12
Saba ya daali ya gbɛr
(Mark 2:23-28; Luk 6:1-5)
1 *Saba uba ya daali, *Yesu nin uʼpanpaankaab gɛ̀breh ikpàan iba ni. Mikònm cuo' uʼpanpaankaab, nɛ bi cin' ki coh ijifen ki cienh ki nukeh ki ŋmɔnh.
2 *Farisiɛnmbɛ laa' bi teh nnɔ ma nnɔ, nɛ bi tɔke' *Yesu ki ye: «Liike aʼpanpaankaab teh yiko ye bi la teh nà *Saba ya daali ma.»
3 Nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Na kaan' *Uwien ya gbɔnku ni *Dafid là tien' ma bo nɛ-ɛɛ? Mikònm là cuo' wɔn nin uʼnib,
4 nɛ u kɔn' Uwien ya ninbonl ni, ki taa' kpɔnɔ wà bi taa' ki de' Uwien nnɔ wɔn nin bɛn ŋmɔn'. Ama bitɔtuɔrkaab baba ŋa ñí la, wɔn nin uʼnib ŋa ŋmɔbe sɛn bɛ ń ŋmɔn kpɔnɔ nnɔ.
5 Bii na kaan' nà kɛle' yiko ya gbɔnku ni nɛ? Nì kɛle' ki ye *Saba ya daali la, bitɔtuɔrkaab kɛndeh *Saba ya daali ya yiko bo nɛ Uwien ya duku ni, ama uba ŋa biindeh bɛ.
6 N tɔkeh nɛ nɛ, unil te niɛ saan nɔ ki cɛn' Uwien ya duku.
7 Nì kɛle' *Uwien ya gbɔnku ni ki ye: ‹Uwien ŋa yíe bɛ ń li teh tuɔrɛ ki dienh wɔ ama u yíe bɛ ń li muɔh tɔb micɛcɛkm nɛ.› Ni bi bɛn iñɔbon nnɔ ya tingi la, na bi li biindeh binib bà ŋa ŋmɔbe biil nɔ.
8 Tɔ, *Unil ya Bijɛ nɛ ŋmɔbe usɛn wɔ ń wuɔn bi li tien nà *Saba ya daali.»
Ujɛ uba ya nuɔ faan', Yesu cère u faake' Saba ya daali
(Mark 3:1-6; Luk 6:6-11)
9 Tɔ, *Yesu siere' niʼsaan, nɛ ki kɔn' biʼtaanl ya duku ni.
10 Ujɛ uba mɔ te len uʼnuɔ uba faan'. Nɛ bi niire' Yesu ki ye: «Unil ŋmɔbe usɛn wɔ ń buu uwiɛn Saba ya daali-ii?» Kimɛ bi là nuunh bi li dule nà bo kí biin wɔ nɛ.
11 Nɛ u ye: «Niʼni ŋmɛ nɛ ŋmɔbe upebaab, nɛ upe nnɔ lu' kubùoku ni *Saba ya daali la, wa ń ñɛn wɔ?
12 Unil ŋa cɛn' upe-ee? Nɛn nɛ wuɔn' ki ye tiʼyiko ye unil ŋmɔbe usɛn wɔ ń tien nà mɔn *Saba ya daali.»
13 Nɛ ki tɔke' ujɛ wà ya nuɔ faan' nnɔ ki ye: «Tɛnde aʼnuɔ.» U tɛnde' uʼnuɔ nɛ u jire' uʼciɛm tɛn uʼtɔ.
14 Nɛn saan nɛ *Farisiɛnmbɛ nnɔ ñɛn' ki taan' ki kɛle' bɛ ń gbiere kí liike bi li tien ma kí ku Yesu.
Yesu yé Uwien ya tonsɔnl nɛ
15 *Yesu cii' ma nnɔ nɛ ki siere' niʼsaan. Linigociɛnl paan' uʼbo, nɛ u buu' biʼni biwiɛnb kɛ,
16 ki kpɛkpɛ' biʼbo ki ye bi la cère bɛ ń bɛnde wɔ.
17 U tien' nnɔ ŋɔ *Uwien ya ñɔbonsɔknl Esayi là len' nà nnɔ nɛ̀ ń tien nɛ. U là len' ki ye Uwien ye:
18 «Nʼtonsɔnl sɔ nɔ,
N yíe wɔ,
Nʼyɛnm sɔnge uʼbo,
nɛ n gɛ̀nde' wɔ.
N li jiin nʼFuoñaanm uʼbo,
ŋɔ wɔ ń li tɔkeh inibol kɛ n li bu binib tibuur ma bo.
19 Wa ń li nuunh gbɛr, ka ń li wuureh,
ba ń cii uʼwaaku bó isɛnjɛ ni.
20 Wa ń tonde limuɔnl là kuɔ' ki gbàabe,
ka ń kpiin lifrl là benh lɛ̀ ń kpiin,
u li te nnɔ nɛ kí tì baa uyo wà
u li cère nibonmɔ̀nn ń liere usɛn.
21 «Wɔn bo nɛ inibol kɛ li ŋmɔbe lidɛndɛnl.»
Biba ye Yesu ŋmɔbe Bɛlsebul ya tuɔm nɛ
(Mark 3:20-30; Luk 11:14-23)
22 U ya yo nɛ bi tuke' ní ujɛ uba ki baa' *Yesu saan. Usɛnpol nɛ cère' u yé ujuɔn, uʼlɛnl mɔ tɛbe'. *Yesu buu' wɔ, nɛ u ji freh ki lienh, ki lɛnh mɔ.
23 Nì cuo' linigol nnɔ kɛ miyɔkm, nɛ bi lienh ki teh: «Ujɛ wuɔ ŋa lii yé *Dafid ya yaabil-ii?»
24 Ama *Farisiɛnmbɛ cii' nnɔ ma nnɔ, nɛ ki lienh ki teh isɛnpol ya ciɛn Bɛlsebul nɛ dienh wɔ mituɔm u ŋuɔh isɛnpol binib saan.
25 *Yesu bɛn biʼyɛnmaale ma nnɔ, nɛ ki tɔke' bɛ ki ye: «Libɛl là kɛ ya nib bore' tɔb ki kɔnh biʼŋmiɛl ni la, libɛl nnɔ li juore fɛnm nɛ. Udu uba ya nib bii iden iba ya nib mɔ bore' tɔb, ki kɔnh biʼŋmiɛl ni la, udu nnɔ bii iden nnɔ mɔ li juore fɛnm nɛ.
26 Nɛn bo, Satan liɛbe' ki ŋuɔh wɔn Satan binib saan la, u kɔnh nin uʼba nɛ, nɛ uʼbɛl li tien mila ka ń juore fɛnm-i?
27 Ni len' ki ye isɛnpol ya ciɛn *Bɛlsebul nɛ de' nni mituɔm n ŋuɔh isɛnpol binib saan. Tɔ, ŋmɛ nín de' niʼpanpaankaab mɔ mituɔm bi ŋuɔh isɛnpol binib saan-i? Niʼpanpaankaab teh ma bo nɛ li wuɔn kí ye ni ŋmɔbe imɔ̀n bii na ŋmɔbe.
28 Ama *Uwien ya Fuoñaanm nɛ dienh nni mituɔm n ŋuɔh isɛnpol. Nɛn nɛ wuɔn' ki ye Uwien ya bɛl baa' ní niʼsaan.
29 Mitɔm la, uba ŋa ń fre kí kɔ ufɛfaa den, kí fie uʼbont, ka ŋmɔbe tuɔm mà u li kpiɛ kí lòle wɔ kí yaan. U lòle' wɔ la, u ya yo nɛ u li fre kí kɔ uʼden kí fie uʼbont.
30 «Wà kɛ ŋa se nʼciɛk bó la, u nɛn nni nɛ. Wà kɛ ŋa taakeh ki toreh nni la, u kpiɛndeh nɛ.
31 Nɛn bo, n tɔkeh nɛ nɛ, Uwien li fère binib biʼbiɛre kɛ, kí fère bɛ bi sukreh wɔ isuk yà kɛ. Ama unil suke' *Mifuoñaanm mɛn la, Uwien ŋa ń fère wɔ.
32 Unil len' *Unil ya Bijɛ bo fɛnfɛnm la, Uwien li fère wɔ. Ama unil len' *Mifuoñanm mɛn bo fɛnfɛnm la, Uwien ŋa ń fère wɔ kitink kiɛ bo, ka ń fère wɔ paaki bó mɔ.»
Busubu nin buʼbii ya gbɛr
(Luk 6:43-45)
33 «Ní li bɛn kí ye busubu mɔn la, buʼbii mɔ li mɔn nɛ. Bù bre la, buʼbii mɔ li bre nɛ. Busubu ya bii nɛ li cère bɛ ń bɛnde bù yé busubu bùa ya bol.
34 Iwaalɛb ninbi, ni bre ma nnɔ, ni li tien mila kí len iñɔbon yà mɔn-i? Kimɛ unil kɛ len' ki kun' nà bó la, nì ñɛn' iyɛnmaale yà te uʼfɛ̀l bo nɛ.
35 Unimɔ̀n ya yɛnmaalmɔnmɔn nɛ cèreh u teh nà mɔn, nɛ ubiɛrdaan ya yɛnmaalbiɛre cèreh u teh nà bre.
36 «N tɔkeh nɛ nɛ, lidaali là Uwien li bu binib tibuur nnɔ, nɛn daali nɛ u li niire bɛ bi là len' ñɔbonfɛnfɛnm wà kɛ nnɔ ya gbɛr.
37 Aʼlenm bo, nɛ Uwien li bù ŋɛ ugbɛmɔ̀ndaan bii u li biin ŋɛ.»
Bi yíe Yesu ń tien miyɔkm ya bonn
(Mark 8:11-12; Luk 11:29-32)
38 U ya yo nɛ *Yiko ya wɔnwɔknb biba nin *Farisiɛnmbɛ biba tɔke' *Yesu ki ye: «Cɛnbaa, ti yíe á tien miyɔkm ya bonn niba nɛ tí lɛ.»
39 Nɛ u tɔke' bɛ ki ye: «Ninbi fɛnfɛnnɔ ya nibɛ, ni yé binibiɛrb nɛ, ka cuube Uwien saan, nɛ ki nuunh ní lɛ miyɔkm ya bonn. *Uwien ya ñɔbonsɔknl *Sonas ya yɔkm ya bonn baba ŋa ñí la, na ji li lɛ yɔkm ya bontɔnn niba.
40 Sonas là tien' ujɛnciɛn ya benku ni iwien ita nin tiñɔnt tuta ma nnɔ, nnɔ nɛ *Unil ya Bijɛ mɔ li tien kitink ni iwien ita nin tiñɔnt tuta.
41 Uwien li bu binib tibuur lidaali là nnɔ, Ninif yaab li fii kí sere fɛnfɛnnɔ ya nib ya nun bó kí biin bɛ. Kimɛ *Sonas là kpaande' Ninif ya du ni Uwien ya gbɛr ma nnɔ, bi là cii' nɛ ki lèbre' biʼtetem. Ama unil te niɛ saan nɔ ki cɛn' *Sonas.
42 Uwien li bu binib tibuur lidaali là nnɔ, *Seba ya piibɛr li fii kí biin fɛnfɛnnɔ ya nib, kimɛ u là ñɛn' ní fɔnfɔkm nɛ wɔ ń lá cenge Salomɔn ya yɛnfogbɛr. Ama unil te niɛ saan nɔ ki cɛn' Salomɔn.»
Isɛnpol liɛbe' unil bo la, nì bre uʼbo ma bo
(Luk 11:24-26)
43 «Usɛnpol siere' unil saan la, u cuonh ki lindeh kupenpelku ni nɛ, ki nuunh u li kɛ̀le nà saan kí fuore. U tì luo' la,
44 nɛ wɔ ń ye u li liɛbe ki tì kɔ u là ñɛn' nà saan nnɔ nɛ. U li liɛbe ní kí lɛ niba ŋa te uʼkɔnkuɔn nnɔ ni, bi tùɔre' ki ŋɛ̀re' wù, ki tien' tibonmɔnmɔnt len.
45 Nɛn saan nɛ u li jo kí tì taa ní isɛnpol ilole yà bre ki cɛn' wɔn, iʼkɛ ń lá li ŋaake unil nnɔ bo, kí cère wɔ ń juore fɛnm kí cɛn u là te mikpiɛkm ma bo. Nì li te nnɔ nɛ fɛnfɛnnɔ ya nibiɛrb mɔ bo.»
Yesu ya naa nin uʼninjiɛb
(Mark 3:31-35; Luk 8:19-21)
46 *Yesu laan biɛ ki lienh nin linigol nnɔ, nɛ uʼnaa nin uʼninjiɛb baa' ki lá se saali ki nuunh bɛ ń tɔke wɔ tigbɛr.
47 [Nɛ linigol nnɔ ni uba tɔke' wɔ ki ye: «Aʼnaa nin aʼninjiɛb se saali ki nuunh bɛ ń tɔke ŋɛ tigbɛr.»]
48 Nɛ *Yesu jiin' wɔ ki ye: «Ŋmɛ yé nʼnaa? Bi lɛ yé nʼninjiɛb-i?»
49 Nɛ ki tɛnde' uʼnuɔ ki wuɔn' uʼpanpaankaab ki ye: «Liike mɛn, nʼnaa nin nʼninjiɛb sɔ.
50 Unil wà kɛ teh nʼBaa wà te paaki bó yíe ma la, wɔn nɛ yé nʼninjɛ, ki yé nʼninsɛ, ki yé nʼnaa.»