Pentecost
2
Καὶ ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς, ἦσαν ἅπαντες*, ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος, ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι. Καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέν τε§ ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν. Καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες* Πνεύματος Ἁγίου καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις, καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι.
People from all over
Ἦσαν δὲ ἐν Ἱερουσαλὴμ κατοικοῦντες Ἰουδαῖοι, ἄνδρες εὐλαβεῖς ἀπὸ παντὸς ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν.§ Γενομένης δὲ τῆς φωνῆς ταύτης, συνῆλθεν τὸ πλῆθος καὶ συνεχύθη, ὅτι ἤκουον εἷς ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλούντων αὐτῶν. Ἐξίσταντο δὲ* καὶ ἐθαύμαζον, λέγοντες πρὸς ἀλλήλους· «Οὐκ, ἰδού, πάντες§ οὗτοί εἰσιν οἱ λαλοῦντες Γαλιλαῖοι; Καὶ πῶς ἡμεῖς ἀκούομεν ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ ἡμῶν ἐν ἐγεννήθημεν;* Πάρθοι καὶ Μῆδοι καὶ Ἐλαμῖται· καὶ οἱ κατοικοῦντες τὴν Μεσοποταμίαν, Ἰουδαίαν τε καὶ Καππαδοκίαν, Πόντον καὶ τὴν Ἀσίαν, 10 Φρυγίαν τε καὶ Παμφυλίαν, Αἴγυπτον καὶ τὰ μέρη τῆς Λιβύης τῆς κατὰ Κυρήνην· καὶ οἱ ἐπιδημοῦντες ῬωμαῖοιἸουδαῖοί τε καὶ προσήλυτοι 11 Κρῆτες καὶ Ἄραβες· ἀκούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ 12 Ἐξίσταντο δὲ πάντες καὶ διηπόρουν, ἄλλος πρὸς ἄλλον λέγοντες, «Τί ἂν θέλοι§ τοῦτο εἶναι 13 Ἕτεροι δὲ διαχλευάζοντες,* ἔλεγον ὅτι «Γλεύκους μεμεστωμένοι εἰσίν
Peter’s proclamation
14 Σταθεὶς δὲ Πέτρος, σὺν τοῖς ἕνδεκα, ἐπῆρεν τὴν φωνὴν αὐτοῦ καὶ ἐπεφθέγξατο§ αὐτοῖς· «ἌνδρεςἸουδαῖοι καὶ οἱ κατοικοῦντες Ἱερουσαλὴμ ἅπαντες*τοῦτο ὑμῖν γνωστὸν ἔστω· καί, ἐνωτίσασθε τὰ ῥήματά μου. 15 Οὐ γάρ, ὡς ὑμεῖς ὑπολαμβάνετε, οὗτοι μεθύουσιν (ἔστιν γὰρ ὥρα τρίτῃ τῆς ἡμέρας), 16 ἀλλὰ τοῦτό ἐστιν τὸ εἰρημένον διὰ τοῦ προφήτου Ἰωήλ·
17 Καὶ ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις, λέγει Θεός· Ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα· καὶ προφητεύσουσιν οἱ υἱοὶ ὑμῶν καὶ αἱ θυγατέρες ὑμῶν· καὶ οἱ νεανίσκοι ὑμῶν ὁράσεις ὄψονται· καὶ οἱ πρεσβύτεροι ὑμῶν ἐνύπνια ἐνυπνιασθήσονται. 18 Καί γε ἐπὶ τοὺς δούλους μου καὶ ἐπὶ τὰς δούλας μου ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου, καὶ προφητεύσουσιν. 19 Καὶ δώσω τέρατα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καὶ σημεῖα ἐπὶ τῆς γῆς κάτω· αἷμα καὶ πῦρ καὶ ἀτμίδα καπνοῦ. 20  ἥλιος μεταστραφήσεται εἰς σκότος καὶ σελήνη εἰς αἷμα πρὶν § ἐλθεῖν τὴν* ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ. 21 Καὶ ἔσται· πᾶς ὃς ἂν ἐπικαλέσηται τὸ ὄνομα Κυρίου σωθήσεται.›
22 »Ἄνδρες Ἰσραηλῖται, ἀκούσατε τοὺς λόγους τούτους· Ἰησοῦν τὸν Ναζωραῖον, ἄνδρα ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ἀποδεδειγμένον εἰς ὑμᾶς δυνάμεσιν καὶ τέρασιν καὶ σημείοις, οἷς ἐποίησεν δι᾿ αὐτοῦ Θεὸς ἐν μέσῳ ὑμῶν, καθὼς καὶ§ αὐτοὶ οἴδατε, 23 τοῦτοντῇ ὡρισμένῃ βουλῇ καὶ προγνώσει τοῦ Θεοῦ ἔκδοτονλαβόντες* διὰ χειρῶν ἀνόμων, προσπήξαντες, ἀνείλετε· 24 ὃν Θεὸς ἀνέστησεν, λύσας τὰς ὠδῖνας τοῦ θανάτου, καθότι οὐκ ἦν δυνατὸν κρατεῖσθαι αὐτὸν ὑπ᾿ αὐτοῦ. 25 Δαυὶδ γὰρ λέγει εἰς αὐτόν·
Προωρώμην§ τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὰ παντός, ὅτι ἐκ δεξιῶν μού ἐστιν ἵνα μὴ σαλευθῶ. 26 Διὰ τοῦτο εὐφράνθη* καρδία μου καὶ ἠγαλλιάσατο γλῶσσά μου. Ἔτι δὲ καὶ σάρξ μου κατασκηνώσει ἐπ᾿ ἐλπίδι, 27 ὅτι οὐκ ἐγκαταλείψεις τὴν ψυχήν μου εἰς ᾍδου, οὐδὲ δώσεις τὸν Ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν. 28 Ἐγνώρισάς μοι ὁδοὺς ζωῆς· πληρώσεις με εὐφροσύνης μετὰ τοῦ προσώπου σου.›
29 »Ἄνδρες ἀδελφοί, ἐξὸν εἰπεῖν μετὰ παρρησίας πρὸς ὑμᾶς περὶ τοῦ πατριάρχου Δαυίδ, ὅτι καὶ ἐτελεύτησεν καὶ ἐτάφη, καὶ τὸ μνῆμα αὐτοῦ ἐστιν ἐν ἡμῖν ἄχρι τῆς ἡμέρας ταύτης. 30 Προφήτης οὖν ὑπάρχων, καὶ εἰδὼς ὅτι ὅρκῳ ὤμοσεν αὐτῷ Θεὸς ἐκ καρποῦ τῆς ὀσφύος αὐτοῦ, τὸ κατὰ σάρκα, ἀναστήσειν τὸν Χριστὸν καθίσαι ἐπὶ τοῦ Θρόνου§ αὐτοῦ, 31 προϊδὼν ἐλάλησεν περὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ὅτιΟὐ* κατελείφθη ψυχὴ αὐτοῦ εἰς ᾍδου, οὐδὲ§ σὰρξ αὐτοῦ εἶδεν διαφθοράν.›
32 »Τοῦτον τὸν Ἰησοῦν ἀνέστησεν Θεός, οὗ πάντες ἡμεῖς ἐσμεν μάρτυρες. 33 Τῇ δεξιᾷ οὖν τοῦ Θεοῦ ὑψωθείς, τήν τε ἐπαγγελίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος* λαβὼν παρὰ τοῦ Πατρός, ἐξέχεεν τοῦτο νῦν ὑμεῖς βλέπετε καὶ ἀκούετε. 34 Οὐ γὰρ Δαυὶδ ἀνέβη εἰς τοὺς οὐρανούς, λέγει δὲ αὐτός· ‹Εἶπεν § Κύριος τῷ Κυρίῳ μου· «Κάθου ἐκ δεξιῶν μου 35 ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου.» › 36 Ἀσφαλῶς οὖν γινωσκέτω πᾶς οἶκος Ἰσραὴλ ὅτι καὶ* Κύριον καὶ Χριστὸν αὐτὸν Θεὸς ἐποίησεν, τοῦτον τὸν Ἰησοῦν ὃν ὑμεῖς ἐσταυρώσατε
The reaction
37 Ἀκούσαντες δὲ κατενύγησαν τῇ καρδίᾳ,§ εἶπόν τε πρὸς τὸν Πέτρον καὶ τοὺς λοιποὺς ἀποστόλους, «Τί ποιήσομεν,* ἄνδρες ἀδελφοί 38 Εἶπεν δὲ Πέτρος πρὸς αὐτούς· «Μετανοήσατε καὶ βαπτισθήτω, ἕκαστος ὑμῶν, ἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, καὶ λήψεσθε§ τὴν δωρεὰν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 39 Ὑμῖν γάρ ἐστιν ἐπαγγελία, καὶ τοῖς τέκνοις ὑμῶν, καὶ πᾶσιν τοῖς εἰς μακράνὅσους ἂν προσκαλέσηται Κύριος Θεὸς ἡμῶν 40 Ἑτέροις τε λόγοις πλείοσιν διεμαρτύρατο* καὶ παρεκάλει λέγων, «Σώθητε ἀπὸ τῆς γενεᾶς τῆς σκολιᾶς ταύτης
The beginning of the Church
41 Οἱ μὲν οὖν ἀσμένως ἀποδεξάμενοι τὸν λόγον αὐτοῦ ἐβαπτίσθησαν, καὶ προσετέθησαν§ τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιαι. 42 Ἦσαν δὲ προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων καὶ τῇ κοινωνίᾳ, καὶ* τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καὶ ταῖς προσευχαῖς. 43 Ἐγένετο δὲ πάσῃ ψυχῇ φόβοςπολλά τε τέρατα καὶ σημεῖα διὰ τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο.
All things in common
44 Πάντες δὲ οἱ πιστεύοντες§ ἦσαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ εἶχον ἅπαντα κοινά· 45 καὶ τὰ κτήματα καὶ τὰς ὑπάρξεις ἐπίπρασκον καὶ διεμέριζον αὐτὰ πᾶσιν καθότι ἄν τις χρείαν εἶχεν. 46 Καθ᾿ ἡμέραν* τε προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ, κλῶντές τε κατ᾿ οἶκον ἄρτον· μετελάμβανον τροφῆς ἐν ἀγαλλιάσει καὶ ἀφελότητι καρδίας, 47 αἰνοῦντες τὸν Θεὸν καὶ ἔχοντες χάριν πρὸς ὅλον τὸν λαόν. δὲ Κύριος προσετίθει τοὺς σῳζομένους καθ᾿ ἡμέραν τῇ ἐκκλησίᾳ.
* 2:1 απαντες f35 [80%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ παντες A,B,C [20%] NU ¦ — ℵ ¦ παντων D 2:1 απαντες/παντες rell ¦ 1 οι αποστολοι [20%] 2:1 ομοθυμαδον f35 (94.3%) HF,RP,OC,TR,CP ¦ ομοθυμαδων (2.9%) ¦ ομου ℵA,B,C (2.3%) NU ¦ two other readings D (0.5%) § 2:3 εκαθισεν τε f35 A [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ 1 δε C ¦ ~ και 1 B [1%] NU ¦ και εκαθισαν ℵ ¦ και εκαθισαν 2 D * 2:4 απαντες f35 C [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ παντες ℵA,B,D [2%] NU 2:4 αυτοις αποφθεγγεσθαι f35 [97%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ~ 21 ℵA,B,C,D [3%] NU 2:5 εν f35 B,C,D [99%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ εις ℵA [1%] NU § 2:5 τον ουρανον rell ¦ των ουρανων [13%] * 2:7 δε f35 B,D [65%] HF,CP,NU ¦ 1 παντες (ℵ)A,C [35%] RP,OC,TR (TuT is completely off here.) 2:7 προς αλληλους f35 D (97.3%) HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C (2.7%) NU 2:7 ουκ f35 A,C [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ουχ ℵD [2%] NU ¦ ουχι B § 2:7 παντες f35 B [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ απαντες ℵA,C,D [2%] NU * 2:8 εγεννηθημεν f35 ℵB,C,D [75%] HF,RP,OC,TR,NU ¦ εγενηθημεν A [25%] CP 2:10 λιβυης rell ¦ λυβιης [15%] ¦ λιβυας CP ¦ λιβουης D 2:12 αν f35 [97%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C,D [3%] NU § 2:12 θελοι f35 ℵ [93%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ θελει (A)B,C,D [7%] NU * 2:13 διαχλευαζοντες f35 ℵA,B,C [25%] NU ¦ χλευαζοντες [75%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ διεχλευαζον D 2:13 μεμεστωμενοι rell ¦ μεμεστομενοι [7%] ¦ μεμεσταμενοι [5%] 2:14 δε f35 C [88%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ 1 ο ℵA,B,D [12%] NU § 2:14 επεφθεγξατο f35 [25%] ¦ απεφθεγξατο ℵA,B,C [75%] HF,RP,OC,TR,CP,NU ¦ ειπεν D [Is the verb επιφθεγγομαι or αποφθεγγομαι? They are similar in meaning.] * 2:14 απαντες f35 [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ παντες ℵA,B,C [5%] NU ¦ — D 2:17 θυγατερες rell ¦ θυγατεραις C [20%] 2:17 ενυπνια f35 [85%] HF,RP,OC,TR ¦ ενυπνιοις ℵA,B,C [15%] CP,NU ¦ — D § 2:20 η f35 B [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,C,D [5%] NU * 2:20 την f35 A,C [99%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵB,D [1%] NU 2:21 επικαλεσηται rell ¦ επικαλεσεται [15%] ¦ επικαλεσειται [3%] ¦ επικαλεσητε A 2:22 απο του θεου αποδεδειγμενον f35 A [94%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ~ 4123 (ℵ)B(C) [6%] NU ¦ 123 δεδοκιμασμενον D § 2:22 και f35 [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C,D [5%] NU * 2:23 λαβοντες f35 D (97.3%) HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C (2.7%) NU 2:23 χειρων f35 [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ χειρος ℵA,B,C,D [5%] NU 2:23 ανειλετε f35 [70%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ανειλατε ℵA,B,C,D [25%] NU ¦ four other spellings [5%] § 2:25 προωρωμην f35 [96%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ προορωμην ℵA,B,C,D [4%] NU * 2:26 ευφρανθη f35 [70%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ηυφρανθη ℵA,B,C,D [30%] NU 2:27 αδου f35 [85%] RP,OC,TR,CP ¦ αδην ℵA,B,C,D [15%] NU ¦ αιδου HF 2:30 το κατα σαρκα αναστησειν τον χριστον f35 (D) (96.1%) HF,RP,OC,TR,CP ¦ 456 (1.6%) ¦ — ℵA,B,C (2.3%) NU (There are a number of variations scattered about: αναστησει 2.3%, αναστησαι 5%, +τε 6.1%, +και 5.6%.) § 2:30 του θρονου f35 [70%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ τον θρονον ℵA,B,C,D [10%] NU ¦ 2 [20%] * 2:31 ου f35 [71%] HF,RP,OC,TR ¦ ουκ [27%] CP ¦ ουτε ℵA,B,C,D [2%] NU (The choice ου/ουκ is governed by the following letter.) 2:31 κατελειφθη η ψυχη αυτου f35 (68.7%) HF,RP,OC,TR ¦ κατεληφθη 234 (1.8%) ¦ εγκατελειφθη 234 (23.1%) CP ¦ εγκατεληφθη 234 (4.1%) ¦ εγκατελειφθη (ℵ)A(B,C,D) (1.8%) NU ¦ two other variants (0.5%) 2:31 αδου f35 A,C,D [90%] RP,OC,TR,CP ¦ αδην ℵB [10%] NU ¦ αιδου HF § 2:31 ουδε f35 B [92%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ουτε ℵA,C,D [8%] NU * 2:33 αγιου πνευματος f35 D [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ~ 2 του 1 ℵA,B,C [5%] NU 2:33 νυν f35 [96%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C [4%] NU 2:33 υμεις f35 ℵA(C) [99.5%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ 1 και B(D)[NU] § 2:34 ο f35 A,C [95%] HF,RP,OC,TR,CP[NU] ¦ — ℵB(D) [5%] * 2:36 και rell ¦ — [2%] some TRs 2:36 και χριστον αυτον f35 [94%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ~ 312 ℵA,B,C [4%] NU ¦ 12 D [2%] 2:36 ο θεος εποιησεν f35 A,C,D [99%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ~ 312 ℵB [1%] NU § 2:37 τη καρδια f35 D [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ την καρδιαν ℵA,B,C [2%] NU * 2:37 ποιησομεν f35 D [60%] RP,OC,TR ¦ ποιησωμεν ℵA,B,C [40%] HF,CP,NU 2:38 ειπεν δε πετρος προς αυτους μετανοησατε f35 [20%] ¦ ~ 32 εφη 456 [72%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ ~ 32456 φησιν ℵA,C [2%] [NU] ¦ ~ 32456 B ¦ ~ 3245 φησιν 6 D ¦ five further variants [5%] 2:38 αμαρτιων f35 D (95.3%) HF,RP,OC,TR,CP ¦ 1 υμων (1.4%) ¦ των 1 υμων ℵA,B(C) (1.8%) NU ¦ των 1 (1.6%) § 2:38 ληψεσθε f35 [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ λημψεσθε A,B,NU ¦ λημψεσθαι ℵC,D [1%] ¦ ληψεσθαι [3%] * 2:40 διεμαρτυρατο f35 ℵA,B(C)D [45%] NU ¦ διεμαρτυρετο [55%] HF,RP,OC,TR,CP (Aorist or Imperfect? The immediately following verb presumably exerted pressure.) 2:40 παρεκαλει f35 [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ 1 αυτους ℵA,B,C,D [4%] NU ¦ 1 αυτοις [1%] 2:41 ασμενως f35 [97%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C,D [3%] NU § 2:41 προσετεθησαν f35 [95%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ 1 εν ℵA,B,C,D [5%] NU * 2:42 και f35 [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C,D [2%] NU 2:43 εγενετο f35 [98%] HF,RP,OC,TR,CP ¦ εγινετο ℵA(B,C,D) [2%] NU 2:43 εγινετο f35 B,D (88.1%) HF,RP,OC,TR,CP,NU (εγενετο [15%], εγεινετο B,C,D) ¦ 1 εν (εις 1.8%) ιερουσαλημ φοβος τε ην μεγας επι παντας (+αυτους 3.2%) ℵA,C (7.2%) ¦ 1234567 (1.8%) ¦ 123 (2.3%) ¦ two other readings (0.7%) § 2:44 πιστευοντες f35 A,C,D [88%] HF,RP,OC,TR,NU ¦ πιστευσαντες ℵB [12%] CP * 2:46 f35 [40%] accent καθημεραν as one word, but since the meaning evidently remains the same I stay with the conventional spelling. This statement obtains throughout. Since the theta signals aspiration, there is no ambiguity; the scribes were just saving ink. 2:47 προσετιθει rell ¦ προσετιθη [20%] 2:47 τη εκκλησια f35 (D) (97.1%) HF,RP,OC,TR,CP ¦ — ℵA,B,C (2.9%) NU