9
A Abimelek
1-2 Ma Abimelek na dalena a Gideon e tû me vano i Sekem, i tana ara totu igira sui na kamana na tinana, maia e raigira kara veisuagira na mane ni Sekem, “?Nagua igamu kamu padangaoa bâ? ?Laka tugira sui tu vitu sangavulu na dalena a Gideon kara tu tagaovigamu, se amu ngaoa ke kesa lelê moa? Ma kamu padatugua laka a Abimelek aia na gabumui segeni nogo igamu.”
3 Migira na kamana na tinana ia ara vaigokovigi kolugira na mane ni Sekem tana rongona na omea ia tana asana nogo a Abimelek. Migira na mane ni Sekem ara pedea laka kara muria a Abimelek rongona aia na kamaqira nogo igira.
4 Mara tû, mara sauvania e vitu sangavulu na siliva ara adia tana nina valetabu Baalberit, mi tana qolo nogo girani a Abimelek e tû me voliginigira kesa na alaala na borau vanga tangopeke kara tsarimurina.
5 Maia e adigira mara vano tana valena na tamana i Opra, mi tana i kelana kesa lelê moa na vatu aia e labumatesgira sui vitu sangavulu na tasina, igira sui na dalena a Gideon. Maia lelê moa a Jotam na muritibaka e taopoi, maia moa e tau mate.
6 Mi muri, migira sui na mane ni Sekem mi Betmilo ara saikolu, mara ba laba tana gai tabu i Sekem, mi tana nogo ara ninaginia a Abimelek maia e lia gaqira taovia tsapakae.
7 Mi kalina a Jotam e rongomia na omea vaga ara naua igira, maia e vano me ba tukae i kelana na Vungavunga Gerisim, me gu loki me tsarivangira, “!Kamu rorongo mai igamu sui na mane ni Sekem, maia God sauba ngatsu ke rongomigamu!
8 Iani nogo na omea inau au ngaoa kau tsarivanigamu: E kesa dani igira sui lakalaka na gai ara maisai laka kara vilia kesa gaqira taovia tsapakae. Mara tsarivania na gai na olive, ‘Igoe nogo ko lia gamami taovia tsapakae.’
9 Ma na gai na olive e gokovisu vanigira me tsaria, ‘?Egua, laka inau kau mololea moa na molovuaqu na mona gana na mani tsonikaeaqira na god ma na tinoni, ma kau lia lê moa gaqira taovia na gai?’
10 Mi muri, migira na gai ara tsarivania na gai mutsamutsa, ‘Ko mai igoe, mo ko lia gamami taovia tsapakae igami.’
11 Ma na gai mutsamutsa e gokovisu vanigira me tsaria, ‘?Egua laka inau kau mololea na molovuaqu puipui dou sosongo, ma kau lia lê moa gaqira taovia na gai?’
12 Mi tana migira sui na gai ara tsarivania na itai na uaeni, ‘Igoe nogo ko mai mo ko lia gamami taovia tsapakae.’
13 Ma na itai na uaeni e gokovisu vanigira me tsaria, ‘?Egua laka inau kau mololea na molovuaqu na uaeni aia ara gini mage igira na god ma na tinoni, ma kau lia lê moa gaqira taovia na gai?’
14 Mi tana migira sui na gai ara tsarivania na gai karukaruga, ‘Igoe nogo ko mai, mo ko lia gamami taovia tsapakae.’
15 Ma na gai karukaruga e gokovisu vanigira me tsaria, ‘Eo, ti vaga kamu kili mananâ inau kau taovia tsapakae vanigamu, me dou igamu kamu mai ma kamu totu raviravi tana auauqu. Me ti tagara, ma na lake sauba ke irudato talu tana araqu karukaruga me ke ganigira sui na gai na sida ni Lebanon.’ ”
16 Ma Jotam e goko babâ me tsaria, “Bâ, mi kalina ia kau veisuagamu, ?Egua laka e mana nomoa me maka tana tobamui kalina igamu amu molokaea a Abimelek me lia gamui taovia tsapakae? ?Me laka amu padamamavasia a Gideon mamu reitutugudougira nina tamadale vaga e ulagana na omea loki aia e aqosigira vanigita?
17 Kamu padatugua laka na tamaqu aia e isutugumui tana vailabu, me bisâ na maurina gana ke laumaurisigamu tania na limaqira igira na Midian.
18 Eo, mi dani eni, igamu amu sove tanigira sui igira i laona na valena tamaqu. Igamu amu tû, mamu labumatesigira sui ara vitu sangavulu na dalena mane i kelana kesa lelê moa na vatu, tana rongona lelê moa a Abimelek, aia na dalena tamaqu tana nina dakiaqo lê moa, maia na kamamui igamu, mamu tû mamu molokaea me lia gamui taovia tsapakae igamu na Sekem.
19 Bâ, me ti vaga na omea igamu amu naua i dani eni vania a Gideon migira i laona na valena e mana nomoa me maka tana tobamui igamu, me dou, kamu gini mage na totu i vavana a Abimelek, maia Abimelek ke gini mage na tagaoviamui.
20 Me ti ke tagara, ma na lake ke irudato talu i konina a Abimelek me ke ganigira sui lakalaka na mane ni Sekem mi Betmilo. Me ke irudato talu i koniqira na mane ni Sekem mi Betmilo me ke ba ganigotoa a Abimelek.”
21 Mi tana ma Jotam e tsogoligi me ba totu i Beer rongona e mataguni sosongolia a Abimelek na tasina.
22 A Abimelek e tagaovigira na Israel i laona e tolu na ngalitupa.
23 Mi muri, ma God e naua mara vaigalagi a Abimelek migira na mane ni Sekem, mara sove goto na rongomangana.
24 Ma na omea sui girani ara laba tana rongona laka a Abimelek migira sui na mane ni Sekem igira nogo ara govula gokona vania laka ke labumatesigira sui vitu sangavulu na dalena mane a Gideon, kara gini sesematena niqira sasi loki ara naua.
25 Vaga ia, migira na mane ni Sekem ara mologira visana na mane tana kelaqira na vungavunga kara taopoisaginia a Abimelek, mara totu matengana na komiaqira na tinoni sui ara liu i tana. Mara visana ara ba turupatuna vania a Abimelek na omea vaga ia e laba.
26 Mi muri maia Gaal na dalena a Ebed e mai i Sekem kolugira na tasina sui migira na mane ni Sekem ara vataragi i konina aia.
27 Mi tana tagu na pipitsu migira sui ara vano tana niqira uta na uaeni mara pitsugira na vuana, mara tsogori rapasigira gana ke lia na uaeni na inu. Mara sage i laona nina vale niqira god, mi tana ara mutsa mara inu mara gilugana a Abimelek.
28 Ma Gaal e tû i laoqira me tsaria, “?Na tinoni gua vaga igita a totu i Sekem? ?Rongona gua ti igita a aqo vania moa a Abimelek? ?Laka asei vaga sagata ngana? !Aia na dalena moa a Gideon! ?Maia Sebul e rongomangana moa aia, ma nagua rongona igita ka aqo vania? Igamu kamu totukakai konina a Hamor na mumuamui, i konina nogo aia e tuturiga nimui duli.
29 !Au kili sosongolia laka kau ida vanigira na tinoni girani! !Ma kau tsialigia a Abimelek! Ma kau tsarivania, ‘!Bâ igoe mo ko pabogira goto ma kara danga nimu mane vaumate, mo ko rutsutsuna mai mo ko vailabu!’ ”
30 A Sebul aia na taovia tagao tana verabau ia e gini kore loki sosongo kalina e rongomia na omea vaga a Gaal e tsaria.
31 Maia e tû me mologira visana tinoni kara aditurupatu bâ vania a Abimelek i Aruma ma kara tsarivania, “A Gaal na dalena a Ebed migira na tasina ara mai nogo i Sekem, me utu goto kara tamivanigo ko sage bâ i laona na verabau ia.
32 Mi kalina ia, e dou ti igoe migira nimu mane vaumate kamu tu vano dodo tana bongi ma kamu taopoi tana poina.
33 Mi tana matsaraka ke dani kamu mamata tsaku kalina e tau vati kala moa na aso ma kamu bokinovotia na verabau ia. !Mi muri kalina a Gaal ma nina mane vaumate kara maiginigamu, migamu kamu nauvanigira na omea vaga igamu segenimui nogo amu padâ kamu nauvanigira!”
34 Me vaga ia, ma Abimelek kolugira sui nina mane vaumate ara aligiri dodo tana bongi ia, mara ba taopoi i taba i ligisana i Sekem mara tavota vati tana alaala.
35 Mi kalina a Abimelek migira nina mane vaumate ara reia a Gaal e rutsutsuna mai kolugira nina mane vaumate me mai tutû tana matsapana na verabau ia, migira ara tû tania na nauna ara taopoi mara maiginigira.
36 Maia Gaal e morosigira bâ me tsarivania a Sebul, “!Ko morosigira bâ! !Visana na mane ara tsunamai talu i kelana na vungavunga gira!”
Maia a Sebul e tsarivania, “Tau na tinoni gira. Na ungaqira lê moa na vungavunga gira.”
37 Ma Gaal e tsaritugua, “!Ko morosia bâ! ?E mana saikesa, visana tinoni ara tsuna taonia na tetena na vungavunga, me kesa goto na alaala ara liumai i sautu talu tana nauna e totu niqira gai tabu igira na tinoni ara dona na tatada!”
38 Me tû a Sebul me tsarivania a Gaal, “?Iava na mangamu kalina ia aia o gini gokokae sosongo igoe? Igoe nogo o veisuagami rongona gua ti igami kami aqovania moa na mane iani a Abimelek. Igira nogoria na mane igoe o gilugaqira sosongo. Ko tû nogo kalina ia, mo ko ba vailabugi kolugira.”
39 Ma Gaal e tû me ida vanigira na mane ni Sekem mara ba vailabugi kolua a Abimelek.
40 Ma Gaal e tsogo, ma Abimelek e takuvitsaria. Mara danga sosongo na mane ni Sekem ara viri boka nogo tana matsapana na verabau ia.
41 A Abimelek e totuvisu moa i Aruma, maia Sebul e tsialigitugira a Gaal ma na tasina tania i Sekem, me tongovanitugira kara tu laka saikesa na totu i tana.
42 Mi tana dani i muri, ma Abimelek e rongomia laka igira na tinoni ni Sekem ara vorogokona laka sauba kara vano tana poina ma kara vailabugi kolua aia.
43 Te aia e tû me adigira nina mane vaumate, me votagira tolu tana alaala, mara ba taopoi tana poina, mara pipitugira. Mi kalina e reigira na tinoni ara tsuna tania na verabau ia, maia e tû tania na nauna i tana ara taopoi laka ke labugira.
44 Mi kalina a Abimelek ma nina alaala ara uloida tsaku mara ba tukapusia na matsapakapuna na verabau ia, mi kaira ruka na alaala tavosi ara baginigira na tinoni ara totu i laona na poina, mara labumatesigira sui.
45 Migira ara vailabugi babâ moa tana dani popono. Ma Abimelek e tangolia na verabau ia, me labumatesigira sui na tinoni i laona, me toroutsani saikesalia na vera popono, me rasavaginia na solo tana kao popono ia.
46 Mi kalina igira na tinoni lokiloki ara totu i laona na kusudato i Sekem ara rongomia e laba na omea vaga ia, ara tû mara ba tsogoravi tana valekakai i laona nina valetabu Baalberit.
47 Mara visana ara tatamangana vania a Abimelek laka igira ara saikolu sui i tana.
48 Maia e tû me ba dato tana Vungavunga Salmon kolugira nina mane vaumate. Mi tana e adia kesa na rarati me kavikutia kesa na arana gai me kalagaia. Me tsarivanigira goto nina mane vaumate kara tsaku ma kara nauvaganana goto ia.
49 Migira sui na mane vaumate ara kavikutigotoa tango kesa na arana na gai; mara kalagaia mara tsarimurina a Abimelek. Mara molo tsupulaginia na gai polia na buritina na valekakai ia. Me sui, mara mololakena na vale ia kolugira na tinoni ara totu i laona. Migira sui lakalaka na tinoni ara totu i laona na valekakai ia ara mate sui, migira sui kolu ara gana ngongo kesa toga na mane ma na daki.
50 Mi muri ma Abimelek e vano i Tebes, maia kolugira nina mane vaumate ara polipoponoa na verabau ia mara tangolia.
51 Mi tana e totu kesa na kusudato loki sosongo, migira sui pipi na mane ma na daki tana verabau ia kolugira goto gaqira ida ara ulosage i laona. Mara ravekakaia na matsapana mara dato mara ba totu tana bela i gotu tsotsodo.
52 Mi kalina a Abimelek e mai na bokiana na kusudato loki ia, maia e ba tû tana matsapana na kusudato laka ke mololakena.
53 Me kesa na daki e totu i gotu e surukelitsunâ kesa na vatu loki mamava, me gado i lovana a Abimelek, me tapali saikesalia na tsivina lovana.
54 Maia Abimelek e tsaku sosongo e soamaia na borau aia e kalagaivania gana sagore na vailabu me ketsalia, “Ko adia nimu isi mo ko labumatesiginiau. Inau au tau ngaoa kara tsaria laka kesa na daki lê e matesiau.” Me bâ na borau ia me baoginia nina isi, me mate a Abimelek.
55 Mi kalina igira na tinoni ni Israel ara reia laka e matepitsu nogo a Abimelek, migira ara tû mara visu sui i veraqira.
56 Tana nauvaganana ia maia God e sauvania a Abimelek na tuguna na sasi loki sosongo aia e nauvania na tamana kalina aia e labumatesigira ara vitu sangavulu na tasina.
57 Ma God e naua, migira sui na mane ni Sekem ara gadovirota rongona niqira tsutsukibo seko ara naua, vaga saikesa nogo aia a Jotam na dalena a Gideon e kate idanogoa kalina aia e vealaginigira.