13
Simankisɛw ta talen
(Marika 4.1-9; Luka 8.4-8)
1 O lon yɛrɛ ra, Yesu bɔra bon kɔnɔ ka taga sigi bada ra.
2 Jama caman nana lajɛn a kɔrɔ, fɔ a ma ɲa a donna ka sigi kurun dɔ kɔnɔ ji kan. Jama tora bada ra.
3 A ka kuma caman fɔ o ye ni talenw ye. A ko: «Sɛnɛkɛbaga dɔ le bɔra ka taga siman seri a ta foro ra.
4 A seririkɛtɔ, simankisɛ dɔw benbenna sirada ra; kɔnɔw nana o bɛɛ kunukunu.
5 Simankisɛ dɔw benbenna farayɔrɔw ra; o yɔrɔ bɔgɔmugu tun man ca. O siman falenna joona joona, sabu o ma don dugukolo ra ka se yɔrɔjan.
6 O kosɔn tere nana bɔ minkɛ, o bɛɛ jajara, sabu o lilinw ma tagayɔrɔ sɔrɔ dugukolo jukɔrɔ.
7 Simankisɛ dɔw benbenna ŋaniw cɛ ra; ŋaniw wurira ka o datugu.
8 Ayiwa, simankisɛ dɔw benbenna dugukoloɲuman na. Olugu denna; dɔw ka den kɛmɛ kɛ, dɔw biwɔɔrɔ, dɔw bisaba.»
9 Yesu ko: «Ni mɔgɔ min b’a fɛ ka nin kow faamu, o ye jija ka nin kumaw lamɛn.»
Yesu ka talenw lakun fɔ
(Marika 4.10-12; Luka 8.9-10)
10 Karamɔgɔdenw gbarara Yesu ra k’a ɲininka ko: «Mun kosɔn i bɛ kuma kɛ talenw le ye k’a fɔ o ye?»
11 Yesu ko o jaabi ko: «Sankolo Masaya* gundow lɔnniya dira aw le ma, nka a ma di olugu ma.
12 Sabu dɔ bɛ min fɛ ka ban, dɔ wɛrɛ bɛna di o tigi le ma, k’a ta caya; nka dɔ tɛ min fɛ, hali fitini min b’a fɛ, o bɛna bɔsi a ra.
13 O le kosɔn, ne bɛ kuma o fɛ ni talenw ye, sabu olugu b’a flɛ, nka o tɛ a ye; o bɛ o toro malɔ, nka o tɛ a mɛn, o tɛ a faamu fana.
14 O cogo ra cira Ezayi tun ka kuma min fɔ o ta ko ra, o kɛra can ye, ko:
‹Aw bɛna mɛnni kɛ, nka aw tɛna faamuri kɛ;
aw bɛna flɛri kɛ, nka aw tɛna foyi ye.
15 Sabu nin jamana mɔgɔw ka o jusukun gbɛlɛya.
O ka o torow datugu, ka o ɲaw datugu,
janko o ɲa kana yeri kɛ,
o toro kana mɛnni kɛ,
o jusukun fana kana faamuri kɛ;
sabu o t’a fɛ ka yɛlɛma ka na ne fɛ,
janko ne ye o kisi.› »
16 Yesu ko a ta karamɔgɔdenw ma ko: «Aw kɔni, aw ta ɲana, sabu aw ɲaw bɛ yeri kɛ, aw toro fana bɛ mɛnni kɛ.
17 Can ra ne b’a fɔ aw ye ko aw bɛ min yera bi, cira caman ni Alaɲasiranbaga caman tun b’a fɛ ka o ye, nka o m’a ye; aw bɛ min mɛnna, o tun b’a fɛ ka o mɛn, nka o m’a mɛn.»
Yesu ka simankisɛw ta talen kɔrɔ fɔ
(Marika 4.13-20; Luka 8.11-15)
18 «Ayiwa, aw ye simankisɛ ta talen kɔrɔ lamɛn:
19 Mɔgɔ dɔ bɛ Ala ta Masaya* kumaw lamɛn, nka a tɛ a faamu; o kuma min fɔra a ye, Setana bɛ na ka na o bɔ a jusukun na: o tigi le bɛ i ko simankisɛ minw benbenna sirada ra.
20 Simankisɛ minw benbenna farayɔrɔ ra, o kɔrɔ ye mɔgɔ min bɛ Ala ta Kuma lamɛn, ka sɔn a ma joona joona ni ninsɔndiya ye;
21 nka o kuma tɛ lilin don ka taga yɔrɔjan o tigi kɔnɔ. A ta miiriya yɛlɛma ka di. O kosɔn ni sɛgɛ sera a ma, walama ni mɔgɔw ka a tɔɔrɔ Ala ta Kuma kosɔn, o bɛ kɛ sababu ye ka a kunnacɛn o yɔrɔnin bɛɛ.
22 Simankisɛ minw benbenna ŋaniw cɛ ra, o kɔrɔ ye mɔgɔ min bɛ kuma mɛn, nka dunuɲa ta kow hami, ani naforo jarabi bɛ a sɔrɔ, ka kɛ sababu ye ka o kuma degu, a tɛ foyi ɲa.
23 Simankisɛ minw benbenna dugukoloɲuman na, o kɔrɔ ye mɔgɔ min bɛ Ala ta Kuma lamɛn, ka a faamu. A bɛ i ko siman min bɛ den; dɔ bɛ den kɛmɛ kɛ, dɔ biwɔɔrɔ, dɔ bisaba.»
Binjugu ta talen
24 Yesu ka talen dɔ wɛrɛ la tuun; a ko: «Sankolo Masaya* bɛ i n’a fɔ sɛnɛkɛbaga dɔ ta ko: a ka simanɲuman seri a ta foro ra.
25 Nka su fɛ, ka mɔgɔw to sunɔgɔ ra, a jugu tagara binjugu dɔ kisɛw seri siman cɛ ra, ka taga.
26 Ayiwa, siman nana falen tuma min na, ka wuri, ka den, binjugu fana falenna.
27 Forotigi ta baaradenw nana a fɔ o matigicɛ ye ko: ‹An matigicɛ, o tuma i tun ma simanɲuman le seri i ta foro ra wa? Binjugu bɔra min, ka na wuri a cɛ ra?›
28 O matigicɛ ka o jaabi, ko: ‹Ne jugu dɔ le ka o baara kɛ.› Baaradenw ko a ma ko: ‹I t’a to an ye taga o bɔnbɔn wa?›
29 O matigicɛ ko: ‹Ɔn-ɔn, aw y’a to yi; binjuguw bɔntɔ aw kana na siman fana bɔnbɔn ni a ye.
30 Aw ye o bɛɛ to o ye wuri ɲɔgɔn fɛ yi fɔ ka taga simantigɛwagati se. Ni simantigɛwagati sera, ne bɛna a fɔ simantigɛbagaw ye ko: Aw ye binjugu bɔn fɔlɔ, ka a siri, ka a jɛni. O kɔ, aw bɛ siman tigɛ ka a ladon bondo kɔnɔ.› »
Ala ta Masaya bɛ damina fitini le
(Marika 4.30-32; Luka 13.18-19)
31 Yesu ka talen dɔ wɛrɛ la mɔgɔw ye tuun; a ko: «Sankolo Masaya* bɛ i n’a fɔ mutaridi kisɛ. Cɛ dɔ ka o kisɛ ta ka taga a dan a ta foro ra.
32 O kisɛ le ka dɔgɔ ka tɛmɛ yiri tɔw bɛɛ kisɛ kan; nka a nana falen minkɛ, a wurira ka kɛ yiri ye, ka bonya ka tɛmɛ foro yiri tɔw bɛɛ kan, fɔ kɔnɔw bɛna o ta ɲagaw la a yiriborow ra.»
(Luka 13.20-21)
33 A ka talen dɔ wɛrɛ fɔ tuun. A ko: «Sankolo Masaya* bɛ i ko burufunufɛn. Ni muso ka burufunufɛn dɔɔnin kɛ mugu caman na, a bɛ mugu bɛɛ wuri ka a funu.»
(Marika 4.33-34)
34 Yesu ka o kumaw bɛɛ fɔ mɔgɔw ye ni talenw le ye. A ma kuma o fɛ cogo wɛrɛ ra ni talenw tɛ.
35 O cogo ra Ala ta cira ka kuma min fɔ, o kɛra can ye, ko Ala ko:
«Ne bɛna ne da yɛlɛ ka talenw le fɔ;
ko minw dogonin bɛ kabini dunuɲa danwagati, ne bɛna o fɔ.»
Yesu ka binjugu ta talen kɔrɔ fɔ
36 O kɔ, Yesu bɔra jama kɔrɔ ka taga don bon kɔnɔ. A ta karamɔgɔdenw gbarara a ra, k’a fɔ a ye ko: «Binjugu min wurira foro kɔnɔ, o talen kɔrɔ fɔ an ye.»
37 Yesu ka o jaabi ko: «Min kɛra Adamaden ye, o le bɛ simankisɛɲuman seri.
38 Foro, o ye dunuɲa ye; simankisɛɲuman, o ye Ala ta Masaya* mɔgɔw ye; binjuguw, o ye Setana ta mɔgɔw ye.
39 Jugu min ka binjugu kisɛw seri, o ye Setana ye; simantigɛwagati, o ye dunuɲa laban ye; simantigɛbagaw, o ye mɛlɛkɛw ye.
40 Binjugu bɛ bɔn ka a firi tasuma ra cogo min na, dunuɲa laban na, a bɛna kɛ ten le.
41 Min kɛra Adamaden ye*, ale bɛna a ta mɛlɛkɛw ci ka na mɔgɔlafiribagaw, ani kojugukɛbagaw bɛɛ sama ka o labɔ a ta Masaya ra,
42 ka o firi tasumaba cɛ ma; kasi ni ɲinɲimi le bɛna kɛ o yɔrɔ ra.
43 Nka mɔgɔ terenninw, olugu bɛna manamana i ko tere, o Fa Ala ta Masaya ra. Min b’a fɛ ka faamuri kɛ, o ye jija ka mɛnni kɛ.»
Ala ta Masaya nafa le ka bon
44 Yesu ko: «Sankolo Masaya* bɛ i n’a fɔ naforo min tun dogonin bɛ foro dɔ kɔnɔ. Cɛ min tagara bɔ a kan, ale ka a lalaga ka a dogo a nɔ ra yi. A jusu diyaninba tagara a borofɛnw bɛɛ fiyeere ka na foro yɛrɛ san kunkelen.
45 «Sankolo Masaya bɛ i n’a fɔ jagokɛbaga min tun bɛ lulu ɲumanmanw ɲinina.
46 A nana lulu sɔngɔba dɔ ye lon dɔ, a tagara a borofɛnw bɛɛ fiyeere ka na o lulu san.
47 «Sankolo Masaya bɛ i n’a fɔ jɔ min firira ji ra. A bɛ jɛgɛ suguya bɛɛ mina.
48 Ni a fara jɛgɛ ra, o b’a sama ka na ni a ye jida ra kɛnɛ ma. Jɛgɛminabagaw bɛ sigi ka jɛgɛw woloma. Minw ka ɲi, o bɛ olugu bla minan kɔnɔ. Minw man ɲi, o bɛ olugu firi.
49 Dunuɲa laban na a bɛna kɛ ten le. Mɛlɛkɛw bɛna mɔgɔjuguw woloma ka bɔ mɔgɔɲumanw na,
50 ka o firi tasumaba ra. Kasi ni ɲinɲimi le bɛna kɛ o yɔrɔ ra.»
51 Ayiwa, Yesu ka karamɔgɔdenw ɲininka; a ko: «Aw ka nin kumaw faamu wa?» O ko: «Ɔnhɔn.»
52 A k’a fɔ o ye ko: «Ayiwa, ni sariya karamɔgɔ* min ka sɔn sankolo Masaya ma, ka karan a ra, o bɛ lɔnniyakura sɔrɔ ka fara lɔnniyakɔrɔ kan. A bɛ i n’a fɔ lutigi min bɛ fɛn kɔrɔ ni fɛnkura sɔrɔ a ta naforo ra.»
Nazarɛtikaw banna Yesu ra
(Marika 6.1-6; Luka 4.16-30)
53 Ayiwa, Yesu ka o talenw fɔ ka ban minkɛ, a bɔra o yɔrɔ ra.
54 A tagara a lamɔdugu ra. A tagara mɔgɔw karan o ta karanso* kɔnɔ. A ta karan tun ka mɔgɔw kɔnɔnɔban fɔ o ka kɛ a fɔ ye ko: «A ka nin hakiritigiya ni nin kabakow sebagaya sɔrɔ min?
55 Yirilɛsɛbaga dencɛ le tɛ wa? A bamuso tɔgɔ le tɛ Mariyamu ye wa? Yakuba ni Yusufu ni Simɔn ni Zude, olugu le tɛ a dɔgɔcɛw ye wa?
56 Yala a dɔgɔmusow bɛɛ tɛ an fɛ yan wa! O tuma ale bɔra ni nin kow bɛɛ ye min?»
57 O kow kɛra sababu ye ka o bɛɛ kunnacɛn, o ma la Yesu ra. Yesu k’a fɔ o ye ko: «Cira tɛ dɔgɔya yɔrɔ si, ni a yɛrɛ ta dugu tɛ, ani a yɛrɛ ta so.»
58 Yesu ma kabako caman kɛ o yɔrɔ ra, o mɔgɔw ta lanabariya kosɔn.