11
Jésu geliɲ bay tôri uwôlê Emen
(Mt 6: 9-13)
1 Wulê wo pôni Jésu uwôl Emen kiriɲ ka pôni a. Kiriɲa ôbi uwôl Emen kô menba, ôbi tôri pôn kôli iyôŋ ba: «Kelma, geléni uwôlê Emen môɲ kwo Ja ôbi liɲ ɓiɲé batêm na geliɲ bay tôri hen iyôŋ men.»
2 Menba, Jésu kôlji iyôŋ ba: «Kiriɲa ken uwôl Emen ba, ken kôl iyôŋ ba:
‹Ibarni, bi ɓiɲé kêm hôn wo jeré yi naɲ jeŋgêrem men,
bi bi emê iyére tom era men.
3 Béni aŋgaɲ emê ka nini ôriɲ doyriji kemnêŋ hen.
4 Ɗi bôm jal sa têriɲ lêreni a men
wôsa nibay kôba nini ɗi bôrni jal sa ka lêni habrê a men.
Geméni aɲ ju bi bi niné heriɲ bô aŋga séléni hen né a men.› »
5 Menba, ôbi hô kôlji iyôŋ ba: «Hena kwôni pôn perêrŋge a hen ré naɲ melaɲni aɲa melaɲni bi wo hen ré ô uɲéri yoyre aɲ kôli iyôŋ ba: ‹Melaɲnen gwôyen mapa subu
6 wôsa melaɲnen wo pôni sa aɲ ani ka ené biri ré ôm naɲ.›
7 Aɲ hena melaɲni wo bô ira hen ré kôli iyôŋ ba: ‹Ɗén ɗê! Kermiɲ ligiɲ niɲ men, nibay naɲ kamnen nini yi tôŋ niɲ a men, ɗiba na hena ta wô bem mapa ré.›
8 En kelêŋge hena ôbi ré hena biri mapa bi wo hen kôba, na wô wo ôbi ré na melaɲni ré niɲba, na wô wo ôbi dôyrêri aɲ ôbi a hena biri mapa bi wo ôbi gey hen.
9 Niɲba, nôbi en kelêŋge: Eŋgeréŋge menba, bay a béŋge, wogéŋge menba, ka uɲé, dêŋge kibi iyére menba, bay a belê béŋge.
10 Wôsa kwôni wo eŋgere ba, bay a biri, men, kwo woge ba, a uɲé men, kwo di kibi kermiɲ ba, bay a belê biri men.
11 I a na iba kema perêrŋge a hen aɲa hena kiriɲa kemari ré eŋgereri kuyê ba, ôbi a biri kalaw ré na kuyê ba?
12 Réba hena ôbi ré eŋgereri cera ba, ôbi a biri tiigre ba?
13 Hena kenbay kaɲ bay bô habrê hen kôba, ken hôn biɲ kamneŋge aŋga dôri aɲa Ibareŋge wo derômaraŋ a dema hena kené eŋgereri Tunu toɲ hendi bô bôrê a ôbi ré biɲ ka uwôli hen né ba?»
Jésu dage tunu to habiɲ to jôriɲ gawra iyêlê
(Mt 9: 32-34, 12: 22-30, Mk 3: 22-27)
14 Sa to pôni Jésu dage tunu to habiɲ to jôriɲ gawra wo pôni iyêlê hen. Kiriɲa tunu hende to hen séɲ niɲ na, gawra bi wo tunu hende to hen ré jôôri iyêlê hen na, iyêl dô hari niɲ, menba, kwônê ɓiɲé ka ɗebu ya hen na, tiniji ge kay kêm.
15 Niɲba, ka pôni perêrji a hen kôl iyôŋ ba: «Na naɲ néé wo *Béyêljébul kelma wo tunu to habiɲ aɲa ôbi ré dagiɲ tunu to habiɲ hen.»
16 Ka pôni ka gey sélé bô Jésu menba, kôli ré li aŋgaɲ gelé ka hena derômaraŋ a ciré gelé.
17 Niɲba, ôbi hôn ermé woji menba, kôlji iyôŋ ba: «Hena kumbul ré kuriɲ perê ɓiɲé ka sa terare to pôn nà ba, sa terare hende to hen a mêniɲ, iyére a tiiriɲ kerôm kerôm a men.
18 Ken kôl ré na naɲ néé wo Béyêljébul aɲa ené dagiɲ tunu to habiɲ hen. Iyôŋ ba, hena Sidan ré li kumbul naɲ Sidan ba emê iyére tori a erê derê sôŋ ba?
19 A hena ré na naɲ néé wo Béyêljébul a ené dagiɲ tunu to habiɲ ba, bay tôrŋge kenbay ba, dage na naɲ néé wo i men ba? Iyôŋ ba, bay a yé bay jerê kwôlê sarŋge a.
20 A hena ré na naɲ néé wo Emen a ené dagiɲ tunu to habiɲ hende to hen na, iyôŋ ba, emê iyére to Emen era uɲéŋge niɲ.»
21 «Kiriɲa gawra woɲ ôbi néé gem kini merêri naɲ aŋgaɲ maɲê kari na, ari uɲéri kêm yi naɲ kiniji.
22 Niɲba, hena kwo néri ré gôliɲ kwori sa ɓiri tôriɲ aŋgaɲ maɲê kari bay ka ôbi na bi bôri sara hen menba, kwo gôliɲ sari bi wo hen pô aŋgari kêm cé aɲ.»
23 «Kwôni wo naɲ en ré ba, na ôbi baren men, kwo day ɓiɲé naɲ en ré ba, usuréji na usuré ɗi men.»
Tunu to habiɲ hera
(Mt 12: 43-45)
24 Jésu hô kôl iyôŋ ba: «Kiriɲa tunu to habiɲ séɲ bô kwôni a na, hende kayrê derô gwôlê woge kiriɲ kaɲ derê bul, hena hende ré uwôɲ ré na, hende erem kôl iyôŋ ba: ‹Na herê kiriɲ ka na en soɲ ya hen gelé sôŋ.›
25 Kiriɲa tunu hende to hen hera aɲa ré uwôɲ kiriɲ na sél dô men, are kêm yi naɲ kiniji a men na,
26 hende hô ô pera tunu to habiɲ to ɗaŋgi jurgem to habiɲ ɗê aɲ sa jôgiɲ naɲ tu. Bay siji bô kiriɲ bay ka hen aɲ môrji ya aɲ gawra bi wo hen na, yiri habiɲ ɗê kwo tumô aɲ tô.»
Yi derê woɲ tiri
27 Kiriɲa ôbi iyêl hen iyôŋ menba, iyore to pôni perê kwônê ɓiɲé kôli iyôŋ ba: «Yi derê baa naɲ iyore to yêm aɲ ju yi kubare hen.»
28 Niɲba, ôbi kôl iyôŋ ba: «Yi derê baa naɲ kwôni wo toy kwôlo Emen aɲ li ariri hen ɗi.»
Aŋgaɲ gelé kaɲê nôbi Kema Gawra
(Mt 12: 38-42)
29 Kiriɲa kwônê ɓiɲé dayriɲ ligi Jésu a hen iyôŋ menba, Jésu kôl iyôŋ ba: «Ɓiɲé ka haw hen na, na ɓiɲé ka habiɲ, bay gey na aŋgaɲ gelé mera niɲba, bay a baɲ na naɲ aŋgaɲ gelé ka Jonas bi wo hen mera, ɗiba bay a gelé ka ɗaŋgi kani ré kwôy.
30 Mega wo Jonas na yi aŋgaɲ gelé biɲ ɓiɲé ka Ninibé a hen iyôŋ na, nôbi *Kema Gawra na yé aŋgaɲ gelé biɲ ɓiɲé ka haw hen men.
31 Wulê woɲ jerê kwôlê a na, tôlômne to Séba a hena aɲ a ulê kwôlê sa imɲê ka haw hen, wôsa hende hena na kelaŋ aɲ era na wô toyé gwosoy kwôlê woɲ tu melênê wo Salomôn. Niɲba nà ná, kwôni wo gôliɲ Salomôn aɲ hen kôba nà ya.
32 Wulê woɲ jerê kwôlê a na, ɓiɲé ka Ninibé a henaji tumô ɓiɲé ka haw hen aɲ ulê kwôlê sarji a, wôsa derê kwôlo wo Jonas li aɲ bay bul hal woji. Niɲba nà ná, kwôni wo gôliɲ Jonas aɲ hen kôba nà ya.»
Kiriɲ ka peraŋgi ka yi gawra
(Mt 5: 15, Mk 4: 21, Lk 8: 16)
33 «Kwôni ɗi tare bô lampa ba na wô uwôbê ré men, na wô emé gwore sara ré a men, niɲba, hena ôbi ré ɗi tare a bô lampa ba, na wô ɗé ta gurô pal a aɲ bi ɓiɲé ka ré era ira hen ré gel peraŋgêre.
34 Tum na lampa to yem. Hena tum né dô ba, tô yem wo baa kêm hen mô na bô kiriɲ ka peraŋgi a men, niɲba, kiriɲa tum ômiɲ ley na, tô yem wo baa kêm hen kôba, mô na bô dilemne a men.
35 Bô dô ré ba, kiriɲ ka peraŋgi ka yi yem a hen ma yé kiriɲ kaɲ dilemne.
36 Hena yem kêm ré na kiriɲ ka peraŋgi a, ɗiba kwari wo pôni baa bô dilemne a ré na, ôbi a merê bô kiriɲ ka peraŋgi a mega lampa peraŋgem naɲ berarê wore hen iyôŋ.»
Jésu uwôl kwôlê sa Parisiɲêɲê naɲ bay derê tô tôô to Emen
(Mt 23: 4-36, Mk 12: 38-40)
37 Jésu iyêl ba ya tô menba, *Parisiɲê wo pôni uwôgeri ré ô emê are iyére tori a. Menba, ôbi ô emê are bay ka hen naɲ ɗi.
38 Parisiɲê bi wo hen tini ge kay diɲaŋ wôsa Jésu ôm are ba pelé kôbri mega wo tôô toji kôl hen iyôŋ.
39 Jésu bô ti Parisiɲê bi wo hen iyôŋ menba, kôli iyôŋ ba: «Kenbay Parisiɲêɲê na, na cêgi karbé toɲ yê are men, cêgi dasa men, a kené pul niɲba, bôrŋge wo bôô na, na ermé kwôlê woɲ gemsare men, habrê men.
40 Bay galê, ken hôn wo kwôni wo li cêgi are hen a lê bôrji a men né ba?
41 Ɓeréŋge baliyare naɲ bay nimré naɲ aŋga yi bô karbé toŋge a hen men, naɲ ka yi bô dasa woŋge a hen a men aɲ ka yé ka séli yôd.»
42 «Gusiɲ yi wô sarŋge, kenbay Parisiɲêɲê, ken ay kibi aŋgaɲ ɲa kiliɲ kaŋge ka môj kêm ka na tamla men, uu men, têrêre a men hen biɲ Emen niɲba lê aŋgaɲ derôre naɲ peré Emen ka ken ɗi aɲ hen na, bay a na aŋgaɲ dami ka kené lê sa ka ken li hen a.»
43 «Gusiɲ yi wô sarŋge kenbay Parisiɲêɲê, wôsa ken gey kini merê ka tumô bô *iyéy daɲare a men, ken gey bi ɓiɲé ré lêŋge dosé tu wolé naɲ bê kwôlê a men hen.
44 Gusiɲ yi wô sarŋge, wôsa ken yi môɲ kamɲê ka kwôni li ani sara ré ka kwôni ô sara ba henê iyôŋ hen.»
45 Menba, ôbi derê tô tôô to Emen wo pôni kôliɲ Jésu iyôŋ ba: «Kelma, mega wo ju kôliɲ hen na, na nibay a jeré tiréni hen men.»
46 Menba, Jésu uwôli sara iyôŋ ba: «Kenbay kaɲ bay derê tô tôô to Emen kôba, gusiɲ yi wô sarŋge, wôsa ken pô aŋga néy néy ɗééré sa ɓiɲé menba, kenbay ba, kema kôbreŋge iyôŋ kôba, hebe ani ré.
47 Gusiɲ yi wô sarŋge, kenbay ka ken ɲan kamɲê bay kibi Emen dô hen menba, nà ná balêrŋge a na diréji.
48 Ôbi a, kené gel mega wo kené dege sa jé lê balêrŋge a, wôsa bay na duu bay kibi Emen men, kenbay ken ɲan sa kamɲêrji dô men.
49 Na ôbi á, Emen naɲ tu melênê wori hen na ré kôl iyôŋ ba: ‹Na jéɲ naɲ bay kibi Emen men, bay jé a men, niɲba, bay a deré ka pôni men, bay a geliɲ tu ka pôni gusiɲ men.›
50 Ôbi a, gawrê ka haw hen, kwôlê réé ɓeré sarji wô kibi bay kibi Emen ka bay na derji ca kiriɲa tô terare na ɗiɲ yeŋ.
51 Ayiɲ tô sa kwôbri Abêl a kwôy saɲ sa kwo Jakari a wo bay diri derô to kini bê kwôbe a naɲ *iyéy Emen hen. Na tu kwôlê a ené ena kelêŋge hen, kwôlê a ɓeré sa gawrê ka hawi hen, wô sa temayriji.»
52 «Gusiɲ yi wô sarŋge, kenbay bay derê tô tôô to Emen ka ken ay lakêêlê henê are kôbreŋge a. Aɲ kenbay ken kaɲ henê Emen men, ken jôriɲ ka ɗaŋgi ka gey henêri hen ré hôni ré a men.»
53 Kiriɲa Jésu ɗa sé erê ta menba, Parisiɲêɲê naɲ bay derê tô tôô to Emen eŋgereri kwôlê si na si na naɲ bô tarê
54 sébiɲ kibri ciré gelé aɲ hena kwôlê wôni ré si kibri habiɲ ba, ciré uwôliɲ kwôlê sari a.