13
Ekalesia inagaisi iwitalaisi Banaba deli Saulo
Olumoulela mabudona ekalesia mapilana Anitioki eisisuaisi taivilesi tovitoubobutak deli tovituloki, Banaba, Simioni idokaisi Tobwabwau, Lusio tolela Sairini, Manaeni matauna kasitaiyu Erodil eitubwasi, e deli Saulo. Tuta matutowena iuwotetilasi paila Guyau deli si pusoposuma, Baloma Tobumaboma iluki matausina, kawala, “Kukwatupalaisi matausina paila yeigu, Banaba deli Saulo, paila ladou matausina mwada bivagaisi wotetila makwaina avaka lanagi paila matausina.”
Ipusoposumasi deli ininigadasi e ikiwotaisi matausina, e iwitalaisi ilosi.
Mapilana Saipirosi
Baloma Tobumaboma bogwa iwitali Banaba deli Saulo ilokaiasim Selusia, e ikewasi metoyasi baisa ilosi wa simla Saipirosi.n Tutala leiviloubusisi mapilana Salamisi e ikamitulaisi la biga Yaubada baisa mina Yudia osi bwala tapwaroru. Leivakoulisi matauna yagala Yoni Maka paila bipilasi wotetila makwaina.
Matausina ivapelasi ilokaiasi mapilana Peposio ibodasi taitala tomigameguva yagala Ba-Yesu, e matauna guma Yudia, idoki titoulela taitala tovitoubobuta. E matauna Ba-Yesu lubaila tokwaraiwogala simlap makwaina yagala Segiasi Paulosi, matauna saina toninitalapula. E tokwaraiwaga idou Banaba deli Saulo bimakaiasi, paila magila bilagi la biga Yaubada. E matauna tomigameguva, igiyuwela obonasi mina Girisi Elimasi, isilibodi matausina. Ivigikoni bivisivili tokwaraiwaga mwada taga bidubumi. E oluvi Saulo, matauna igiyuwela Paulo,q ivakasau Baloma Tobumaboma e itobu matala igigisi tomigameguva, 10 kawala, “Tabula mitugaga yoku! Yoku tuta tuta mwada bukuyogagi komwaidona vavagi bwaina. Yoku ivakasauwaim bidubadu katudewa gaga migawelu migawelu, tuvaila yoku tuta komwaidona kuvigikoni mwada bukukivili avaka Guyau la kamokwita, e bukuvigaki sopa! 11 Ka, Guyau yamala bikabikonaim baisa tuta; matam bikau, e gala bukugisi avaka paila kwaivila yam.”
E saina nanakwa Elimasi eilumkoli guugwau bwabwau eikuboli matala; e tuta matutowena wala ikabakakava mwada bibani taitala bivakadi. 12 E tutala eigisi avaka eiviloubusi, e tokwaraiwaga idubumi; itutu nanola paila vituloki makwaina paila Guyau.
Mapilana Anitioki viluwela Pisidia
13 Paulo deli sala ikewasi isilavaisi Peposi e imaisi Periga mapilana Pampilia; mitaga Yoni Maka iligaiwa matausina baisa e ikaimilavau Yerusalem. 14 Metoya Periga isaitaulasi imaisi Anitioki mapilana Pisidia; e wa yam sabater isuvisi osi bwala tapwaroru mina Yudia isilaisi. 15 E igau ikikalawasi metoya Mosese la Karaiwaga deli si ginigini tovitoubobuta,s e tokwaraiwogala bwala tapwaroru iwitali biga baisa matausina, kawala, “Tuwagwa, magimasi yokomi bukulivalasi baisa tomota, kidamwa kuyosisi avaka ibodi bukukwatululutaisi matausina.” 16 E Paulo itokaia iyosali yamala iluki bikikwatusi e ikawota, kawala:
“Ka, budagwa mina Isireli, deli yokomi gala mina Isireli, availa availa kututapwarorusi baisa Yaubada:t kulagaigusi! 17 Matauna Yaubada, yakamaisi mina Isireli ma Yaubadasi goli, inagi tubumaiasi e ilupi matausina odubasi sesia tutala itogilagalasi mapilana Itipita. E Yaubada topeuligaga ivakadi matausina isilavaisi mapilana Itipita. + 18 Deli, kweluwovasi taitu ipeulokiu paila matausina tutala ititavinasi oviloupakala. + 19 E ikatudidaimi kabokwaraiwaga kwailima kwaiyu olopola Kenani, e la tomota ivigaki iyoulisi si valu. + 20 E vavagi makwaisina si kaloubusi iboda lakatuvasi kweluwolima taitu. +
“Bogwa leiwokuva, e isaiki matausina mimilisi tokwaraiwaga igau ola tuta tovitoubobuta Samwela. 21 E tuta matutowena inigadasi kidamwa Yaubada binagi si kini, e isaiki matausina Saulo, Kisa latula, metoya Beniamina odalela, bivigaki matauna si kini paila kweluwovasi taitu. + 22 Igau eilisi matauna Saulo, Yaubada ivigaki Debida si kini. E Yaubada ilivala paila Debida, kawala, ‘Bogwa lagisi Debida Yese latula matauna ibudoki nanogu; paila bogwa bivagi komwaidona avaka magigu bivagi.’ + 23 E Yaubada ivigaki Yesu kama tokwatumovasi yakamaisi mina Isireli makawala eikatotilabogwa, e matauna Yesu dalela Debida. 24 Igau Yesu gala bivitouula la paisewa, Yoni ikamituli baisa komwaidosi mina Isireli, kawala, ‘Ibodi bukuninavilasi paila mi mitugaga e bukubapitaisasi.’ + 25 E makateki bivigimkulovi la kamatula, Yoni iluki tomota, kawala, ‘Yokomi kudokaisi availa yeigu? Yeigu gala matauna lokututulaisi. Mitaga ka, matauwena iiyeikulaigu e yeigu gala bibodaigu bavilili kala buta.’v+
26 “E budagwa, yakamaisi metoya odalela Eberaam deli availa availa yokomi gala mina Yudia kututapwarorusi baisa Yaubada, ka! Yaubada leiwitali bigala katumova baisa yakidasi.w 27 Paila matausina tolesi Yerusalem deli tuvaila si tokwaraiwaga gala inikolaisi kidamwa matauna Yesu Tokwatumova, e gala ikatetasi livalesi tovitoubobuta avaka sabate sabate ikikalawasi. Mitaga ikamogaisi Yesu e mapaila ivigakaisi tovitoubobuta si biga gala bisala. 28 Ilagoli gala gagabila bibanaisi uula paila bikatumataisi Yesu mesinaku wala inigadaisi Pailato bikamogi Yesu bikaliga. + 29 E tutala leivigimkulovaisi komwaidona avaka Buki Pilabumaboma eigini paila matauna, oluvi ivabwaisi metoya makaina korosi ibakwaisi matauna wa laka. + 30 Mitaga Yaubada eitokowoi matauna e imovavau. 31 E matausina leibokulaisi matauna tutala eisilavi Galili eila Yerusalem, matausina goli igisaisi matauna tomomova paila yam bidubadu. E tuta baisa matausina kala tosola baisa mina Isireli. + 32-33 E yakamaisi katotusi baisa mwada bakamiakaimi Bulogala Bwaina. Paila komwaidona avaka Yaubada ikatotilabogwa baisa tubudoiasi bogwa leivigimkulovi baisa yakidasi tubusia.x Baisa makawala, itokowoi Yesu imovavau. E Sam piliyuwela kala ginigini makawala. +
‘Yokula Latugu,
yam lagaila launaim.’
34 E baisa avaka Yaubada leikaibiga paila leitokowoi matauna imovavau, e gala tuvaila bitumgeyai. Kawala, +
‘Bogwa basakaimi avaka lakatotila baisa Debida,
bogwa bamitukwaiyaimi vavagi kwebumaboma,
e bukusibwabwailasi goli.’
35 E tuvaila ikaibiga mapilana ituwoli,
‘Gala bukutugwalaigu, yeigu m towotetila tovigabau,
kidamwa baboda tumgeyai.’ +
36 Paila Debida iuwotetila ola tuta avaka bibodi Yaubada nanola. E oluvi ikaliga ibakwaisi matauna otalisi tubula e wowola iboda tumgeyai. 37 Mitaga matauwena Yaubada leitokowoi eimovavau, gala iboda tumgeyai. 38 Baisa tuta kakamitulaisi Bulogala Bwaina baisa yokomi kidamwa Yaubada gagabila biligaiwa mi mitugaga. E budagwa ibodaimi komwaidomi bukunikolaisi mokwita kidamwa kamatula makwaina uulela matauna Yesu. 39 E komwaidona mitugaga makwaisina gala gagabila la Karaiwaga Mosese bitanekwaidasi. Mitaga availa availa leidubumaisi matauna Yesu, e Yaubada bogwa leitaneku matausina metoya mitugaga makwaisina. 40 Mapaila kuyamataimi taga bukubodaisi baisa avaka tovitoubobuta leilivalaisi; kawasi,
41 ‘Ka, mina kakayuwa yokomi, kugisaisi.
Biyowa lupomi oluvi bukukwaligasi! +
Paila vavagi makwaisina auvagi omitami tuta baisa,
gala goli bukudubumaisi,
ilagoli availa bikatumiki makwaina.’ ”
42 Paulo deli Banaba isusunapulasi bwala tapwaroru e tomota inigadasi mwada sabate bima bikaimilavausi bilivalasi tuvaila paila makwaisina vavagi. 43 Isunapulasi komwaidosi. E isisuaisi baisa mina Yudia deli mimilisi tomota gala mina Yudia leiluvapelasi eidubumaisi mina Yudia si tapwaroru. E bidubadu matausina ibokulaisi Paulo deli Banaba. E aposetolo ibigatonasi deli matausina ikatululutaisi bipwaitukulaisi keda makadana metoya baisa Yaubada ola mitakwai.
44 Igau leima sabate kwaiyuwela komwaidosi mapilana valu imaisi mwada bilagaisi bigala Guyau. 45 Mitaga tutala mina Yudia igisaisi tobobawa, ipugipogisi sainela, e iuvataisi ibigigagaisi la biga Paulo deli ikaluwouwaisi matauna. 46 Mitaga Paulo deli Banaba ikawotasi deli si tuvaluwa sainela, kawasi, “Ibodi bakalukibogwimi Yaubada la biga. Mitaga yokomi lokupakaisi e kaina kudokaisi gala bibodaimi bukumovagasisi - mapaila desi wala, kaligaiwa! Bakasilavaimi bakalokaiasi matausina gala mina Yudia. 47 Paila Guyau leisakaimasi karaiwaga makwaina, kawala, +
‘Lawitalaimi bukulosi bukumila kaitapasi paila matausina gala mina Yudia,
kidamwa komwaidosi mina watanawa bibodasi kasi katumova.’ ”
48 E tutala matausina gala mina Yudia ilagaisi baisa imwasawasi e iyakawolaisi Guyau la biga. E availa availa Yaubada leinagi paila bimovagasisi, matausina idubumaisi.
49 Mapaila Guyau la biga ikaligiaki ambaisa ambaisa mapilasina valu. 50 Mitaga mina Yudia ikasalaisi matausina valu kala tokugwa deli minasina gala mina Yudia giyouvilela ititemmalaisi Yaubada.y E matausina ivitouulasi bilamidadaisi Paulo deli Banaba, e iyabaisi matausina kasitaiyu metoya osi valu mapilasina. 51 E aposetolo ikatusisapaisi pwaipwaiaz okaikesi paila si kabutuvatusi, e isaitaulasi ilosi mapilana Ikonium. + 52 E toligalega tolesi Anitioki saina imwasawasi deli ivakasau Baloma Tobumaboma.
k 13:1 Kugisi 11.27 deli makasana Biga Kala Katumiki. l 13:1 Matauna Erodi Anitipasa, mapilana Galili kala tokwaraiwaga (kugisi Lk 3.1). m 13:4 Metoya baisa Paulo eivitouula la titavina kwematala, ila ivigimkulovi wa tuta matutona ikaimilavau mapilana Anitioki (kugisi VA 14.27-28). n 13:4 Mapilana la viloutoula Banaba (kugisi VA 4.36). o 13:6 Mapilana la viloumatala simla Saipirosi isisu olumata opilikwaibwaga. p 13:7 Matauwena guma Roum, e mina Roum si gugula binagaisi biwitalaisi matauna. q 13:9 Baisa yagala obonasi mina Yudia deli obonasi mina Roum. Wa tuta matutona bidubadu isim yagasi ituwoli bonala ituwoli bonala. r 13:14 Yam makwaina sadade; kugisi makasana Biga Kala Katumiki. s 13:15 Mina Yudia si Buki Pilabumaboma isailisi katupwaila katupotolu. Makatupona ikugwa Mosese la Karaiwaga, buki pilalima; katupoyuwela tovitoubobuta, e kesala katupotolula. Mitaga bikibubotaisi buki pilamwaidona kidamwa bilivalasi makatuposina katupoyu. t 13:16 Kugisi VA 10.2 kala katumiki. + 13:17 13.17 Sun 1.7; 12.51 u 13:18 Mimilisi buki pilabubogwa iginisi “iyamati”. + 13:18 13.18 Baw 14.34; Kak 1.31 + 13:19 13.19 Kak 7.1; Yos 14.1 + 13:20 13.20 Tok 2.16; 1 Sml 3.20 + 13:21 13.21 1 Sml 8.5; 10.21 + 13:22 13.22 1 Sml 13.14; 16.12; Sam 89.20 + 13:24 13.24 Mk 1.4; Lk 3.3 v 13:25 Wotetila makwaina bibodi taitala towatanawa bivagi. + 13:25 13.25 Md 3.11; Mk 1.7; Lk 3.16; Yn 1.20,27 w 13:26 katumova baisa yakidasi. Mimilisi buki pilabubogwa iginisi “baisa yokomi”. + 13:28 13.28 Md 27.22-23; Mk 15.13-14; Lk 23.21-23; Yn 19.15 + 13:29 13.29 Md 27.57-61; Mk 15.42-47; Lk 23.50-56; Yn 19.38-42 + 13:31 13.31 VA 1.3 x 13:32-33 baisa yakidasi tubusia. Mimilisi buki pilabubogwa iginisi “paila tubudaiasi”; mimilisiga ituwoli, “paila tubusia”. + 13:32-33 13.32-33 Sam 2.7 + 13:34 13.34 Ais 55.3 + 13:35 13.35 Sam 16.10 + 13:41 13.41 Aba 1.5 + 13:47 13.47 Ais 42.6; 49.6 y 13:50 Kugisi VA 10.2 kala katumiki. z 13:51 Ikibubotaisi bogwa ipakaisi mapilana. + 13:51 13.51 Md 10.14; Mk 6.11; Lk 9.5; 10.11