7
Itɛn kɛ gbasɔ kɛ mbɔmbu nyaŋgwɛ jɔsi
Ɓeyudɛn nde, yo ɓo wo Yesus
Ndana, ɛ nyaŋgwɛ kum ɓotu ɓe nyɛna sadaka nyɛ Njambiyɛ diyɛ Itɛn nde: «Mɛyasi kwaŋnama gbate ɗete?» Ɛ nyɛ yeŋsa nde: «Wunɛ njɔŋ nɛ̀ wunɛ ɓesaŋgwɛ ɓembɛ, wunɛ wôku yasi te yi mi ta lɛpɔ kɛ́. Njambiyɛ te yi ɓomɔ yâkaŋgwɛ lukse nyɛ kɔ punja yotu nyɛ saŋmbambɔ wusu Abaraham kɛ ŋgimɔ te yi nyɛ ɓa̧ ndi kɛ Mɛsopotami kɛ́, yite a tì pa kɛ̀ ɗiyɔ kɛ Karaŋ na. Ɛ Njambiyɛ lɛpɛ nyɛ nyɛ nde: ‹Tikɔ kandɔ ɗyɔ nɛ̀ mɛnɛti mɔ kwa̧ kɛ̀ kɛ mɛnɛti mɛte yi mi ta teɗye wɛ kɛ́.› Ndana, ɛ Abaraham tikɛ mɛnɛti mɛ Ɓekalde kɛ̀ ɗiyɔ kɛ Karaŋ. Kɛ kɔŋ sɔŋ saŋgwɛ wenɛ, ɛ Njambiyɛ soŋɛ nyɛ womɛte, njesɛ kɛ mɛnɛti mɛte yikɛ yi wunɛ ɗiyɛ kɛte ndana kɛ́. Njambiyɛ tì nyɛ Abaraham yiŋa yaŋa kɛ mɛnɛti mɛte na, ko mɔnɔ pɛl mɛnɛti nɛ mbɛt yi yakama yaka ko gbɛla ɓara kol nɛ na. Ko ɓɛkɔ ɗete, Njambiyɛ kpoma nyɛ nyɛ nde, a ta nyɛ nyɛ mɛnɛti, sendi, ɓenday ɓenɛ ta namɔ yo ɗiyɔ kɛte kɛ kɔŋ nɛ. Yasi wɛtɛ, Abaraham tì ɓɛ nɛ mɔnɔsikɛ kɛ ŋgimɔ te yite na. Njambiyɛ lɛpima sendi nyɛ nyɛ nde: ‹Ɓenday ɓɔ ta kɛ̀ ɗiyɔ kɛ ɗya tombɔ. Ɓetombɔ ta ɓu̧ ɓo nda ɓebala, teɗye ɓo nyaŋgwɛ mɛbɔnɛ kɛ mɛsew gɔmay yini, yasi wɛtɛ, mi ta jɔse kandɔ te ɛ ta ɓiye ɓo nɛ bala kɔ. Kɛ kɔŋte, ɓo má yɔkwɛ mate nje kelɔ mɛsay nyɛ mi kɛ mbɛy te yikɛ.› Ndana, ɛ Njambiyɛ kelɛ mbon ɓenɛ Abaraham. Mbon te ta ɓɛŋna kɛ pɛsina ɓɔnɔ ɓembam. Ɗete, kɛ Abaraham ma ja mɔnɔ wenɛ Isak ya mɛtu yitan jɔ yitati kɛ́, ɛ nyɛ pɛsɛ nyɛ. Kɛ Isak ma ja mɔnɔ wenɛ Yakɔp kɛ́, ɛ nyɛ pɛsɛ nyɛ. Yakɔp nja̧ ja ɓɔnɔ ɓembam kamɔ jɔ yiɓa, ɛ nyɛ pɛsɛ ɓo. Yo ɓo kamɔ jɔ yiɓa nje ja ɓuɗya mɛkandɔ mɛte yikɛ hɛnɛ.
«Ɛ ɓesaŋmbambɔ ɓusu ɓenɔri ɓu̧ ɓeya temɔ suŋgwɛ nɛ Yosɛp kwa̧ ɗyaŋgwɛ nyɛ. Ɛ ɓotu ɓete ɓe ɓɔmma nyɛ ɓaka kwa̧ nɛ nyɛ kɛ ɗyaŋgwɛ kɛ Ejipt nda bala. 10 Ko ɓɛkɔ ɗete, Njambiyɛ ɗiyma pɛ yenɛ joŋgwɛ nyɛ soŋɛ kɛ ɓeya mɛyasi hɛnɛ te yi ɓo kelma nɛ nyɛ kɛ́. Njambiyɛ nya nyɛ ɗyanɔ yí kelɔ nɛ mɛsay kɛ kɛki Farawɔŋ, kumande Ejipt. A kelma sendi nde, Farawɔŋ kwâɗyikwɛ Yosɛp. Ɛ Farawɔŋ tɛmbiɗye nyɛ nde, a ɗîy nɛ mɛnɛti mɛ Ejipt, ɗiyɔ sendi nɛ tu̧ ɗyenɛ hɛnɛ. 11 Ɗiyɔ kɛ́, ɛ kolɔ ɗya̧ kɛ Ejipt nɛ̀ kɛ Kanan hɛnɛ. Yo ɓa̧ nyaŋgwɛ kemiyɛ, ɗete ɓesaŋmbambɔ ɓusu tì ɓɛ se nɛ mɛɗye na. 12 Kɛ Yakɔp ma wokɔ nde, mɛɗye kɛ Ejipt kɛ́, ɛ nyɛ tomɛ ɓesaŋmbambɔ ɓusu kɛnjɛ mate. Yo ɓa̧ bosa kɛndi. 13 Kɛ mɛŋga yiɓate, ɛ Yosɛp punjɛ yotu nyɛ ɓemaŋ ɓenɛ. Ndana, ɛ Farawɔŋ duwɛ kandɔ ɗyenɛ. 14 Kɛ kɔŋte, ɛ Yosɛp kɛnjɛ tom nde, saŋgwɛ wenɛ Yakɔp njâki nɛ ɓejaɗyɛ ɓenɛ hɛnɛ. Ɓomɔ hɛnɛ ɓa̧ kamɔtan jɔ kaɓa jɔ yitan. 15-16 Ɛ Yakɔp kwa̧ kɛ̀ kɛ Ejipt. Ɗiyɔ kɛ́, ɛ saŋmbambɔ wusu Yakɔp nje gwe. Ɛ ɓo ɓu̧ muŋ nɛ kɛ̀ pumbɔ kɛ Sisɛm kɛ ɓoŋsɔŋ te yi Abaraham ɓɔmma nɛ mɔni kɛ mɛɓɔ mɛ ɓɔnɔ ɓe Emɔr kɛ Sisɛm kɛ́. Ɗiyɔ sendi kɛ́, ɛ ɓukwɛ ɓesaŋmbambɔ ɓusu si gwe. Ɓo ɗikima ɓu̧ ɓo kɛ̀ pumbɔ ndi kɛ kiya mbɛy te.
17 «Kɛ ŋgimɔ te yi mɛyasi mɛte yi Njambiyɛ kpoma nyɛ Abaraham nde, yo ta kelna kɛ́ ma ɓɛ kɛ wuta, ɛ ɓotu ɓe kandɔ ɗyusu nyɛɓɛ kwa̧ to te kɛ Ejipt 18 kumɔ kɛ mɛtu mɛte yi wɛtɛ kumande te ɛ ti duwɛ Yosɛp nɛ mbɔmbu kɔ ɓoŋma mbɛy. 19 Kumande te seɓila ɓotu ɓusu teɗye ɓesaŋmbambɔ ɓusu mɛbɔnɛ kelɔ sendi nde, ɓo lêŋ mbɔŋgɔ ɓɔnɔsikɛ, nɛ́ ɓo si gwe. 20 Kɛ ŋgimɔ te yite ɛ ɓo ja Mɔyisi. A ɓa̧ nɛ nyɔŋɔ ɓuɗyate kɛ misi mɛ Njambiyɛ. Ɓo ɓakiɗya nyɛ nyɛ nyɛ ɓɛri kumɔ ŋgwɛndɛ yitati kɛ tu̧ saŋgwɛ. 21 Kɛ kɔŋte, ɛ ɓo soŋɛ nyɛ kɛ mɔy tu̧ kɛ̀ tikɔ kɛ wɛtɛ mbɛy. Ɛ ŋgɔndu Farawɔŋ kɛ̀ sɔmbɔ nyɛ ɓu̧ nyɛ kɛ̀ ɗɔkwɛ nda mɔnɔ wenɛ. 22 Ɗete, ɓo teɗya Mɔyisi mɛyasi hɛnɛ te yi ɓotu ɓe Ejipt duwa̧ kɛ́. Ɛ nyɛ ɓɛ ɗetina mumɔ kɛ mɛlɛpi nɛ̀ kɛ mɛkele mɛnɛ.
23 «A ɗiyma kumɔ mɛsew kamɔni. Wɛtɛ yesɔ ɛ nyɛ pɛsɛ kɛ temɔ nɛ nde, a ta pa kɛ̀ ɓɛŋɛ ɓemaŋ ɓenɛ, ɓotu ɓe kandɔ Isarayɛl. 24 Ɛ nyɛ kɛ̀ kumɔ dolɔ nde, wɛtɛ mɔ Ejipt kɛ teɗye wɛtɛ maŋ wenɛ, mɔ kandɔ Isarayɛl mɛbɔnɛ. Ɛ Mɔyisi kama kɛto nɛ wo mɔ Ejipt kundɔ nɔ. 25 Mɔyisi takima nde, ɓemaŋ ɓenɛ ta duwɛ nde, Njambiyɛ ta kwa̧ nɛ nyɛ yí joŋgwɛ nɛ ɓo. Ko ɓɛkɔ ɗete, ɓo tì duwɛ na. 26 Misi pupɛ ɛ nyɛ kɛ̀ dolɔ ɓemaŋ kɛ ɗuŋɔ tandɛ yan. Yí jaŋgwɛ nɛ njoka yan, ɛ nyɛ suŋɛ ɓo lɛpɔ nde: ‹Wunɛ njɔŋ, wunɛ ɓemaŋ nɛ ɓemaŋ, ŋge nje kelɔ nde, wunɛ ɗûŋ tandɛ yun?› 27 Ko ɓɛkɔ ɗete, yɔkɔ ɛ ɓa̧ kɛ teɗye jakɔsɔ mɛbɔnɛ kɔ pusuma Mɔyisi lɛpɔ nyɛ nyɛ nde: ‹Nda tɛmbiɗye wɛ kum nde, ɗiyɔ pɛsɔ mɛlɛpi musu? 28 Wɛ kɛ kwaɗyɛ wo mi nda yi wɛ woma nɛ mɔ Ejipt kwey kɛ́?› 29 Kɛ Mɔyisi ma wokɔ ɗete kɛ́, ɛ nyɛ ɓɔmbɛ kɛ̀ ɗiyɔ kɛ tombɔ kɛ wɛtɛ mɛnɛti nde Madiyaŋ. A ɗiyma mate ja ɓɔnɔ ɓembam yiɓa.
30 «Ya mɛsew kamɔni kɛ kɔŋte, wɛtɛ yesɔ ɛ wɛtɛ jaki Njambiyɛ punjɛ yotu nyɛ nyɛ kɛ koŋgor kɛ kɛki keki te yi ɓo jeɓa nde Sinayi kɔ. Jaki Njambiyɛ te ɓa̧ kɛ mɔy lam ɗitɛ yi ɓa̧ kɛ ɓiye kɛ mbaŋa mɔnɔ jeti kɛ́. 31 Kɛ Mɔyisi ma ɓɛŋɛ ɗete kɛ́, ɛ nyɛ ŋgbakima yasi te. Ɛ nyɛ tutuɗya kɛ̀ mbɔmbu seŋgile kimɔte. Yasi wɛtɛ, ɛ Baba Mbokɔ lɛpɛ nde: 32 ‹Mi Njambiyɛ te ɛ ɓesaŋmbambɔ ɓɔ, Njambiyɛ te ɛ Abaraham, ɛ Isak nɛ̀ ɛ Yakɔp.› Ndana, ɛ Mɔyisi gwe wɔ̧ kwa̧ nɛ mɛŋgwaŋgwa. A tì ɓɛ se nɛ ɗeti te yi kaŋɛ misi seŋgile nɔ na. 33 Ɛ Baba Mbokɔ lɛpɛ nyɛ nyɛ nde: ‹Sɔra mɛnakala kɛ mɛkol mɔ, kɛto mbɛy te yi wɛ tɛmɛ kɛte kɛ́, yo kiyɔ. 34 Mi kaŋma misi ɓɛŋɛ nɛ mɛbɔnɛ mɛ ɓotu ɓembɛ kɛ Ejipt. Mi wokuma njim yan, yori yi mi piya nje joŋgwɛ ɓo soŋɛ kɛ mɛɓɔ man kɛ́. Ɗete, inja, ndana mi ta tomɔ wɛ kɛnjɛ kɛ Ejipt.›
35 «Yo Mɔyisi te yi Ɓɔnɔ ɓe Isarayɛl sɛŋma lɛpɔ nyɛ nyɛ nde: ‹Nda tɛmbiɗye wɛ kum nde, ɗiyɔ pɛsɔ mɛlɛpi musu kɔ?› Yo ndi kiya Mɔyisi te yi Njambiyɛ nja̧ tomɔ nɛ ɗeti jaki wenɛ te yi Mɔyisi ɓɛŋma kɛ mɔnɔ jeti kɔ. Njambiyɛ tomma nyɛ nde, a kɛ̂ndi nɛ ɓo nda kum wan joŋgwɛ ɓo. 36 Yo Mɔyisi te kelɛ nyaŋgwɛ mɛyasi nɛ̀ nyaŋgwɛ mɛyekambiyɛ, soŋɛ nɛ ɓo kɛ Ejipt. Yo nyɛ kelɛ sendi nyaŋgwɛ mɛkele nɛ̀ nyaŋgwɛ mɛyekambiyɛ kɛ Tena maŋ, kelɔ sendi kɛ mɔy koŋgor kɛ mɛsew kamɔni. 37 Yo ndi nyɛ lɛpɛ nyɛ kandɔ Isarayɛl nde: ‹Njambiyɛ ta tɛmbiɗye wɛtɛ mumɔ kɛ njoka ɓemaŋ ɓun. A ta ɓɛ mɔ punja mɛlɛpi mɛnɛ nda mi.› 38 Yo nyɛ Mɔyisi te ɛ ɓa̧ kɛ njoka ŋgil Ɓɔnɔ ɓe Isarayɛl komɛ ɓo ɓa̧ kɛ koŋgor kɛ́. A ɓa̧ ɓenɛ ɓesaŋmbambɔ ɓusu nɛ̀ jaki Njambiyɛ te ɛ lɛpinama nyɛ nyɛ kɛ keki Sinayi kɔ. Mɔyisi ɓoŋma mɛlɛpi mɛte yi ɗiyɛ kpo nɛ kpo kɛ́, na nje kwaŋɗye nyɛ wusɛ. 39 Ko ɓɛkɔ ɗete, ɓesaŋmbambɔ ɓusu tì kwaɗyɛ wokɔ mɛn nɛ na. Ɓo kinma nyɛ, ɛ ɓo yɔkiɗye mɛtemɔ man takɛ Ejipt. 40 Ɛ ɓo nje lɛpɔ nyɛ *Arɔn nde: ‹Kelɔ ɓaŋa ɓenjambiyɛ ɓe ta ɗiyɔ nɛ wusɛ, kɛto ndana Mɔyisi te ɛ soŋma wusɛ kɛ Ejipt kɔ, wusɛ yeti kɛ duwɛ yasi te yi ɗyaŋma nyɛ kɛ́ na.› 41 Ɗete, ɛ ɓo tuyɛ yekambiyɛ mɔnɔ nday, ɛ ɓo kelɛ sadaka nyɛ yasi yinɔri yi ɓo tikɛ temɔ kɛte kɛ́. Ɛ ɓo sosa kɛ yasi te yi ɓo kelma nɛ mɛɓɔ man kɛ́. 42 Ndana, ɛ Njambiyɛ soŋɛ misi kɛ yotu yan tikɔ ɓo kelɔ nde, ɓo pâŋ kelɔ mɛsay nyɛ ɓuɗya mɛyasi hɛnɛ te yi ɗiyɛ kɛ kwey kɛ́. Yo kelnama ɗete ɓeŋgwɛ yasi te yi yo kɛtinate kɛ mɛkana mɛ ɓotu ɓe punja mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ kɛ́. Yo kɛtinate nde: ‹Wunɛ ɓotu ɓe kandɔ Isarayɛl, kɛ mɛsew kamɔni te yi wunɛ kwaŋɗya kɛ mɔy koŋgor kɛ́, ’wunɛ kilma ka yiŋa ŋgiŋ ɓenyamɔ nyɛ mi nɛ sadaka? 43 Ma wunɛ kpalma soɓɛ tu̧ te yi ɓo kelma nɛ lambɔ yí ɓakiɗye nɛ njambiyɛ te yi ɓo jeɓa nde Mɔlɔk kɔ kɛndɔ nɔ, soɓɛ sendi yekambiyɛ sisɔ̧ nde njambiyɛ wun yi wunɛ jeɓa nde Refan kɔ. Wunɛ kelma yekambiyɛ mɛyasi mɛnɔri kanɔ yo. Ɗete, mi ta kwaŋɗye wunɛ kɛnjɛ lɔndunate kɛ mbɛy mɛbɔnɛ kɛ kɔŋ Babilɔn.›
44 «Kɛ ŋgimɔ te yi ɓesaŋmbambɔ ɓusu ɓa̧ nɔ kɛ mɔy koŋgor kɛ́, ɓo ɓa̧ nɛ tu̧ te yi ɓo kelma nɛ lambɔ kɛ́. Mɛkana mɛ mbon te yi Njambiyɛ kelma kɛ́ ɓa̧ kɛ mɔyte. Ɓo kelma tu̧ te ɓeŋgwɛ yekambiyɛ te yi Njambiyɛ teɗya Mɔyisi nde, a kêl ɗete kɛ́. 45 Kɛ kɔŋte, ɛ ɓesaŋgwɛ ɓusu ɓu̧ tu̧ te. Ɛ Yosuwa kɛndɛ nɛ ɓo kumɔ kɛ mɛnɛti mɛte yi Njambiyɛ ɗuɗya ɓesa ɓete kɛ mbɔmbu yan kɛ́. Tu̧ te ɗiyma kumɔ kɛ ŋgimɔ Davit. 46 Njambiyɛ jayma nyɛ. Ɛ Davit ŋgwɛta nɛ Njambiyɛ nde, a ta sumɔ tu̧ nyɛ Njambiyɛ te ɛ Yakɔp. 47 Yasi wɛtɛ, yo Salomɔŋ nje sumɔ tu̧ te nyɛ Njambiyɛ. 48 Ko ɓɛkɔ ɗete, Njambiyɛ te ɛ kwaŋma mɛyasi hɛnɛ kɛ kwey ti jóŋnaŋgwɛ kɛ mɛtu̧ mɛte yi mumɔ sumɛ nɛ ɓɔ kɛ́ na. Mɔ punja mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ kɛ lɛpɔ nde: ‹Baba Mbokɔ nde: 49 Mi ɗíy kɛ ɗyoɓɔ, mɛkol mɛmbɛ kɛ natɛ mɛnɛti. Yo kwalɔ tu̧ te yɛn yi wunɛ yakama sumɔ nyɛ mi kɔ? Yo kwalɔ mbɛy te yɛn yi mi yakama ɗiyɔ kɛte kɛ́? 50 ’Yeti mi kusɛ mɛyasi mɛnɔri hɛnɛ na?› »
51 Ɛ Itɛn nje kɛ̀ mbɔmbu lɛpɔ nde: «Wunɛ nɛ mbandɔ, wunɛ yeti kɛ jayɛ mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ na! Wunɛ ti wóku pɛ̧ na! Mɛtu hɛnɛ wunɛ yeti kɛ kwaɗyɛ wokɔ yasi te yi Kimɔ Sisiŋ lɛpɛ kɛ́ na, wunɛ ndi nda ɓesaŋmbambɔ ɓun! 52 Yo mɔ punja mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ te nda yi ɓesaŋmbambɔ ɓun tì teɗye nyɛ mɛbɔnɛ kɔ? Ɓesaŋmbambɔ ɓun woma ɓotu ɓe punja mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ ɓe kandima lɛpɔ njombu yaŋa nde, wɛtɛ mɔ te ɛ nɛ ŋgbeŋ kɔ ta nje. Ndana, yo wunɛ nje ɗyaŋgwɛ ŋgbeŋ mɔ kɔ wo nyɛ. 53 Njambiyɛ kwaŋɗya mɛmboŋga mɛnɛ nyɛ wunɛ kɛ numbu ɓejaki ɓenɛ. Ko ɓɛkɔ ɗete, wunɛ tì ɓakiɗye yo na!»
Ɓo kɛ wo Itɛn
54 Kɛ ɓotu ɓete ɓe ɓa̧ kɛ nyaŋgwɛ jɔsi Ɓeyudɛn ɓaka ma wokɔ ɗete kɛ́, ɛ ɓoku nyiŋɛ to yan. Ɛ ɓo nyambɛ mɛsu̧ nɛ ŋgambi suŋgwɛ nɛ Itɛn. 55 Yasi wɛtɛ, Kimɔ Sisiŋ ɓa̧ tondunate kɛ yotu nɛ. Ɛ nyɛ kaŋɛ misi ɓɛŋɛ ɗyoɓɔ, ɓɛŋɛ nyaŋgwɛ mɛluksa mɛ Njambiyɛ, ɓɛŋɛ sendi Yesus tɛmnate kɛ mbam ɓɔ Njambiyɛ. 56 Ndana, ɛ nyɛ lɛpɛ nde: «Wunɛ pâŋ laɗye, mi kɛ ɓɛŋɛ ɗyoɓɔ nyasɛ kɛ misi mɛmbɛ, ɓɛŋɛ sendi *Mɔnɔ mumɔ tɛmnate kɛ mbam ɓɔ Njambiyɛ.» 57 Kɛ ɓo ma wokɔ ɗete kɛ́, ɛ ɓo kembiɗya ɓeyate ɗiɓɔ mɛtɔ. Ɛ ɓo hɛnɛ ŋgbɔ sɛɗyɛ kɛ̀ kɛ yotu Itɛn. 58 Ɛ ɓo nambɛ nyɛ jisɛ nɛ nyɛ kɛ mɔy ɗya kɛ̀ lu̧ nyɛ nɛ mɛtari wo. Ɓotu ɓete ɓe ɓa̧ kɛ mɛkele mɛnɔri ɓaka sɔruma mɛlambɔ man kɛ̀ jokwɛ nyɛ wɛtɛ gwanjɔ nde Sol. 59 Kɛ ŋgimɔ te yi ɓo ɓa̧ kɛ lu̧ Itɛn nɛ mɛtari kɛ́, ɛ nyɛ ŋgwɛta nɛ Njambiyɛ lɛpɔ nde: «Kumande Yesus, ɓoŋgɔ sisiŋ mbɛ!» 60 Kɛ kɔŋte, ɛ nyɛ kusɛ mɛɓɔŋ kɛ mɛnɛti lɛpɔ nɛ mɛn kɛ kwey nde: «Nyaŋgwɛ Kumande, ɓɛŋa ɓotu ɓaka nɛ ŋgwɛtɛ kɛ ɓeya yasi te yikɛ yi ɓo kelɛ kɛ́!» Kɛ nyɛ ma si lɛpɔ ɗete kɛ́, ɛ sɔŋ ɓu̧ nyɛ.