12
Ara Gini Goko Rongona na Vali Tana Dani na Sabat
(Marko 2:23-28; Luka 6:1-5)
1 Me tau oka i muri, ma Iesu migira gana duli ara liu baa i laoqira visana na uta na sila. Mi tana dani ia na Dani na Sabat. Migira gana duli ara vatsangia na vitoa. Mara tuturiga na pitsuaqira visana na vuana na sila, mara kiogira, mara ganigira.
2 Mi kalina igira na Parisii ara reigira ara nauvaganana ia, mara baa mara tsarivania a Iesu, “!Ko reia! !Na omea vaga igira gamu duli igoe ara naua, tana nida Ketsa e vali vanigita na nauana tana Sabat!”
3 Ma Iesu e tsarivanigira, “?Laka amu tau vati tsokoa moa tana Mamare Tabu na omea e naua a David migira nina tinoni i sau kalina igira ara vitoa?
4 A David e sage tana valena God, me adigira na bredi ara gini savori vania God. Maia migira nina tinoni ara ganigaqira. Ma na bredi vaga ia, e valiqira na tinoni lee na ganiana. Igira segeni moa na manetabu e tau valiqira na ganiana.
5 Tagara, mamu tau ngatsu vati tsokoa moa tana nina Ketsa a Moses, laka pipi tana Sabat igira na manetabu kara aqo rago i laona na Vale Tabu. Mi kalina ara nauvaganana ia, ara kutsiragoa na Ketsa na Sabat, mara tau nomoa gini sasi.
6 Minau au tsarivanigamu, laka e totu nogo ieni e kesa aia e loki liusia baa na Vale Tabu.
7 Me ti vaga kamu donaginia nomoa nagua papadana na goko ara marenogoa tana Mamare Tabu, i tana God e goko me tsarivaganana, ‘Nimui aqo galuve moa au ngaoa. Mau tau goto padangaoa nimui kodoputsa lee,’ me sauba e utu kamu pada na pedepekeaqira na tinoni ara tau tsukia sa omea seko.
8 Rongona na Dalena Tinoni aia nogoria e taovia kaputia na Sabat.”
Na Mane e Labe na Limana
(Marko 3:1-6; Luka 6:6-11)
9 Ma Iesu e tuu, me mololea tana nauna ia, me ba sage kesa tana vale lotu.
10 Mi tana e totu kesa na mane e labe na limana. Mara totu goto tana visana na tinoni ara ngaoa laka kara keli vania a Iesu kesa na omea seko. Te ara tuu, mara veisua vaganana, “?Egua laka tana nida Ketsa e vali na maurisi tinoni tana Sabat?”
11 Ma Iesu e gokovisu vanigira me tsaria, “Kegua vaga, ti kesa vidamui, nina sipi ke puka tana qilu tana Dani na Sabat. ?Me laka sauba ke tau tangolia, me ke raqakaea?
12 !Ma na tinoni aia e loki putsikae baa vania na sipi! Me vaga ia, ma nida Ketsa e tamiragoa vanigita na sangana kesa tinoni tana Sabat.”
13 Ma Iesu e tuu, me tsarivania na limalabe, “Ko kaporakasia na limamu.”
Maia e kaporakasia na limana, me dou visutugua, atsa kolu nogoa kesa tabana limana.
14 Mi tana igira na Parisii ara tuu, mara vanoligi, mara vorogokona na labumatesiana a Iesu.
A Iesu Nina Maneaqo Vivili God
15 Mi kalina a Iesu e rongomia laka igira ara voroganamate, maia e tuu, me vanoligi tania na nauna ia. Ma na toga danga ara tsarimurina moa.
16 Maia e maurisigira sui igira ara lobogu, me parovatavigira laka kara tau tsarivulagia vanigira na tinoni tavosi tana rongona aia.
17 Aia e nauvaganana ia, rongona ke gini manatovu na omea aia God e tsarinogoa i sau, ma Isaia na propete e marea tana Papi Tabu,
18 “Iani nogoria niqu maneaqo au vilinogoa,
aia au galuve sosongolia, me gini dou sosongo tobaqu na reiana.
Sauba inau kau moloa niqu Tarunga i konina aia,
maia sauba ke katevulagigira na omea inau au kilia kara naua igira na tinoni tana vera sui.
19 Maia sauba ke tau goto dona na tobakore se na leleo loki,
me utu goto kara rongomia ke tangiloki na liona tana sautu.
20 Me sauba ke tsalapo dou moa vanigira igira ara maluku lee,
me ke sangadougira igira e tagara kesa ke sangagira.
Me sauba ke berengiti me ke tukakai babaa, poi tsau kalina aia ke managana, migira na tinoni sui kara naua na omea vaga God e kilia kara naua.
21 Mi konina nogo aia, igira na toga sui tana barangengo popono, kara vataraginia niqira amesi.”
Visana Tinoni Ara Tsaria Laka a Iesu E Gini Aqo na Susuligana Beelsebul
(Marko 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Mara visana tinoni ara adimai vania a Iesu kesa na mane e totuvia na tidao, me gini koko na matana, me bulu na lapina. Ma Iesu e maurisia na mane ia, maia e goko tugua, me moro dou na matana.
23 Migira na toga popono ara gini novo loki rongona na omea vaga a Iesu e naua, mara tsaria, “?Ke tau utu ngatsu ti na Dalena nogoria a David ngana?”
24 Mi kalina na Parisii ara rongomi vaganana ia, mara gokotugu mara tsaria, “Aia nogoria Beelsebul gaqira taovia na tidao aia nogo e tusuvania na susuligana te aia e gini dona na tsialigiaqira na tidao.”
25 Ma Iesu e donaginia na omea ara pada i tobaqira, me tsarivanigira, “Me ti vaga i laona kesa tana vera, igira kara tuu ma kara vaivotagi segeniqira ma kara vailabugi kolu, me sauba e utu ke oka me ke taveo lee na vera vaga ia. Me ti vaga kesa tana vera, se i laona kesa na tamadale, igira kara tuu ma kara vaivotagi segeniqira ma kara vailabugi kolu, me sauba ke taveo lee na valeqira.
26 Me vaga goto, ti tana verana Satan, aia migira gana totukolu kara vailabugi kolu, mi tana e vaga ti ara vaivotagi segeniqira nogo igira. ?Me vaga ia, me sauba ke koegua ti ke tukakai na verana aia?
27 Migamu amu tsaria laka aia Beelsebul nogo e sauvaniau na susuligana, te au gini tangomana na tsialigi tidao. ?Me ti vaga inau kau tsialigi tidao tana susuligana Beelsebul, migira nimui tinoni igamu, tana susuligana asei ara gini tangomana igira na tsialigi tidao? !Me vaga ia, migira nogo nimui tinoni segeni sauba kara tuu ma kara pedegamu igamu!
28 Ma ti inau au gini tsialigi tidao tana susuligana God, mi tana e sauvulagia laka na Verana God e mailaba nogo i konimui.
29 “Tau tangomana vania ke kesa ke sage tana valena kesa na malagai susuliga, me ke laugira nina omea levolevo, ti vaga ke tau ida talu ke sori kurukurua na mane susuliga tamanina na vale. Mi muri ti aia ke sage tana valena, me ke laugira nina omea levolevo sui.
30 “Asei ti ke tau tabana koluau, aia e tukapusiau. Masei ti ke tau sanga na tsakosai koluau, aia e sarangasilea.
31 Aia nogoria na rongona te inau au tsarivanigamu: laka pipi sui niqira sasi ma niqira gokoseko na tinoni, e tau utu ti kara tanusi. Masei moa vaga ke tsonia kesa na gokoseko ke kalea na Tarunga Tabu, aia sauba e utu saikesa ke tanusi nina sasi.
32 Me ti vaga ke kesa ke tsaria sa omea ke tangiseko vania na Dalena Tinoni, e tau utu ke tanusi vania. Masei moa ti vaga ke tsaria sa omea seko ke kalea na Tarunga Tabu, me sauba e utu saikesa ke tanusi kesa dani i lao eni, mi tana mauri ke mai.
Pipi Sui na Gai Ka Reigadovinogoa Tana Vuana
(Luka 6:43-45)
33 “Ti vaga na gai na gai dou, me sauba ke dou goto na vuana. Me ti vaga na gai na gai seko, me sauba ke seko goto na vuana. Pipi sui na gai kamu reigadovinogoa tana vuana.
34 !Dalena muata igamu! ?Ke koegua vaga ti kamu dona na tsoniana na goko dou, kalina e kuma vaga ia na tobamui? Rongona na mangana tinoni e gini goko moa na omea ara talumai i laona na tobana segeni.
35 Na tinoni dou e dou nina goko, rongona e pukugamai tana papada dou e totu nogo i tobana. Ma na tinoni seko e seko goto nina goko, rongona e pukugamai tana seko e totu nogo i tobana.
36 “Inau au tsarivanigamu: laka sauba tana Dani na Pede, kalina God ke pedegira na tinoni, migira niqira aqo kara tsarivulagi vania God pipi sui niqira tsaqina goko tagara rongona ara tsonia.
37 Nimu tsaqina goko segeni nogo igoe, sauba God ke gini aqo na pedeginiamu – laka o tinoni dou, se o tinoni seko.”
Ara Ngaoa Moa Laka Kara Reia na Valatsatsa
(Marko 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Te ara tuu visana na tarai na Ketsa ma na Parisii, mara tsarivania a Iesu, “Tarai, ami ngaoa kami reia kalina igoe ko naua kesa na valatsatsa.”
39 Ma Iesu e tsarivanigira, “!Amu seko sosongo nomoa igamu na tinoni ni dani eni! !Mamu voginigotoa God! Igamu amu ngasuginiau kau naugotoa kesa na valatsatsa. Me utu kau naua kesa i matamui. Tagara. Sauba moa kamu reia ke kesa na valatsatsa, vaga nogo e laba i sau vania a Jona na propete.
40 A Jona e totu e tolu na dani me tolu na bongi i laona na tobana kesa na busu loki. Me sauba ke laba vaga vaniau goto inau na Dalena Tinoni. Sauba inau kau totu ke tolu na dani me ke tolu na bongi i laona na qilu.
41 Mi tana Dani na Pede, sauba kara tuu igira na tinoni ni Nineve, ma kara kategamu, rongona igira ara pilotoba tanigira nogo niqira sasi kalina ara rongomia a Jona e totosasaga vanigira. !Minau au tsariimakalia vanigamu laka e totu nogo kesa ieni, maia e loki liusia baa a Jona!
42 Mi tana Dani na Pede, sauba ke tuu aia na Daki Taovia ni Seba, me ke kateli vanigamu rongona aia nogo e talu tana vera ao sosongo, me sulungana mai na rongomi vataviana nina totogoko sasaga a Solomon. !Minau au tsarimakalia vanigamu, laka e totu nogo kesa ieni aia e loki liusia baa a Solomon!
Na Omea e Dona Ke Laba Vanigira Igira e Tau Lamuga Dou Niqira Tutuni
(Luka 11:24-26)
43 “Kalina ti vaga kesa na tidao seko ke rutsuligi tania kesa na tinoni, maia e baa me rurugu bamai tana kao mamatsa. Me lalavea kesa na nauna dou tana ke mango.
44 Me ti vaga aia ke tau reia sa nauna dou tana ke mango, maia sauba ke goko segenina me ke tsaria, ‘Dou, inau sauba kau visutugua tana valequ tana au mololenogoa.’ Maia e visutugua, me reia e mangu lee na vale, me male dou saikesa, me totu dou pipi sui na omea i laona.
45 Maia ke tuu, me ke rutsu visutugua, me ke ba lalavegira ara tu vitu na tidao seko tavosi, ara tu seko liusia baa aia. Ma kara tu mai, ma kara tu totu kalavata i laona na tinoni ia. Mi tana susuina, aia e seko loki baa liusia tana idana. Maia nogoria sauba ke laba vaga vanigira igira na tinoni seko ni dani eni.”
Na Tinana ma na Tasina Ara Ngaoa na Reiana a Iesu
(Marko 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Ma Iesu e gogoko vanigira moa na tinoni, mara tu labamai tugira na tinana ma na tasina. Mara tutuu moa i tano, mara ngaoa na goko koluana a Iesu.
47 Me kesa vidaqira igira ara totu kolua a Iesu i laona na vale, e tsarivania a Iesu, “Ko reia, na tinamu migira na tasimu, ara tutuu i tano. Mara ngaoa kara goko kolugo.”
48 Ma Iesu e tsaria, “?Laka asei ia na tinaqu? ?Masei gira na tasiqu?”
49 Mi tana maia e tusugira baa gana duli me tsaria, “!Kamu reigira girani! !Igirani nogoria na tinaqu ma na tasiqu inau!
50 Rongona asei moa ti vaga ke naugira na omea na Tamaqu i gotu e ngaoa aia ke naua, maia nogoria na kulaqu, ma na vavinequ, ma na tinaqu inau.”