6
Vuꞌusum daar la yela
(Mateo 12.1-8; Maak 2.23-28)
1 Vuꞌusum daar yinni ka Yesu buŋid kipoog ka o nyaꞌandolib gisid ki la nweꞌemi n onbid.
2 Ka Farisee dim sieba yel ye, “Bo ka ya tum line ka ti wada kis vuꞌusum daare?”
3 Ka Yesu lebisi buꞌosi ba ye, “Ya pu karem David ne dap bane da be ne o ka ba koꞌom da zabid ka David niŋ siꞌem laa?
4 O da kpenꞌ Winaꞌam puꞌusum doogin n di bodobodo line pu suꞌum ye nidib dit yoo yoogo, asee Winaꞌam maalmaan gullim.”
5 Ka o yeli ba ye, “Ninsaal Biig la a one soꞌe vuꞌusum daar la.”
Dau kane ka o nuꞌug kpi la yela
(Mateo 12.9-14; Maak 3.1-6)
6 Vuꞌusum daar yinni yaꞌas ka Yesu kpenꞌ laꞌasug doogin n paꞌan nidib. Ka dau da be anina ka o datiuŋ nuꞌug kpi.
7 Ka gbauŋmiꞌidib ne Farisee dim gosid dau la kii ye Yesu na tiꞌeb nidib vuꞌusum daar la, bee o ku tiꞌebe. Ba da boodne suer kan ka ba na ye o tum taal on saꞌam vuꞌusum daar la.
8 Ka Yesu baŋ ba tenꞌesa ka yel dau nuꞌukpiiliŋ la ye, “Duom n ziꞌen nidib la soogin.” Ka o due ziꞌen anina.
9 Ka Yesu yeli ba ye, “Kel ka m buꞌosi ya, suer be ka soꞌ na maal suꞌum bee beꞌed vuꞌusum daare?” Ka lem buꞌos ye, “Li a suꞌum ka ti tilig nidib be ti ku?”
10 Ka o gosi ba wusa gilig ka yel dau la ye, “Tienmi fu nuꞌug la.” Ka o tienn ka nuꞌug la leb niŋ suꞌuŋa wuu nuꞌug kaŋa la.
11 Ka ba sunya pelig hale ka ba gbanꞌed ban na niŋ o siꞌem.
Yesu n gaans o tumtumnib piiga ne ayi la yela
(Mateo 10.1-4; Maak 3.13-19)
12 Ka saŋkan la ka Yesu daa yi teŋin n du zuer zug ye o sos Winaꞌam, ka be ani yuꞌuŋkan wusa n sosid Winaꞌam.
13 Ka beugo nie la, ka o buol o nyaꞌandolib n gaans ban piiga ne ayi, ka buoni ba ye Tumtumnib. Li gbin ane bane ka o tum la.
14 Ba da ane Simon on ka o tis o yuꞌur yaꞌas ye Piita, ne Andrew on a Piita baꞌabiig, ne Jemes ne Joon ne Filip ne Bartolomew
15 ne Mateo ne Tomas ne Jemes one a Alfeus biig la, ne Simon one ka ba buon ye Zealot,
16 ne Judas one a Jemes biig la, ne Judas Iskariot one daa lieb zam sob la.
(Mateo 4.23-25)
17 Ka Yesu ne o nyaꞌandolibi naan zuer la zug sig na la, nidib bedego laꞌas o saꞌan na ne nidib bedego bane yi Juuda ne Jerusalem ne ateuk noorin line be Taya ne Sidon soꞌolim.
18 Ba kena ye ba kelis o pianꞌad la ka o lem maꞌae ba banꞌas. Ka ban ka kikiris daamne ba daa nye laafe.
19 Ka nidib bedego wusa bood ye ba siꞌis o, bozugo paŋ yitne o ni tisid ba wusa laafe.
Yelsum ne yeltoog la yela
(Mateo 5.1-12)
20 Ka Yesu godigi o nini n gosi o nyaꞌandolib la ka ye,
“Yelsum be ne yaname a noŋdim la,
bozugo Winaꞌam naꞌam la a ya din la zug.
21 Yelsum be ne yanam ban koꞌom zabid nannanna.
Ya na ti dii siak.
Yelsum be ne yanam bane kaasid.
Ya na ti laꞌad.
22 Yelsum be ne yanam ban ka nidib kis
ka zanꞌasi ya ka tuꞌudi ya
wenne ya ane tuumbeꞌed dim,
Ninsaal Biig la zug.
23 “Li yaꞌa niŋ ala yanam maalimi sumalisim dabiskan, ka waꞌ ne sumalisim, ya nyood titaꞌar n be arazana ni la zug. Ala men ka ba yaanam daa niŋ n tis Winaꞌam nodiꞌesidib la.
24 ‘Woo! Li na toe tis yanam kpanꞌamnam,
yanam pun nye yaname bood siꞌel la zug.
Woo! Li na toe tis yanam bane tig nannanna.
Ya na ti ken ne koꞌom.
25 Woo! Li na toe tis yanam bane laꞌad nannanna.
Ya sunya na ti saꞌam ka ya kaas.
26 Woo! Li na toe tis yanam ban ka nidib wusa na pianꞌ ya yela suꞌuŋa.
Ba yaanam daa niŋ ne ala n tis ziri nodiꞌesidib la.’
Biꞌemnam noŋir la yela
(Mateo 5.38-48; 7.12)
27 “Amaa m yeti yanam bane wumi m pianꞌad la ye, noŋimi ya biꞌemnam, ka tumi suꞌum tisid bane kisi ya.
28 Ka kaanbid suꞌum n tisid bane kaanb beꞌed n tisidi ya. Ka puꞌusid Winaꞌam tisid bane tuꞌudi ya.
29 Soꞌ yaꞌa nweꞌ fu yier yinni fun kel ka o nweꞌ line kpelim la men. Ka soꞌ yaꞌa faaenn fu banaa fun kel ka o zaŋi fu dansik n paas.
30 Ka one wusa sos uf siꞌel fun tisim o. Ka soꞌ yaꞌa zaŋ line a fu bun fun da diꞌe yaꞌase.
31 Niŋim bam wuu fun bood ye ba niŋ uf siꞌem la.”
32 “Ya yaꞌa noŋ bane noŋi ya maꞌaa li suꞌum a bo? Hale tuumbeꞌed dim noŋ bane noŋi ba.
33 Ka ya yaꞌa maal suꞌum tis bane maal suꞌum n tisi ya maꞌaa, li suꞌum a bo? Hale tuumbeꞌed dim niŋidi ala.
34 Ka ya yaꞌa peꞌeŋi tis bane gullim ka ya miꞌ ye ya na lem diꞌe li, li suꞌum a bo? Hale tuumbeꞌed dim peꞌeŋid tuumbeꞌed dim ka diꞌed yaꞌas.
35 Amaa noŋimi fu biꞌemnam, ka maal suꞌum n tisi ba. Peꞌeŋim tis ka da tenꞌesid ye fu diꞌe yaꞌase, ka ya nyood na niŋ buntitaꞌar. Ka ya na a Winaꞌam one gaad bun wusa la biis. Bozugo o a suꞌum n tis bane ziꞌ bareka puꞌusum hale ne bugusum dim.
36 Zom nimbaanlig wuu ya Baꞌ Winaꞌam n zot nimbaanlig siꞌem la.”
Taaba taal yelug la yela
(Mateo 7.1-5)
37 “Da pianꞌad ye ya taab maal beꞌede, ka ba ku niŋ ala tisi yaa. Da yel ye nidib kaꞌ boode, ka ba ku ye ya kaꞌ boode. Dimi ya taaba suguru, ka ba na niŋ ala n tisi ya.
38 Tisim bam ka Winaꞌam na tisi ya mak suŋ ka li dinꞌisi peꞌeli yaam ka ya diꞌe li ya fuudin. Yaname mak siꞌem n tisi ya taaba la, ala ka Winaꞌam me na maki tisi ya.”
39 Ka Yesu yeli ba siiliŋ kaŋa ye, “Zunzoŋ na nyaŋe veꞌ o zunzoŋ tiraan ka ba wusa ku lu bumbokinee?
40 Zamis pu gati o paꞌana amaa zamis on wusa naae o zamisug, o na wen wuu o paꞌan ne.
41 “Bo ka fu nye sauk bil kane be fu zua nifin amaa ka pu nye datitaꞌar kane be fu meŋ nifin ne?
42 Fu na niŋ wala n yeli fu zua ye, kel ka m yiis sauk la fu nifin, amaa ka pu nye datitaꞌar kane be fu meŋ nifin ne? Zam daana, yiisim datitaꞌar la fu meŋ nifin yiiga ka naan nyaŋe nye suꞌuŋa ka yiis sauk bil kane be fu zua nifin la.”
Tiig ne li wela la yela
(Mateo 7.16-20; Mateo 12.33-35)
43 Tisuŋ kaeꞌ n wen wel beꞌede. Tibeꞌed me kaeꞌ n wen wel sumaa.
44 Ba baŋid tiis wusa, ne ba wela ni. Gonꞌos ku wel kekamaa, ka zaaŋ me ku wel ganyaa.
45 Ninsuŋ niŋid tuumsuma ka li yitne o popielim ne potenꞌesuŋ line yit o sunfin. Ka nimbeꞌed me tumid tuumbeꞌed ka li yi potenꞌebeꞌed line be o sunfin. Ninsaal noor pianꞌad bun lin wusa be o sunfin.
Tan meedib ayi la yela
(Mateo 7.24-27)
46 “Bo ka ya buon man ye, ‘Zugsoba, Zugsoba,’ ka lee pu tum lin ka m yeti ya?
47 On wusa kenn m saꞌan na ka kelisi m pianꞌad ka tumi li, m na paꞌali ya on wen soꞌ.
48 O wenne dau one bood ye o mee o yir ka tuu paae tampiing zug n meꞌ. Ka saa ni ka kuꞌom peꞌel kolis n badigi du na geel yikaŋa, ka li pu luu, lin meꞌ suꞌuŋa la yela.
49 Amaa one wum m pianꞌad ka pu tumi lii, o wen wuu dau one mee o yir teŋ zug, ka pu tu eenbire. Ka saa ni ka kuꞌom peꞌel kolis n badigi du na geel yir la, ka li lu yimmo n saꞌam hale.”