24
Isiyaka ni Rebeka ta furu
1 Ayiwa, Iburahima tun kɔrɔra kosɛbɛ. Matigi Ala tun ka baraka don a ra fɛn bɛɛ ra.
2 A ta baaradenw bɛɛ ra kɔrɔba, min mɛɛnna a ta so kɔnɔ ka tɛmɛ tɔw bɛɛ kan, a tun ka min sigi a ta borofɛnw bɛɛ kunna, a ko ale ma ko: «Sabari ka na i boro la ne woto jukɔrɔ,
3 ka kari Matigi Ala tɔgɔ ra, sankolo ni dugukolo tigi, ko an siginin bɛ Kanaanaka minw fɛ yan, ko i tɛna muso ta ne dencɛ ye olugu ta denw na,
4 nka i bɛna taga ne ta jamana le ra, ne faso ra, ka taga muso ta ne dencɛ Isiyaka ye o yɔrɔ ra.»
5 Iburahima ta baaraden ko: «Ni a nana kɛ ko muso t’a fɛ ka na ni ne ye fɔ yan do? O tuma ne ka kan ka taga ni i dencɛ ye i ta jamana ra wa?»
6 Iburahima ko: «Ɔn-ɔn dɛ! I kana taga ni ne dencɛ ye fiyewu.
7 Matigi Ala sankolo tigi le ka ne labɔ ne faso ra, ani ne ta jamana ra. A kumana ne fɛ, ka kari ne ye ko a bɛna nin jamana di ne ta duruja ma. Ale Ala yɛrɛ le bɛna a ta mɛlɛkɛ bla i ɲa ka taga ne faso ra; i bɛna taga muso ta o yɔrɔ le ra ne dencɛ ye.
8 Ni a kɛra ko muso le t’a fɛ ka na ni i ye, o tuma o kariri kunko bɔra i kunna. Nka i kɔni kana taga ni ne dencɛ ye yi.»
9 Baaraden k’a boro la a matigicɛ Iburahima woto kɔrɔ, ka kari, ko Iburahima ka min fɔ, ko ale bɛna o le kɛ.
10 A ka ɲɔgɔmɛ tan ta a matigicɛ ta ɲɔgɔmɛw ra ka taga, ani a tagamaɲɔgɔnw; fɛn o fɛn ye fɛn dawulaman ye, a ka o bɛɛ dɔ ta. A tagara Mesopotami jamana ra, Nahɔri ta dugu ra.
11 A tagara se yi minkɛ, a ka ɲɔgɔmɛw lala kɔlɔn dɔ kɔrɔ dugu kɔ fɛ. O wagati tun bɛnna wulada le ma, wagati min musow bɛ bɔ ka na ji bi kɔlɔn na.
12 A ka Ala daari ko: «Matigi Ala, ne matigicɛ Iburahima ta Ala, ne bɛ muso min kɔ, sabari k’a to ne ye bɛn ni o ye bi; sabari ka o koɲuman kɛ ne matigicɛ Iburahima ye.
13 Ayiwa, ne lɔnin flɛ kɔlɔn kɔrɔ yan; ni dɔɔnin kɛra dugu sunguruw bɛna bɔ ka na ji bi.
14 Ni ne ka na a fɔ sunguru min ma ko: ‹Sabari ka i ta daga jɛngɛ k’a to ne ye min,› ni a ka sɔn, ka ne jaabi ko: ‹Min; ni i minna, ne bɛna i ta ɲɔgɔmɛw fana sɔn o ye min.› Ayiwa, ni sunguru min ka o fɔ, o le ye kɛ i ta jɔncɛ Isiyaka ta muso ye, i yɛrɛ ka min latigɛ a ye. O ra ne bɛna a lɔn can ra ko i ka koɲuman kɛ ne matigicɛ Iburahima ye.»
15 Sani cɛ ye ban a ta kuma ra dɔrɔn, Rebeka ye nin ye ni a ta daga ye a kamankun kan, a bɛ nana ji bi. Rebeka tun ye Betuhɛli denmuso le ye. Betuhɛli bamuso tun ye Milika ye, a facɛ tun ye Nahɔri ye; Nahɔri tun ye Iburahima dɔgɔcɛ ye.
16 Sunguru cɛɲuman tun lo. A tun ma cɛko lɔn fɔlɔ. A tagara kɔlɔn da ra, ka taga a ta daga fa, ka sira mina.
17 Iburahima ta baaraden borira ka taga a kunbɛn. A ko a ma ko: «Sabari ka daga jigi k’a to ne ye min.»
18 Sunguru ko: «Dɔ min, baba!» A teliyara ka daga jigi, ka a mina a boro, ka ji di cɛ ma, a k’a min.
19 Cɛ minna ka ban minkɛ, sunguru ko: «Ne bɛna ji dɔ bi k’a di i ta ɲɔgɔmɛw fana ma, fɔ o bɛɛ ye min ka fa.»
20 A teliyara ka daga ji yɛlɛma bɛganw ta jiminfaga kɔnɔ, ka bori ka taga dɔ wɛrɛ bi. A ka ji caman bi ɲɔgɔmɛw bɛɛ ye.
21 Cɛ kɔni kabakoyanin lɔnin tora, a bɛ flɛri kɛra; a ma sɔn ka kuma fɔlɔ. A tun b’a flɛra ni Matigi Ala bɛna ale ta sira diya, walama ni a tɛna a diya.
22 Ɲɔgɔmɛw bɛɛ nana min ka ban tuma min na, cɛ ka nunnanɛgɛ saninlaman dɔ bɔ, min tun bɛ garamu wɔɔrɔ bɔ, ani bororanɛgɛ saninlaman fla, minw tun ka ca ni garamu kɛmɛ ye. A ka o di Rebeka ma.
23 A ka sunguru ɲininka ko: «Hakɛ to, jɔn ta den le bɛ ele ye? Yala an siyɔrɔ bɛ sɔrɔ i facɛ ta so wa?»
24 Rebeka ko: «Nahɔri ni Milika dencɛ Betuhɛli, o denmuso le ye ne ye.
25 Bin ni flaburu bɛ sɔrɔ an fɛ yi caman i ta ɲɔgɔmɛw ye. Aw siyɔrɔ fana bɛ sɔrɔ yi.»
26 Cɛ ka o mɛn minkɛ, a k’a kinbiri gban ka Matigi Ala fo.
27 A ko: «Matigi Ala baraka, ne matigicɛ Iburahima ta Ala, sabu a tora a ta koɲuman ni a ta kankelentigiya kan ne matigicɛ Iburahima ye, a ka o dafa. Matigi Ala yɛrɛ le ka ne ɲamina ka na ni ne ye ne matigicɛ Iburahima yɛrɛ ta balemaw fɛ.»
28 Sungurunin borira ka taga a bamuso fɛ, ka taga o ko lakari a ye.
29 Rebeka kɔrɔcɛ dɔ tun bɛ yi, a tɔgɔ ye ko Laban. Ale ka o kuma mɛn minkɛ, a borira ka bɔ, ka taga cɛ nɔ fɛ kɛnɛ ma kɔlɔnda ra.
30 Laban tun ka nunnanɛgɛ ni bororanɛgɛ ye a dɔgɔmuso boro. Rebeka tun ka cɛ ta kumaw lakari cogo min na, Laban tun ka o bɛɛ mɛn fana. O kosɔn a wurira ka taga cɛ nɔ fɛ. O y’a sɔrɔ cɛ tun siginin bɛ a ta ɲɔgɔmɛw kɔrɔ kɔlɔnda ra.
31 Laban sera a kɔrɔ minkɛ, a ko: «Wuri ka don so kɔnɔ; Matigi Ala ka baraka don i ra. Mun kosɔn i bɛ to kɛnɛ ma yan? Ne ka yɔrɔ dɔ labɛn i ye, ka yɔrɔ dɔ fana labɛn i ta ɲɔgɔmɛw ye.»
32 Cɛ wurira ka taga so kɔnɔ ni Laban ye. O sera so kɔnɔ minkɛ, Laban ka ɲɔgɔmɛw ta doniw jigi, ka bin ni flaburu di o ma, ka ji di cɛ ni a nɔfɛmɔgɔw ma, o ka o senw ko.
33 O kɔ, o ka domuni sigi o kɔrɔ. Nka cɛ ko: «Kuma min bɛ ne fɛ, ni ne ma o fɔ, ne tɛ se ka domuni kɛ.» Laban ko: «Ayiwa, min bɛ i fɛ, o fɔ sa.»
34 Cɛ ko: «Ne ye Iburahima ta baaraden le ye.
35 Matigi Ala ka baraka don ne matigicɛ ra kosɛbɛ, k’a kɛ fɛntigi ye, k’a borofɛnw caya, ka sagaw ni baw ni misiw di a ma, ani warigbɛ ni sanin, ani baaraden cɛmanw ni musomanw, ani ɲɔgɔmɛw ni faliw.
36 Ne matigicɛ ta muso Saran fana, ale ni a ta kɔrɔya bɛɛ, a ka dencɛ woro ne matigicɛ ye. Ne matigicɛ k’a borofɛn bɛɛ di o dencɛ le ma.
37 Ayiwa, lon dɔ, a nana a fɔ ko ne ye kari ale ye, ko ne tɛna muso ta ale dencɛ ye Kanaanakaw ta denmusow ra, ale siginin bɛ minw cɛ ra yi;
38 ko nka ne ye taga ale faso le ra, ale ta mɔgɔw fɛ, ka taga muso ɲini ale dencɛ ye o yɔrɔ ra.
39 Ne k’a fɔ a ye ko: ‹Ni muso t’a fɛ ka na ni ne ye do?›
40 A ko: ‹Ne bɛ tagama ka kaɲa ni Matigi Ala min ta kuma ye, ale yɛrɛ le bɛna a ta mɛlɛkɛ ci ka taga ni i ye, k’a to i ta sira ye diya, janko i ye muso dɔ ta ne dencɛ ye ne faso ra, ne ta somɔgɔw ra.›
41 A ko: ‹Ni i tagara muso daari ne ta somɔgɔw fɛ, ni olugu le ma sɔn k’a di i ma, o tuma i ta kariri kunko bɔra i kunna.›
42 «Ayiwa, ne nana o le ra ka na se kɔlɔnda ra bi. Ne ko: ‹Matigi Ala, ne matigicɛ Iburahima ta Ala, ni i b’a fɛ ka ne ta sira diya,
43 o tuma ne bɛ lɔ kɔlɔnda ra yan; sunguru min bɛna bɔ ka na ji bi, ni ne k’a fɔ a ye ko: Sabari k’a to ne ye i ta daga ji dɔɔnin min. Ni a ka ne jaabi ko:
44 Dɔ min; o kɔ, ne bɛna dɔ bi k’a di i ta ɲɔgɔmɛw fana ma. Ayiwa, ni sunguru min ka o fɔ, o ye kɛ ne matigicɛ dencɛ ta muso ye, Matigi Ala yɛrɛ ka min latigɛ a ye.›
45 Ayiwa, sani ne ye ban o kuma ra ne yɛrɛ kɔnɔ dɔrɔn, Rebeka ye nin ye ni a ta daga ye a kamankun kan, a bɛ nana. A nana ji bi kɔlɔn na. Ne ko a ma ko: ‹Sabari ka ji di ne ma ne ye min.›
46 A teliyara k’a ta daga jigi ko ne ye min, ko ale bɛna ji bi k’a di ɲɔgɔmɛw fana ma o ye min. Ayiwa, ne minna. O kɔ, a ka ji bi k’a di ne ta ɲɔgɔmɛw fana ma, o minna.
47 Ne k’a ɲininka ko: ‹Jɔn den le bɛ ele ye?› A ko: ‹Nahɔri ni Milika dencɛ Betuhɛli, o denmuso le bɛ ne ye.› Ne ka nunnanɛgɛ dɔ don a nun na, ka bororanɛgɛ don a boro ra.
48 O kɔ, ne ka ne kinbiri gban dugu ma, Matigi Ala ɲa kɔrɔ, ne matigicɛ Iburahima ta Ala, k’a fo; sabu ale le blara ne ɲa ka teren ni ne ye fɔ yan, k’a to ne ye ne Matigicɛ yɛrɛ dɔgɔcɛ ta denmuso le sɔrɔ, ne matigicɛ dencɛ ye.
49 Ni aw b’a fɛ ka o koɲuman kɛ ne matigicɛ ye, k’a ta kankelentigiya yira, o tuma aw ye a fɔ ne ye; ni aw fana tɛ se k’a kɛ, aw ye a fɔ, janko ne ye ne tagayɔrɔ lɔn.»
50 Ayiwa, Laban ni Betuhɛli ka Iburahima ta jɔncɛ jaabi ko: «Nin ko bɔra Matigi Ala yɛrɛ le ra. An tɛ se k’a sɔsɔ.
51 Rebeka ye nin ye, a ta ka taga ni a ye; a ye kɛ i matigicɛ dencɛ ta muso ye, i n’a fɔ Matigi Ala yɛrɛ k’a latigɛ cogo min na.»
52 Iburahima ta jɔncɛ ka o kuma mɛn minkɛ, a k’a kinbiri gban ka Matigi Ala bato.
53 A ka masirifɛnw bɔ k’a di Rebeka ma; dɔw warigbɛraman, dɔw saninlaman, ani faniw. A ka fɛn dawulamanw di a kɔrɔcɛ ni a bamuso fana ma.
54 O kɔ, a ni a tagamaɲɔgɔnw ka domuni kɛ, ka min. O sira. O wurira minkɛ sɔgɔmada fɛ, a ko: «Aw ye sira di ne ma, ne bɛ sekɔ ne matigicɛ fɛ.»
55 Rebeka kɔrɔcɛ ni a bamuso ko: «A to sunguru ye wagati fitini kɛ ni an ye, tere tan ɲɔgɔn; o kɔ, aw bɛ taga.»
56 Cɛ ko: «Matigi Ala ka ne ta sira diya ka ban; aw kana ne lalɔ tuun. Aw y’a to ne ye taga ne matigicɛ fɛ.»
57 Rebeka ta mɔgɔw ko: «Ayiwa, an ye sunguru wele k’a ɲininka.»
58 O ka Rebeka wele k’a ɲininka ko: «I b’a fɛ ka taga ni cɛ ye sisan wa?» A ko: «Ɔnhɔn.»
59 O cogo ra, o ka o balemamuso Rebeka ni a lamɔbamuso bla ka taga ni Iburahima ta baaraden ni a tagamaɲɔgɔnw ye.
60 Sani o ye taga, o ka dugawu kɛ Rebeka ye; o ko:
«An balemamuso, Ala ye den caman di i ma,
ka o kɛ mɔgɔ waga caman caman ye.
Ala y’a to o ye se o juguw ra,
ka o ta duguw mina o ra.»
61 Rebeka ni a ta baaradenmusow wurira ka taga yɛlɛn ɲɔgɔmɛw kan, ka gban cɛ kɔ. A tagara ni Rebeka ye o cogo le ra.
62 O y’a sɔrɔ Isiyaka tun bɔra Lasayi Royi ta kɔlɔn yɔrɔ ra. A tun siginin bɛ jamana woroduguyanfan le fɛ.
63 Lon dɔ, wulada fɛ, Isiyaka bɔra ka taga yaalayaala kongo kɔnɔ, ani ka miiri. A nana a ɲa kɔrɔta ka flɛri kɛ, a ka ɲɔgɔmɛ dɔw ye, o bɛ nana.
64 Rebeka natɔ k’a ɲa kɔrɔta ka Isiyaka ye. A jigira ka bɔ ɲɔgɔmɛ kan.
65 A ka Iburahima ta baaraden ɲininka ko: «Cɛ juman le bɛ nana an kunbɛn tan?» Baaraden ko: «Ne matigicɛ Isiyaka lo.» Rebeka ka o mɛn minkɛ, a k’a ta lankana biri.
66 Ayiwa, baaraden tun ka ko o ko kɛ, a ka o bɛɛ ɲafɔ Isiyaka ye.
67 Isiyaka tagara Rebeka bla a bamuso Saran ta fanibon kɔnɔ. Rebeka kɛra a muso ye; a ko diyara Isiyaka ye.
O le kɛra sababu ye ka Isiyaka jusu suma a bamuso sanin kɔ.