28
Ala kanminari tɔnɔ ye dugawu ye
1 Ayiwa, ni aw ka Matigi Ala, aw ta Ala kan mina kosɛbɛ, ani ne bɛ a ta kuma minw fɔra aw ye bi, ni aw ka o bɛɛ sira tagama ka ɲa, o tuma Matigi Ala, aw ta Ala bɛna aw ta siya kɔrɔta ka tɛmɛ dugukolo siya tɔw bɛɛ kan pewu.
2 Ni aw kɔni ka Matigi Ala, aw ta Ala kan mina, nin dugawuw bɛɛ bɛna jigi aw kan ka tugu aw kɔ yɔrɔ bɛɛ.
3 Ala bɛna baraka don aw ra duguw kɔnɔ,
ka baraka don aw ra kongow ra.
4 A bɛna baraka don aw ra ka aw ta denw caya,
ka baraka don aw ra ka aw ta simanw fana ɲa;
a bɛna baraka don aw ta bɛganw na:
misiw, ani sagaw, ani baw,
k’a to o ye bugu.
5 A bɛna baraka don aw ra ka aw ta segiw fa siman na,
ka aw ta domuni caya.
6 A bɛna baraka don aw ra aw tagatɔ,
ka baraka don aw ra aw sekɔtɔ.
7 Aw jugu minw bɛna wuri aw kama, Matigi Ala bɛna a to aw ye se sɔrɔ olugu bɛɛ kan. O bɛna jɛn ka na aw kama sira kelen le fɛ, nka o bɛna bori aw ɲa ka yɛrɛgɛ ka taga sira wolonfla fɛ.
8 Matigi Ala bɛna baraka lajigi aw kan, ka aw ta bondow fa, ka aw bororabaaraw bɛɛ ɲa. A bɛna jamana min di aw ma, a bɛna baraka don aw ra o jamana ra.
9 Ni aw ka Matigi Ala, aw ta Ala ta kumaw lamɛn, ani a ka sira min yira aw ra, ni aw ka o sira tagama, a bɛna aw kɛ a ta siya saninman ye, i n’a fɔ a karira aw ye cogo min na.
10 Ni o kɛra, dugukolo siya tɔw bɛɛ bɛna a ye ko aw ye Matigi Ala ta mɔgɔw le ye. O bɛna siran aw ɲa.
11 Matigi Ala karira ka layiri ta aw bɛmaw ye ko a bɛna jamana min di aw ma, a bɛna aw borofɛnw ɲa ka o caya o jamana ra. A bɛna den caman di aw ma, ka aw ta bɛganw caya, ka aw ta simanw ɲa kosɛbɛ.
12 Matigi Ala bɛna a ta sanjiɲuman bɔyɔrɔw dayɛlɛ sankolo ra aw ye, ka sanji ben dugukolo kan a wagati ra; aw bɛna baara o baara kɛ, a bɛna baraka don o bɛɛ ra. Aw bɛna juru don jamana caman na, nka aw tɛna juru ta mɔgɔ si fɛ.
13 Matigi Ala bɛna aw le bla siya tɔw ɲa fɛ; aw tɛna kɛ kɔ fɛ ka ye. Aw bɛna kɛ tɔw kunna tuma bɛɛ, aw tɛna kɛ o jukɔrɔ fiyewu. Nka ne bɛ Matigi Ala, aw ta Ala ta kuma minw fɔ aw ye bi, aw ka kan ka o lamɛn, ka o sira tagama ka ɲa kosɛbɛ.
14 Ne bɛ ci minw bɛɛ fɔ aw ye bi, aw man kan ka mabɔ o ra ka taga aw kininboro fɛ walama ka taga aw numanboro fɛ, ka tugu batofɛn wɛrɛw kɔ, ka olugu bato.
Ala kanblari tɔnɔ ye danga ye
15 Nka ni aw ma Matigi Ala, aw ta Ala kan lamɛn, ani ne bɛ a ta kuma ni a ta sariya minw bɛɛ fɔra aw ye bi, ni aw ma o sira tagama ka ɲa kosɛbɛ, o tuma danga ko minw bɛɛ bɛna se aw ma ka aw mina, o flɛ nin ye:
16 Ala bɛna aw danga duguw kɔnɔ,
ka aw danga kongow ra.
17 A bɛna aw danga, ka aw ta segiw lakolon to,
ka aw domunintanya.
18 A bɛna aw danga ka aw kɛ densɔrɔbariw ye,
ka aw danga, k’a to aw ta siman kana ɲa;
a bɛna aw danga, k’a to aw ta bɛganw,
misiw, ani sagaw, ani baw,
o si kana bugu.
19 A bɛna aw danga aw tagatɔ,
ka aw danga aw sekɔtɔ.
20 Matigi Ala bɛna danga ben aw kan, ka kɔnɔnɔfiri ni gbɛlɛyabaw la aw kan aw ta kokɛtaw bɛɛ ra, fɔ ka taga aw halaki, ka aw bɛɛ ban yɔrɔnin kelen na, sabu aw ta kɛwalejuguw kosɔn, aw bɔra Matigi Ala kɔ.
21 Aw bɛna taga don jamana min na k’a mina, Matigi Ala bɛna banajuguw bla aw ra o jamana ra, fɔ ka taga aw halaki ka aw ban.
22 O banajuguba bɛna aw fasa, ka kɛ farigban ye aw ra, ka aw fari funufunu, ka aw fari jɛnijɛni. Ja ni simancɛnbana dɔw fana bɛna aw ta simanw bɛɛ cɛn. Bana bɛna aw tɔɔrɔ fɔ ka taga aw halaki ka ban.
23 Sankolo bɛna ja aw kunna i ko siranɛgɛ, ka dugukolo ja aw sen kɔrɔ i ko nɛgɛ.
24 Matigi Ala bɛna aw ta jamana sanji kɛ gbangban ni buguri le ye. O le bɛna jigi aw kan ka bɔ san fɛ, fɔ ka taga aw halaki.
25 Matigi Ala bɛna a to aw juguw ye se aw ra. Aw bɛna jɛn ka taga o kama sira kelen fɛ; nka aw bɛna bori o ɲa ka yɛrɛgɛ ka taga sira wolonfla le fɛ. Ni dugukolo siyaw nana aw ta cogo ye, o bɛɛ ja bɛna tigɛ.
26 Aw suw le bɛna kɛ kɔnɔw ni waraw bɛɛ ta baro ye; mɔgɔ si tɛna o gbɛn aw ra.
27 Matigi Ala bɛna Misirankaw ta sumuniw ɲɔgɔn bla aw ra, ani koko, ani sɔninya, ani kaba min tɛ se ka kɛnɛya.
28 A bɛna kunkolowuri bla aw ra; a bɛna aw ɲa fiyen, ka hakiriɲagami bla aw ra.
29 Teregban fɛ, aw bɛna mɔmɔri le kɛ, i ko fiyentɔw b’a kɛ cogo min na. Ni aw ka ko o ko kɛ, o si tɛna ɲa. Lon o lon, o bɛna aw tɔɲɔ, ka aw borofɛnw bɛɛ cɛ; mɔgɔ si tɛna sɔrɔ ka aw bɔ aw juguw boro.
30 Aw bɛna muso dɔ mamina, nka cɛ wɛrɛ bɛna jɛn ni a ye. Aw bɛna bonkura lɔ, nka aw tɛna si a kɔnɔ. Aw bɛna rɛzɛnforo sɛnɛ, nka aw tɛna a den diyabɔ.
31 O bɛna aw ta misiw mina ka o kannatigɛ aw yɛrɛ ɲa na, nka aw tɛna a sogo dɔ sɔrɔ k’a domu. O bɛna aw ta faliw mina aw yɛrɛ ɲa na ka taga ni o ye, o fana tɛna o sekɔ aw ma tuun. Aw ta sagaw bɛna mina ka di aw juguw ma; mɔgɔ si tɛna sɔrɔ ka o bɔ o boro.
32 O bɛna aw dencɛw ni aw denmusow mina ka taga o di jamana wɛrɛ mɔgɔw ma. Aw bɛna to ka o ɲanaflɛ lon o lon, fɔ ka taga aw ɲadenw sɛgɛ flɛri ra, nka se tɛna kɛ aw ye ka foyi kɛ.
33 Aw ma siya minw lɔn, olugu le bɛna aw ta dugukolo siman domu, ka aw ta baara tɔnɔ domu. O bɛna aw tɔɲɔ le lon o lon, ka aw minako juguya kosɛbɛ.
34 Aw ɲa bɛna ko minw ye, o laban bɛna aw kɛ fatɔw ye.
35 Matigi Ala bɛna jorijugu dɔw bla aw ra, jori minw tɛ se ka kɛnɛya. A bɛ damina aw kinbirikunw ni aw wotow ra, ka yɛrɛgɛ aw fari bɛɛ ra, k’a ta aw sentɛgɛ ra, ka taga a bla fɔ aw kuncɛ ra.
36 Aw ka aw ta masacɛ min sigi, Matigi Ala bɛna aw ni o masacɛ bɛɛ lataga siya dɔ wɛrɛ ta jamana ra, aw ni aw bɛmaw si ma siya min lɔn. Aw bɛna ala wɛrɛw bato o yɔrɔ ra, ala minw tɛ foyi ye ni yiri ni kabakuru tɛ.
37 Matigi Ala bɛna aw lataga siya minw bɛɛ ta jamana ra, olugu bɛna kaba aw ra; o bɛna aw tɔgɔ don o ta zanaw ra, ka yɛrɛko aw ma.
38 Aw bɛna siman caman dan aw ta foro ra, nka aw bɛna siman fitini dɔrɔn le sɔrɔ ka o tigɛ, sabu tɔnw bɛna a domu.
39 Aw bɛna rɛzɛnw sɛnɛ, ka baara kɛ o rɛzɛnforow ra, nka aw tɛna a rɛzɛnji sɔrɔ k’a min; aw tɛna rɛzɛnmɔ foyi sɔrɔ a ra, sabu tumuw bɛna a domu.
40 Oliviyesunw bɛna kɛ aw ta jamana yɔrɔ bɛɛ ra, nka aw tɛna turu foyi sɔrɔ a ra; aw tɛna hali fitini sɔrɔ ka aw fari mun ni a ye, sabu a denw bɛɛ gberen bɛna benben.
41 Aw bɛna dencɛw ni denmusow sɔrɔ, nka o tɛna to aw boro, sabu o bɛna o mina ka taga ni o ye jamana wɛrɛ ra.
42 Tɔnw bɛna aw ta jamana yiriw ni a simanw bɛɛ domu.
43 Lonan minw bɛ aw cɛ ra, olugu bɛna kɔrɔta ka tɛmɛ aw kan. Dɔ le bɛna fara o ta bonya kan ka taga, nka aw kɔni bɛna to ka ben le.
44 Olugu bɛna fɛnw singa aw ma, nka aw tɛna foyi sɔrɔ k’a singa olugu ma. Olugu le bɛna kɛ ɲamɔgɔw ye, aw bɛ kɛ kɔmɔgɔw ye.
45 O dangaw bɛɛ bɛna se aw ma ka tugu aw kɔ yɔrɔ bɛɛ, ka aw mina, ka aw halaki; sabu aw ma Matigi Ala, aw ta Ala kan mina, ani a ka kumaw, ani sariya minw fɔ aw ye, aw ma o sira tagama.
46 O dangaw bɛna kɛ Ala ta tagamasiyɛnw ani a ta lasɔminifɛnw le ye wagati bɛɛ, ani tuma bɛɛ, ka aw ni aw ta durujaw lasɔmi.
47 Wagati min na aw tun wasara fɛn bɛɛ ra, o wagati ra aw ma Matigi Ala, aw ta Ala bato ni ninsɔndiya ni jusuɲuman ye.
48 O kosɔn Matigi Ala bɛna aw jugu minw lana aw kama, aw kɔngɔtɔ, ani aw minlɔgɔtɔ, ani aw fari lakolon, ani aw borolakolon bɛna baara kɛ olugu ye. A bɛna jagboyabaara gbɛlɛnmanw le la aw kan, fɔ ka taga aw halaki.
49 Matigi Ala bɛna siya dɔ lana ka bɔ fɔ yɔrɔjan, fɔ dugukolo dan na, aw tɛ siya min ta kan mɛn; olugu bɛna bara ka ben aw kan i ko bɔn.
50 O siya mɔgɔw ka jugu; o ɲa bɛ siranya bla mɔgɔ ra. O tɛ mɔgɔkɔrɔba bonya, o fana tɛ makari denmisɛn na.
51 O bɛna aw ta bɛganw ni aw ta sɛnɛfɛnw domu, fɔ ka taga aw halaki. O tɛna siman foyi to aw fɛ, o tɛna rɛzɛnji foyi to aw fɛ, o tɛna turu foyi to aw fɛ, o tɛna aw ta misiw ni aw ta sagaw ni aw ta baw si to yi; o bɛna aw ban le pewu.
52 O bɛna aw ta duguw bɛɛ lamini, aw ta jamana bɛɛ kɔnɔ, Matigi Ala bɛna o jamana min di aw ma, fɔ ka taga aw ta kogow bɛɛ benben, aw jigi tun bɛ o kogo barakaman jamijan minw kan.
53 Aw juguw bɛna aw ta duguw bɛɛ lamini ka sɛgɛba min la aw kan, o sɛgɛ bonyakojugu fɛ, hali aw yɛrɛ worodenw, aw bɛna o sogo domu; Matigi Ala ka dencɛw ni denmuso minw di aw ma, aw bɛna olugu sogo domu.
54 Hali cɛ min tun ye aw ta cɛw bɛɛ ra mɔgɔɲuman ye, ani fɛntigi ye, o tɛna sɔn ka makari a yɛrɛ balemacɛ ra, walama a muso min ko ka di a ye, walama a ta den minw ɲanaman tora.
55 A bɛna a ta den min sogo ɲimi, a tɛna sɔn ka a ta mɔgɔw si sɔn o sogo ra, sabu foyi wɛrɛ tɛ a fɛ k’a domu. Aw juguw bɛna aw ta dugu bɛɛ lamini ka sɛgɛba min la aw kan, o sɛgɛ bonyakojugu le bɛna na ni nin kow ye.
56 Muso min tun ye aw ta musow bɛɛ ra mɔgɔɲuman ye, ani fɛntigi ye, min ta ɲumanya ni a ta fɛntigiya kosɔn a tun bɛ kɛ i n’a fɔ a kana hali a sentɛgɛ la dugu ma, o muso bɛna juguya a cɛ ma, a tun b’a cɛ min kanu; a bɛna juguya a dencɛw ni a denmusow ma;
57 sabu a ka denɲɛnin min woro kura ye, ani donso min bɔra a fɛ den nanin kɔ, a bɛna dogo ka o domu a kelen na. Aw juguw bɛna aw ta duguw lamini ka sɛgɛba min la aw kan, o sɛgɛ bonyakojugu le bɛna na ni nin kow ye fana.
58 Ayiwa, nin sariya minw sɛbɛra nin kitabu kɔnɔ, ni aw ma o sariya ta kumaw bɛɛ sira tagama ka ɲa, ni aw ma siran nin tɔgɔ nɔɔrɔman ani nin siranyatɔgɔba ɲa, min ye Matigi Ala, aw ta Ala tɔgɔ ye,
59 o tuma Matigi Ala bɛna banajuguw ben aw ni aw ta durujaw kan; o banajuguw bɛna aw tɔɔrɔ ka mɛɛn, o fana tɛna ban ka ye.
60 Aw tun bɛ siranna Misiran jamana ta banajugu minw bɛɛ ɲa, a bɛna o bɛɛ lase aw ma; o banaw tɛna ban aw ra ka ye.
61 Matigi Ala bɛna banajuguw ni kojugu suguya bɛɛ lase aw ma, fɔ ka taga aw halaki; hali bana minw ko ma fɔ nin sariya kitabu kɔnɔ, o bɛɛ bɛna se aw ma.
62 Aw minw tun ka ca i ko sankolo lolow, aw tɔ bɛna to mɔgɔ dama dama dɔrɔn, sabu aw ma sɔn ka Matigi Ala, aw ta Ala kan lamɛn.
63 A tun ka di Matigi Ala ye ka koɲuman kɛ aw ye, ani ka aw caya cogo min na cɔ, a bɛna diya a ye ten le fana ka aw halaki ka aw ban pewu. Aw bɛna taga don jamana min na k’a kɛ aw ta ye, o bɛna aw sama ka aw labɔ o jamana ra jagboya ra.
64 Matigi Ala bɛna aw janjan ka taga ni aw ye siyaw bɛɛ cɛ ra, dunuɲa fan bɛɛ ra. Ka aw to o yɔrɔw ra, aw bɛna ala wɛrɛw bato, ala minw yiriraman lo, ani o kabakururaman, aw ni aw bɛmaw si tun ma ala minw lɔn kakɔrɔ.
65 Ka aw to o siyaw cɛ ra, aw hakiri tɛna sigi; aw tɛna yɔrɔ si sɔrɔ aw bɛ se ka hali aw sen lɔ yɔrɔ min na ka laganfiya. Matigi Ala bɛna siranya don aw jusu ra, ani ɲanafin, ani jigitigɛ.
66 Aw bɛna sigiya aw yɛrɛ nin ko ra tuma bɛɛ; aw tɛ a lɔn ni aw bɛna sa walama ni aw bɛna baro. Siranyaba bɛna kɛ aw ra su ni tere; aw saya ni aw baro ko hami bɛna kɛ aw ra.
67 Jatigɛ bonyakojugu fɛ aw jusu ra, ani aw bɛna ko minw ye, o kow siranya kosɔn, sɔgɔmada fɛ, aw bɛna to k’a fɔ ko: «E, ni a tun kɛra ko wulada le sera!» Ni wulada fana sera aw bɛna a fɔ ko: «E, ni a tun kɛra ko sɔgɔmada lo!»
68 Matigi Ala bɛna aw ladon jirakurunw kɔnɔ ka aw kɔsegi Misiran jamana ra. Ne tun k’a fɔ ko aw ɲa tɛna Misiran sira min ye tuun dɛ, aw bɛna kɔsegi o sira le fɛ. Aw bɛna taga aw yɛrɛ di aw juguw ma o yɔrɔ ra, ko o ye aw san, ka aw kɛ o ta jɔncɛw ni o ta jɔnmusow ye, nka mɔgɔ si tɛna sɔrɔ ka aw san.
Ala ta jɛnɲɔgɔnya sira tagamacogo
Ala ka min kɛ Izirayɛlimɔgɔw ye
69 Matigi Ala k’a fɔ Musa ye ko a ye jɛnɲɔgɔnya min don ni Izirayɛlimɔgɔw ye Mohabu jamana ra, o jɛnɲɔgɔnya ta kumaw ye nin ye; Ala tun kɔnna ka jɛnɲɔgɔnya min don ni o ye ka o to Horɛbu kuru yɔrɔ ra, nin jɛnɲɔgɔnya farara o kan tuun.