6
Yesus kɛ lɛpina kɛ kasi yesɔ Saba
(Mt 12; Mk 2)
Wɛtɛ yesɔ Yesus ɓa̧ kɛ kwa̧ kɛ mɔy mɛŋgwaŋ mɛte yi ɓo ɓɛma nyambi te yi ɓo kelɛ nɛ mampa kɛ́. Yo ɓa̧ kɛ yesɔ *Saba. Ɛ ɓejekɛ ɓenɛ lekɛ mɛto mɛte patɛ mɛmbumɔ mɛte ɗye. Ɛ ɓaŋa *Ɓefarisɛ̧ lɛpɛ nyɛ ɓo nde: «Kɛto ŋge yi wunɛ kelɛ mɛyasi mɛte yi mɛmboŋga musu kiɗyɛ nde, mumɔ tî kel kɛ yesɔ Saba kɛ́?» Ɛ Yesus yeŋsa nyɛ ɓo nde: «’Wunɛ tì pa tɔlɔ yasi te yi kumande Davit kelma komɛ nyɛ gwa̧ nja ɓenɛ ɓomɔ ɓenɛ kɛ́? A nyiŋma kɛ mbanjɔ Njambiyɛ, ɓu̧ mɛmampa mɛte yi ɗiyɛ kɛte kɛ́ ɗye, ɓu̧ sendi yiŋa nyɛ ɓotu ɓenɛ, ko ɓɛkɔ nde, yo ɓa̧ ndi ɓotu ɓe nyɛna sadaka nyɛ Njambiyɛ ɓepɔ yâkaŋgwɛ ɗye yo.» Ɛ nyɛ nje lɛpɔ nyɛ ɓo nde: «Yo mi, *Mɔnɔ mumɔ ɗiyɛ sendi nɛ yesɔ Saba.»
Wɛtɛ yesɔ *Saba sendi Yesus nyiŋma kɛ mbanjɔ mɛwesiɗya mɛ Ɓeyudɛn teɗye ɓomɔ mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ. Wɛtɛ mbam ɓa̧ womɛte, mbam ɓɔ nɛ ma jɛmɛ ɓɛ nɛ fɛŋgɛlɛŋ. Ɓotu ɓe kɛtina mɛyasi nɛ̀ *Ɓefarisɛ̧ ɓa̧ kɛ pɛmɔ Yesus yí ɓɛŋɛ, simande a ta siɗyɛ kɔn mumɔ kɛ yesɔ Saba, nɛ́ ɓo kweɗya nje te yi lɛpɔ nde, a kelma yiŋa ɓeya yasi. Yasi wɛtɛ, Yesus duwa̧ mɛyasi mɛte yi ɓo ɓa̧ kɛ takɛ kɛ mɔy mɛtemɔ man kɛ́. Ɛ nyɛ lɛpɛ nyɛ mɔ te yi ɓɔ nɛ ma jɛmɛ kɔ nde: «Tɛma, ɗiyɔ womɛri kɛ ɓembe ɓomɔ.» Ɛ nyɛ tɛmɛ ɗiyɔ kɛ tɛri kwey. Ɛ Yesus nje lɛpɔ nyɛ ɓo nde: «Mi kɛ diyɛ wunɛ nde: Mɛmboŋga mun lɛ́pi nɛ ŋge? Ɓo kâma mumɔ kɛ yesɔ Saba, ho ɓo kêl nyalɔ nɛ nyɛ? Nɛ̀ joŋgwa mumɔ nɛ̀ wona mumɔ, yo yasi te nda yi mumɔ yâkaŋgwɛ kelɔ kɛ yesɔ Saba kɛ́?» 10 Ɛ nyɛ kaŋɛ misi ŋgɛkila ɓɛŋɛ nɛ ɓo hɛnɛ kɛ kɛki nɛ. Ɛ nyɛ nje lɛpɔ nyɛ mbam te yi ɓɔ nɛ ma jɛmɛ kɔ nde: «Sambila ɓɔ.» Ɛ nyɛ sambile ɓɔ. Ɛ ɓɔ nɛ yi ma jɛmɛ kɛ́ yɔkwɛ nje kɛ mbɛy te. 11 Ko ɓɛkɔ ɗete, ɓomɔ ɓaka wokuma ɓeya ŋgambi. Ɛ ɓo diyna yí sa̧ yasi te yi ɓo yakama kelɔ nɛ Yesus.
Yesus kɛ tɔkɛ ɓotu ɓe tomun
kamɔ jɔ yiɓa
(Mk 3)
12 Kɛ mɛtu te yite ɛ Yesus tɛmɛ kɛ̀ kɛ wɛtɛ keki kɛ̀ ŋgwɛta nɛ Njambiyɛ. A kwaŋɗya ndiŋgɛlɛ tu mate yí ŋgwɛta nɛ Njambiyɛ. 13 Kɛ misi ma pupɔ kɛ́, ɛ nyɛ jeɓa ɓejekɛ ɓenɛ, sawɛ ɓomɔ kamɔ jɔ yiɓa kɛ njoka yan, nyɛ ɓo ɗinɔ nde Ɓotu ɓe tomun. 14 Yo ɓa̧ nɛ Simɔn te yi nyɛ loma nde Piyɛr kɔ ɓenɛ ndɛmbi wenɛ Andere ɓu̧ Jak nɛ̀ Jaŋ ɓu̧ Filip ɓenɛ Bartelemi. 15 Yo ɓa̧ sendi nɛ Matiyo ɓenɛ Tomasi ɓu̧ Jak te mɔnɔ Alfe ɓu̧ Simɔn te yi ɓo ɗikima jeɓa nde Mɔnɔ kandɔ kɔ, 16 ɓu̧ sendi Yude, mɔnɔ Jak nje ɓu̧ Yudas Iskariyot, yɔkɔ ɛ nja̧ ɗyaŋgwɛ nyɛ kɔ.
Teɗya yasi te yi Yesus teɗya kɛ́
17 Ɛ Yesus piyɛ ɓenɛ ɓo wulɛ keki kɛ̀ kɛ tɛfɛn mɛnɛti komɛ ŋgil ɓejekɛ ɓenɛ ɓa̧ kɛ́. Ɓuɗya ɓotu ɓete ɓe wulma kɛ mɛnɛti mɛ Ɓeyudɛn hɛnɛ ɓaka nɛ̀ ɓe wulma kɛ Yerusalɛm, wulɛ sendi kɛ Tir nɛ̀ Sidɔn kɛ goŋ maŋ ɓaka ɓa̧ womɛte. 18 Ɓo nja̧ nje wokɔ mɛyasi mɛte yi nyɛ ta lɛpɔ kɛ́, nje sendi nɛ mɛkɔn man, na siɗyɛ yo. Ko ɓotu ɓete ɓe ɓeya mɛsisiŋ ɗikima njaŋgwɛ ɓo ɓaka, a kelma nde, ɓeya mɛsisiŋ pûndu kɛ yotu yan. 19 Mumɔ hɛnɛ saŋma nje te yi kpokɛ nyɛ, kɛto yiŋa nyaŋgwɛ ɗeti ɗikima wulɛ kɛ yotu nɛ siɗyɛ mɛkɔn man hɛnɛ.
20 Kɛ kɔŋte, ɛ nyɛ kaŋɛ misi ɓɛŋɛ ɓejekɛ ɓenɛ lɛpɔ nde:
«Wunɛ ɓe buka ɓomɔ ndana, ko ɓɛkɔ ɗete, wunɛ nɛ mɛsosa, kɛto *Kandɔ Njambiyɛ, yo yun.
21 Ndana wunɛ kɛ gwe nja, ko ɓɛkɔ ɗete, wunɛ nɛ mɛsosa, kɛto wunɛ ta ɓɛ nɛ ditɔ.
Wunɛ kɛ lelɔ ndana, ko ɓɛkɔ ɗete, wunɛ nɛ mɛsosa, kɛto wunɛ ta nyukuma.
22 Wunɛ nɛ mɛsosa komɛ ɓomɔ ta ɓenɔ wunɛ ɗuɗye wunɛ kɛ kɛki yan toyɛ wunɛ lɛpina ɓeyate nɛ wunɛ kɛto mbɛ *Mɔnɔ mumɔ.
23 Wunɛ sôsaŋgwɛ ɗo kɛ yesɔ te yite, kɛto nyaŋgwɛ sol kɛ laɗye wunɛ kɛ ɗyoɓɔ. Wunɛ dûkwɛ nde, ɓesaŋgwɛ ɓan kelma ndi sendi ɗete nɛ ɓotu ɓe punja mɛlɛpi mɛ Njambiyɛ.
24 Ma wunɛ ɓotu ɓe kusuku, wunɛ ta saŋgwa nɛ mɛbɔnɛ, kɛto wunɛ ma si dolɔ bɔtɛ te yun.
25 Wunɛ ɓotu ɓe nɛ ditɔ ndana ɓaka, wunɛ ta saŋgwa nɛ mɛbɔnɛ, kɛto wunɛ ta gwe nja.
Wunɛ ɓotu ɓete ɓe nyukuma ndana ɓaka, wunɛ ta saŋgwa nɛ mɛbɔnɛ, kɛto wunɛ ta jaɓa lelɔ.
26 Wunɛ ta saŋgwa nɛ mɛbɔnɛ, ŋgɛ ɓomɔ hɛnɛ jayɛ wunɛ, kɛto ɓesaŋgwɛ ɓan ɗikima jayɛ sendi ɓeya ɓotu ɓe punja mɛlɛpi mɛ ja̧.
27 «Ma wunɛ ɓotu ɓete ɓe wokɛ mɛlɛpi mɛte yi mi lɛpɛ kɛ́, mi kɛ lɛpɔ nyɛ wunɛ nde: Wunɛ kwâɗyikwɛ ɓependɔ ɓun. Wunɛ kêl kimɔ yasi nɛ ɓotu ɓete ɓe ɓenɛ wunɛ ɓaka. 28 Wunɛ dîya Njambiyɛ nde, a nyɛ̂ki mɛkombila nyɛ ɓotu ɓete ɓe kita nɛ wunɛ ɓaka, ŋgwɛta sendi nɛ nyɛ, kɛto ɓotu ɓete ɓe ɗyaŋgwɛ ɗinɔ ɗyun ɓaka. 29 Ŋgɛ mumɔ nyɛ wɛ ɓanji kɛ pokɔ te ɛ wɛtɛ, nɔ̀ yêŋsaŋgwɛ sendi yɔru nyɛ nyɛ. Ŋgɛ mumɔ sukɛ nyaŋgwɛ lambɔ ɗuku yɔ, nɔ̀ tîki sendi nde, a ɓôŋ lambɔ te yi kɛ yotu yɔ kɛ́. 30 Ŋgɛ mumɔ jɔmbɛ yiŋa yasi kɛ ɓɔ yɔ, nɔ̀ nyɛ̂ki nyɛ. Ŋgɛ mumɔ nda nɛ yasi yɔ, wɛ tî diya se yo kɛ ɓɔ nɛ na. 31 Yasi te yi wunɛ kwaɗyɛ nde, ɓomɔ kêl nɛ wunɛ, wunɛ kêl sendi ɗete nɛ ɓo. 32 Ŋgɛ wunɛ kwaɗyɛ ndi ɓotu ɓete ɓe kwaɗyɛ wunɛ ɓaka, ɓo ta jayɛ wunɛ nɛ nje te yin? Kɛto ko ɓotu ɓe mɛɓeyɔ kwáɗyikwɛ ndi sendi ɓotu ɓete ɓe kwaɗyɛ ɓo ɓaka. 33 Ŋgɛ wunɛ kelɛ ndi kimɔ yasi nɛ ɓotu ɓete ɓe kelɛ kimɔ yasi nɛ wunɛ, ɓo ta jayɛ wunɛ nɛ nje te yin? Kɛto ɓotu ɓe mɛɓeyɔ kél ndi sendi ɗete. 34 Ŋgɛ wunɛ nyɛ ndi pilo nyɛ ɓotu ɓete ɓe wunɛ takɛ nde, ɓo yakama yɔkiɗye yo nyɛ wunɛ ɓaka, ɓo ta jayɛ wunɛ nɛ nje te yin? Kɛto ɓotu ɓe mɛɓeyɔ nyɛ́ki ndi pilo nyɛ ɓotu ɓe mɛɓeyɔ, nɛ́ ɓo yɔkiɗye nyɛ ɓo yaka nɛ yan. 35 Kɛ ɓɛ wunɛ, wunɛ kwâɗyikwɛ ɓependɔ ɓun. Wunɛ kêl kimɔ yasi nɛ ɓomɔ, nyɛ ɓo pilo soŋɛ temɔ kɛ kɔŋte. Ŋgɛ wunɛ kelɛ ɗete, ɓo ta jayɛ wunɛ ɓuɗyate. Wunɛ ta ɓɛ ɓɔnɔ ɓe Njambiyɛ te ɛ kwaŋma mɛyasi hɛnɛ kɛ kwey kɔ, kɛto a kél kimɔ yasi nɛ ɓotu ɓe nyalɔ, kelɔ sendi nɛ ɓotu ɓete ɓe ti dúkwɛ ŋgikwa ɓaka. 36 Wunɛ gwâki ŋgwɛtɛ ɓɛsɔ nda yi Njambiyɛ saŋgwɛ wun gwe nɛ ŋgwɛtɛ wun kɛ́.
37 «Wunɛ tî jɔsa mumɔ na, ɗete ɓo tí jɔse sendi wunɛ na. Wunɛ tî pɛsi lɛpi mumɔ na, ɗete ɓo tí pɛsɔ sendi lɛpi yun na. Wunɛ tîki ɓomɔ nɛ ŋgwɛtɛ kɛ ɓeya yasi te yi ɓo kelɛ nɛ wunɛ kɛ́, ɗete Njambiyɛ ta tikɔ sendi wunɛ nɛ ŋgwɛtɛ kɛ ɓeya yasi te yi wunɛ kelɛ kɛ́. 38 Wunɛ kâɓi nɛ ɓomɔ, ɗete Njambiyɛ ta kaɓɔ nɛ wunɛ. A ta yekɔ yasi nyɛ kɛ mapi yun nɛ kimɔ nyaŋgwɛ kɔpu. A ta yekɔ ŋgbɔkise ɗinɔ, kɔpu má tondɔ nɛ lɛtɛtɛ wesiɗye. Ɗete, Njambiyɛ ta nyɛ wunɛ mɛkombila ɓeŋgwɛ ndi kiya ɗɔkɔ mapi te yi wunɛ yekɛ nɛ yasi nyɛ ɓɛsɔ kɛ́.»
39 Yesus ka̧ mbɔmbu nyɛ ɓo wɛtɛ kanɔ lɛpɔ nde: «’Mɔ ɗiɓina misi yakama teɗye ka wɛtɛ mɔ ɗiɓina misi nje? Ŋgɛ ɓɛ ɗete, ’ɓo hɛnɛ yiɓa kina ɓal kɛ mɔy ɓelɔ na? 40 Mɔ te ɛ jekɛ mɛsay kɔ tì kwa̧ masa wenɛ na. Yasi wɛtɛ, ŋgɛ nyɛ siɗyɛ jekinate hɛnɛ kimɔte, a má nje ɓɛ nda masa wenɛ.
41 «Ŋge kelɛ yi wɛ ɓɛŋɛ ndi mbulma ɗyan te yi kɛ misi mɛ mɔŋ kinɛ pa wokɔ kɛlɛŋ kɛlɛŋ kɔkɔ jeti te yi kɛ misi mɔ kɛ́? 42 Wɛ ta kelɔ nan yí lɛpɔ nɔ nyɛ mɔŋ nde: ‹Maŋmbɛ inja, nɛ́ mi wumbiɗye ɗyan soŋɛ kɛ misi mɔ› piŋɔ te yi kɔkɔ jeti ndi kɛ misi mɔ kɛ́? Wɛ, mɔ likisi, kanda soŋɛ kɔkɔ jeti te yi kɛ misi mɔ kɛ́, nɛ́ wɛ nje ɓɛŋ yasi nɛ ŋgɛlɛlɛ, nɛ́ wɛ nje soŋ mbulma ɗyan te yi kɛ misi mɛ mɔŋ kɛ́.
43 «Kɛto kimɔ jeti ti wúm ɓeya mɛmbumɔ na. Ɗete sendi, jeti te ɛ mɛ kɛ ɓeyɔ kɔ ti wúm kimɔ mɛmbumɔ na. 44 Wunɛ duwa̧ nde, ɓo dúkwɛ jeti hɛnɛ wulɛ kɛ mɛmbumɔ mɛnɛ. Ɓo ti nɔ́ku fumbi kɛ lɛlɔ na. Sendi, ɓo ti nɔ́ku fiya kɛ ndi̧ na. 45 Kimɔ mumɔ kél kimɔ mɛkele wulɛ kɛ kimɔ mɛyasi mɛte yi ɗiyɛ kɛ mɔy temɔ nɛ kɛ́. Ma ɓeya mumɔ kél ɓeya mɛkele wulɛ kɛ ɓeya mɛyasi mɛte yi ɗiyɛ kɛ mɔy temɔ nɛ kɛ́. Yo nde, mɛlɛpi hɛnɛ te yi mumɔ lɛpɛ kɛ́ wúla kɛ mɔy temɔ nɛ.»
Kanɔ kɛ kasi mɛtu̧ yiɓa
(Mt 7)
46 «Ŋge kelɛ yi wunɛ jeɓa mi nde: ‹Nyaŋgwɛ Kumande, Nyaŋgwɛ Kumande,› kinɛ kelɔ yasi te yi mi lɛpɛ kɛ́? 47 Mi ta pa lɛpɔ nyɛ wunɛ kwalɔ mɔ te ɛ ɓeŋgwɛ mi, ɛ wokɛ mɛlɛpi mɛmbɛ kelɔ nda yi mi kwaɗyɛ. 48 Mɔ te ɛ ɓeŋgwɛ mi, ɛ wokɛ mɛlɛpi mɛmbɛ kelɔ nda yi mi kwaɗyɛ kɔ kɛ ɓoŋna nɛ mɔ te ɛ summa tu̧ kɛ to mbatɔ, timɔ mɛkondu ɗimiyɛ. Kɛ mbeŋ ma ɗya̧, ɛ ɗuku ɗe mɛmiyɛ tu̧. Ɛ ŋguŋgul mɛnda nɛ dimbi kɛ tu̧, tu̧ kinɛ ndeŋsa na, kɛto a summa yo jeliyɛ. 49 Yasi wɛtɛ, mɔ te ɛ wokɛ mɛlɛpi mɛmbɛ kinɛ kelɔ nda yi yo teɗye nyɛ kɛ́ kɛ ɓoŋna nɛ mɔ te ɛ summa tu̧ kɛ gbɛla mɛnɛti kinɛ timɔ mɛkondu ɗimiyɛ na. Kɛ mbeŋ ma ɗya̧, kɛ ɗuku ma ɗe, kɛ ŋguŋgul ma mɛnda nɛ dimbi kɛ tu̧, ɛ tu̧ te gbuŋgula ɓalɔ nɛ hugbak.»