MARK
Dungjuiya Chongkahoi
Chonglamsaat
Mark dungjuiya chongkahoi hi “Inzootna Kathar (NT)”” suungnga kaom larik mili ngai karra Jisu Christa ringkhuo jarra inthiarra kanaminmu larik inkhat kha eii. Larik mili ngaikha “Gospel”” tia injetna, hiwa tinachu “Chongkahoi”” tina eii. Hiwa larik mili ngaihi Jisu Christa athisuo nuk-ah Matthew, Mark, Luke khat-um John in inmajia eii. Mark dungjuiya chongkahoi hi larik mili ngai karra akabongkhet larik kha eii. Hiwa larik hi Gospel inti larik mili ngai karra mansakhet ah inmajia larik eii tia ngamna innei, hiwa larik hi Jisu Christa inneisuo nuk kum soomruk leira-nga li soom sari (65-70) kongkarra inmajia eii. Kasing kathei katam tak-in hiwa larik hi Rome ma kaom christian ngaikha masok nasik ah Rome makheiya inmajia larik eii tia ngamna innei.
Mark hi John Mark tia-um injetna, amahi tirton Paul li Barnabas le inruoi suomma chuon katho inkhat eii, takkha Pathian chongkaril chuonna (missionary chuonna) Paul li Barnabas kha leijui matormak jarra ama ramingkha aleithi (Chuon 13:13). Takkha nuk achu Barnabas le inruoi suomma sina inleinei (Chuon 15:37-39). Mark hi Peter le inlopthei sap inkhat in-eii tia ngamna innei (1 Pet 5:13). Mark hi Jisu ringkhuo ngaihi amit tak-ah kamu miring kha emak innum, Mark in Peter imu ijet ngaikha katamtak amajia-ah Mark dungjuiya chongkahoi hi aleida. Hiwa larik hin, Mark in siamruoi ringkhuo khat-um Jisu in ahekna nikhuo jarra iminchu ngaikha tam amajia.
Asuungnga kaom Chong
1. Mark in hiwa larik jarra malarna chong (1:1-13)
2. Jisu'n Galilee ah leiomlai ileitho chuon ngai jarra Mark in rilthiarna anei (1:14–8:21)
3. Jisu'n Jerusalemma isi jarra Mark in rilna anei (8:22–10:52)
4. Jisu'n Jerusalemma omlai khat-um Jisu thina li ahongring nookna jarra amajia-ah Mark in minhekna anei (11:1–16:8)
1
John Baptist Chongril
(Matt 3:1-12; Luk 3:1-18; Jn 1:19-28)
Hiwahi Pathian Sapa Jisu Christa jarra chongkahoi ngaikha eii.*
Pathian chongkachoipa Isaiah larik-ah imajia angnga:
“Pathian aleiti “‘Kei'n nang ma-ah kachongkachoi inkhat kajuotirsik eii
ama'n nang sik-ah lam aboolsik eii.’’
Neelramma kheek rasa inkhat khachu,
“‘Pumi sik-ah lamkha booltaru;
Ama lamkha mintuunru.’’ ”” Isa 40:3
Khawa jarra John in neelramma aheisuok-ah, baptize ithole inruoiya Pathian chong aleiril. “Ningmanu-ah inphut heikir inlang baptize thoru”” halli “Ningmanu rakip Pathian in anara-ngaidam pisik eii,”” Ama'n mipuidiang aleiti.
John chongril kara-ngai sik-ah Jerusalem khuopui khat-um Judea ramsuungnga kaom mipui katamtak inheisuok. Inmani'n inmanu ngai inrilsuok halli ama'n Jordan tuidung suungnga inmani ngaikha baptize aleimintho.
John in salaileem mulla inbool puondiar aleitho, akhoongnga sawun koongkhit aleikhit, ama bak-inchu khai khat-um ramkhuoining alei eii. 2 Reng 1:8
Ama'n mipuidiang aleirilla ati, “Kei kanuk-ah akajuosik miringpa khachu kei neek-ah akaloksik eii. Keichu ama kekokrui kuunli kasuutsik kha-um rahoi suokmong Kei'n tuiya baptize kanatho, takkha ama inchu Ratha Inthiangnga baptize anathosik eii.””
Jisu Baptize thonale Matheemna
(Matt 3:13–4:11; Luk 3:21-22; 4:1-13)
Khawasuoli sootlekleiya Jisu'n Galilee ramsuungnga kaom Nazareth khuopui makheiya inphut aheiwa halli John in Jordan tuidung suungnga baptize aleitho. 10 Jisu'n tuiya inphut hongsuokli, Ama'n marwaan suongkot inlong khat-um Ratha in achungnga Wathu angnga ijuochum kha aleimu.
11 Khat-um marwaanna inphut rasa inkhat ajuoa, “Nanghi kinaminriang tak kasapa kha na-eii. Nachungnga kamalung atai.”” Inphut 22:2; Minpkla 2:7; Isa 42:1; Matt 3:17; 12:18; Mk 9:7; Luk 3:27
12 Khawasuoli Ratha'n ama kha neelramma aleiruoi.
13 Khawa munkhan nisoommili, Seitan in aleimatheem. Ramsa ngaile khawa khan inleiom, takkha marwaan tirton ngai'n ama sanna inleinei.
Ngakasur Miring mili Jisu'n akoi
(Matt 4:12-22; Luk 4:14,15; 5:1-11)
14 John mikhumna suungnga indasuonuk, Jisu'n Galileeya asiya halli Pathian diangnga kajuo chongkahoi ngaikha aleiril.
15 “Apha kha ajuotungjei,”” “Khat-um Pathian Rengram kha anaijei! Ningmanu-ah inphut malung thuul inlang chongkahoihi ngamnaru,”” ama'n aleiti. Matt 3:2
16 Jisu'n Galilee tuidiilpang ajuiya aheisuokli, ama'n ngakasur miring inni, Simon khat-um anai Andrew, leenna nga insur aleimu. 17 Jisu'n inmani diang aleiti, “Heiwaru kanuk najuiru, mi kasur namin-ekate.”” 18 Khawapha takkhan inleen inda-ah inmani ngaikha amale inruoiya inleisi.
19 Ama'n asidetli unai inni, Zebedee sangai, James li John aleimu. Inmani'n rakuongnga inleen ngaikha worthanasik inleibool. 20 Jisu'n inmani amuli amumak, inmani aleikoi; khawa khan inmani'n inloom ruoingai khat-um inpa Zebedee kha rakuong suungnga inda-ah Jisu nukkha inleijui.
Ratha Kathamak kaluut Miring inkhat
(Luk 4:31-37)
21 Jisu le asiamruoi ngai'n Capernaum khuopuiya inheiwa, halli Jisu'n akahong Jihudi ngai sernikhuo khan Synagogue-ah asiya aleiminchu.
22 Ama minchuna kha akajet mipui rakip in inleingak, ajarchu ama kha Dan Karu ngaile lei-in-angmak, khawa rathuulla, Ama'n thomatornale inruoiya aleiminchu. Matt 7:28,29
23 Khawapha takkhan ratha kathamak kaluut miringkhat Synagogue-ah aheiluut halli rasa inringnga aleikheek. 24 “Angme keini diangnga nimanuom, Nazareth Jisu? Keini kanaminmangsik hin nijuobe? Kei'n nang kanajet, nangchu inthiang Pathian tirton kha na-eii!””
25 Jisu'n ratha diang chong aleipeii, “Omchianro, halli mipa diangnga inphut heisuokro!””
26 Ratha kathamak khan mipa kha kanatak-ah aleikanik, halli inringnga akheek-ah mipa diangnga inphut aheisuokjei. 27 Mipui ngaikhan inleingak, khawakhan inmani inkhatli inkhat in inleiti, “Hiwahi angmejei? Chongminchu kathar khabe? Hiwa mipa'n ranak kanei tak-ah ratha kathamak diang chong apeii, halli inmani'n achong injui!””
28 Hinthoa, Jisu chongngaihi innot tak-ah Galilee rampumpuiya alei-inthang.
Jisu'n Mi katamtak amindam
(Matt 8:14-17; Luk 4:38-41)
29 Jisu khat-um asiamruoi ngai'n James khat-um John le inruoiya, Synagogue inmathaanna Simon li Andrew ngai inntiang inleisi. 30 Simon tarpi kha ritun in athoa zaalmunna aleizaal, Jisu aheitungli, akananu jarra ama diang inleirilpi. 31 Ama'n akananu diang asiya, akut-ah numeisanu kha aleikatook-ah aleikeithei. Ritun in ama kha amathaanjei, halli numeisanu khan inmani sepa aleitho.
32 Kani tasuo kholei phakhan, mipui ngai'n akana khat-um raikhuo kaluut rakip ngaikha Jisu diang inheiruoi. 33 Khawa khuopuiya kaom mipui ngaikha khawa inn makhan inlei-inchun. 34 Jisu'n rirai rakip-ah kana katamtak ngaikha aleimindam khat-um raikhuo katamtak aleipuutsuok. Raikhuo ngai'n ama kha tume ti inleijet, khawa jarra Ama'n inmani ngaikha iteii leiminrilmak.
Galileeya Jisu Chongril
(Luk 4:42-44)
35 Ziingtiang kani suokma-ah, Jisu'n intheiya inn kha amathaanjei. Khuopui kha amathaanna mirasa neimakna munkhattiang aleisi, khawa munkhan ama'n Pathian aleini. 36 Takkha Simon khat-um asappui ngai'n insuok-ah ama kha inleiratok, 37 halli inmani'n ama injuomu phakhan, inti, “Mirakip in nangkha innaratok.””
38 Takkha Jisu'n aleimasang, “Hiwa hinna inphut eini'n khuo inkhattiang nisisik eii. Inmani diang-um kei chong kalarilsik eii, ajarchu khawa sik-ah kei kijuo eii.””
39 Khawa jarra ama'n Galilee rampumpui suungnga aleisi, Synagogue-ah chong aleiril halli raikhuo ngai aleipuutsuok. Matt 4:23; 9:35
Jisu'n Miringkhat amindam
(Matt 8:1-4; Luk 5:12-16)
40 Akaphar miring inkhat in Jisu diang ahongnga, kemurkhup thep-ah, halli nasanro tia nina aleinei. “Nang in nazoot inchu,”” “Kei namindamro,”” ama'n aleiti.
41 Jisu diang minriang kha aleisip, halli “Kei'n kanamindam zoot,”” tia aleimasang, “Kadam kha etaro”” tia akut aduongnga aleikatook! 42 Khawapha takkhan akaphar kha ama diangnga inphut asuok-ah halli ama kanakha adamjei. 43 Khawa makheiya Jisu'n chong ka-ngar kha ama diang arilla ama kha aleiminsi.
44 “Rangairo, hiwa jarhi tu inkhat diang-um rilpimaro, takkha si-inlang Thiampu diang nang juo-inmuro; khawa khan mirakip in nangkha nadamjei ti innajet nasik-ah, Moses chongpeii dungjuiya inmani diang pesik kasuok phurpeii kha juo inpero,”” tia ama kha aleiminsi. Levi 14:1-32
45 Takkha ama'n asuok-ah amun rakip-ah akasuok chongngai kha aleirilsuok. Inthiangnga, Jisu jarra ama'n chongkatamtak aleiril jarra Jisu'n mipui omna khuopui khan leisuok matormakjei. Khawa rathuulla ama'n mirasa neimakna mun ngaikhan aleiom, khat-um amun rakip-ah kaom mipui ngai'n ama koolla inheiwa.
* 1:1 1:1. Manuscript lekkhat achu injiamak Pathian Sapa. 1:4 1:4. John in neelramma aheisuok-ah, baptize ithole inruoiya Pathian chong aleiril. Manuscript lekkhat achu hintia injia Baptist John neelramma aheisuok-ah Pathian chong aleiril. 1:40 1:40. kei naminthiang ro: hiwa kanahi inmani ngai sina dungjuiya inthiang mak manukaroon mikhat ah inlei.