17
Daudi na Goliati
1 Kipindi acho Wafilisiti wawating'haniza wakalizi zao ako Soko buga da Yuda, waitanda kuitowa ng'hondo, weka ng'hambi yao ako Efesi Damimu hagati ya Soko na Azeka.
2 Sauli hamoja na Waizilaeli waiting'hana hamoja weka ng'hambi yao kudibonde da Ela, na waitanda kuitowa ng'hondo na Wafilisiti.
3 Wafilisiti wema mwambu umoja wa lugongo, na Waizilaeli wema mwambu uyagwe wa lugongo, hagati yao kukala na bonde.
4 Galu imoja wa ng'hondo kulawa mwiing'hambi ya Wafilisiti yakemigwe Goliati kulawa buga da Gati, kakala na utali wa kamba makono madatu.
5 Mdipala jake kakala yavalile kofia da shaba ya kiguzi, na kavala kiwalo cha shaba ya kiguzi muimhambaga yake kili na uzito wa kilo malongo matano na saba.
6 Vivija mmagulu gake kakala yavalile magome ga shaba ya kiguzi na mmaega kakala yapapile mgoha mdodo wa shaba ya kiguzi.
7 Muhini wa mgoha wake uigala na muhingo, na nhonga ya mgoha awo itendigwa kwa zuma na ikala na uzito wa kilo saba. Ngao yake ikala ipapigwa na munhu iyagwe iyamulongolele.
8 Goliati kema na kuwatowela lukenze Waizilaeli kawalongela, “Motenda choni aho? Mwiza kuitowa ng'hondo? Niye na Mfilisiti, mweye mwa wasang'hanaji wa Sauli. Msaguleni munhu imoja kumwenu yeze yaitowe na niye.
9 Kamba yahanihuma na kung'homa, siye tokuwa watumwa wenu. Lakini nahamuhuma na kumkoma, mweye mokuwa watumwa zetu na motusang'hanila.”
10 Ija Imfilisiti kagendelela kuitapa, “Nowaliga wakalizi wa Izilaeli, nolonda mkalizi imoja kulawa kumwenu yeze kuitowa na niye.”
11 Sauli hamoja na wakalizi wose wa Izilaeli viwahulike mbuli za ija Imfilisiti wengilwa bwembwe na kudumba.
12 Daudi kakala mwanage Yese, wa lukolo lwa Efulata kulawa Beselehemu mwiisi ya Yuda. Yese kakala na wana wanane wa kimbigalo. Kipindi Sauli viyakalile mndewa, Yese kakala mvele ng'hani.
13 Wanage Yese iwakulu wakala wadatu, Eliabu mwana mkulu, Abinadabu magati na Shama kibule, awo wakala hamoja na Sauli kuna ing'hondo.
14 Awo iwana iwakulu wadatu wakala omkweleleza Sauli. Daudi ayo kizuwanda,
15 na kakala yochola baho kwa baho kwa Sauli, abaho kobwela Beselehemu kususila ng'hondolo wa tatake.
16 Kwa siku malongo mane ija Imfilisiti Goliati kakala yoitapa imitondo na ichungulo, kuno kowabezeli wakalizi wa Izilaeli.
17 Siku dimoja Yese kamulongela mwanage Daudi, “Wagalile wakulu zako kilo longo za ngano ikanzingigwe na magate longo, lopola wagalile wakulu zako kuna ing'hambi.
18 Na vino vibaba longo va siagi mgalile ija imkulu wa wakalizi elufu imoja. Uwalole wakulu zako kamba ogendelela goya abaho ubwele na kilaguso kilagusa kamba hewo wagima.”
19 Kipindi acho mndewa Sauli, na ndugu zake Daudi hamoja na Waizilaeli wose wakala kudibonde da Eli, oitowa na Wafilisiti.
20 Daudi kalamuka imitondo na kamulekela iwang'hondolo msusilaji miyage, kasola ija indiya na kachola kamba tatake viyamulagize. Viyavikile kuna ing'hambi ya Waizilaeli, kawavika waitanda kuno oguta nyangi za ng'hondo.
21 Mabumbila gose ga wakalizi wa Izilaeli na gaja ga Wafilisiti wakala waitandile goya kuitowa ng'hondo kuno oilola meso kwa meso.
22 Daudi kamgwaa vija ivinhu munhu yokwika vinhu, abaho kawakimbilila iwakalizi na kawalamusa wakulu zake.
23 Daudi yang'hali yolonga, dija digalu da Wafilisiti kulawa kudibuga da Gati, kalawilila kuulongozi wa iwakalizi wa Izilaeli kamba viyazowele na Daudi kamuhulika.
24 Waizilaeli viwamonile Goliati, wamkimbila na kumdumba ng'hani.
25 Wanhu wa Izilaeli wailongela, “Mmona ija imunhu yatulawilile? Keza kutuliga Waizilaeli. Mndewa Sauli komgwaa ugoli mkulu munhu ayo yonda yamkome, kubanza awo uugoli vivija komgwaa mndele wake, na lukolo lwake honda watozigwe kodi.”
26 Daudi kawauza wanhu wakalile behi na heyo, “Vino, munhu yonda yamkome munhu ija wa Iwafilisiti na kuigombola Izilaeli na kinyala kino kotendeligwa choni? Mfilisiti gani ino hengile kumbi yogeza kuwaliga wakalizi wa Mndewa Imulungu yeli mgima?”
27 Wanhu wamulongela kamba viwamulongele aho haichanduso mbuli ya munhu yonda yamkome Goliati.
28 Lakini Eliabu, mkulu wake Daudi viyamuhulike Daudi kolongelela na wanhu kagevuzika ng'hani, kamulongela Daudi, “Habali kwiza kuno? Waja iwang'hondolo wadodo kumulekela nani kuja kuluwala? Nojuwa udulu wako na moyo wako wihile, kwiza kulola ng'hondo.”
29 Daudi kamwidika, “Avo nhenda choni? Vino sidaha kuuza mbuli yoyose?”
30 Daudi kamuhindukila munhu iyagwe na kumuuza mbuli iija, ija imunhu kamwidika vivija kamba haichanduso.
31 Wanhu wahulike kija chaalongile Daudi wachola kumulongela Sauli. Abaho Sauli kamkema Daudi.
32 Daudi kamulongela Sauli, “Munhu yoyose sambi yawe moyo nyunguwaa mbuli ya ija Imfilisiti. Niye msang'hanaji wako nochola kuitowa na heyo.”
33 Sauli kamulongela Daudi, “Gweye hudaha kuitowa na munhu ija. Gweye ung'hali mbwanga, lakini munhu ija kaitowa ng'hondo tangu muubwanga wake.”
34 Daudi kamulongela Sauli, “Niye na msusilaji wa ng'hondolo wa tatangu. Simba hebu dubu yaheza kugoga ng'hondolo mdibumbila,
35 niye nomuwinza na kuitowa nayo, na nomgombola ng'hondolo mmulomo wake. Kamba simba hebu dubu yahaniwinza noigoga midevu yake nomkoma.
36 Niye msang'hanaji wako ng'homa simba na dubu, avo ija Imfilisiti hengile kumbi yawaligile wakalizi wa Imulungu yeli mgima, kokuwa kamba hewo.
37 Mndewa Imulungu yang'hombole mmikombe ya simba na dubu, ayo yonda yang'hombole kulawa mmakono ga ino Imfilisiti.”
Sauli kamulongela Daudi, “Genda na Mndewa Imulungu, kahamoja na gweye.”
38 Sauli kamvaza Daudi viwalo vake va ng'hondo, kamvaza kofia da shaba ya kiguzi na kamvaza koti da kuikingila hana imhambaga.
39 Daudi kaifunga sime da Sauli mkigudi, na kageza kutembela, lakini kalemelwa kwavija havizowele viwalo kamba avo.
Avo, kamulongela Sauli, “Sidaha kuchola kuna ing'hondo kuno nivala viwalo vino kwavija niye sivizowele.” Avo kavivula.
40 Daudi kagoga fimbo yake mumkono, kasagula mabwe matano ganogile kulawa mkizanda kagagela mumkoba wake na ng'humbewe yake kaigoga mumkono, kamuwinza Goliati ija Imfilisiti.
41 Ija Imfilisiti nayo kamuwinza Daudi, ija yapapile ngao yake kalongola.
42 Ija Imfilisiti viyamulolile goya Daudi, kambezeli kwavija Daudi kakala mbwanga yanogile.
43 Goliati kamuuza Daudi, “Avo fimbo ayo ya choni? Avo gweye kwigizaga niye na umbwa mbaka ungogele fimbo?” Ija Imfilisiti kamduwila Daudi kwa imilungu yake.
44 Ija Imfilisiti kamulongela Daudi, “Izo kuno, lukuli lwako nowagwaa ndege na ming'onyo ya kumuhulo!”
45 Daudi kamulongela Goliati, “Gweye konizila na sime na mgoha mdodo na mgoha, lakini niye nokwizila kwa twaga da Mndewa Imulungu yeli na udahi wose, Imulungu wa iwakalizi wa Izilaeli, ayo yuumuligile.
46 Lelo Mndewa Imulungu kokugela mmakono gangu. Nokuhuma na nokukanha pala jako, ng'huli za wakalizi wa Wafilisiti nowagwaa ndege na ming'onyo ya kumuhulo. Baho isi ngima yojuwa kamba Imulungu ka mwiisi ya Izilaeli,
47 na wanhu wose waiting'hane hano lelo ojuwa kamba Mndewa Imulungu halonda migoha hebu sime kuwagombola wanhu. Kwavija ing'hondo mwenyego Mndewa Imulungu, na heyo kowagela mmakono getu mweye mose.”
48 Goliati kamuwinza Daudi, Daudi kakimbilila kulubuga lwa kuitowela.
49 Daudi kengiza mkono mumkoba wake, kalava dibwe na kadipigisa mwiing'humbewe, kamtowa najo Goliati mkihanga mbaka dibwe dingila mgati. Goliati kagwa kingubanguba.
50 Avo ivo Daudi viyamuhumile Goliati kwa ng'humbewe. Kamtowa na kumkoma ija Imfilisiti. Daudi hakalile na sime jojose mmakono gake.
51 Avo Daudi kakimbila na kachola kwima uchanha ya mgongo wa Goliati. Kasomola sime mwiiyala ya Goliati na kamkanha dipala.
Wafilisiti viwonile galu wao kakomigwa wakimbila.
52 Wanhu wa Izilaeli na wanhu wa Yuda waguta nyangi za kuhuma, wawakweleleza Wafilisiti mbaka Gati, kuna dilwivi da buga da Ekiloni, na waja Iwafilisiti walumile mwiing'hondo wakala ogwa na kufa mnzila, kusongela Shaalaimu, Gati mbaka Ekuloni.
53 Waizilaeli viwabwelile kuwawinga Wafilisiti, wavikila kuna ing'hambi ya Wafilisiti na wasola vinhu vao.
54 Daudi kadisola dipala da Goliati ija Imfilisiti, kadigala Yelusalemu. Lakini vinhu va Goliati va kuitowela kavika mkibanda chake.
55 Sauli viyamonile Daudi kachola kuitowa na Goliati, kamuuza Abineli mkulu wa iwakalizi zake, “Ino vino mwanage nani?”
Abeneli kamulongela, “Go mndewa kamba viwili mgima hata twaga jake sidijuwile bule.”
56 Avo Sauli kamulongela, “Kamuuze kamba, ‘Heyo ka mwanage nani?’ ”
57 Daudi viyamkomile Goliati kabwela kuna ing'hambi yao. Abeneli kamsola Daudi na kumgala kwa Sauli, kuno Daudi mumkono wake kagoga pala da Goliati ija Imfilisiti.
58 Sauli kamuuza Daudi, “Mbwanga gweye kwa mwanage nani?”
Daudi kamulongela, “Niye na mwanage Yese msang'hanaji wako yolawa buga da Beselehemu.”