ବାପ୍ତିଜକ ଜହନ୍‌ନେ ବାସଙ୍ଗ୍‌‌
(ମାତିଉ ୩:୧-୧୨; ମାର୍‌କ ୧:୧-୮; ଜହନ୍‌ ୧:୧୯-୨୮)
୧ ମ୍ନାଇଃସାଙ୍ଗ୍‌ ତିବିରିଆ କାଇସରନେ ସାସନ୍‍ ବେଲା ୧୫ ମୁଆଁରେ ଉଡ଼ିବେଲା ପନ୍ତିୟ ପିଲାତ ଜିଉଦା ଦେସ୍‌ନେ ସାସନ୍‍ ଡିଙ୍ଗ୍‌ଣ୍ଡ୍ରେ ଲେଃଗେ ଆରି ହେରୋଦ ଗାଲିଲୀନେ ସାମନ୍ତ ଇଃସାଙ୍ଗ୍‌ ଆରି ମେଁନେ ବୟାଁଣ୍ଡେ ପିଲିପ୍‍ପ ଇଟୁରିଆ ଆରି ଟ୍ରାକୋନିଟିସ୍‌ନେ ବାରି ଲିସାନିଆସ୍ ଆବିଲିନ୍‌ନେ ସାମନ୍ତ ଇଃସାଙ୍ଗ୍‌ ଲେଃଗେ । ୨ ଆରି ହାନାନ୍ ଆରି କୟାଫା ମ୍ନା ପୁଜାରି ଲେଃଗେ ଆତେନ୍‌ ବେଲା ଇସ୍‌ପର୍‌ନେ ସାମୁଆଁ ବାଲିଲଃଅରିଆ ଲେଃକ୍ନେ ଜିଖରୀୟନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ ଜହନ୍‌ ଡାଗ୍ରା ପାଙ୍ଗ୍ ଆର୍‌କେ । ୩ ଆତ୍‌ବା ଯୋହନ୍‌ ଯର୍ଦ୍ଦନ୍‌ ଲଣ୍ଡିଆଃନେ ଡୁବନ୍ ବିଃଣ୍ଡ୍ରେ ଜହନ୍‌ ସାପା ଇନି ୱେଚେ ପାପ୍‌ ବାନ୍ କେମା ବାନ୍‌ସା ମନ୍‌କେ ଆଃବଦ୍ଲେନେ ଡୁବନ୍ ଡୁଂଡନ୍‍ସା ବାସଙ୍ଗ୍‌ ଅଲେଙ୍ଗ୍‌କେ ।
୪ ଡିରକମ୍ ଯିଶାଇୟ ବାବବାଦିନେ ସାସ୍ତର୍‌ନ୍ନିଆ ଗୁଆର୍ ବକେ,
“ବାଲିଲନ୍ନିଆ କିରଚେ ବାସଙ୍ଗ୍‍ଡିଂକ୍ନେ ମୁଇଂଜାନେ ସାମୁଆଁ;
ମାପ୍ରୁନ୍‍ସା ଗାଲି ତିଆର୍ ଡିଙ୍ଗ୍‌ପା
ମେଁ ପାଙ୍ଗ୍‌ନେ ଗାଲି ସିଦା ଆଡିଙ୍ଗ୍‌ପା ।
୫ ସାପା କୁରୁଟାନ୍ ତୁବଃ ବର୍‌ତି ଆଡିଙ୍ଗ୍‌ଏ
ଆରି ସାପା କଣ୍ଡା ଆରି ମ୍ନାକଣ୍ଡାକେ ବୁନ୍ଦେ ଆଡିଙ୍ଗ୍ ବିଏ ।
ବାଙ୍ଗ୍‍ଟି ଗାଲି ସ୍ୱେଡ଼ାଃ ଡିଙ୍ଗ୍‌ଏ
ଆରି ତିଆର୍ କୁରୁ ତୁବଃ ସିଦା ଗାଲିରେ ତିଆର୍ ଡିଙ୍ଗ୍‌ଏ ।
୬ ଆରି ସାପା ଜାତି ରେମୁଆଁ ଇସ୍‌ପର୍‌ନେ ଉଦାର୍ କେଚେ ସାମୁଆଁ ଆର୍‌ଏ ।”
୭  ଆତେନ୍‌‌ସା ମେଁ ଯହନ୍‍ ବାନ୍ ଡୁବନ୍ ଡୁଂଡନ୍‍ସା ତାର୍‌ଚେ ପାଙ୍ଗ୍‍ଡିଙ୍ଗ୍‍କ୍ନେ ରେମୁଆଁଇଂକେ ବାସଙ୍ଗ୍‌କେ “ଏ ବୁବଃନେ କୁଲ୍‌ବଂସ ! କାଲାଆଃ ରିସା ଡିଙ୍ଗ୍‍ଚେ ଲାଗ୍‍ଡନ୍‍ସା ଆପେକେ ଜାଣ୍ଡେ ଚେତ୍‍ନା ବିକେ ? ୮  ତେସା ମନ୍‍ ଆବଦ୍‍ଲେକ୍ନେ ସମାନ୍ ପଲ୍‍ ତିଆର୍ ଡିଙ୍ଗ୍‌ପା ଆରି ଅବ୍ରାହାମ୍ ପେନେ ନ୍ତା ଞ୍ଜା ଡାଗ୍‌ଚେ ମନେ ମନେ ଡିଗ୍ ଦେକ୍‍ସୁଗୁଆ ଆବାସଙ୍ଗ୍‍ପା; ଡାଗ୍ଲା ନେଙ୍ଗ୍ ଆପେକେ ବାସଙ୍ଗ୍‌ ଣ୍ଡିଙ୍ଗ୍‍ ଇସ୍‌ପର୍ ଆକେନ୍ ବ୍ରିଇଂବାନ୍ ଅବ୍ରାହାମ୍ ନ୍‌ସା ଗଡ଼େଅ ଜନମ୍ ଆଃଡିଙ୍ଗ୍ ୟାଏ । ୯ ସ୍ଲା ସାପା ବୁନ୍ଦେ ସିତଗ୍ ବିନ୍‌ସା ମାଲୁଏଃ ବଆର୍‌କେ । ଆଣ୍ଡିନେ ସ୍ଲାଃନ୍ନିଆ ନିମାଣ୍ତା ଚୁଚୁ ଆଚୁ ଣ୍ତୁ, ଆତେନ୍‌ ସିତଗ୍‌ଚେ ସୁଆନ୍ନିଆ ତ୍ଲାଗ୍ ଆର୍‌ଏ ।”
୧୦ ଆତ୍‌ବା ରେମୁଆଁଇଙ୍ଗ୍ ଆମେକେ ସାଲିଆକୁକେ ତେଲା ନେନେ ମେଁ ନେଣ୍ଡିଙ୍ଗ୍‍ପା ?
୧୧ ମେଁ ଉତର୍ ବିକେ ଜାଣ୍ତେନେ ମ୍ୱାକ୍ଲିଗ୍ ସକା ଲେଃକେ ମେଁ ଜାଣ୍ତେନେ ମେଃଡିଗ୍‌ ଣ୍ଡୁ ଆମେକେ ମୁଇଙ୍ଗ୍ ବିଃଲେ ବାରି ଜାଣ୍ତେନେ ଚଙ୍ଗ୍‌ନେ ଣ୍ତୁ ମେଁ ବିନ୍‌ରେକେ ଆତ୍‌ ବାନ୍‌ ବାଟା ବିଲେ ।
୧୨  ସିସ୍ତୁ ସାଲ୍ୟାଣ୍ଡ୍ରେ ଡିଗ୍ ଡୁବନ୍ ବାନ୍‌ସା ପାଙ୍ଗ୍‌ଚେ ଆମେକେ ସାଲ୍ୟାକୁକେ ଏ ଗୁରୁ ନେଇଙ୍ଗ୍ ମେଁ ନେଡିଙ୍ଗ୍‌ଏ ?
୧୩ ମେଁ ଆମେଇଂକେ ବାସଙ୍ଗ୍‌କେ “ଆପେକେ ଉଡ଼ି ଡୁଂଡ ନ୍‍ସା ଆଦେସ୍‌ ବିଃମ୍ୟାକେ ମେଁ ବାନ୍ ଜବର୍ ଆଚ୍ୱାଗେପା ।”
୧୪ ଉଡ଼ି ସନ୍ୟଇଂ ଡିଗ୍ ଆମେକେ ସାଲିଆକୁ ଆର୍‌କେ “ନେନେ ମେଃନେ ଡିଙ୍ଗ୍ଏ ? ନେ ମେଃନେ ନେଡିଙ୍ଗ୍‍ପା ?”
ମେଁ ଆମେଇଂକେ ବାସଙ୍ଗ୍‌କେ “ଜବର୍‌ଜସ୍ତି ଜାଣ୍ତେବାନ୍‌ ଡାବୁ ଡୁଙ୍ଗ୍‌ଆଡଗ୍‌ପା ଣ୍ତୁଲା ଜାଣ୍ତେ ଆଡ଼ାତ୍ରା ମିଚ୍‌ରେ ଦସ୍‌ ଡାଗ୍‌ଚେ ଆବାଲିର୍‌ଗେପା । ନିଜର୍‌ ନିଜର୍‌ ଦର୍‌ମାରେ ସାର୍ଦା ଡିଙ୍ଗ୍‌ପା ।”
୧୫ ରେମୁଆଁଇଂ ଉର୍ ଲେଃଗେସା ଆରି ଜହନ୍‌ ଇଙ୍ଗ୍‌ଚା କିସ୍‌ଟ ଡିଙ୍ଗ୍‌ଏ ଡାଗ୍‌ଚେ ଆକେନ୍ ମେଁଇଙ୍ଗ୍‌ନେ ବିସୟ୍‌ରେ ସାପାରେ ନିଜେ ନିଜେ ମନ୍‍ନ୍ନିଆ ବାବେଡିଙ୍ଗ୍‍ ଆର୍‌ଗେ । ୧୬ ଜହନ୍‌ ସାପାରେକେ ଉତର୍ ବିକେ, “ନେଙ୍ଗ୍‍ ସିନା ଆପେକେ ଣ୍ଡିଆନ୍ନିଆ ଡୁବନ୍ ବିଣ୍ଡିଂକେ । ମାତର୍‌ ନେଙ୍ଗ୍‍ବାନ୍ ଜାଣ୍ଡେ ମାଲେ ବପୁଣ୍ଡ୍ରେ ମେଁ ପାଙ୍ଗ୍‌ଡିଙ୍ଗ୍‌କେ । ମେଁନେ ଞ୍ଚନେ ଜୁତା ତୁତଃ ନ୍‌ସା ସକତ୍‌ ଣ୍ଡୁ; ମେଁ ଆପେକେ ପବିତ୍ର ଆତ୍ମା ଆରି ସୁଆନ୍ନିଆ ଡୁବନ୍ ବିଏ । ୧୭ ମେଁନେ ନ୍ତିନିଆ କିସଃ ଲେଃକେ, ପର୍‍ଚଲ୍ ଆଃଡିଂନ୍‌ସା ମେଁନ୍ନିଆ ବପୁ ଲେଃକେ । ଆତ୍‍ ଅରିଆ ମେଁ କିଆକେ ଚପାବାନ୍‍ ବିନେ ଆଃଡିଂଏ । ମେଁ ନିମାଣ୍ଡା କିଆ ସାପାକେ ମୁଇଂନୁଗ୍‍ ରାଃସିଙ୍ଗ୍‌ଚେ ଆଣ୍ଡ୍ରାଃନ୍ନିଆ ଡୁଂୱେଚେ ବଏ । ଇଡ଼ିଙ୍ଗ୍ ଚପା ଆରି ଦର୍‌କାର୍ ଣ୍ଡୁନେ ଗାବୁଜା ମାଲିଗ୍‌ନେ ସୁଆ ଡାଗ୍ରା ଜଗ୍‌ତ୍ଲାଗ୍‌ ବିଏ ।”
୧୮ ମେଁ ଦେକ୍‍ରକମ୍ ଗୁଲେ ଉସ୍ରା ବାସଙ୍ଗ୍‌ଚେ ଆରି ବିନ୍‌ବିନ୍ ରକମ୍ ସାର୍ଦା ଆଡିଙ୍ଗ୍ ସୁଗୁଆ ବ୍ନାଲିର୍ ବାସଙ୍ଗ୍‌ଚେ ରେମୁଆଁଇଂନେ ବେବ‍ଆର୍ ଆଃବଦ୍ଲେ ନ୍‍ସା ବାଲିର୍‍ ଅଲେଙ୍ଗ୍‌କେ ।
୧୯  ମାତର୍‌ ସାମନ୍ତ ଇଃସାଙ୍ଗ୍‌ ହେରୋଦ ନିଜେ ବୟାଁଣ୍ଡେନେ କୁନେଣ୍ଡେକେ ହେରୋଦିଆ ଏତେ ବିହେ ଡିଙ୍ଗ୍ ବଗେ ବାରି ଜବର୍ ଦଦ୍ୟା ଡିଙ୍ଗ୍‌ବଗେସା ଜହନ୍‌ ଆମେକେ ଆଃକପାର୍କେ । ୨୦ ଦେତ୍‌ସୁଗୁଆ ହେରୋଦ ଆରି ମୁଇଙ୍ଗ୍ ଦଦିଆ କାମ୍ ଡିଙ୍ଗ୍‌କେ ମେଁ ଯହନ୍‍କେ କ‍ଏଦ୍‌ ଡୁଆନିଆ ବଗେ । ମେଁ ଉଡ଼ି ଦଦିଆ କାମ୍ ଡିଙ୍ଗ୍‍ବଗେ ଆତ୍‍ ଅରିଆ ଏନ୍‌ ଦଦିଆ କାମ୍ ଡିଗ୍ ଆମିସୁକେ ।
ଜିସୁନେ ଡୁବନ୍
(ମାତିଉ ୩:୧୩-୧୭; ମାର୍‌କ ୧:୯-୧୧)
୨୧ ସାପା ରେମୁଆଁ ଡୁବନ୍ ଡୁଂଡକ୍ନେ ଇଡ଼ିଙ୍ଗ୍ ଜିସୁ ଡିଗ୍ ଡୁବନ୍ ଡିଙ୍ଗ୍‌କେ । ଆରି ପାର୍‌ତନା ଡିଙ୍ଗ୍‌ନେ ବେଲା କିତଙ୍ଗ୍ଇନି ମେଲା ଡିଂକେ । ୨୨ ଆରି ପବିତ୍ର ଆତ୍ମା ମେଁ ଆଡ଼ାତ୍ରା ଜାର୍‌ଚେ କୁକୁର୍ୟାଃ ରକମ୍‌ ଜିସୁ ଆଡ଼ାତ୍ରା କକେ ଆରି କିତଂଇନିବାନ୍ ଏନ୍ ସାମୁଆଁ ନ୍ନାଂକେ; “ନା ନେଙ୍ଗ୍‌ନେ ନିଜର୍ ଗଡ଼େଅ । ନା ଆଡ଼ାତ୍ରା ନେଂ ଜାବର୍‌ ସାର୍ଦା ।”
ଜିସୁନେ କୁଲ୍‌ଇଂ
(ମାତିଉ ୧:୧-୧୭)
୨୩ ଜିସୁ ସ୍ଲେ ମୁଲେକ୍ନେ ବେଲା ଆମେକେ ପାକା ପାକି ତିରିସ୍‌ ମେମୁଆଁ ଡିଙ୍ଗ୍‌ଲେଗେ; ରେମୁଆଁଇଂ ମ୍ୟାନେ ଇସାବ୍‌ରେ ମେଁ ଯୋସେଫ୍‌ ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ; ଯସେପ୍‍ ଏଲିନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ; ୨୪ ଏଲି ମାଥାଥ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମାଥାଥ୍ ଲେବୀନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଲେବୀ ମଲ୍‌ଖୀନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମଲ୍‌ଖୀ ଯନ୍ନୟନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯନ୍ନୟ ଯୋଷେଫ ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୨୫ ଯୋସେଫ୍‌ ମତ୍‌ଥିୟସ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମତ୍‌ଥିୟସ୍ ଆମୋସ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଆମୋସ୍ ନାହୁମନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ନାହୁମ ଏସ୍‌ଲିନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଏସ୍‌ଲି ନାଗାୟନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୨୬ ନଗୟ ମାଥ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମାଥ୍‌ ମତଥିୟସ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମତଥିୟସ୍‌ ଶିମୟୀନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଶିମୟୀ ଯୋସେଖନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯୋସେଖ ଯୋଦାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୨୭ ଯୋଦା ଯୋଆନାନ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଜହନ୍‌ ରେଷାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ରେଷା ଜିରୁବାବେଲ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଜିରୁବାବେଲ୍ ଶ‍ଅଲ୍‌ଥୀୟେଲନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଶ‍ଅଲ୍‌ଥୀୟେଲ ନେରିନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୨୮ ନେରି ମଲ୍‌ଖୀନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମଲ୍‌ଖୀ ଆଡ୍‌ଡ଼ିନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଆଡ୍‌ଡ଼ି କୋସାମ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, କୋସାମ୍ ଏଲ୍‌ମାଦାମ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଏଲଦାନ୍ ଏର୍ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୨୯ ଏର୍ ଯିହୋଶୂୟନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯିହୋଶୂୟ ଏଲିୟେଜର୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଏଲିୟେଜର୍ ଯୋରିମନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯୋରିମ ମାଥାଥ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମାଥାଥ୍ ଲେବୀନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୦ ଲେବୀ ଶିମିୟୋନ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଶିମିୟୋନ୍ ଜିଉଦାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଜିଉଦା ଯୋସେଫ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯୋଷେଫ ଯୋନାମ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯୋନାମ ଏଲିୟାକିମ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୧ ଏଲିୟାକିମ୍ ମଲାହନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମଲାହ ମେନ୍ନାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମେନ୍ନା ମତ୍ତଥାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମତ୍ତଥା ନାଥନ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ନାଥନ ଦାଉଦ୍‍ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୨ ଦାଉଦ୍‍ ଯିଶୀନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯିଶୟ ଓବେଦ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଓବେଦ୍ ବୋୟଜନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ବୋୟଜ୍ ସାଲ୍‌ମୋନ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ସାଲ୍‌ମୋନ୍ ନହଶୋନ୍‍ନେ ଉଂଡେ, ୩୩ ନହଶୋନ ଅମିନାଦାବନେ ଉଂଡେ, ଅମିନାଦାବ ଆଦ୍‌ମିନ୍‌ନେ ଉଂଡେ, ଆଦ୍‌ମିନ୍ ଆର୍‌ନିନେ ଉଂଡେ, ଆର୍‌ନି ହେସ୍ରୋଣନେ ଉଂଡେ, ହେସ୍ରୋଣ ପେରେଜ୍‌ନେ ଉଂଡେ, ଫେରସ ଜିଉଦାନେ ଉଂଡେ, ୩୪ ଜିଉଦା ଜାକୁବ୍‌ନେ ଉଂଡେ, ଜାକୁବ୍‌ ଇସାକ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଇସାକ୍ ଅବ୍ରାହାମ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଅବ୍ରାହାମ୍ ଥେରହନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଥେରହ ନାହୋରନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୫ ନାହୋର ସେରଗ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ସେରଗ୍ ରେଉନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ରେଉ ପେଲଗ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ପେଲେଗ୍ ଏବରନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଏବର ଶେଲାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୬ ଶେଲା କ‍ଇନାନ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, କ‍ଇନାନ୍ ଆର୍‌ଫାକ୍‌ସଡ଼ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଆର୍‌ଫାକ୍‌ସଡ଼ ଶେମ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଶେମ୍ ନୋହନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ନୋହ ଲାମେକ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୭ ଲାମେକ୍ ମେଥୁଶେଲାନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମେଥୁଶେଲା ହନୋକନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ହନୋକ ଯାରେଦନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଯାରେଦ ମହାଲାଲୀଲ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ମହାଲାଲୀଲ୍ କେନାନ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ୩୮ କେନାନ୍ ଏନୋଶନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଏନୋଶ ଶେଥ୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଶେଥ୍‌ ଆଦମନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ, ଆଦମ ଇସ୍‌ପର୍‌ନେ ଉଙ୍ଗ୍‌ଡେ ।
୩:୭ ୩:୭ ମାତିଉ ୧୨:୩୪; ୨୩:୩୩. ୩:୮ ୩:୮ ଜହନ୍‌ ୮:୩୩. ୩:୧୨ ୩:୧୨ ଲୁକ୍‌ ୭:୨୯. ୩:୧୯ ୩:୧୯ ମାତିଉ ୧୪:୩,୪; ମାର୍‌କ ୬:୧୭,୧୮.