22
Dawan Yahudi ra rdava lingaꞌan mane rfedan Yesus
Matius 26:1-5; Markus 14:1-2; Yohanes 11:45-53
Amar dawan i tamata Yahudi ra baꞌi rotu snoba ma raꞌan roti i wol rfadoku ragi naꞌa yai sarseri roak. Yahudi rfanara amar yai ne, amar Paskah.* Yahudi rira dawan mela falurut ra ovu rira dawan ovi rair Musa ni inukun ra rdava lingaꞌan mane rfedan fanfonak Yesus, tevek rbobar tamata rivun ovi rnaꞌa inyai.
Yudas nfedi Yesus
Matius 26:14-16; Markus 14:10-11
Nata nitdawan nanaꞌa roak Yudas i rfanara vali ia ne, Iskariot. Ia ini ntali vali Yesus Ni tamata vutu rahin irua ovi rorang Ia. Ba Yudas nati ma ntuan Yahudi rira dawan mela falurut ra ovu dawan ovi rban-ulu verin suldadu ovi rwanar Yahudi rira Rahan Dawan Falurut a, ma irmunuk rdava lingaꞌan, boma nfedi Yesus verin ira. Tamata avyai inar urun ovu raꞌan vai isa ma ki rala kubang verin ia. Yudas ntorung afa yai, ba naꞌut inyai, na ndava amar kena mane nfedi Yesus verin ira, naꞌuk rotu ma tamata rivun deka rkaꞌa.
Yesus ovu Ni tamata ovi rorang Ia rotu rira snoba Paskah, ma rangnanang amar i uburir-nusirira ra rdir-talik Mesir
Matius 26:17-19; Markus 14:12-16; Yohanes 13:21-30
Ni amar kena roak ma Yahudi ra rotu snoba ma raꞌan roti i wol rfadoku ragi naꞌa. Naꞌa amar yai vali, na tamata ra musti rfedan domba Paskah ra. Ba Yesus nsinir Petrus irua Yohanes ma nfalak ne, “Miti ula mia ma misusan afamtahan Paskah verin ita, boma did tinemun tafnaꞌan.” Ira rorat Yesus ne, “Bapa, inam ma amasusan naꞌa inba?” 10 Yesus nfalak ne, “Naꞌut i miti kota eri ralan a, na veka mtyuan brana isa ntaha suran i nsaꞌa roak wear a. Myorang ia miti rahan i nti ralan a. 11 Myorat rahan duan yai ne, ‘Tuan Guru norat ne: Yaꞌa veka ufnaꞌan Paskah ovu Ning tamata ovi rorang Yaꞌa naꞌa inba?’ 12 Rahan duan yai veka nfaturu verin mia kamar dawan i nanaꞌa ratan a, naꞌa ni rahan yai. Ira rasusan munuk roak kamar yai, ba mia musti misusan watan dida fanaꞌan fanenu ra.” 13 Yesus nfalak munuk wean inyai, beti irua rti. Ira rti ma rtuan munuk afa avyai wean lahir i Yesus nfalak roak a. Nata rasusan afamtahan Paskah yai.
Yesus nafnaꞌan Paskah ovu Ni tamata ovi rorang Ia
Matius 26:20-29; Markus 14:17-25; 1 Korintus 11:23-25
14 Naran roak amar i Yahudi rafnaꞌan naꞌa amar dawan Paskah yai, na Yesus ndoku ma nafnaꞌan ovu Ni rasul ra. 15 Ia nfalak verin ira ne, “Yaꞌa inak urun i lahir ma ufnaꞌan ovu mia naꞌa amar dawan Paskah ini, beti utuan susa dawan. 16 Ufalak verin mia, boma mkyaꞌa ne, Yaꞌa veka wol uan roak afamtahan Paskah ini, ti naran i Ubu nfakena snoba ini ihin a, naꞌut i Ia neluk Raja ma nfareta lanit ivavan a.”
17 Yesus nfalak munuk wean inyai, beti nala kobi i nsaꞌa anggur a ma nfalak fara weninyai verin Ubu, beti nfalak ne, “Myala kobi ini ma msyikati mia al myenu, 18 tevek ufalak verin mia, boma mkyaꞌa ne: Amar ini lahir, na Yaꞌa veka wol enu roak anggur ini, ti naran i Ubu Ni Fareta nma.” 19 Yesus nfalak munuk wean inyai, na nala vali roti a ma nfalak fara weninyai verin Ubu, beti nvisul roti yai ma nsiduk verin ira ma nfalak ne, “Roti ini Yaꞌa tenang a ma ala verin mia. Mian ma al nfangnanang mia naꞌa Ning matmatan a.” 20 Yesus notu munuk wean inyai, na nala vali kobi i nsaꞌa anggur a ma nfalak ne, “Anggur i naꞌa kobi ini nfaturu Ubu Ni tnorung ngorvaꞌan a. Tnorung yai nanaꞌa larang i veka nvoat verin mia.
21 Naꞌuk tamata i veka nfedi Yaꞌa, fiang ini ndoku vali naꞌa ini ma nafnaꞌan ovu Yaꞌa! 22 Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa, veka umata wean lahir i Ubu nfadoku roak a, naꞌuk veka sian urun i lahir verin tamata i nfedi Yaꞌa.” 23 Ba kaꞌi rsiforat roak ira ne, iki veka notu wean inyai.
Yesus Ni tamata ovi rorang Ia rsitaku ulurira naꞌa rira fikiran ra ma rdava ne, iki veka dawan lia munuk tali ira
24 Ba Yesus Ni tamata ovi rorang Ia rsitaku ulurira naꞌa rira fikiran ra ma rdava ne, iki veka dawan lia munuk tali ira. 25 Yesus ntabu ira ma nfalak ne, “Raja ovi rfareta naꞌa nuhu dawan ovi wol rkaꞌa Ubu, ira kaꞌi rfareta watan rira tamata ra ovu limarira tmaꞌan. Tamata dawan ra inar ma tamata liak ra rfalak ira ne, ‘Tamata ovi rlobang tamata ra.’ 26 Naꞌuk mia deka weabira inyai. Wean i iki inan ma dawan lia munuk tamata ra, na ia musti nfakabava tenan a ma wean tamata ovi koꞌu rahi lia munuk tamata ra. Tamata ovi rban-ulu verin tamata ra, musti rfakabava vali tenarira ra wean tamata sansinir ra. 27 Eka minovak ne, iki veka dawan lia munuk? Tamata i ndoku nafnaꞌan, te tamata sansinir i ntanang afamtahan? Tamata i ndoku nafnaꞌan yai saꞌi dawan ia. Naꞌuk Yaꞌa unaꞌa ovu mia ma eluk tamata sansinir. 28 Mia fyatuang Yaꞌa lalawatan naꞌa Ning angangal ra munuk. 29 Ba wean lahir i Yamang a nala ngrebat verin Yaꞌa ma ufareta wean raja, na Yaꞌa veka ala ngrebat verin mia ma fyareta vali wean Yaꞌa. 30 Wean inyai, na mia veka myotu inabira lolin ovu Yaꞌa naꞌa Ning Fareta a. Inabira lolin yai wean lahir tamata ovi inarira lolin naꞌut i rdoku ma rafnaꞌan naꞌa meja isa. Mia veka mdyoku wean raja ra naꞌa wan vutu rahin irua ma fyareta. Naꞌa wan avyai vali, na mia veka fyaleka inukun verin Israel ni arun dawan vutu rahin irua.”
Yesus nfalak lahir ne, Simon Petrus veka nalak ia ne, wol nkaꞌa Ia
Matius 26:31-35; Markus 14:27-31; Yohanes 13:36-38
31 Nata Yesus nfalak verin Simon Petrus ne, “Simon, Simon, eka mrenar ma lolin! Ubu ntorung roak ma nitdawan veka nlabir teman mia. Ia veka nwi-nwa mia, ma wean lahir gandum ovi tamata ra rtafi. 32 Naꞌuk uflurut roak verin oa ma fara mu inorang a naꞌa lalawatan Yaꞌa. Wean i mahil roak ma morang Yaꞌa, na fwangrebat vali teram a valim tamata inorang ra ma rira inorang a nanaꞌa lalawatan Yaꞌa.” 33 Petrus nfalak ne, “Duilaꞌa, yaꞌa utorung roak ma wean i raꞌabuꞌi te rfedan Oa, na yaꞌa veka ovu vali ma unaꞌa buꞌi ralan te umata ovu Oa!” 34 Yesus nfalak ne, “Petrus, ufalak verin oa ma mkaꞌa ne, ovan ini lahir manut wol nkukuwai obin, na oa malak nala fatelu roak ne, wol mkaꞌa Yaꞌa.”
35 Yesus norat Ni tamata ovi rorang Ia ne, “Naꞌut i usinir mia ma ti fyamalik Ubu Ni Ivar Lolin a, na ufalak teri roak ma deka mtyaha sadawan, kubang ovu tatea, na mtyuan susa aka?” 36 Ira rfalak ne, “Wol amtuan susa isa vali.” Ba Yesus nfalak verin ira ne, “Naꞌuk fiang ini, iki ni sadawan te kubang, na ntaha watan. Iki wol ni nahin blawat, na nfedi ni ravit blawat a ma nfaha. 37 Mryenar ma lolin afa ovi ufalak ini! Ubu veka nfakena afa ovi rtulis roak naꞌa Surat Ralan a ne, ‘Tamata ra veka rwi-rwa Yaꞌa wean tamata ovi rangal fareta a,’ tevek afa avyai fiang ini vali Ubu mane nfakena lahir naꞌa Yaꞌa.”§ 38 Ira rfalak ne, “Duilaꞌa, nahin blawat irua ini.” Yesus nfalak ne, “Naran roak.”
Yesus naflurut naꞌa vuar Zaitun
Matius 26:36-46; Markus 14:32-42
39 Nata Yesus nban-talik Yerusalem ma nti vuar Zaitun a, wan i baꞌi nti. Ni tamata ovi rorang Ia rovu vali. 40 Ti ma raran roak wan yai, na nfalak verin ira ne, “Miflurut, boma nitdawan deka nlabir nala mia ma myotu salasilan.” 41 Ba Yesus nbana ma nfaroa kedan Ia tali ira, snain a meter vututelu, beti nsangatur ma naflurut ne, 42 “Bapa, wean i ralam nfalak, na fara maling vatuk varvara i aleman urun ini tali Yaꞌa, naꞌuk deka wean i ralang a nfalak a, ba wean watan i ralam a nfalak a.” [ 43 Ba Ubu Ni sansinir isa ntali lanit ratan nvotuk ovu Ubu Ni ngrebat ma nfangrebat Ia. 44 Naꞌuk Yesus ralan a lalau urun i lahir, ba ntafal ma naflurut ilaꞌa. Ratin ra wean lara ma rditi rsuta lanun.]* 45 Naflurut munuk roak, beti newal Ia nti Ni tamata ovi rorang Ia. Ti ma nsiꞌik ira, na rtub-lufa munuk roak, tevek ralarira ra lalau urun i lahir. 46 Ba nfalak verin ira ne, “Afakinimi mtyub-lufa i? Byatar ma miflurut, boma nitdawan deka nlabir nala mia ma myotu salasilan.”
Yahudi ra rtaha Yesus
Matius 26:47-56; Markus 14:43-50; Yohanes 18:3-11
47 Naꞌut i Yesus nangrihi obin, na Yudas nbana ula ia verin sidovung isa i rma ma rtuan Ia. Yudas ini ntali Yesus Ni tamata vutu rahin irua yai. Ia ti nfaseri lahir Yesus ma nvoan Ia. 48 Naꞌuk Yesus nfalak verin ia ne, “Yudas, bwoan Yaꞌa ma al fwaturu ne, fwedi Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa ini?” 49 Ti ma Yesus Ni tamata ovi rorang Ia rsiꞌik afa i tamata rivun avyai mane rotu a, na rfalak verin Yesus ne, “Duilaꞌa, amangal aꞌuk ira ovu mami nahin blawat ra?” 50 Tamata isa tali Yesus Ni tamata ovi rorang Ia, nala nahin blawat ma nafat vatuk lahir Yahudi rira Mela Falurut Ilaꞌa ni tamata sansinir isa arun mela a. 51 Naꞌuk Yesus nfalak ne, “Mtalik kikyai!” Nata Yesus nkena tamata yai arun ma notu ma lolin ewal ia. 52 Yahudi rira dawan mela falurut ra, ovu dawan ovi rban-ulu verin suldadu ovi rwanar Yahudi rira Rahan Dawan Falurut a, ovu vali dawan Yahudi ra rma ma rtaha Yesus. Ba Ia nfalak verin ira ne, “Mia mnyarin ne, usdovu tamata ra ma amangal fareta a, ba mya lahir ovu bira nahin blawat ra ovu navnaval ra ma mtyaha Yaꞌa? 53 Lokat amar, na itmunuk tnaꞌa Rahan Dawan Falurut a, na wol mtyaha Yaꞌa. Naꞌuk fiang ini bira amar ma myorang bira ininan sian ra, tevek Ubu ntorung ma nitdawan ni amar vali ma nfabana ngarmeran ni ngrebat a.”
Petrus nalak nala fatelu ia ne wol nkaꞌa Yesus
Matius 26:57-58,69-75; Markus 14:53-54,66-72; Yohanes 18:12-18,25-27
54 Ira rtaha roak Yesus, beti rovun Ia rti Yahudi rira Mela Falurut Ilaꞌa ni rahan a. Petrus nban-orang vali tali raroa watan. 55 Naꞌa rahan yai ni lean a fruan a, na tamata ra rsidovuk yafu ma rdok-lilit yafu yai. Petrus ti ndoku vali ovu ira. 56 Vata sansinir isa nrea Petrus ndoku yafu yai nelan a, ba nsiꞌik nanuang ia ma nfalak ne, “Tamata ini irmunuk Yesus vali!” 57 Naꞌuk Petrus nalak ia ma nfalak ne, “Yaꞌa wol ukaꞌa lahir tamata yai!” 58 Wol kaꞌi mnanat obin, na tamata isa nsiꞌik vali Petrus, ba nfalak ne, “Oa ini mimunuk Yesus vali!” Naꞌuk Petrus nfalak ne, “Yaꞌa wahal!” 59 Kaꞌa bi jam isa nelak, na tamata liak isa vali nfalak ne, “Ita tkaꞌa roak ne, tamata ini irmunuk Yesus, tevek ia ntali Galilea vali!” 60 Naꞌuk Petrus nfalak ne, “Wahal! Yaꞌa wol ukaꞌa ne, oa fwalak afakinyai!” Ia nangrihi obin, na manut nkukuwai lahir. 61 Nata Yesus nfulak Ia ma nsiꞌik Petrus, beti Petrus nangnanang nala ewal afa i Duilaꞌa nfalak roak verin ia ne, “Ovan ini manut wol nkukuwai obin, na oa malak nala fatelu roak ne, wol mkaꞌa Yaꞌa.” 62 Ba Petrus nbana nti murin ma nvakar ma naꞌa samsekur.
Tamata ra rangrihi ma rworuk-rwak Yesus ovu rvaval Ia
Matius 26:63-68; Markus 14:60-65; Yohanes 18:19-24
63 Tamata ovi rwanar Yesus rangrihi ma rworuk-rwak Ia, ovu rvaval Ia. 64 Ira rkum-teri wahan a beti rorat Ia ne, “Wean i nabi Oa, na eka fwalak ne, iki nvaval Oa yai?” 65 Nata rtafal ma rfamaꞌit ilaꞌa Ia.
Yesus ndiri Yahudi rira sidovung dawan waharira ralan ra
Matius 26:59-66; Markus 14:55-64; Yohanes 18:19-24
66 Ti ma varverak, na dawan Yahudi ra, ovu rira mela falurut ra, ovu vali rira dawan ovi rair Musa ni inukun ra, rasdovu ira naꞌa rira sidovung dawan a. Tamata ovi rwanar Yesus rovun Ia nti sidovung dawan yai. 67 Ira rorat Ia ne, “Fwalak lahir verin ami ne, Oa ini Raja i veka mtevut tamata ra rira salasilan ra?” Yesus nfalak ne, “Velik ne ufalak wean inyai verin mia, naꞌuk veka wol myorang, 68 ovu velik ne orat afa tali mia, na veka wol byalat. 69 Ba tali amar ini, na Yaꞌa, Tamata Yanan Yaꞌa, udoku Ubu i nfareta munuk afakataka Ni lihir mela a.” 70 Ira munuk rorat Yesus ne, “Ba wean inyai, na Oa ini Ubu Yanan a?” Yesus nfalak ne, “Mia kaꞌi fyalak roak yai.” 71 Ti nata ira rfalak ne, “Ita wol tdava roak tamata ma rfamalik naꞌa afa i nfalak ini, tevek ita kaꞌi trenar lahir Ni sala tali sumarn a!”
* 22:1 22:1 Amar Paskah ihin a ne, Yahudi ra rangnanang amar i Ubu nlobang uburir-nusirira ra ma rdir-talik Mesir. Naling ia ovu Paskah i fiang ini totu ma al tangnanang Yesus Ni matmatan ovu nvaꞌat ewal. 22:16 22:16 Ubu Ni vaivatul ra rair ita ma tkaꞌa ne, tamata ovi rorang Yesus rira vavaꞌat kakiwal, ma Ubu nsikat rira salasilan ra. Snoba Paskah nfaturu ne, naꞌut i Yesus nma ewal ma neluk Raja ma nfareta ita, na sian ra wol rkeak nala roak ita. Wol salasilan, matmatan, wawaꞌuk ovu vali nitdawan ovi ni nait sian ra wol rnaꞌa roak. 22:20 22:20 Yesus laran nvoat ma al ntevut tamata rira salasilan ra. § 22:37 22:37 Yesaya 53:12 * 22:44 22:44 Naꞌa naskah mnanat boku naꞌa vai Yunani, na ayat irua ini (43, 44) rnaꞌa, naꞌuk naskah mnanat boku wahal. 22:66 22:66 Yahudi rira dawan fareta ovi rira ngrebat dawan a, rasdovu ira naꞌa Yerusalem. Ira rira ngrebat ma rurus afa agama, inukun, ovu vali fareta. 22:69 22:69 Tafsiran etal dawan rfalak ne, Ba tali amar ini ihin a ne, wol mnanat, na Yesus veka ndoku Ubu Ni lihir mela.