6
'Uxipiya tucarisie türicu que memüte'uticuai teyü'üquitüvamete
(Mateu 12:1‑8; Maricuxi 2:23‑28)
1 Mericüsü 'uxipiya tucarisie mana türicu ma'iviyasie niuyemiecaitüni. Teyü'üquitüvamete müayari menivatihunatücüne. Yumamasie me'itüminatü menicuacaitüni.
2 Hicü Pareseusixi hipatü müpaü meniutiyuane, Titayari müpaü xeteyurie que mücatitauniva yamütiyurienenicü 'uxipiya tucarisie.
3 Quesusi müpaü tinivarutahüave, Cari hasuacu xepüca'ititerüvavave que mütiuyuri Raviri quepaucua meuhacamücücai, müme 'utümana memeu'uvacaita quepaucua memeuhacacuicucai.
4 Cacaüyari quita caneutahani. Pa muva Cacaüyari hüxie mamanecai 'anaca'üca, nitacuani, nivaruminita müme 'utümana memeu'uvacai. Heiserie pücahexeiyacai miticuanicü, mara'acate xeicüa heiserie mepexeiyacai.
5 Müpaüta tinivarutahüave, Heiserie necanexeiyani 'uxipiya tucari hepaüsitata Yuri Tevi nehücütütü.
Tevi mümamavaquicai
(Mateu 12:9‑14; Maricuxi 3:1‑6)
6 Mericüsü tavari 'uxipiya tucarisie tuquita heutahaca tini'üquitacaitüni. Tevi muva nayecateitüni mümamavaquicai yuserieta.
7 Müme 'inüaricü memüte'üquitametetücai, Pareseusixita menihupiecaitüni, siparasü xüca 'uxipiya tucarisie 'enayehüanique tüma, me'utiyuatü, mücücü memitaxanetacü.
8 Timaitü que memüteyücühüavecai, müpaü tinitahüave tevi mümamavaquicai, Quenanucuquexi, tahixüata queneutaquexi. 'Anucuqueca mana niutaqueni.
9 Hicü Quesusi müpaü tinivarutahüave, 'Ipaü nepütixecu'ivaviya. 'Uxipiya tucarisie titaunivani para 'aixüa mütiyurienenicü, nusu 'axa mütiyurienenicü püta pütaunivani. Titaunivani para tevi mütavicueisitüanicü, nusu mica'unacü püta pütaunivani.
10 Yunaime varanuxeiyatüyaca, müpaü tinitahüave tevi, 'Amama queneutasera. Müpaü tiuyuriecu mamaya 'aixüa 'anetü nayani.
11 Müme cuini mieme meteniuyeha'ani. Menisutüani metecuxatatü queri memiyurieniquecai Quesusi.
Que mütivaranuyeteüxixü nü'arisixi Tamamata Heimana Yuhutame
(Mateu 10:1‑4; Maricuxi 3:13‑19)
12 Mericüsü 'ana hürisie neutiyune yutanenevienique. Xei tücari nenevieri nipitüacaitüni yucacaüyari.
13 Hicü 'ucatarecu, yu'aurie nivarutahüave yuhesüa miemete teyü'üquitüvamete. Vasata nivaranuyeteüxü tamamata heimana yuhutame. Nü'arisixi tinivaruterüva müme
14 Simuni 'arique Pecuru mütiterüvaxü, 'Atürexi Simuni 'ivaya, Cacuvu, Vani, Piripe, Parüturume,
15 Mateu, Tumaxi, Cacuvu 'Aripeu nu'aya, Simuni serutisita mütitevacai,
16 Cura Cacuvu nu'aya, Cura 'Isicariutitanaca 'ariqueque miyetua.
Quesusi que mütivaruparevi yumüireme
(Mateu 4:23‑25)
17 Hicü vahamatü 'anacayaca, macuveresie niutaqueni. Yumüiretü hesüana miemete teyü'üquitüvamete, cuini mieme yumüiretü teüterita naisarie Cureyasie Querusaremesie memeyecü, hipatü racusita memeyecü Tiru 'aurie Siruni 'aurie, mana meniu'axüani memi'enienicü, memanayexüriyanicü cuiniya que memütehexeiyacai.
18 Müme cacaüyarixi 'axa memü'anene memüvanücai mepanayexüriya.
19 Teüteri yunaitü menimayüacucaitüni türücariya müvayeneicacaicü hesiena varanayexürüvatü yunaime.
Müme 'aixüa memü'itüarie, müme 'axa memü'itüarie meta
(Mateu 5:1‑12)
20 Mericüsü yuhesüa miemete teyü'üquitüvamete vaxeiyatü müpaü niutayüni,
'Aixüa xecani'itüarieca xeme xemümamave
Cacaüyari xecanexeiyani tixe'aitüvametüme.
21 'Aixüa xecani'itüarieca xeme hicü xemeuhacacuicu.
Xecanitihuxacuni.
'Aixüa xecani'itüarieca xeme hicü xemutisuana.
Xecaniutinavecuni.
22 'Aixüa xecani'itüarieca quepaucua teüteri memüxe'uxive'erie, quepaucua memücaxenaqui'erie yuhesüa, quepaucua 'axa memutiyuane xehepaüsita, quepaucua memüxexani'erie 'axa xemü'anene me'utiyuatü, Yuri Tevisie xemüteviyacü.
23 Xequeneyutemamavieca vaüca 'iya tucarisie, xequeteneuye'ani. Vaüca taheima mieme xecana'ivacuni. Va'uquiyarima yaxeicüa mepüvaruyuri texaxatamete Cacaüyari niuquieya memücuxatacai.
24 Masi xüa 'ui, xeme xemüxicusixi.
'Ariri yunaqui'eriya xecanaye'atüani.
25 Xüa 'ui xeme hicü xemühuxa.
Xepeuhacacuicuni.
Xüa 'ui xeme hicü xemutinave.
Xepüyuhiverieca xeputisuanani.
26 Xüa 'ui xeme quepaucua yunaitü teüteri visi memutiyuane xehepaüsita. Va'uquiyarima yaxeicüa mepüvaruyuri texaxatamete memüte'itavacai.
Que müreuyevese müvanaqui'eriecacü müme memeye'unie, Quesusi 'inüarieya que maine
(Mateu 5:38‑48; 7:12)
27 Masi müpaü nepütixecühüave xeme xemü'enana, xequenivanaqui'erieca müme memüxe'aye'unie. 'Aixüa xequenivayurieca müme memüxe'uxive'erie.
28 Müme 'axa memutiyuane xehepaüsita, vahepaüsita 'aixüa xequeneutiyuaneni xeme. Xequeneyunenevieca müme memüxesevixima vahesie mieme.
29 Que mü'ane 'a'aurita mümasiheutivani, ta'aurie quenaniere tapata mümasiheutivanicü. Que mü'ane mümasinavairieni 'a'ücari, pepüca'inenaca 'acamixata mümasinavairienicü.
30 Que mü'ane tixaütü mümatiutavaviri, quetineupitüa, que mü'ane 'apini mümatinavairieni, pepüca'iviyani.
31 Que tixenaque, teüteri müya memüxeyurie xeme. Que mütixenaque xeme, mücü canixe'inüaritücamücü, müya xemüvayurienicü hipame meri.
32 Xücate xevanaqui'erieca müme memüxenaqui'erie, titacü 'aixüa xetecuxaxasivani. 'Axa teyuruvamete mecanivanaqui'erieca müme memüvanaqui'erie.
33 Xücatari 'aixüa xevayurieca müme 'aixüa memüxeyurie, titacü 'aixüa xetecuxaxasivani. 'Axa teyuruvamete yaxeicüa mepüteyurie.
34 Xücatari xetevaruniütüani müme mete'apicame xemü'erie, titacü 'aixüa xetecuxaxasivani. 'Axa teyuruvamete mepüyuniütüva tavari memüte'apiniyariecacü.
35 Masisü xequenivanaqui'erieca müme memüxe'aye'unie, 'aixüa xequeteneyurieca, xequeneyuniütüaca 'asixecateyu'iyaritüatü. Müpaü xeteyurietü cuini mieme xecatena'ivacuni, que mü'ane taheima macave nivemama xecanihümetücacuni. Mücü 'aixüa pütiuca'iyari müme pamüpariyusi memücateyupitüva vahesie mieme, müme 'axa memüteyurie vahesie miemeta.
36 Xequeteneyucanenimayaca, xe'uquiyari que mütiyucanenimaya.
Hipame vahesie xepücate'ahüpani, que mutayü
(Mateu 7:1‑5)
37 Hipame vahesie xüca xecate'ahüpani, xehesietari pücarahüivani. Xüca xecateyuxanetani xemetari xepücaxanesieca. Xüca xecavaranutaxürüvani, xemetari xepüca'anutaxüriyani. Xüca xetevareuyehüvirieca, xemetari xepüteheuyehüviyarieni.
38 Xüca xevamicuani, xemetari xepümiquieni. 'Aixüa ti'inüasiecame 'anucapünariecame 'anutacasiecame 'anacaxürüveme xepümiquieni. Que xemüte'u'inüata, müpaüta xepüte'inüasiyarieni.
39 Mericüsü 'icü 'üxasi hepaüsita ticuxatatü tinivaruta'üquitüani müpaü 'utaitü, Macüpe que tiyüve menuhana xeime macüpe. Yuhutatü mecateheucaxürieni mevatixavasie.
40 Que tiyüve ti'üquitame ma'iva müti'üquitüarie. 'Aye'atüarieme, que mü'ane müti'üquitüapaü timaivetü canayeimücü.
41 Titayari petixeiya xasi 'a'iva hüxita meutavivi, pecahe'erivatü queuruvi 'ahüxita meutave.
42 Quepaütütü petiyüve müpaü pemütitahüavecü 'a'iva, Neuxei ne'iva, nepivaye'itieni xasi 'ahüxita meutavivi, pe'utaitü, peca'ixeiyatü queuruvi 'ahüxita meutave. Yacüsü peputaine xeicüa. Quenivaye'itie merie mücü queuruvi 'ahüxita meutave, 'ana 'aixüa 'anemecü peheunieretü pecanayeimücü pemivaye'itirienicü xasi 'a'iva hüxita meutavivi.
Cüye que mütimasiücü yu'icuaxicü
(Mateu 7:17‑20; 12:34‑35)
43 Cüyeyari pücanarani, xüca 'icuaxiyari cüxaisietücani. Mücü meta, cüyeyari pücacüxaisie xüca 'icuaxiyari 'aixüa 'aneneni.
44 Xexuitü cüye yu'icuaxicü canimasiücüni. Xuya püca'inüive narüca. Tupiriya müxuyatücasie püca'itixexeüriva caxie.
45 Tevi 'iti'utame tita 'aixüa müti'anene yu'iyarisie, nivayehanimücü tita 'aixüa müti'anene. Tevi 'axa mütiyuriene püta 'iti'utame tita 'axa müti'anene, nivayehanimücü tita 'axa müti'anene. Que müranayuhayeva ra'iyari tihünecacu, müpaü tinicuxatamücü yutetacü.
Simiyenitu 'aixüa mü'ane 'axa mü'ane
(Mateu 7:24‑27)
46 Titayaricutaxi Ti'aitame, Ti'aitame 'acu xenetecühüave, 'asixecateyurietü que nemütixecühüave.
47 Yunaitü nehesüa memü'axe, neniuqui memü'enie yametecahutü, que memü'anene nepütixetaxatüani.
48 Tevi qui mutavevipaü mecani'aneneni. Heucatevame vati'ineca, tetesiepai neitivevieni simiyenituyari. 'Ana ha nivayeneni, quisie niuquexüani, peru niuyutatexieni 'ivatayuitüanique. 'Aixüa 'anemecü müveviyacaicü pücavatayua.
49 Perusü que mü'ane münesi'enie yacaticamietü, mücü xeime tevi qui mutavevipaü cani'aneni. Cuiepa 'acaime niutavevieni xeicüa, simiyenituyari püca'utavevi. 'Ana hesiena niuquexüani ha, xei mieme necaina. Carima niucaveni qui.