɛ ka ne faga le fana i n’a fɔ i ka Misirankacɛ faga cogo min na kunu?›
29 Cɛ ka o kuma fɔ minkɛ, Musa borira ka taga to fɔ Madiyan jamana ra. A ka dencɛ fla sɔrɔ o yɔrɔ ra.
30 «San binaani tɛmɛnin kɔ, ka Musa to kongokolon kɔnɔ Sinayi kuru kɛrɛ fɛ, mɛlɛkɛ dɔ ka a yɛrɛ yira a ra yiritunin tasumaman dɔ ra.
31 Musa ka o ye minkɛ, o ko ka a kɔnɔnɔban. A gbarara ko a b’a flɛ ka ɲa minkɛ, Matigi Ala kumana a fɛ k’a fɔ a ye ko:
32 ‹Ne le ye i bɛmaw ta Ala ye, Iburahima, ani Isiyaka, ani Yakuba ta Ala.› Musa siranna fɔ a bɛ yɛrɛyɛrɛ, a ma sɔn ka a ɲa kɔrɔta k’a flɛ tuun.
33 O kɔ, Matigi Ala ko Musa ma ko: ‹I ta sanbara bɔ i sen na, sabu i lɔnin bɛ yɔrɔ min na nin ye, o ye yɔrɔ saninman le ye.›
34 Ala k’a fɔ a ye tuun ko: ‹Ne ta mɔgɔw tɔɔrɔnin bɛ cogo min na Misiran, ne ka o ye, ne ka o ŋunakan mɛn fana. Ne jigira ka na o kisi ka bɔ jɔnya ra. Na, sisan ne bɛ i ci ka taga Misiran.›
35 «Ayiwa, Izirayɛlimɔgɔw tun banna o Musa min na k’a fiyɛnya ko: ‹Jɔn le ka ele sigi anw kunna ka i kɛ anw ta kititigɛbaga ye,› Ala nana o Musa le ci k’a kɛ o kuntigi ye, ani ka o kisi ka bɔ Misiran jɔnya ra mɛlɛkɛ sababu ra, mɛlɛkɛ min tun ka a yɛrɛ yira a ra yiritunin tasumaman ra.
36 Ale Musa kelen le ka o labɔ Misiran jɔnya ra, ka tagamasiyɛnw ni kabakow kɛ Misiran jamana kɔnɔ, ani o tɛmɛtɔ Kɔgɔjiwulen cɛ ma, ani kongo kɔnɔ ka se fɔ san binaani.
37 O Musa kelen le k’a fɔ fana Izirayɛlimɔgɔw ye ko: ‹Ala bɛna cira dɔ lana aw fɛ ka bɔ aw yɛrɛ balemaw cɛ ra, i n’a fɔ ne.›
38 Ala ka kuma barakamanw fɔ ale Musa le ye k’a lase an bɛmaw ma; o wagati ra mɔgɔw lajɛnnin tun bɛ kongo kɔnɔ, mɛlɛkɛ tun bɛ kumana ale ni an bɛmaw fɛ Sinayi kuru kan.
39 «Nka an bɛmaw ma sɔn a ta kuma ma, o banna a ra, ka o hakiri yɛlɛma Misiran ta fɛnw fɛ;
40 o k’a fɔ Haruna ye ko: ‹Batofɛn dɔw lalaga an ye, minw bɛna bla an ɲa ka taga; sabu nin Musa min ka an labɔ Misiran jamana ra, an tɛ a yera, an ma o lɔn fɛn min k’a sɔrɔ.›
41 O cogo ra o ka misiden dɔ bisigiya lalaga, ka saraka bɔ o batofɛn ye, ka ɲagari o yɛrɛ boro ta fɛn lalaganin kosɔn.
42 Nka Ala dimina o kɔrɔ ka a kɔ di o ma, k’a to o ye tere ni karo ni lolow bato, i n’a fɔ a sɛbɛra ciraw ta kitabuw ra cogo min na ko:
‹Aw Izirayɛlimɔgɔw, aw bɛ miiri ko aw ka bɛgan sarakaw
ni saraka tɔ minw bɛɛ bɔ kongokolon kɔnɔ san binaani kɔnɔ,
ko aw ka o bɔ ne le ye wa?
43 Aw ma o sarakaw bɔ ne ye dɛ,
nka aw ta jo min tɔgɔ ye ko Molɔki, aw ka o ta fanibon le ta,
ani lolo min tɔgɔ ye ko Refan, aw ka olugu bisigiya le lalaga ka o bato.
O le kosɔn ne bɛna aw bla ka taga fɔ Babilɔni kɔ fɛ.›
44 «Ayiwa, ka an bɛmaw to kongokolon kɔnɔ, jɛnɲɔgɔnya kɛsu ta fanibon tun bɛ o boro; Musa tun ka o lalaga i n’a fɔ a tun fɔra a ye cogo min na, ko Ala ka min yira a ra, a ye a lalaga ka kaɲa ni o ye.
45 O kɔ fɛ an bɛmaw nana o fanibon di o ta denw ma. Yosuwe le kɛra olugu ɲamɔgɔ ye ka taga ni o fanibon ye siya wɛrɛw ta jamana ra; Ala tun ka o siyaw gbɛn ka bɔ o ta jamana ra, k’a di Izirayɛlimɔgɔw ma. Fanibon tora o fɛ fɔ ka na se Dawuda ta wagati ma.
46 Dawuda ka nɛɛma sɔrɔ Ala fɛ fɔ a ka Ala daari ko a y’a to ale ye bon dɔ lɔ Yakuba ta Ala ye.
47 Nka Dawuda dencɛ Sulemani le nana kɛ o bon lɔbaga ye.
48 «O bɛɛ n’a ta, mɔgɔ boro ka bon min lɔ, Ala Kɔrɔtaninba tɛ sigi o kɔnɔ; i n’a fɔ cira k’a fɔ cogo min na ko:
49 ‹Sankolo ye ne ta masasiginan ye,
dugukolo ye ne senblayɔrɔ ye;
aw bɛ se ka bon juman le lɔ ne ye,
walama yɔrɔ juman le bɛ yi tuun,
min bɛ se ka kɛ ne laganfiyayɔrɔ ye?
50 Ne le ma o fɛnw bɛɛ dan ni ne ta sebagaya ye wa?›
51 «Ayiwa, aw mɔgɔ murutininw, mɔgɔ jusukungbɛlɛnw, ani mɔgɔ torokungbɛlɛnw, aw bɛ Nin Saninman* sɔsɔ tuma bɛɛ, aw ni aw bɛmaw bɛɛ ka kan.
52 Cira juman le bɛ yi, aw bɛmaw ma min tɔɔrɔ? Minw ka Ala ta mɔgɔ terennin nako kibaro fɔ, aw ka olugu faga. Sisan aw nana o mɔgɔ terennin fana janfa k’a faga.
53 Aw le tun ka Ala ta sariyaw* sɔrɔ mɛlɛkɛw sababu ra, o bɛɛ n’a ta, aw ma sɔn ka tagama o sariyaw kan.»
Etiyɛni fagacogo
54 Yahudiyaw ka o kumaw mɛn minkɛ, o dimina fɔ o bɛ o ɲin ɲimi Etiyɛni kama.
55 Nka Etiyɛni fanin Nin Saninman* na, a k’a ɲa lɔ sankolo ra ka Ala nɔɔrɔ ye, ka Yesu lɔnin ye Ala kininboroyanfan fɛ.
56 A ko: «Ne ɲa bɛ sankolo dayɛlɛnin na, Min kɛra Adamaden ye*, ne ɲa bɛ o lɔnin na Ala kininboroyanfan fɛ.»
57 Kabini Etiyɛni ka o fɔ, mɔgɔw ka kulekanba ci, ka o torow datugu; o kɔ, o bɛɛ girinna ka na ton Etiyɛni kan,
58 k’a mina k’a sama ka taga ni a ye dugu kɔ fɛ, ka taga a bon ni kabakuru ye k’a faga. A fagabagaw tun ka o ta deregew bɔ ka o bla kanbelen dɔ kɔrɔ, min tɔgɔ tun ye ko Sɔli.
59 Wagati min na o tun bɛ Etiyɛni bonna ni kabakuru ye, a ka Ala daari, ko: «Matigi Yesu, ne nin mina.»
60 O kɔ, a ka a kinbiri gban ka pɛrɛn k’a fɔ ko: «Matigi, i kana nin jurumun jate o kun.» Etiyɛni ka o fɔ minkɛ, a sara.