8
Dene’gɨ kɨ njiyəi go Jeju’tɨ
1 Go’tɨ, Jeju aw kɨ ɓebo’gɨ kɨ ɓebo’gɨ, kɨ ngann ɓe’gɨ kɨ ngann ɓe’gɨ, elta, iləmbər Poyta kɨ majɨ kɨ ɔjidɔ konɓe lə Luwə. Njendo’gɨ li’ə kɨ dɔgɨ gidə in joo in si’ə nan’tɨ.
2 Taa, dene’gɨ madɨ kɨ ndɔkɨ Jeju tuwə ndil’gɨ kɨ majel dɔ’de’tɨ kɔ ge, in kɨ adɨ’de lapiya dɔ monyi’gɨ’tɨ lə’de ge kin kaa in non tɔ. Adɨ in Mari kɨ Magidala kɨ ndɔkɨ Jeju tuwə ndil’gɨ kɨ majel siri dɔ’a’tɨ kɔ kin num,
3 Jann kɨ ne Suja, kɨ in dingəm kɨ njengəm nya lə Erodɨ kin num, Sujann num, taa ndəgɨ dene’gɨ kɨ rangɨ ngayn ɓay tɔ. In kin ə in dene’gɨ kɨ njera kɨ Jeju kɨ nyakingə’gɨ lə’de.
Kujita kɨ dɔ njeduw nya’tɨ
(Mat 13.1-9; Mrk 4.1-9)
4 Bulə de’gɨ kɨ in kɨ ɓebo’gɨ kɨ dangɨ dangɨ kawinan kɨ dɔ Jeju’tɨ, ə Jeju el’de kujita madɨ ene:
5 «Njendɔɔ kare aw kadɨ duw ko nya. Ningə dɔkagilo kɨ a ilə’n ko nya, kandɨ ko’gɨ madɨ tosi dɔ row’tɨ, adɨ de’gɨ njiyəi dɔ’tɨ, yəl’gɨ turi kakɨ.
6 Kandɨ ko’gɨ madɨ tosi dɔnangɨ wor’tɨ, adɨ lokɨ mbi’ə’gɨ ene n’tei ningə təli tuti kurum, tadɔ lokɨ sɔl kɨ kadɨ uləi ngirə’de’tɨ goto.
7 Kandɨ ko’gɨ kɨ nungɨ tosi dann konn’gɨ’tɨ, adɨ konn’gɨ tɔgi se’de nan’tɨ, təli ndəmi’de mbɔl.
8 Nan kandɨ ko’gɨ madɨ, tosi dɔnangɨ’tɨ kɨ majɨ, adɨ tɔgi, kandɨ’de tei. Dɔ’a kɨ kare andɨ asɨ ɓu ɓu.» Nga ningə Jeju tɔlta ta lə’ne kin ene: «De kɨ aw mbi’ne tadɔ koo’n dɔ ta ningə, kadɨ oo dɔ ta kin majɨ!»
Ginn nya kɨ Jeju el’n ta me kujita’tɨ
(Mat 13.10-17; Mrk 4.10-12)
9 Njendo’gɨ lə Jeju dəji’ə eyina ke kujita kin me’ə in ri wa?
10 Ə Jeju ilə’de’tɨ ene: «Ingɨ, Luwə te kɨ dɔ nya kɨ to lo kiyə’tɨ kɨ ɔjidɔ Konɓe lə Luwə adɨ in gəri, nan ndəgə’gɨ, nya kin in kɨ kɔjɨ’de kɨ kujita, tadɔ kadɨ:
“Re kum’de oo lo majɨ kaa oyi nya el,
Mbi’de oo dɔ ta majɨ kaa gəri me’ə el.”»
Jeju ɔr me kujita kɨ dɔ njeduw nya’tɨ
(Mat 13.18-23; Mrk 4.13-20)
11 Jeju el njendo’gɨ lə’ne ene: «Kujita kin, me’ə ə to kin: Kandɨ ko, in ta lə Luwə.
12 In kɨ tosɨ dɔ row’tɨ, in de’gɨ madɨ kɨ oyi ta lə Luwə, ningə Su re ɔr ta kɨ oyi kakin me’de’tɨ kɔ, nan to panyata in uni me’de adɨ Jeju kadɨ ingəi kajɨ.
13 Kandɨ ko kɨ tosi dɔnangɨ wor’tɨ, in de’gɨ kɨ oyi ta lə Luwə ningə, taai kɨ rɔnel, nan lo kadɨ ta kin ulə ngirə’ne me’de ngan goto. Uni me’de ngonn kagilo kɨ nden be par, nan lokɨ kon’gɨ rei ningə, inyəi go kunme lə’de kɔ.
14 Kandɨ ko kɨ tosi dann konn’tɨ, in de’gɨ kɨ oyi ta, nan go’tɨ, me kɨ ra sururu, kɨ nya majɨ’gɨ, kɨ koo majɨ rɔ kɨ dɔnangɨ’tɨ ne ɔgɨ’de kadɨ tɔgi gangɨ me kunme’tɨ lə’de ə gəsirəi.
15 Ningə kandɨ ko kɨ tosɨ dɔnangɨ’tɨ kɨ majɨ, in de’gɨ kɨ oyi ta lə Luwə kɨ ngar me’de kɨ majɨ, ngarme kɨ rɔta’tɨ, ningə ngəmi me’de’tɨ, uwəi tɔgɨ’de ba, adi kandɨ kulə lə’de te.
Kujita kɨ dɔ kunjɨ’tɨ
(Mrk 4.21-25)
16 «De a ində por lambɨ’tɨ kadɨ dow ngo dɔ’tɨ el, taa ində ginn tirə’tɨ el tɔ. A ində dɔ nya’tɨ taa, kadɨ de’gɨ uri kəy ningə, oyi lo kɨ kunj’ə.
17 Nya ra kɨ gidɨ kuwə, kɨ ginn’ə a te el goto. Tadɔ nya kɨ to lo kiyə’tɨ, kɨ ginn’ə a te el goto tɔ.
18 Majɨ kadɨ uri mbi’se majɨ oyi dɔ ta kɨ isɨ oyi, um kadɨ oyi kɨ non be el. Tadɔ de kɨ aw kɨ nya ji’ne’tɨ, a adi’ə dɔ’tɨ ɓay. Nan de kɨ nya li’ə goto kaa, in kɨ ndikiri inɓe kɨ ində me’ne dɔ’tɨ kin kaa, a tai ji’ə’tɨ inɓe ɓay.»
Kon Jeju kɨ ngannkon’a’gɨ
(Mat 12.46-50; Mrk 3.31-35)
19 Kon Jeju kɨ ngannkon’a’gɨ rei kadɨ n’oyi’ə, nan lo kadɨ tei rɔ’a’tɨ goto tadɔ bulə de’gɨ kɨ in ngayn.
20 Ə eli’ə taa eyina: «Kon’i kɨ ngannkon’i’gɨ rai taga non, gei koyi nu.»
21 Ningə Jeju təl el’de ene: «Kon’m kɨ ngannkon’m’gɨ ə in de’gɨ kɨ oyi ta lə Luwə, ningə təli rɔ’de go’tɨ, ə rai kulə.»
Jeju ndangɨ nəl adɨ ra lokatɨ
(Mat 8.18, 23-27; Mrk 4.35-41)
22 Ndɔ kare, Jeju ala me to’tɨ in kɨ njendo’gɨ lə’ne, ningə el’de ene: «Adɨ jɨ gangi babo j’awi dowə’tɨ kɨ kare.» Ningə awi.
23 Lokɨ isɨ ɔsi to isɨ gangi ba kin ningə, Jeju to ɓi kanum. Ə nəl kibo ngayn osɨ dɔ ba’tɨ, ra adɨ mann rɔsɨ to, in ta koy’tɨ.
24 Lo kin’tɨ, njendo’gɨ rei kɨ rɔ Jeju’tɨ, ndəli’ə kɨ non ta’de’tɨ eyina: «Njendo de’gɨ, Njendo de’gɨ, j’isi j’oyi!» Lokɨ Jeju ndəl, ndangɨ nəl’gɨ kɨ pungum mann’gɨ adɨ təli toi keke, lo to jijiji.
25 Ningə el njendo’gɨ ene: «Kunme lə’se to ra be tɔ ɓay ə?» Nga ningə ɓol ra’de, nya kin ətɨ’de ɓol ngayn adɨ dəji nan ta dann’de’tɨ eyina: «De inɓe kam in nan ə nəl kɨ mann kaa el’de ta par ə təli rɔ’de go’ə’tɨ be wa?»
Jeju tuwə ndil’gɨ kɨ majel dɔ dingəm’tɨ kare be
(Mat 8.28-34; Mrk 5.1-20)
26 Jeju ingɨ kɨ njendo’gɨ lə’ne rei tei dɔnangɨ’tɨ kɨ Gerasa, kɨ ra ta ɓe’tɨ kɨ Galile.
27 Lokɨ Jeju in me to’tɨ ur kɨ nanga ningə, dingəm kare kɨ me ɓe’tɨ kɨ Gerasa, in non re kɨ rɔ Jeju’tɨ. In dingəm kɨ ndil’gɨ kɨ majel rai’ə. Asɨ dɔkagilo ngayn, dingəm kin ulə ku rɔ’ne’tɨ el num, isɨ ɓe me kəy’tɨ el num. Lo kis’ə in dɔɓadɨ’gɨ’tɨ par.
28 Lokɨ oo Jeju ningə, osɨ nangɨ nja’a’tɨ, ningə elta kɨ ndu’ne kɨ boi ene: «Jeju, kɨ Ngonn lə Luwə kɨ njekisɨ dɔ nya’gɨ’tɨ pətɨ, in ri ə ge rɔ’m’tɨ wa? Nja’i ba, adɨ’m kon el.»
29 El be tadɔ Jeju adɨ ndu’ne ndil kɨ majel kadɨ te rɔ dingəm’tɨ kin kɔ. Nja ngayn ndil kɨ majel kin in kɨ dingəm kakin ningə ra’a. De’gɨ dɔi’ə kɨ kulə gindɨ ge, uləi kangila gindɨ nja’a’tɨ ge, nan gangɨ kulə gindɨ’gɨ kin riw riw ə tətɨ kangila gindɨ’gɨ kin nɔsɨ nɔsɨ rɔ’ne’tɨ kɔ, ningə ndil’gɨ kɨ majel ɔsi’ə adɨ aw kɨ diləlo diləlo.
30 Ə Jeju dəj’ə ene: «Tɔ’i nan nan?» Anyɨ ilə Jeju’tɨ ene: «Tɔ’m nan bulə njerɔ’gɨ.» Tadɔ ndil’gɨ kɨ majel ngayn uri me’ə’tɨ.
31 Lo kin’tɨ, ndil’gɨ kɨ majel kakin nonyi dɔ Jeju’tɨ kadɨ adɨ’de n’awi boloɓe’tɨ kɨ dɔboy’o goto.
32 Bulə kɔsongɨ’gɨ rai lo’tɨ kin non ra sɔi nya dɔ mbal’tɨ, ə ndil’gɨ kɨ majel kakin nonyi dɔ Jeju’tɨ kadɨ adɨ’de n’awi me’de’tɨ. Anyɨ Jeju adɨ’de tarow kadɨ awi me’de’tɨ.
33 Ndil’gɨ kɨ majel tei me dingəm’tɨ, awi uri me kɔsongɨ’gɨ’tɨ kakin. Ningə nyɨ, kɔsongɨ’gɨ ɓingəi nan kadɨ mbal’tɨ taa, tosi me ba’tɨ, anyinan mann oyi.
34 Lokɨ de’gɨ kɨ njengəm kɔsongɨ’gɨ oyi nya kɨ ra nya kin ningə, anyinan awi me ɓebo’tɨ kɨ ngann ɓe’gɨ, ɔri poy nya kɨ ra nya kin de’gɨ.
35 De’gɨ tei ai kadɨ n’oyi nya kɨ ra nya kin. Be ə, lokɨ rei tei rɔ Jeju’tɨ ningə, oyi dingəm kɨ ndil’gɨ kɨ majel tei me’ə’tɨ kakin, isɨ nja Jeju’tɨ. Oyi’ə kadɨ isɨ kɨ ku rɔ’ne’tɨ, kɨ hangal kɨ majɨ, adɨ ətɨ’de ɓol.
36 Nje kɨ rai lo nya’tɨ kɨ ra nya kin, ɔri madɨ’de’gɨ poy’o, tɔji row kɨ dingəm kɨ aw kɨ ndil’gɨ kɨ majel kin ingə’n lapiya.
37 Lo kin’tɨ non be, de’gɨ kɨ dɔnangɨ Gerasa’tɨ, ɓol tɔl’de, adɨ dəji Jeju kadɨ inyə dɔnangɨ lə’de ə aw. Ə Jeju al me to’tɨ, təl gogɨ.
38 Dingəm kɨ Jeju tuwə ndil’gɨ kɨ majel dɔ’a’tɨ kɔ kakin dəjɨ Jeju kadɨ n’aw si’ə, nan Jeju tuwə.
39 Ene: «In təl aw ɓe, ɔr poy nya’gɨ pətɨ kɨ Luwə ra sə’i kin adɨ de’gɨ oyi.» Be ə, dingəm aw iləmbər nya kɨ Jeju ra si’ə kin me ɓebo’tɨ ba pətɨ.
Ta lə ngonn lə Jayrusɨ kɨ dene kɨ ta lə dene kɨ nje monyi mosɨ
(Mat 9.18-26; Mrk 5.21-43)
40 Lokɨ Jeju təl re, bulə de’gɨ uwəi’ə kɨ rɔ’de majɨ, tadɔ pətɨ isɨ nginəi’ə.
41 Ningə nyɨ dingəm kare kɨ tɔ’a nan Jayrusɨ, kɨ in njekundɔ kəykawnan lə Juwipɨ’gɨ in non re. Re osɨ nja Jeju’tɨ, non dɔ’a’tɨ kadɨ re aw ɓe lə’ne.
42 Kadɨ aw ɓe lə’ne tadɔ ngonn’o kɨ dene kɨ in kareba, ɓal’a in dɔgɨ gidə in joo to ta koy’tɨ. Lokɨ Jeju isɨ aw, bulə de’gɨ mborei’ə kɨ yo ge kɨ ne ge, lo kɔrkon goto.
43 Dann bulə de’gɨ’tɨ kin, dene kare kɨ monyi mosɨ ad’a kon ɓal dɔgɨ gidə in joo in non. Dene kin tujɨ nyakingə lə’ne kɔ pətɨ ji njera de’gɨ monyi’tɨ, nan de kɨ kadɨ ad’a lapiya goto.
44 Dene re ndəkba rɔ Jeju’tɨ, kɨ row kɨ gidə’tɨ, ɔdɨ ta ku lə Jeju par ə, tanan’tɨ non, mosɨ gangɨ rɔ’a’tɨ.
45 Low’ə’tɨ non Jeju dəjɨ ene: «Nan ə ɔdɨ’m wa?» Ningə de’gɨ pətɨ manji’ə’tɨ eyina n’ɔdi’ə el. Nga ə Piyər el’ə ene: «Burəɓe, in de’gɨ kɨ rosi gid’i, ə mborei nu kɨ yo ge kɨ ne ge kin ə ɔdi nu.»
46 Nan Jeju ene: «De madɨ ɔdɨ’m, m’gər kadɨ tɔgɨ te rɔ’m’tɨ.»
47 Lokɨ dene oo kadɨ nya kɨ n’ra kin Jeju gər ningə, dadɨ par par, osɨ nja Jeju’tɨ. Ningə takum de’gɨ’tɨ pətɨ, ɔr go nya kɨ ra adɨ n’ɔd’n Jeju kin. Taa, ɔr’de go kingə kɨ ingə lapiya tanan’tɨ non par kin tɔ.
48 Ə Jeju el’ə ene: «Ngonn’m, kunme lə’i aj’i. Aw kɨ lapiya.»
49 Lokɨ Jeju ra elta ba ɓay ningə, de kare in ɓe lə njekundɔ kəykawnan lə Juwipɨ’gɨ re. Re el Jayrusɨ ene: «Ngonn’i oy, in ndɔjɨ Njendo de’gɨ el nga.»
50 Nan Jeju kɨ oo dɔ ta kin el Jayrusɨ ene: «Adɨ əti ɓol el, un me’i par, ə a ajɨ.»
51 Lokɨ rei tei me kəy’tɨ, Jeju inyə tarow adɨ de ur kəy go ngonn’tɨ el. Adɨ Piyər num, Jan num, Jakɨ num, baw ngonn ingɨ kɨ kon ngonn num tɔ par ə uri si’ə kəy go ngonn’tɨ.
52 De’gɨ pətɨ nonyi ge ndingəi rɔ’de ge tadɔ ngonn, nan Jeju el’de ene: «Nonyi el, ngonn oy el, to ɓi to to.»
53 Anyɨ uwəi Jeju kogi, tadɔ gəri kadɨ ngonn oy.
54 Nan Jeju uwə ji ngonn, ningə ɓar’a ene: «Ngonn’m kɨ dene, ində taa.»
55 Lo kin’tɨ, ngonn kɨ dene tɔsɨ ndəl, ndil’ə re rɔ’a’tɨ adɨ ində taa tanan’tɨ non. Anyɨ Jeju dəjɨ’de kadɨ adi’ə nya sɔ.
56 Nya kin ra ɓol njekoj’o’gɨ ngayn. Nan Jeju un ndu’ne kadɨ eli taa de madɨ el.