28
Imigashani
(Balaawi 26.3-13; Bukengeeze 7.12-24)
1 «Imaaja za Nahano, Rurema winyu zo ngweti ngamùbwira zeene, iri mwangakizi ziyuvwiriza, munabe muzikulikiriziizi, haaho lyo agamùkuza mube hiꞌgulu lyaꞌmahanga gooshi.
2 Iri mwangaba mumúsimbahiri, mugakizi longa iyi migashani yoshi:
3 «Mugakizi gashaanirwa mu twaya, kiri na mu bishoola.
4 «Mugakizi buta abaana bingi, munakizi yeza bweneene. Kiri neꞌbitugwa biinyu, binakizi yolola.
5 «Ibihinda biinyu bigayijula mweꞌbyokulya.
6 «Mugakizi gashaanirwa mu kugenda kwinyu, na mu kugaluka kwinyu.
7 «Ikyanya abagoma bagakizi yiji mùteera, Nahano agakizi mùhimira bo. Ngeeka mu kumùyijira, bangayija mu njira nguma. Si mu kumùtibita, bakizi shaabuka mu njira zirinda.
8 «Nahano, Rurema winyu agakizi gashaanira ibihinda biinyu, kiri na byoshi byo mugaakola. Neꞌkyanya agamùheereza kirya kihugo, agakizi mùgashaanira mwo.
9 «Iri mwangakizi simbaha imaaja za Nahano, Rurema winyu, munabe mutuuziri nga kwo aloziizi, agamùsikamya, munabe mulala gwage mutaluule, nga kwo keera akamùlagaania.
10 Abandu beꞌmilala yoshi íri mu kihugo bagaabona kwo keera amùhamagala kwiꞌziina lyage. Kinatume bagakizi mùyoboha.
11 Akalagaania bashokuluza biinyu ikihugo. Neꞌkyanya mugakituula mwo, agamùgaza bweneene. Agamùheereza abaana bingi. Neꞌbitugwa biinyu, binayolole. Kiri neꞌmimbu yinyu nayo, inayere bweneene.
12 «Ikihinda kyaꞌmiiji íkiri mwiꞌgulu, Nahano agamùyigulira kyo, mu kukizi mùniekeza invula mu kihugo. Kwokwo, mu byoshi byo mugaagira, agakizi mùgashaanira.
«Mugakizi kaabwa neꞌgindi milala. Si mwehe, mutagakizi gendi kaaba.
13 Iri mwangakizi kulikiriza imaaja za Nahano Rurema winyu, munakizi zisimbaha, Nahano agamùgira mube itwe, si mutâye be mukira. Mugakizi yama muli hiꞌgulu lyaꞌbandi. Si ndaalwo lusiku lwo mugaaba mwiꞌdako lyabo.
14 Yuvwagwi! Yizo maaja, mutakolwe kwo mwazibambala, mbu mugende ilumosho kandi iri ilulyo. Mutanakolwe kwo mwakizi kulikira ibindi-bindi íbiri mu yikumbwa, kandi iri kukizi bikolera.
Ubuhanya imwa ábatagakizi simbaha
(Balaawi 26.14-46)
15 «Zeene, ngweti ngamùheereza imaaja za Nahano, Rurema winyu. Haliko, iri mutangakizi músimbaha, kandi iri kumútwaza, mugayiji gwatwa na yubu buhanya bwoshi:
16 «Mugadaakwa mu twaya, kiri na mu mbingiro.
17 «Ibihinda byeꞌbyokulya biinyu binabe bikola bimaata.
18 «Mugagumba. Neꞌndalo, zinasibe. Neꞌbitugwa biinyu, bitanayolole.
19 «Mugadaakwa mu kugenda kwinyu, kiri na mu kugaluka.
20 «Na bwo mukamúyihindulira, mwanayilala mu mabi, kyo kitumiri Nahano agamùdaakiriza, halinde munashenguke. Byoshi byo mugakizi kola, agakizi biyondobeza. Anayami mùminika, munafwe duba.
21 «Nahano anamùbiike mweꞌkiija, halinde anayami mùhotola. Na kundu agamùyingiza mu kirya kihugo, haliko ndaaye úgasigala mwo.
22 Nahano agamùyogogoza naꞌmalwazi, halinde munahererekere. Mugalwala ikikaraza neꞌshuushira likayu, naꞌmahere. Muganahahazibwa neꞌbirigindi liꞌzuuba, neꞌkikamo, neꞌkihuhuuta, noꞌlukungu. Ku kasiisa, agamùdaaka mu ngiisi njira, halinde munayami hera.
23 «Igulu, ligakizi boneka nga miringa. Niꞌdaho linayumaguke nga kyuma.
24 Nahano agahindula invula, ikizi ba lukungu noꞌmushenyu. Yibyo byombi, bigaahona ukulyoka mwiꞌgulu, halinde munashereezibwe.
25 «Nahano agaaleka abagoma biinyu bamùhime. Ikyanya mugagendi bateera, mugagenda mu njira nguma. Halikago, ikyanya mugabatibita, mugashabukira mu njira zirinda. Abandu baꞌmaami gooshi geꞌkihugo, ikyanya bagaabona kwokwo, bagayami lenga mweꞌkinyukura.
26 Emwe! Ibirunda biinyu, bigadotomolwa noꞌtunyuni. Kiri neꞌnyamiishwa zinabijanganule, ndaanaye úgaziyimula.
27 «Nahano agamùbiika kwaꞌmahute, nga kwo akagabiika ku Bamiisiri. Amagala giinyu, gagamera kweꞌbirole, noꞌluhere, noꞌmugosho. Yibyo byoshi, mutagaahasha ukubibuka.
28 «Nahano agamùsirehya, anamùhumaaze, anamùgire mube bishuushu.
29 Ikyanya kyaꞌkalenge-renge, mugakizi genda mugweti mugamamaata, nga mbumi. Ngiisi kwo mugakizi geregeza ukugira, mutagagenduukirwa. Ngiisi lusiku, abanyazi bagakizi mùtindimaza, banamùzimbe, ndaanaye úgaki mùkiza mu maboko gaabo.
30 «Kundu mwangaba neꞌshasha, haliko ugundi mundu agayiji múnyaga, anamúsambane. Na kundu mugayubaka inyumba, si mutali mwe mugazituula mwo. Na kundu mugabyala imizabibu, si mutali mwe gatee giyimbula.
31 «Abandu bagamùyitira ingaavu munabwini, mutanazilye kwo. Bagamùnyaga bapunda biinyu, mutanâye ki babone. Abagoma biinyu bagamùtwala ibibuzi, ndaanaye woꞌkuyiji mùvunaana.
32 «Bagala biinyu, kiri na banyere biinyu, bagatwalwa mu buja i mahanga. Na kundu mugalindirira umulege-rege gwoshi, ti: “Ngeeka bagaki galuka”, shoobe! Mutagaahasha ukubagalula.
33 «Kundu muli mu himbuukira, mbu lyo mulonga imimbu, haliko ibinyamahanga byo mutayiji, bigamùkuusa yo. Bagakizi mùlibuza, noꞌkumùvindagaza.
34 Emwe! Ngiisi byo mugaabona mu masu giinyu, bigamùsirehya.
35 «Nahano agamùlwaza amahere ku madwi giinyu, na ku bibero biinyu, mutanalonge ukukira. Yago mahere, gagakwira amagala gooshi, ukutondeerera kwiꞌtwe, halinde ku shando.
36 «Mwe na mwami ye mugayimika, Nahano agamùtwala mweshi i mahanga. Yago mahanga, mutagayiji. Kiri na bashokuluza biinyu nabo, batagayiji. Haaho, mugakizi yikumba imigisi, kundu ikabaajwa mu biti, na mu mabuye.
37 Iyo munda Nahano agamùtwala, mugahuumira abandu bweneene. Bagakizi mùshekeereza, noꞌkukizi mùhonyoleza, honyo!
38 «Kundu mugakizi byala imbuto nyingi mu ndalo, halikago mugakizi yimbula niini. Mukuba inzige zigayiji zishereeza zooshi.
39 Mugabyala imizabibu, munakizi gihwahuulira. Kundu kwokwo, mutâye nywe ku divaayi yayo, mutanayimbule kiri neꞌmihuli yayo. Mukuba, ibishoolera bigagisivya.
40 «Ngiisi handu mu kihugo kiinyu, hagaamera ibiti byeꞌmizehituuni. Kundu kwokwo, mutagayishiiga ku mavuta gaayo. Mukuba, ibitumbwe byayo bigakizi holoka, bitanayera.
41 «Na kundu mugaabuta abaana bo batabana, na boꞌbunyere, haliko mutali mwe mugabalera. Si bagatwalwa imbohe i mahanga.
42 «Inzige zigayiji shereeza ibiti biinyu, kiri neꞌbitumbwe mu mbingiro ziinyu.
43 «Ibinyamahanga íbigayiji tuula mu mwinyu, byo bigaaba bihagarusi ngana-ngana. Haliko mwehe, mugaaba mifoolwa naaho.
44 Boohe, bo bagakizi mùkaaba ifwaranga. Si mwehe, mutagalonga ihiteerwa ku shinda hyo mwangabakaaba. Boohe, bo bagayama bali ngiꞌtwe. Si mwehe, munayame muli nga mukira.
45 «Yago madaaki gooshi, gagaamùba kwo, halinde gamùdugiirize. Gatanâye mùlyokerere, halinde ku kyanya mugaafwa. Na íbitumiri gagaamùba kwo, bwo mugaaba mutayuvwa Nahano, Rurema winyu, munabe mutatwaziizi imaaja zaage, kandi iri amategeko go akamùheereza.
46 Yago madaaki, gagakizi yerekana kweꞌkihano kya Nahano kimùli kwo, mwe neꞌbibusi biinyu, halinde imyakuula.
47 «Kundu muli mu genduukirwa, si mutasiimiri ukukolera Nahano, Rurema winyu ku bushambaale, na ku mutima úgushenguusiri.
48 Ku yukwo, Nahano agamùbiika mu maboko gaꞌbagoma, munakizi bakolera mu buja. Mugakizi shalika, iri munanyoterwa bweneene. Mugaabula ibyambalwa, munabe banakahuku. Nahano agamùtumira abatwali boꞌkumùvindagaza, halinde ku kyanya agamùsivya.
49 «Nahano agaashimya ibinyamahanga ukulyoka hala, ku mbeka yeꞌkihugo. Yabo bandu, mutayiji indeto yabo. Banayiji mùtibukira kwo, nga kwo nyunda ali mu yivwima ku mutumba.
50 Amalanga gaabo, gagaaba gazizibiiri. Batanasimbahe abashaaja, kandi iri kukejeerera abaana.
51 «Birya binyamahanga, bigashahula ibitugwa biinyu, kiri neꞌmimbu yinyu, halinde munahere noꞌmwena. Batanamùsigire kiri noꞌludete lweꞌngano, kandi iri divaayi, kandi iri mavuta, kandi iri hinyana, kandi iri hyanabuzi, kandi iri hyanahene. Si bagamùsivya-sivya naaho.
52 «Kundu Nahano, Rurema winyu agamùheereza ikihugo, haliko bagayiji mùteera, banasokanane utwaya twinyu twoshi. Na kundu mulangaliiri inzitiro ziinyu ngomu, kwo zikizi mùsiikira, haliko bagamùlwisa, banazigwise.
53 «Yabo bagoma, ikyanya bagasokanana utwaya twinyu, bagamùyogogoza bweneene, munakizi libuuka ngana-ngana. Ku yikyo kyanya umwena gugamùkayira bweneene, halinde munakizi lya abaana biinyu boꞌbutabana na boꞌbunyere bo Nahano Rurema akamùheereza.
54 «Kundu umushosi angaba ayamiri ali mutuudu mu kati kiinyu, anali weꞌkimino, haliko agahinduka, halinde anashombe mwene wabo, kiri na mukaage ye bali mu laalanwa, naꞌbaana bo asigiriini.
55 Ikyanya agaaba ali mu lya inyama zaꞌbaana baage, agayoboha kwo batazishangiire, bwo ndaakibyo bindi byo agaalya. Ikyanya yabo bagoma bagamùyogogoza mu twaya twinyu, mugalibuuka ngana-ngana.
56-57 «Umukazi naye, angaba ayamiri ali mutuudu mu kati kiinyu, anabe weꞌkimino, anabe anonosiri bweneene, halinde atangaki fina kwiꞌdaho. Halikago agashomba yiba ye bali mu laalanwa, kiri noꞌmwana ye akayibutira, aba mutabana, kandi iri munyere. Agahikiira ukuyima umwana ye alaala abuta. Na ku kyanya abagoma biinyu bagaaba bagweti bagamùyogogoza mu twaya twinyu, mugateerwa noꞌmwena. Kyo kitumiri uyo mukazi agayifwija ukubisha abaana baage, gira akizi balya yenyene.
58 «Aaho! Mukizi ba makengwa. Mukizi kulikiriza amagambo gooshi ágali mu maaja za Rurema, nga kwo gali mayandike mu kino kitaabo. Munakizi simbaha Nahano, Rurema winyu, mu kukizi huuza iziina lyage, na mu kukizi liyoboha.
59 Haliko, iri mwangakizi haasa-haasa, Nahano yenyene agamùleetera amalibu gaꞌkahebuuza, mwe neꞌkibusi kiinyu. Amalwazi goꞌmungata-ngata gatagamùlyokerera.
60 Galya malwazi gooshi go mukayoboha mu kihugo kyeꞌMiisiri, agakizi mùleetera go, gamùgase.
61 Yuvwi! Nahano agamùbiika kwo ngiisi malwazi, kiri naꞌmalibu ágatadesirwi mu kino kitaabo kyeꞌmaaja, halinde ku kyanya mugaafwa.
62 Kundu mwâli kanyegete nga ndonde, haliko mugasigalana bandu bagerwa naaho. Mukuba, mutakasimbaha Nahano, Rurema winyu.
63 «Yaho kare, Nahano âli siimiri ukumùgashaanira noꞌkumùluza. Haliko buno, agasiima ukumùzimiiza, halinde mutaki be ho. Na kundu akamùheereza ikihugo, haliko agaki mùkuusa mwo.
64 «Nahano agamùshabulira mu mahanga mingi, ukushaagira heꞌkihugo kitonderiiri, halinde ukuhisa ho kihekiiri. Mu yago mahanga, mugakizi hoza imizimu yo mutayiji, na yo bashokuluza biinyu nabo batakamenya. Iyo mizimu inali migisi íkabaajwa mu biti, kandi iri mu mabuye.
65 «Mwiꞌyo milala, mutagajeberera mwo, mutanalonge mwaꞌhandu hoꞌkuluhuuka. Si Nahano agamùbiika mwoꞌlushunguti. Naꞌmasu giinyu, gagaaba mwoꞌlundanda, halinde munatwike indege.
66 Kwokwo, mugaramba mu migangaanwe, úbwakya-úbwayira, munakizi yoboha. Munabe bandu bazira mulangaaliro gwoꞌkuyama ho.
67 Ikyanya mugakizi bona íbyakoleka, mugakizi juguma. Shesheezi, mugakizi gerania, ti: “Yoho wee! Kákibe ko kabigingwe.” Naꞌkabigingwe, munageranie, ti: “Yoho wee! Líkibe yo shesheezi.”
68 «Nahano agamùgalulira mu kihugo kyeꞌMiisiri mu kukoleesa amashuba. Kinali kihugo kyo nꞌgamùlagaania kwo mutâye ki kibone. Ikyanya mugaahika mwo, abashosi naꞌbakazi, mugalooza ukuyiguliisa nga mwangiba ngana baja. Kundu kwokwo, mutâye bone woꞌkumùgula.»
AMAGAMBO MAZINDA GO MUSA AKADETA
(28.69–30.20)
69 Yaga go magambo geꞌKihango kyo Nahano akabwira Musa kwo aganywana naꞌBahisiraheeri, ikyanya bâli riiri mu kihugo kyeꞌMohabu. Kino kihango, akakiyushuula ku gandi magambo go bâli mali gwanwa banywana ku mugazi Horebu.