MAKI
Iyesu e yonai bagi kawaya apunu Maki okapupu
Oka gwede nene tapu ki kabuwai
Mamanuga God e yonai bagi kawaya apunu Maki okapupu yau rabineya ka Iyesu e upi badidi kwaewagawa umawa ki yonai ropani kawaya ko e badidi kabuwawagawa umawa ki yonai ka eba ropani.
Oka yau rabineya ka Iyesu e eya si wagubu da e ka Kunumau Kawapu Apunai.
Oka debai empamana ki kabuwai.
Yona bagi kawaya ki kerarai 1:1-13
Iyesu tawana Gariri rabineya upiwagawa 1:14–9:50
Iyesu natere Diyerusaremu deneya upiwagawa kaniyawa 10:1-52
Pura siyarai natere Diyerusaremu rabineya 11:1–15:47
Iyesu iyawena kipu ubupu 16:1-8
Iyesu matarawena ade kunumau kayawena 16:9-20
1
Apunu Diyoni Iyesu sisiyai wagawa
(Mateyu 3:1-12; Ruki 3:1-18; Diyoni 1:19-28)
1 Mamanuga God e Gubagai Iyesu Keriso e yonai bagi kawaya ki kerarai ka yau kena.
2 Takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai Aisaiya Mamanuga God e okai yau tapu, wagubu ke;
‘Nau bibini yabiri kayawagana wagana apunai ki nau yawata yabiyabiri tonopani da e kau yawatagi meyoto taniyagisi.
3 Iyapana eba idiwu tawaneya ka e bonanai ragiragi kawaya inako wagau ke;
‘Kaiwawonuga e yawatai gwaba memuri da e taneya baiyagisi kayayagisi.’ ’
4 Oragai apunai Aisaiya oka inako tapu ki pokere mara ki bauwena makeya ka apunu Diyoni iyapana eba idiwu tawaneya ubupu iyapana siruwa-tamiyawa dimawagawa, wagawa ke; “Wi beraga berokoi oragai ki wi karako kamadumuri wi notaga wirayagisi da nau uburani wi siruwaniyani manako Mamanuga God e uburoto wi bigiga ki kuduba deni mena surupoto.”
5 E yona inako wagawa manako tawana Diyudiya ade natere Diyerusaremu ragidai e empamana ki nana kebomupu ika bautagubu. Bautagubu ka mu berokoi badidi kwaetagamawa ki tagubu matara mu idamaga kerapumaga rikapamawa manako apunu Diyoni ubupu mu awana Diyoudani rabineya siruwatapu.
6 Apunu Diyoni e gwedegwedei ka eba bagi. E papa kameru kumai kau-piyawa ade e naurai taburubai ka papa kwakwarai pokaiya yamanamupu ki e umarawa umawa. E bani ka manigowa yo tapoi borepa ki mena kupawa tondawa.
7 E dimawagawa iyapana tadeyawa, wagawa ke; “Apunu nau ewaneya baiyagisi e kasiyarai ka kawaya daganani esida ko nau kasiyarani ka maraitau erida. Nau e bigabigai kwaesugana waitapana e kerarai kwakwarai ki rikapana ko nau eba bagi da nau upi ki kwaesugani.
8 Nau awana pokaiya wi siruwaniyakani ko e uburoto Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki pokaiya wi siruwaniyoto.” Apunu Diyoni inako wagubu.
Apunu Diyoni ubupu Iyesu siruwapupu
(Mateyu 3:13–4:11; Ruki 3:21-22; 4:1-13)
9 Mara ki makeya ka Iyesu natere Nasareta tawana Diyudiya rabineya ki kamadubu kayawena yabadawa da apunu Diyoni bameya bauwena manako Diyoni ubupu Iyesu wadubu awana Diyoudani rabineya siruwapupu.
10 Iyesu awana rabineya supu ade matarau posiwagawa makeya ka e kunuma yagarawena empupu manako Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki midiwari umago maba kawapu e kawareya tondubu,
11 manako bonana mosi kunumau kawapu ki wagubu ke; “Kau ka nau Gubagani. Nau nuwaneya po kau ki pokere nau karako kau mamamagi suwagakani.” Bonana ki inako wagubu.
12 Ki makeya, garugaru mena, ka Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya bauwena Iyesu sibu yabiripupu da e iyapana eba idiwu tawaneya ki kayawagana ki nana,
13 ki pokere e kipu ubupu manako tawana ki kayawena mara apunai apeya (40) rabineya e eya mena ika umawa wadawa. Ko Berokoi Apunai Seitani maramara e bameya bauwagawa e beraberapiyawa ade e rabinai kupawa. Papa kamarai ika mete idiwa ko Mamanuga God e aneyaiyoma bautagubu Iyesu kwayubapamawa.
Iyesu e tadeyau kabukabuwa ragidai mu nene wagubu
(Mateyu 4:12-22; Ruki 4:14-15; 5:1-11)
14 Iyapana apunu Diyoni wadumpu diburamupu eweya ka Iyesu tawana Gariri rabineya bauwena Mamanuga God e yonai bagi kawaya ki dimai wagawa iyapana tadeyawa, wagawa ke;
15 “Mara wana bauwena. Iyapana ubumana nau Mamai God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana ki marai wana bauwagana kwaewagau. Ki pokere wi beraga berokoi ki wi karako kamadumuri wi notaga wirayagisi manako yona bagi kawaya yau mena wainapumuri sumapumuri.” E inako wagubu.
16 Mara ki makeya ka Iyesu kaburu Gariri papateya kaniyawa da apunu Saimoni e yowai Enduru mete kina raubiyo nene kaburu kawaya ki papateya ika puwaritagamawa idiwa emitapu. Mu ka kimai wasisinai ragidai bowa madai wadamana ki nana ika ebogatagamawa.
17 Ko Iyesu mu emitapu manako tadebu, wagubu ke; “Kebomuri nau ewaneya ubumuri. Wi karako raubiyo tepiyamu iwu ki maba nau wi kabuwaniyani da wi kaiwagi iyapana nene iwagi tetamuri.”
18 Iyesu yona ki wagubu wainamupu ka mu garugaru mena puwarimaga tampu kamadumpu manako kimpu ubumpu e eweya kayatagubu.
19 Mu kayatagubu kaburu papateya kebomawa da apunu Tabadi e gubagai-yoma Diyemesi yo Diyoni mete kina ika wakamaga rabineya puwarimaga badipamawa idiwa emitampu.
20 Iyesu garugaru mena apunu Diyemesi yo Diyoni mu nene wagubu manako mu kimpu ubumpu mu mamamaga Tabadi e kowakowaiyoma mete kina ika waka rabineya kamaditampu manako sumpu deni mena Iyesu eweya kayatagubu.
Keyai berokoi apunu mo rabineya tondawa
(Ruki 4:31-37)
21 Mu kayatagubu kaiwa da natere Kaponiyamu bautagubu ka mu ika idiwa da aiyata marai ki makeya ka mu guriguri tawai ki rabineya yamupu manako Iyesu ika dimawagawa iyapana tadeyawa kabukabuwa tondawa.
22 Ko iyapana ika idiwa e yonai ki waina-mupu ka mu notamaga kowena kodaba-maga kamupu mibai ka Iyesu e yonai ki kasiyarai ka kawaya ko iyapana kawakawai Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai ki mu yonamaga ka kasiyarai pa mena.
23 Iyesu ika dimawagawa tondawa manako ki makeya ka keyai berokoi apunu mosi rabineya tondawa ki ika bauwena Iyesu empupu manako e bonanai ragiragi kawaya Iyesu sibu, wagubu ke;
24 “Iyesu, tawana Nasareta apunai, kau nuwageya gwede nu bamanugu berapana ki nana? Kau nu giriniyana ki nana baunugibi bo? Nau kataineya kau. Kau ka Mamanuga God e umunui wadei apunai bagi kawaya.”
25 Ko Iyesu wirawena keyai berokoi apunu ki rabineya tondawa ki empupu manako e bonanai ragiragi kawaya siwakekepupu sibu, wagubu ke; “Kau kererenuwagi apunu yau kamadi baunuwagi matarau kayanuwagi.”
26 E yona ki wagubu makeya ka keyai berokoi ki apunu ki ragiragi kawaya wadubu kwisikwisipupu manako e kwewena bauwena kayawena.
27 Ko iyapana kuduba Iyesu badidi kwaewena emupu ka mu notamaga kowena mu mubo mubo kowamuguma mete manu kasiwaratagamawa, tagamawa ke; “Yau ka badidi? Yau ka kabuwa waunai mosi bo? Apunu yau e kasiyarai ka kawaya esida. E keyai berokoi siwakeketamiyau wagau ki ka mu e bonanai wadamu bautagamu kayatagamu.” Iyapana inako tagubu,
28 manako Iyesu badidi kwaewena ki sisiyai garugaru mena tawana Gariri rabineya kawayawena kayawena iyapana kuduba wainamupu.
Iyesu iyapana ropani kawaya iyatamiyawa
(Mateyu 8:14-17; Ruki 4:38-41)
29 Iyesu kipu ubupu e tadeyau kabukabuwa ragidai ade apunu Diyemesi yo Diyoni mete kina waratapu guriguri tawai ki kamadumpu manako kaimpu apunu Saimoni yo Enduru mu tawamugu yamupu.
30 Tawa ki rabineya ka apunu Saimoni e memenagui ridai muyamuyawena ika ukwarawa ki sisiyai mu Iyesu simupu,
31 manako e kanibu ridi ki waitapupu e idaiya wadubu kipu ubupu. Ridi ki kirawa uburawa makeya ka e sigirai ki garugaru mena kewo-wena manako e kanibu mu diriwamaga kwaewena bani warapupu tagebu.
32 Madega kanibu supu kemora-wagawa ka iyapana dai kayatagubu sigira ragidai ade keyai berokoi mu rabinamugu idiwa ragidai inako tetampu Iyesu bameya bautagubu.
33 Natere ki ragidai kuduba ika bautagubu tawa ki ureya ubumawa,
34 manako Iyesu ubupu iyapana sigiramaga ebo ebo ki iyatamiyawa ade keyai berokoi mu dai rabinamugu idiwa ki mete siwakeke-tamiyawa bautagamawa kayataga-mawa. Keyai berokoi ki kuduba katai-mugu da Iyesu ka nima ko mu yona ki matarau eba tagamana ki nana ka e mu tatamatapu.
Iyesu tawana Gariri rabineya dimawagawa umawa
(Ruki 4:42-44)
35 Mu ukwapamawa da nawaru dumai tarawa ka Iyesu kipu ubupu iyapana yabumaga sipeya tawa ki kamadubu kanibu e ebo mena gari tagaiya e Mamai bameya guriguri-wagawa tondawa.
36 Ko apunu Saimoni e kowaiyoma mete kina Iyesu kwaenei kayatagubu kwaenepamawa iwa da bananamupu,
37 manako simupu, tagubu ke; “Natere yau ragidai kuduba kau kwaeneniyamu.”
38 Ko Iyesu denai tadebu, wagubu ke; “Nau Mamai e yonai iyapana kuduba tadeyana ki nana nau tono-sinibu bausugubuwani ki pokere nu yewe mena eba idiwomu ko tawana tawana mete kaigamu da nau ika mete dimasugoni umoni.”
39 Iyesu inako wagubu manako tawana Gariri rabineya tawa tawa umawa wadawa ade Diyu ragidai mu gurigurimaga tawai rabineya mete kina Mamanuga God e yonai wagawa umawa. E keyai berokoi dai mete siwakeketamiyawa bautagamawa kayatagamawa.
Iyesu apunu mosi sigira berokoi wadubu ki iyapupu
(Mateyu 8:1-4; Ruki 5:12-16)
40 Apunu mosi sigira berokoi mo wadubu e kwakwarepui kwatakwata-wena ki Iyesu bameya bauwena parau-pupu e yabareya kwarisiwena e ramatai kawareya ubupu manako genepupu sibu, wagubu ke; “Kau kaubo nuwageya nau nene wainapiyei ki kau wadisini bagi.”
41 Iyesu apunu ki e nuwaboyai wainapupu ki pokere e idai roronapupu sigira apunai ki e mideya tapu manako sibu, wagubu ke; “Nau nuwaneya kau iya negeyani ki pokere kau sigiragi nau karako surupakani da deni mena kewoyagisi.”
42 Iyesu yona ki wagawa makeya ka apunu ki e sigirai garugaru mena kewowena e midai wateya wateya bauwena manako e iyawena.
43 Ko Iyesu apunu ki tatamapupu sibu tonopupu, wagubu ke;
44 “Nau karako iyanibuwani ki sisiyai kau iyapana eba tade ko kau deni mena Mamanuga God bameya dobopiyamu ragidai mu bamamugu kayanuwagi da mu kau eminimoto manako ade kau sigiragi kewowena ki mu mete em-pomoto manako ewa kayanuwagi oragai apunai Mosisi gora tapu ki makeya makeya kwaenuwagi papa kumerekumere Mamanuga God bameya puyo tari. Kau inako kwaenuwagi ki ka iyapana kawakawai ki kau eminimoto manako mibipomoto da kau sigiragi wana kewowena.”
45 E inako sibu ko apunu ki e umunui eba wadubu ko e kayawena Iyesu e badidi maba iyapupu ki sisiyai tawa tawa wagawa umawa ki pokere Iyesu tawana tawana matarau eba umawa ko e gari tagaiya wekei gwaiya mena umawa. Ko iyapana ropani kawaya tawana tawana maramara e bameya bautagamawa.