8
Momai upu ki keyakeyai
(Mateyu 13:1-23; Maki 4:1-20)
1 Mara dai kewowena eweya ka Iyesu tawana tawana natere natere kayawena Mamanuga God e gari rabineya e kasiyarai pokaiya badidi maba idiwana ki yonai bagi kawaya dimawagawa umawa. E tadeyau kabukabuwa ragidai ida esida kewo-wena kerapu apeya,
2 ade naiya sigira ebo ebo wadumupu keyai berokoi mu rabinamugu idiwa ko Iyesu mu iyatapu ridi dai ki mu mete kina e mete kaya-tagubu. Ridi ki mu simaga ka yau kena; Mosi ka Meri si daikere Magidarini tagubu (naiya ka keyai berokoi kuduba ida daikere kewowena daikere apeya (7) e rabineya idiwa ko Iyesu berokoi ki kuduba siwakeketapu gawarara),
3 mosi ka Diyona (e nobomoi ka kaiwawo Erodi e piyaraiyoma mu kawaimaga mosi si ka Kusa), ade mosi ka Susana. Ridi ki kena ade ridi ropani kawaya dai mete kina karako Iyesu ade e tadeyau kabukabuwa ragidai mete kayatagubu mu waitatamawa iwa.
4 Iyapana tawana tawana bautagubu Iyesu empamana ade e yonai waina-pamana ki nana e kwagaramupu idiwa manako e mu paunamugu ubupu waigugu were tadebu, wagubu ke;
5 “Apunu mosi ka momai dai urana kayawena. E momai ki urawa umawa ka momai dai kerapu dabireya gwegwe-tagubu manako midiwari garugaru mena bautagubu momai ki kupampu gawarara.
6 Momai dai ka e yaroyaro kawareya upu. Momai ki ugwadubu susukwana ko garugaru mena sura-tagubu mibai ka witai waira rabineya eba supu ade waira ki awana pa mena.
7 Ade momai dai ka gwabau gaya kakapareya gwegwetagubu wenatagubu ko gwaba niniuraurapupu ki pokere wenatagubu ko mibai eba kipu.
8 Ko momai dai ka e waira bageya upu manako ugwede susukwanapupu wenatagubu kawakawayatagubu momai eyaka eyaka mibai apunai ida daikere mena (100) kipu.”
Iyesu inako wagubu ade wagubu ke; “Wi wenaguga mete kina ki ka wi nau waigugu suwagubuwani yau mibai naigida mena wainapumuri wetawetara.”
9 Ki eweya ka e tadeyau kabukabuwa ragidai e manumupu, tagubu ke; “Kau waigugu nuwagibi ki mibai ka badidi?”
10 Ko e denai tadebu, wagubu ke; “Mamanuga God e gari rabineya idiwana ki yonai wekewekei ki mibai kuduba ka nau matarau wi nidiyakani ko iyapana dai ki nau waigugu mena pokaiya mu tadeyakani da mu yabu tamono ko mibai eba empomoto ade wainapomono ko mibai eba kataitagisi.”
11 Iyesu inako wagubu, ade tadebu, wagubu ke; “Waigugu suwagubuwani ki mibai ka yau kena; Momai upu ki ka Mamanuga God e eya yonai.
12 Momai ki kerapu dabireya gwegwetagubu ki mibai ka yau kena; Iyapana dai mu ka Mamanuga God e yonai wainapomoto ko Berokoi Apunai Seitani garugaru mena baiyagisi mu notamaga yadini gogapoto manako yona ki surupoto da mu yona ki eba sumapomoto ade iya waunai mete eba yadini.
13 Momai yaroyaro kawareya gwegwetagubu ki mibai ka yau kena; Iyapana dai mu ka Mamanuga God e yonai wainapomoto mamamatagisi ko yona ki mibai mu rabinamugu eba supu tawawena ki pokere gwede mo mu sumamaga nukepana empana ki nana baiyagisi ki ka mu Mamanuga God e yonai ki garugaru mena notagogapomoto.
14 Ade momai gwabau gaya kakapareya gwegwetagubu ki mibai ka yau kena; Iyapana dai mu ka Mamanuga God e yonai wainapomoto ko mu waira yau gwedegwedei empomono yabumaga midiyayogono ade mu mubo gwede-gwedemaga kawayawagana ki nana mete wainapomono ki pokere Mama-nuga God e yonai wainamupu ki mu notamaga ki utapoto manako mu mibimaga mo eba kiroto raiyagisi.
15 Ko iyapana dai mu ka e momai waira bageya upu ki maba. Mu ka Mamanuga God e yonai wainapomoto sumapomoto mu rabinamugu yadini doko manako kasiyarai kawaya ubumono da mu mibimaga bagi kawaya kirono.”
Duna eba wekepamana ki waigugui
(Maki 4:21-25)
16 Iyesu ade tadebu, wagubu ke; “Iyapana mosi duna beupoto ki ka e duna ki bani taroto? E digumau taroto bo kurari umuneya wekepoto bo? Ae, pa mena, e duna matarau taroto manako iyapana e bameya baitagisi ki ka duna tanai tawa miniyau siwa ki mu empomoto.
17 Wi gwedegwede kuduba weki gwaiya kwaiwagamu ki ka ewa marai mosi matarayagisi. Ade wi gwedegwede kuduba utapiyamu ki utai ka ewa marai mosi wakayagisi matarayagisi taneya tondono.
18 Ki pokere wi yona badidi maba wainapumuri ki wi naigida mena notapumuri wainapumuri. Iyapana nima yona mibai wainapupu wadubu doko ki ka e yona waunai mosi ade wainapoto yadini. Ko iyapana nima yona ki eba wainapupu wadubu doko ki ka e ewa mo eba yadini ade marai munta wadubu ki mete gogayagisi.”
Iyesu e inai ade e eya yowaiyoma
(Mateyu 12:46-50; Maki 3:31-35)
19 Iyesu e eya inai ade e eya yowai-yoma mete kina e bameya bautagubu ko iyapana ropani kawaya e kwagara-pamawa idiwa ki pokere mu e bameya bautagamana mete yonatagamana ki ka ragiragi kawaya.
20 Iyapana mosi bauwena Iyesu sibu, wagubu ke; “Kau inagi ade kau yowagiyoma mete kina bautagubu tawa ureya ubumu kau nene tagamu.”
21 Ko Iyesu denai wagubu ke; “Iyapana gwedewau nau Mamai God e badidi wagau ki wainapiyamu makeya makeya kwaetagamu ragidai ki mu mena ka mibai nau yowaniyoma ade nau inaniyoma.”
Nusuru kawaya mo bauwena Iyesu wagubu puruwena
(Mateyu 8:23-27; Maki 4:35-41)
22 Mara mosi ka Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai mete kina waka mo kawareya yamupu manako e ubupu mu tadebu, wagubu ke; “Waka yau kawareya kaburu papasi daikere kaigomu.” E inako wagubu manako kayatagubu.
23 Mu kayatagubu kaiwa ka Iyesu e yabui towena ki pokere e kwarisiwena ukwarawa. Garugaru mena ka nusuru kawaya mo bauwena towawa wirawena yabadubu waka rabineya posiwena manako waka waunitau kaburu surana kwaewagawa.
24 Iyesu e tadeyau kabu-kabuwa ragidai kaimpu e wadumpu yabuyabu simupu, tagubu ke; “Kaiwawonuga, Kaiwawonuga, nu popoigamana kwaigemei.”
Iyesu yabuwena kipu ubupu ragiragi kawaya nusuru towawa tadebu manako ki makeya ka nusuru pamenawena ade towawa bigawena manako kaburu kwarisiwena ukwapu.
25 Ko Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai tadebu, wagubu ke; “Wi sumaga ka bani?” E inako wagubu ko mu notamaga kowena kudu mete wainapamawa mu mubo mubo tagamawa kasiwara, tagamawa ke; “Apunu yau ka nima? E bonanai ragiragi kawaya wagubu manako nusuru yo towawa e bonanai wadumupu.”
Kweya kairapu apunu mosi giripupu
(Mateyu 8:28-34; Maki 5:1-20)
26 Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai mete kina tawana Gariri kamadumpu waka kawareya kaya-tagubu kaiwa da papasi daikere Gerasini ragidai mu tawanamugu bautagubu.
27 Iyesu waka kamadubu kanibu wairau surawa ki makeya ka apunu mosi bauwena e ika bananapupu. Apunu ki ka natere ki mu apunumaga mosi ko kweya kairapu dai e rabineya idiwa. E ebo tawaiya eba tondawa ko mara ropani kawaya ka e iyapana popai kwakwarepumaga ragu rabineya naka-pamawa ki mu watamugu ukwarawa. E sipuma eba umarawa ko ni matarau umawa.
28 E Iyesu empupu ki ka e kwewena Iyesu yabareya gwairiwena ukwapu manako e bonanai ragiragi kawaya wagubu ke; “Iyesu, Kawainuga God Kunumau Tondau e Gubagai ka kau. Kau gwede berapana ki nana nau bamaneya baunugibi? Nau nidiyani; Kau eba girisini.”
29 E yona ki wagubu ki mibai ka Iyesu ororeya mena kweya kairapu e rabineya tondawa ki siwakekepupu.
Naiya, mara ropani kawaya ka keyai berokoi ki apunu ki wadubu doko kasiyara kweyawa. E bigawagana ki nana ka iyapana kawareya kawareya e idai kerarai taburuba pokaiya umamawa dokodoko, ko e kwikwi gengemu-wagawa taburuba ki purupurutagamawa manako kweya kairapu ki e yabiripiyawa da e iyapana eba idiwu tawaneya ki kayawagawa umawa.
30 Ko Iyesu apunu ki empupu manako kweya kairapu e rabineya tondawa ki manupupu, wagubu ke; “Kau sigi ka badidi?”
“Nau sini ka Damu Kawaya.” E inako wagubu ki mibai ka kweya kairapu ropani kawaya apunu ki e rabineya idiwa.
31 Kweya kairapu ki kawareya kawareya nuwasiyasiya nene Iyesu siyamawa, tagamawa ke; “Bita wadamana tawaneya waira kobaiya ki kau eba tononiyo.”
32 Karako ka kweya madanai daikere eba uwama ka papa boyo ropani kawaya eba bigabigai buri sipuratagamawa idiwa. Kweya kairapu papa boyo ki emitampu ka mu Iyesu kawareya kawareya siyamawa, tagamawa ke; “Kau nuwagi manako nu kaigamu bo buri rabinamugu teteigamu idiwomu.”
“Ki baganai, kaiwagi.” Iyesu inako wagubu,
33 manako kweya kairapu ki kuduba apunu ki kamadumpu matarau bautagubu kayatagubu manako bo ki rabinamugu tetetagubu. Ki makeya ka bo ki kuduba mu yabaramaga babawena kweya ki erida mena garugarumupu kaburu sikisikimupu manako nonamaga kubabu popotagubu gawarara.
34 Bo baikamutagamawa ragidai ika idiwa gwede wenawena ki kuduba emupu ka mu wakapatagubu kaya-tagubu tawa tawa iyapana tademawa iwa,
35 manako iyapana ki waratampu kayatagubu Iyesu bameya mu mubo yabumugere empamana ki nana bau-tagubu. Bautagubu ka mu apunu ki naiya kweya kairapu e rabineya idiwa ko karako kamadumpu kayatagubu ki e yabarai supasupawena monagawena ika Iyesu kerareya bagi kawaya tondawa emupu. Mu matakira ki emupu ka mu notamaga kowena kudu mete waina-pamawa.
36 Ko bo baikamutagamawa ragidai ubumpu mu mubo yabumugere apunu ki badidi maba iyawena emupu ki sisiyai kuduba mu kowamuguma kabuwatampu.
37 Tawana Gerasini ragidai kuduba yona ki wainamupu ka mu kudu ebotau wainamupu didigura-maga mete wagubu manako mu Iyesu baiyonomupu ki pokere e waka rabineya ade yapu posiwena kamaditapu kaya-wena.
38 Iyawena apunai ki Iyesu mete kayatagamana ki nana wagubu ko Iyesu e munapupu sibu, wagubu ke;
39 “Ae, ki pa mena. Kau wiranuwagi kau tawageya kayanuwagi manako Mamanuga God kau nene bagi kawaya badidi kwaewena ki sisiyai kuduba kau kowagiyoma tade.”
Iyesu inako wagubu manako apunu ki kayawena natere ki rabineya e bameya Iyesu badidi kwaewena ki sisiyai kuduba iyapana tadeyawa umawa.
Munu ridai popai ade ridi sigisigirai
(Mateyu 9:18-26; Maki 5:21-43)
40 Iyesu waka kawareya ade wira-wena kayawena kaburu papasi daikere bauwena ka iyapana kuduba e nawanai ika idiwa ki e paraupamawa ade e diriwai kwaetagamawa.
41-42 Ki makeya ka Diyu ragidai gurigurimaga tawai ki debai apunai mosi ika bauwena Iyesu yabareya kwarisiwena e ramatai kawareya ubupu. Apunu ki e petei eyaka mena ki e kwamurai ka ida esida kewowena kerapu apeya (12) ki e sigirawena powagana kwaewagawa ki pokere apunu ki Iyesu gigipiyawa da e tawaiya e mete kayatagamana ki nana wagubu.
Iyesu mete kayatagubu ko iyapana ropani kawaya e kwagaramupu paupuna-mpu mete kayatagubu.
43 Iyapana ropani kawaya ki mu paunamugu ka ridi mosi ika kaniyawa ki kwamura ida esida kewowena kerapu apeya (12) rabineya sigira mena tondawa ko e kobaiya dara maramara bauwagawa. Iyapana e iyapamana kwaetagamawa ko e eba iyawena.
44 Ridi ki iyapana paunamugu Iyesu tagere ika kaniyawa manako e giyansu mena kanibu Iyesu midi tatamai ki madanai mena geyapupu manako ki makeya ka e kobaiya bau-wagawa ki deni mena kewowena.
45 Ko Iyesu wirawena iyapana manutapu, wagubu ke; “Ki nima nau geyasinibu?”
Iyapana kuduba tagubu bodaboda ki pokere apunu Pita kanibu Iyesu sibu, wagubu ke; “Kaiwawoni kau emani, iyapana ropani kawaya karako kau kwagaranimpu ki geyaniyamu.”
46 Ko Iyesu wagubu ke; “Kasiyara mo nau rabinaneya bauwena kayawena ki nau wainapuwani ki pokere nau kataineya da iyapana mosi nau geyasinibu.”
47 Ridi ki wainapupu da e kwaewena ki wekepana yawatai pa mena ki pokere e kudu mibi didigurai bauwena Iyesu kerareya kwarisiwena e ramatai kawareya ubupu manako iyapana kuduba yabaramugu ka e gwede nana Iyesu geyapupu ade e badidi maba garugaru mena iyawena ki sisiyai kuduba e wagubu matara.
48 Ko Iyesu ridi ki empupu manako denai sibu, wagubu ke; “Peteni, kau sumagi ki pokaiya kau iyanugibi. Kau sigiragi wana kewowena ki pokere nuwabagi rabineya kayanuwagi.”
49 Iyesu yona ki wagawa makeya ka iyapana mosi apunu Yairusi e tawai deneya bauwena apunu Yairusi sibu, wagubu ke; “Kau petegi powena. Nu Nidiyau Kabukabuwa Apunai yau wauneya bauwagubena ki ka baganai ko kau petegi karako powena ki pokere siyo da e wirayagisi kayayagisi.”
50 Iyesu yona ki e wenagui mena wainapupu kamadubu manako apunu Yairusi sibu, wagubu ke; “Kau notagi eba koyogono ko nau mena sumasiniyowa ki kau petegi ade iyayagisi.”
51 Mu tawau bautagubu ka Iyesu iyapana kuduba munatapu manako apunu Pita yo Diyoni yo Diyemesi ade munu ridai ki e inai mamai mete kina ki mu mena waratapu tawa rabineya yamupu.
52 Iyapana kuduba ika idiwa munu ki powena ki yadi wadamawa apenai meyamawa ki pokere Iyesu mu tadebu, wagubu ke; “Wi gwede apenai meyamu? Munu ridai ki eba powena ko e pa ukwarau.”
53 E inako wagubu ko mu kataimugu da munu ki mibai powena ki pokere mu e gwaigwitapamawa.
54 Ko Iyesu kanibu munu popai ki idaiya wadubu manako sibu, wagubu ke; “Peteni, nau nidiyani wainapi; Kau kiri uburi.”
55 Ki makeya ka munu ridai ki e keyai ade bauwena e rabineya yapu ugwadubu iyaiya manako e garugaru mena kipu ubupu. Ko Iyesu mu tadebu, wagubu ke; “Wi bani dai kwemuri kupoto.”
56 Munu ridai ki e inai mamai mu notamaga kowena kodabamaga kamupu ko Iyesu mu tatamatapu da mu petemaga badidi maba iyawena ki sisiyai mu iyapana eba tademana ki nana wagubu.