13
Panape, Xawru a'e no, uzypyrog wata pà Tupàn ze'eg imume'u pà taw nàn a'e wà
1 Amo Tupàn ze'eg imume'u har a'e wà, ize'eg rehe purumu'e ma'e a'e wà no, Àxioki taw pe wanekon a'e wà, uzeruzar ma'e wapyr a'e wà. Ai'aw waner wà. Panape, Ximeàw (Pàrànà amo her inugwer a'e), Iruz Xiren pe har, Mànàe Tuwihaw Ero ta'yragaw, Xawru.
2 Amo 'ar mehe uzemono'og Tupàn pe uze'eg pà wà, imuwete katu pà wà. Uzekwaku umai'u 'ym pà imuwete katu pà a'e 'ar mehe wà. Uze'eg Tekwe Puràg wà wanupe. — Pemuza'ak Panape nehe, Xawru pezewi ihewe nehe, ta'e ainoz amo ma'ereko haw iapo kar pà wanupe ihe xe, i'i wanupe.
3 A'e pe har uzekwaku wi wi umai'u 'ym pà wà. Uze'eg wi wi Tupàn pe wà. Na'e opokok Panape rehe wà, Xawru rehe wà no. — Pemume'u Zezuz rehe ze'eg puràg peho taw nàn nehe, i'i wanupe wà. Na'e oho a'e wi wanuwi wà kury.
Oho Xawru Xip yrypypo'o pe a'e kury
4 Panape a'e, Xawru a'e no, wata oho Xerew tawhu pe wà, ta'e Tekwe Puràg omono kar a'e pe a'e wà xe. Wexak kanuhu a'e pe wà. Wixe kanuhu pupe wà. Kanuhu weraha Xip yrypypo'o kutyr wà.
5 Xaramin taw pe uhem mehe umume'u Tupàn ze'eg oho zutew wanupe wà kury, wazemono'ogaw pe oho pà wà kury. Zuàw Mak wata iko wanupi a'e no, wapytywà pà Tupàn ze'eg imume'u mehe a'e no.
6 Wahaw a'e ywy oho wà. Uhem oho Pa taw pe wà. Wexak amo awa a'e pe wà. Zuzue ta'yr her romo a'e. — Erim, i'i her Kere ywy rehe har waze'eg rupi. Paze ma'e romo hekon a'e. — Aiko Tupàn ze'eg imume'u har romo ihe, i'i mua'u oho iko a'e pe har wanupe.
7 A'e ywy rehe har wanuwihaw a'e, Xer Pawru her ma'e a'e, ma'e kwaw katu har romo hekon a'e. A'e paze ma'e imyrypar romo hekon a'e no. Amo 'ar mehe tuwihaw wenoz Panape uzeupe a'e, Xawru henoz pà uzeupe a'e no. — Pemume'u Tupàn ze'eg ihewe nehe ty wà, i'i wanupe.
8 A'e paze ma'e uze'eg oho tuwihaw pe wanenataromo a'e kury. — Hemu'em ma'e romo wanekon a'e wà, ezekaiw zo waze'eg rehe nehe ty, i'i mua'u tuwihaw pe. — Ezeruzar zo a'e Zezuz rehe nehe ty, i'i mua'u izupe.
9 (Heta amo ae her Xawru pe a'e kury. — Pawru, i'i izupe wà kury.) Na'e Pawru a'e kury, tynehem Tekwe Puràg pupe a'e kury. Ume'egatu a'e paze ma'e rehe kury.
10 — Ne Zurupari ta'yr ne, ma'e ikatuahy ma'e paw iàmàtyry'ymar romo ereiko ne, i'i ahyahy izupe. — Ikatu 'ym ma'e tetea'u erezapo iko, i'i izupe. — Aze amo umume'u Tupàn ze'eg azeharomoete har amo pe, — Hemu'em ma'e, ere mua'u izupe.
11 — Azeharomoete Tupàn uzepyk putar nerehe nehe kury. Nanerehàpyhà kwaw nehe kury. Eremumaw putar màràn 'ar kwarahy hexak 'ym pà nehe, i'i izupe. A'e 'ar mehe we upytu'u ma'e hexak ire kury. Wata oho amo awa hekar pà, upytywà har romo. — Aze ru'u amo hepyhyk putar nehe, hepytywà pà heata mehe nehe, i'i oho iko.
12 Tuwihaw wexak hehàpyhà 'ym mehe a'e. A'e rupi uzeruzar Tupàn rehe. Ipytuhegatu Zanezar rehe ze'eg henu mehe.
Oho Pawru Pixi ywy rehe a'e wà kury
13 Pawru a'e, hupi wata ma'e a'e wà no, oho Pa taw wi Pezi taw Pampir ywy rehe har pe wà. Kanuhu pupe wanon wà. Zuàw Mak a'e, uzewyr oho a'e wi wanuwi a'e, Zeruzarez tawhu pe a'e.
14 Uzypyrog wi wata pà Pezi taw wi wà kury. Amo 'ar mehe uhem Àxioki taw Pixi ywy rehe har pe wà kury. Mytu'u 'ar mehe oho zutew wazemono'ogaw pe wà. Wixe a'e pe wà wapyk pà wà.
15 A'e pe har waneruze'egar umugeta Moizez ze'eg kwehe arer wà, amo Tupàn ze'eg imume'u har ze'eg pape rehe imuapyk pyrer wà no. A'e pe har uzeapyaka katu imugeta mehe wà. Imugeta pawire a'e pe har waneruze'egar omono kar uze'eg Pawru wanupe wà kury. — Urerywyr wà. Aze heta ze'eg xe har wamurywete kar har nehe, pemume'u wanupe nehe, i'i wanupe.
16 Upu'àm Pawru a'e kury. Opoe'eg wanupe. Uzypyrog wanupe uze'eg pà. — Peiko Izaew izuapyapyr romo urezàwe pe. Pe zutew 'ym pe no, Tupàn imuwete katu har romo peiko pe no. Pezeapyaka katu ko heze'eg rehe nehe ty wà.
17 Tupàn a'e, Izaew izuapyapyr wazar a'e, wexaexak wanàmuz kwehe mehe a'e wà. (Aiko Izaew hemimino romo ihe no.) Wiko oho Ezit ywy rehe wà. Nuiko kwaw Ezit ywy rehe harete romo wà. Amo ae ywy rehe har ài wanekon a'e pe wà. Upurumuzàmuzàg tetea'u a'e ywy rehe wiko mehe wà. Te, heta tetea'u wà kury. Amo 'ar mehe Tupàn wexak kar ukàgaw wanupe, Ezit ywy rehe har wanupe. A'e rupi wenuhem Izaew izuapyapyr waneraha a'e wi wà.
18 Wata oho waiko ywyxig heta haw rehe a'e 'ar rehe wà. Umumaw 40 kwarahy nezewe ywyxig heta haw rehe wata pà wà. Tupàn uzekaiw katu wanehe wata mehe.
19 Na'e 40 kwarahy pawire weraha Tupàn wemiruze'eg amo ae ywy rehe wà kury. Kànàà a'e ywy her romo a'e. Amo teko a'e ywy rehe wanekon wà. Tupàn umumaw a'e teko wà. Amo ae teko wiko a'e pe wà no. Nezewegatete uzuka kar wà no. Umumaw 7 teko wazuapyapyr tetea'u a'e pe wà, Izaew izuapyapyr wanenataromo wà. — Peiko ko ywy izar romo kury, i'i wanupe.
20 A'e nezewe haw weraha 450 kwarahy a'e. A'e re Tupàn umur kar amo awa wà, a'e ywy rehe har waneruze'egar romo wà. Te Xamuew uzexak kar a'e pe wanupe kury. Tupàn ze'eg imume'u har romo hekon a'e.
21 Amo 'ar mehe Izaew izuapyapyr uze'eg Xamuew pe a'e wà kury. — Naheta kwaw tuwihaw ikàg ma'e xe urewe, i'i izupe wà. A'e rupi Tupàn a'e, umuigo kar Xau tuwihaw romo a'e, wanuwihaw romo a'e. Ki ta'yr romo hekon a'e, Mezàmi hemimino romo hekon a'e. 40 kwarahy umumaw wanuwihaw romo wiko pà.
22 Na'ikatu kwaw Tupàn pe a'e. A'e rupi Tupàn umupytu'u kar tuwihaw romo heko re a'e kury. Umuigo kar Tawi tuwihaw romo kury. Nezewe uze'eg Tupàn teko wanupe a'e, Tawi rehe a'e. — Ikatuahy Tawi Zexe ta'yr ihewe a'e, i'i wanupe. — Agwer awa ikatuahy ihewe a'e wà, ta'e uzapo heremiapo putar haw paw a'e wà xe, i'i wanupe.
23 Ko 'ar rehe kury, Tupàn wexak Zezuz Tawi hemimino a'e kury, Izaew izuapyapyr wapyro har romo imuigo kar pà a'e kury. Ta'e kwehe mehe umume'u tuwe nezewe wemiapo ràm a'e xe.
24 Zezuz tur 'ym mehe we ima'ereko haw iapo 'ym mehe we Zuàw purumuzahak ma'e umume'u Tupàn ze'eg oho Izaew izuapyapyr nànàn a'e. — Pepytu'u ikatu 'ym ma'e iapo re nehe. Pezemuzahazahak kar nehe, i'i oho iko wanupe.
25 Umumaw màràn zahy uma'ereko pà nezewe. Ima'ereko haw ipaw etea'i mehe uze'eg Zuàw nezewe teko wanupe. — Tupàn hemimur kar romo ereiko ne, peze ru'u peiko ihewe. — Tuwihawete ur ma'e ràm Tupàn hemimume'u kwer romo ereiko ne, peze ru'u ihewe, i'i wanupe. — Ihe naiko kwaw penemiàro romo. Ur putar heraikweromo nehe. Ikàg tuwe a'e, ikatuahy a'e. Napuner kwaw ixapat ihàm ikwaraw paw rehe izuwi ihe, i'i wanupe.
26 Herywyr wà heryky'yr wà, Àmàrààw izuapyapyr wà. Pe zutew 'ym pe no, pe Tupàn imuwete katu har pe no. Zanewe tuwe Tupàn umur ko ze'eg puràg a'e, tatahu wi purupyro haw rehe ze'eg puràg a'e.
27 Ta'e Zeruzarez tawhu pe har a'e wà xe, wanuwihaw a'e wà no xe, nukwaw kwaw Zezuz Purupyro Ma'e romo heko haw a'e wà xe. Tuweharupi mytu'u haw 'ar nànàn umugeta Tupàn ze'eg imume'u har kwehe arer wanemimuapyk kwer wà. Nuenu katu kwaw wà. Nukwaw kwaw wà. — Teko uzuka putar tuwihaw ur ma'e ràm a'e wà nehe, i'i ze'eg kwehe arer. Zeruzarez pe har ko 'ar rehe har uzuka tuwe a'e wà, a'e ze'eg kwehe arer rupi katete a'e wà.
28 Zezuz nuzapo pixik kwaw ikatu 'ym ma'e a'e. — Ikatu 'ym ma'e uzapo a'e, ni'i kwaw izupe wà. Uzuka e wà. Uzuka kar e Pirat pe wà.
29 Uzapo ze'eg kwehe arer hemimume'u kwer paw rupi katete wà. A'e re umuezyw kar hetekwer umàno ma'e kwer ywyra kanetar wi wà, itakwar pupe imono pà wà.
30 Nupyta kwaw a'e pe. Tupàn umugweraw kar imàno re.
31 Na'e uzexak kar Zezuz wà uzeupi wata ma'e kwer wanupe kury, Karirez wi Zeruzarez pe uzeupi wata ma'e kwer wanupe kury. Umumaw màràn 'ar wanupe uzexazexak kar pà. A'e teko a'e wà, hexak arer a'e wà, umume'u ikweraw pawer oho waiko Izaew izuapyapyr wanupe a'e wà kury.
32 Ure ure no, uruiko xe ze'eg puràg imume'u pà peme ure no.
33 Umume'u Tupàn tuwihawete tur àwàm a'e, ureràmuràmuzgwer wanupe a'e. Umur kar tuwe a'e 'ar rehe uze'eg rupi katete. Umugweraw kar Zezuz imàno re, zanepyro pà uze'eg rupi katete. Nezewe i'i Tawi ze'eg kwehe arer a'e, pape rehe imuapyk pyrer a'e (Zegar haw mokoz haw, za'e a'e pape pe zane).
— Ereiko hera'yr romo ne.
Kutàri aiko neru romo ihe kury,
i'i Tawi kwehe mehe a'e.
34 Amo ae Tupàn ze'eg kwehe arer a'e no, umume'u imugweraw pàwàm a'e no, tywypaw pe iho wi pixik 'ym àwàm a'e no. Nezewe i'i a'e ze'eg.
— Ikatuahy ma'e azapo putar newe nehe, nemurywete kar pà nehe, a'e Tawi pe ihe.
Azapo putar tuwe a'e ma'e newe ihe nehe kury,
nemurywete kar pà ihe nehe kury,
i'i a'e ze'eg imuapyk pyrer.
35 Amo ae ze'eg kwehe arer i'i nezewe a'e no.
— Neremupuga kar pixik kwaw
neremiruze'eg ikatuahy ma'e retekwer ne nehe,
i'i a'e ze'eg.
36 Ta'e Tawi a'e xe, wikuwe mehe weruzar Tupàn ze'eg a'e xe. Na'e umàno. Iànàm utym heraha wàmuzgwer wanuwake wà. Ipuga a'e.
37 Tupàn hemimugweraw kwer ko 'ar rehe har a'e, na'ipuga kwaw a'e. Na'inem kwaw a'e.
38-39 Pe herywyr heryky'yr paw rupi pe, pekwaw katu tuwe ko ze'eg nehe. Zezuz umàno teko wanemiapo kwer ikatu 'ym ma'e hekuzaromo a'e. A'e rupi Tupàn umunàn putar uzeruzar ma'e wanemiapo kwer a'e, heharaz pà izuwi a'e. A'e rupi aiko xe heharaz taw imume'u pà peme kury. Upyro Tupàn Zezuz rehe uzeruzar ma'e paw rupi katete a'e wà, ikatu 'ym ma'e paw wi a'e wà. Moizez ze'eg kwehe arer a'e, nupurupyro kwaw nezewe a'e.
40 A'e rupi, aze napezeruzar kwaw hehe nehe, ikatu 'ym ma'e uzeapo putar peme nehe, ko ze'eg kwehe arer rupi katete nehe.
41 — Pe Tupàn rehe uze'eg zemueteahy ma'e pe.
Pezeapyaka katu nehe kury.
Pepytuhegatu nehe kury. Pemàno putar nehe.
Ta'e napezeruzar kwaw heremiapo kwer rehe nehe xe,
ta'e napezeruzar kwaw heremiapo kwer pe 'ar mehe iapo pyrer rehe nehe xe.
Aze amo umume'u katu peme wà nehe,
ni a'e mehe napezeruzar kwaw hehe nehe,
i'i a'e ze'eg kwehe arer a'e, i'i Pawru a'e, a'e zemono'ogaw pe har wanupe a'e.
42 Na'e Pawru a'e kury, Panape a'e no, uzemuàgà'ym zemono'ogaw wi oho pà a'e wà kury. Wahem mehe we uze'eg teko wanupe. — Pezewyr zuapyr wi amo mytu'u haw 'ar mehe nehe ty wà, a'e ma'e imume'u katu wi wi pà urewe nehe ty wà, i'i wanupe wà.
43 Teko uhem a'e wi wà. Zutew tetea'u wà, zutew 'ym Tupàn imuwete katu har wà no, oho Pawru wanupi wà kury. Uze'eg a'e Zezuz hemimono karer uzeupi wata ma'e wanupe wà. — Peho wi wi Tupàn hape rupi nehe. Uzapo wi wi putar ikatu ma'e peme nehe, i'i wanupe wà.
44 Umumaw 7 'ar a'e pe wà. Oho wi zemono'ogaw pe mytu'u haw 'ar mehe wà. Taw pe har paw oho Zanezar rehe ze'eg henu pà wà. (Xo pitàitài zo noho kwaw wà.)
45 Zutew a'e wà, a'e teko tetea'u wanexak mehe hewyrowyroahy wanehe a'e wà. — Hemu'em iko a'e, i'i wanupe wà, Pawru rehe wà. Uze'eg zemueteahy hehe wà no.
46 Pawru a'e, Panape a'e no, nukyze kwaw wanuwi wà. Uze'eg wi wi zutew wanupe wà. — Tupàn umume'u kar uze'eg peme ràgypy a'e, ta'e peipy a'e wà xe, hemiruze'eg romo wanekon a'e wà xe. Napezeruzar kwaw hehe. A'e rupi Tupàn napemuigo kar kwaw uzepyr nehe. A'e rupi urupytu'u putar peme Tupàn ze'eg imume'u re ure nehe kury. Urumume'u putar oroho zutew 'ym wanupe nehe kury.
47 Ta'e ko ze'eg Zanezar umume'u zanewe kwehe mehe a'e xe.
— Peiko tatainy ài zutew 'ym wanupe nehe.
Pemume'u ze'eg puràg taw nànàn nehe,
A'e mehe apyro putar ihe wà nehe,
i'i a'e ze'eg kwehe arer a'e, i'i Pawru wanupe wà.
48 Na'e zutew 'ym a'e pe har a'e wà, hurywete waze'eg henu mehe a'e wà. — Ikatuahy Tupàn ze'eg puràg zanewe a'e, i'i izupe wà. Na'e Tupàn hemixamixak kwer a'e pe har a'e wà, uzepyr wemimuigo kar ràm a'e wà, uzeruzar ze'eg puràg rehe a'e wà kury.
49 Umume'u Zanezar rehe ze'eg oho waiko a'e ywy rehe har wanupe wà, taw nànànar wanupe wà.
50 Na'ikatu kwaw a'e ze'eg zutew wanupe, zutew Àxioki taw pe har wanupe. A'e rupi uze'eg oho tuwihaw wanupe wà kury. Uze'eg oho kuzà zutew 'ym hemetarer katu ma'e wanupe wà no. — Xiàmàtyry'ym Pawru zane wà nehe, i'i wanupe wà. — Azeharomoete pa, i'i tuwihaw wà. — Aze ma, i'i kuzà wà. A'e rupi a'e tuwihaw a'e wà kury, uzàmàtyry'ym kar Pawru a'e wà kury, teko a'e pe har wanupe a'e wà kury. Uzàmàtyry'ym kar Panape teko wanupe wà no. — Pepetepetek pe wà nehe, i'i teko wanupe wà. A'e rupi Zezuz hemimono karer oho a'e wi wà kury.
51 Umuhàmuhàz ywy ku'i kwer upy pe har a'e pe wanupe wà, wazeruzar 'ymaw imume'u pà wanupe nezewe wà. Oho Ikon taw pe wà kury.
52 Zezuz rehe uzeruzar ma'e Àxioki pe har a'e wà, hurywete wi wi tuwe a'e wà. (Nupytu'u kwaw wà.) Wereko tuwe Tekwe Puràg upy'a pe wà no.