11
Sa Jesus faꞋamanata sulia na foꞋongaꞋa
(Matthew 6:9-13; 7:7-11)
1 Ana taꞋi asoa, sa Jesus nia foꞋo Ꞌana, ana taꞋi kula. Ma kaidaꞋi nia foꞋo ka sui goꞋo, taꞋi ngwae ana fafarongo nia ki ka fata Ꞌuri fuana, “Aofia kwa, Ꞌoke faꞋamanata kami Ꞌani foꞋongaꞋa, diꞋia ba sa John nia faꞋamanata logo na fafarongo nia ki Ꞌani foꞋongaꞋa.”
2 Sa Jesus ka fata Ꞌuri fuada, “KaidaꞋi kamu foꞋo, kamu ke fata Ꞌuri,
‘MaꞋasi,
Kami oga ngwae ki taꞋifau kike faꞋadoea na satamu, osiꞋana nia abu liu.
Dao maꞋi Ꞌani gwaungaꞋi Ꞌanga Ꞌoe fafia maurilana ngwae ki taꞋifau.
3 Ma Ꞌoke kwatea maꞋi fuamiꞋa na fanga neꞋe nia bolo fuamiꞋa sulia asoa ki.
4 Ma Ꞌoke rufuanata na taꞋangaꞋa kami ki, diꞋia logo neꞋe kami rufuanata ana taꞋangaꞋa ngwae ki taꞋifau neꞋe kira sasia ru taꞋa ki fuamiꞋa.
Ma Ꞌoe kosi danga Ꞌani kami fuana ilitoꞋonga ka liufi kami.’ ”
5 Ma sa Jesus ka fata Ꞌani taꞋi tarifulaꞋa Ꞌuri fuana na fafarongo nia ki, “DiꞋia ta ngwae ana kaumulu leka siana na ngwae kwaima nia Ꞌi luma nia saena tofongana rodo, ma ka fata Ꞌuri fuana, ‘Ngwade kwa, Ꞌoe kwatea basi maꞋi ta uulu afu beret fuaku,
6 osiꞋana taꞋi ngwae kwaima nau logo, nia tua tua maꞋi ana fanoa tau, ma nia ka dao maꞋi siaku. Bore ma noaꞋa nau kusi toꞋo ana ta fanga neꞋe nai kwatea fuana.’
7 Ma na ngwae kwaima neꞋeri nia saena luma ka fata Ꞌuri, ‘NoaꞋa Ꞌoe kosi faꞋa Ꞌabera nau laꞋu! Na sinamaa nia fono naꞋa, ma na ngela nau ki kaimili ka maliu taꞋifau naꞋa. Nia ꞋafitaꞋi nau ku tataꞋe laꞋu fuana kwatelana ta ru fuamu.’
8 Aia, nau ku saea fuaumulu, bore Ꞌana diꞋia noaꞋa nia kasi oga sasilana ta ru, diꞋia na ngwae neꞋeri nia gani, ma ka inaꞋu ana ganiꞋa, na ngwae neꞋe Ꞌi saena luma, nia ke tataꞋe ma ka kwatea goꞋo na ru ki taꞋifau neꞋe nia ogaꞋi. Ma nia noaꞋa kasi sasia laꞋu duꞋungana na ngwae neꞋeri neꞋe na ngwae kwaima nia, bore ma osiꞋana sulia neꞋe nia inaꞋu naꞋa ana ganiꞋa.
9 Nia neꞋe nau ku saea fuaumulu. Kamu ke gani ana God Ꞌiri muke ngalia ru neꞋe kamu gani Ꞌuana. Kamu ke lulua ru kamu boꞋoboꞋo Ꞌuani ki ana God, ma nia ka Ꞌafi kamu Ꞌiri muke lisia. Kamu ke faꞋafo ana sinamaa, ma God ke Ꞌifi fuamuꞋa.
10 OsiꞋana na ngwae ki taꞋifau neꞋe kira gani ana God, kira ka ngalia naꞋa ru neꞋe kira gania. Ma na ngwae ki taꞋifau neꞋe kira lulua ru kira boꞋoboꞋo Ꞌuani ki ana God, kira ka lisia. Ma na ngwae ki taꞋifau neꞋe kira faꞋafo ana sinamaa, ma God ke Ꞌifi fuada.
11 “ꞋUri ma, sa tai aumulu na maꞋa ki, neꞋe diꞋia na ngela Ꞌoe nia gania iꞋa, Ꞌoke kwatea lala na faꞋi loi fuana?
12 Ma diꞋia na ngela Ꞌoe nia gani Ꞌuana ta fakaleꞋe karai, Ꞌoke kwatea lala ta farifari fuana? NoaꞋa liu!
13 Sui bore Ꞌana kamuꞋa taꞋifau ngwae taꞋa ki, kaumulu saiana kwatelana na ru leꞋa ki fuana ngela kaumulu ki. Bore ma na MaꞋa kamu neꞋe nia Ꞌi langi, nia leꞋa ka tasa liufi kamu. ꞋUnaꞋeri neꞋe nia ka kwatea na AnoꞋi ru Abu fuana ngwae ki neꞋe kira gani nia Ꞌuana!”
Sa Jesus ma sa Saetan
(Matthew 12:2-30; Mark 3:20-27)
14 Ana taꞋi kaidaꞋi, sa Jesus nia ifulani taꞋi anoꞋi ru taꞋa faꞋasia taꞋi ngwae neꞋe kwakwana nia Ꞌato Ꞌani fataꞋa. Ma kaidaꞋi anoꞋi ru taꞋa neꞋe nia tafi faꞋasia, nia ka fata laꞋu. Ma na ngwaꞋi toꞋa Ꞌoro neꞋe kira fiku Ꞌi neꞋeri, kira ka Ꞌarefo.
15 Ma ti ngwae ada kira ka fata Ꞌuri, “Sa Jesus ifulani naꞋa anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani ngasingasiꞋanga sa Saetan, na ꞋingataꞋi anoꞋi ru taꞋa.”
16 Ma ti ngwae ada, kira oga kike ilitoꞋona sa Jesus. Ma kira ka gania fasi Ꞌiri nia ke fulia ta faꞋanadaꞋa, fasi Ꞌiri ke faꞋataꞋinia neꞋe nia toꞋo ana na ngasingasiꞋanga faꞋasia God.
17 Ma osiꞋana neꞋe sa Jesus nia sai goꞋo ana na manatalada, nia ka fata Ꞌuri fuada, “DiꞋia ngwaꞋi toꞋa saena ta fanoa doe kira fuꞋali kira talada, Ꞌirai na fanoa doe neꞋeri ke takalo naꞋa. Ma diꞋia neꞋe ngwae, ma na Ꞌafe, ma na ngela nia ki, kira fuꞋa faꞋi kira talada, nia ꞋafitaꞋi fuana kira ka tua fiku.
18 Ma na ꞋinotoꞋanga sa Saetan neꞋe ꞋunaꞋeri logo. DiꞋia sa Saetan ke fuꞋa faꞋinia toꞋa neꞋe kira leka sulia, Ꞌirai kira ke takalo kwailiu goꞋo. Nau ku saea ru neꞋeri ki, duꞋungana kamu saea nau ku ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌania ngasingasiꞋanga sa Saetan.
19 Aia, ma kaumulu saea nau ku ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani ngasingasiꞋanga sa Saetan. ꞋIrai ma ngasingasiꞋanga sa tai mo niniꞋa ti fafarongo aumulu ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani? Sa Saetan? NoaꞋa liu! DuꞋungana ru neꞋeri ki, nia faꞋataꞋinia neꞋe kaumulu rora.
20 Nau ku ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani ngasingasiꞋanga God. Ma nia ka faꞋataꞋinia naꞋa fuamuꞋa neꞋe na gwaungaꞋinga God fafia ngwae ki dao karangi naꞋa maꞋi siamuꞋa.”
21 Sa Jesus ka fata laꞋu sulia taꞋi tarifulaꞋa ka Ꞌuri, “DiꞋia ta ngwae ramo nia sasi akaꞋu ana raꞋunga nia ki fuana fuꞋanga, ma ka folo leꞋa Ꞌusia luma nia, nia ꞋafitaꞋi ta ngwae ka bilia na ru nia ki Ꞌi saena luma nia.
22 Ma diꞋia ta ngwae neꞋe nia ngasingasiꞋa ka tasa mala ana niaꞋa, nia leka maꞋi, ma ka fuꞋa faꞋinia, ma ka liufia nia, na ngwae neꞋeri ka ngali taꞋifau naꞋa Ꞌana na ru ni fuꞋanga nia ki neꞋe nia fitoꞋo Ꞌani, ma ka daroꞋia taꞋifau naꞋa ru nia ki taꞋifau fuana ngwae kwaima nia ki.
23 “Ma sa tai neꞋe noaꞋa nia kasi leka maꞋi buriku, nia na malimae nau. Ma sa tai neꞋe noaꞋa kasi kwaiꞋafi aku fuana fikulana maꞋi ngwae ki siana God, nia takalongaꞋi kira naꞋa faꞋasia God.”
Olilana maꞋi anoꞋi ru taꞋa
(Matthew 12:43-45)
24 Sa Jesus ka fata laꞋu Ꞌuri, “KaidaꞋi kira ifulaꞋinia anoꞋi ru taꞋa nia leka faꞋasia ta ngwae, nia ka liliu saena kula kwasilaꞋa, ma ka lulu Ꞌuana ta kula fasi Ꞌiri nia ke tua laꞋu ana. Ma diꞋia nia lulu ma ka noaꞋa naꞋa, nia ke manata Ꞌuri, ‘Nai oli Ꞌuana na ngwae ba nau ku tuatua maꞋi ana Ꞌi naꞋo, ma nau ku leka maꞋi faꞋasia.’
25 Ana kaidaꞋi nia oli maꞋi ka dao, nia ka lisia ngwae baera nia faꞋasikasika ma ka faꞋasaga naꞋa maurilana taꞋifau.
26 KaidaꞋi nia lisia neꞋe nia ꞋunaꞋeri, nia ka oli, ma ka talaꞋia laꞋu maꞋi ta fiu anoꞋi ru neꞋe taꞋa ka tasa liufia niaꞋa, kira ka leka maꞋi, ma kira ka tua naꞋa Ꞌi saena ngwae baera. Ana kaidaꞋi neꞋeri, na tualana ngwae neꞋeri ka fiꞋi taꞋa ka liufia naꞋa Ꞌi naꞋo.”
Na saeleꞋanga mamana
27 KaidaꞋi sa Jesus nia saea ru neꞋeri ki fuada taꞋifau, taꞋi Ꞌafe Ꞌi saena fikuꞋa neꞋeri ka ako Ꞌuri, “Na kini neꞋe nia faꞋafutaꞋo ma ka faꞋasusufiꞋo mo neꞋe nia saeleꞋa ka tasa.”
28 Bore ma sa Jesus nia olisia ka fata Ꞌuri, “Mamana liu. Bore ma ngwae neꞋe kira rongoa fatalana God, ma kira ka roꞋo sulia, kira lala neꞋe kira saesaeleꞋa ka tasa.”
Ngwae ki kira oga sa Jesus ke fulia ti faꞋanadaꞋa
(Matthew 12:38-42)
29 Ma kaidaꞋi neꞋe ngwaꞋi toꞋa Ꞌoro kira fiku kalikalia maꞋi sa Jesus, nia ka fata Ꞌuri fuada, “Kamu na unitaꞋi ngwae neꞋe, kamu na unitaꞋi ngwae taꞋa. DuꞋungana kamu oga lisilana ta faꞋanadaꞋa neꞋe ke faꞋataꞋinia ngasingasiꞋanga God, bore ma nia ka ꞋafitaꞋi fuamuꞋa fuana lisilana. Kamu ke baꞋa lisia goꞋo ꞋamuꞋa na faꞋanadaꞋa diꞋia na ru ba nia fuli fuana sa Jona na profet.
30 Na ru neꞋe fuli fuana sa Jona, nia diꞋia ta maꞋetoto neꞋe faꞋataꞋinia fuana ngwaꞋi toꞋa Ꞌi Ninifa ki neꞋe nia leka maꞋi faꞋasia God. Na ru neꞋe fuli fuaku nia diꞋia ta maꞋetoto neꞋe faꞋataꞋinia logo neꞋe God kwate nau maꞋi, na Ngela Ngwae, fuana ngwae ki ana kaidaꞋi neꞋe.
31 Ma ana asoa neꞋe God ke matalangaꞋinia ngwae ki, na Ꞌafe ba nia gwaungaꞋi ana fanoa Ꞌi Siba, nia ke baꞋa tataꞋe, ma ka faꞋataꞋinia na taꞋangaꞋa kamu ki ngwaꞋi toꞋa ana unitaꞋi ngwae neꞋe ki, osiꞋana neꞋe abulaꞋanga kamu ki nia rora liu naꞋa. Nia leka tau maꞋi faꞋasia Ꞌisilana fanoa neꞋe Ꞌi ano fuana rongolana liatoꞋonga sa Solomon. Bore ma, nauꞋa, taꞋi ngwae neꞋe nau ku talingaꞋi ka tasa liufia sa Solomon, nau ku tua Ꞌi neꞋe Ꞌi taꞋena, ma kamu kasi rongo goꞋo suli nau.
32 Ka diꞋia logo ana asoa God ke baꞋa matalangaꞋinia ngwae ki, na ngwae Ꞌi Ninifa ki kira ke baꞋa faꞋataꞋinia na taꞋangaꞋa kamu ki, sulia kira kakari alifaꞋi taꞋifau naꞋa faꞋasia roraꞋa kira ki, kaidaꞋi kira rongoa na faꞋataloꞋanga sa Jona fuada. Bore ma nau taꞋi ngwae talingaꞋi ka tasa liufia sa Jona, nau ku tua naꞋa Ꞌi neꞋe Ꞌi taꞋena, bore ma noaꞋa kamu kasi kakari alifaꞋi goꞋo.”
FaꞋamanataꞋanga sa Jesus diꞋia na unu
(Matthew 5:15; 6:22-23)
33 Sa Jesus ka fata Ꞌuri, “NoaꞋa ta ngwae kasi faꞋaduꞋa na faꞋi unu, ma nia ka sofongaꞋinia nama ka alua Ꞌana olofana ta dako. KaidaꞋi nia faꞋaduꞋa faꞋi unu ka sui mala, nia ka alua naꞋa ana kula fuana dauraꞋi unuꞋa, fasi Ꞌiri sa tai neꞋe nia ruꞋu maꞋi saena luma, nia saiana ka lisia madakolana.
34 DiꞋia noaꞋa Ꞌoe kosi lisia na madakolaꞋa neꞋe, maamu neꞋe taꞋa, ma Ꞌoko tua goꞋo Ꞌamu saena maꞋerodo. Si diꞋia maamu leꞋa ma Ꞌoko tua saena na madakolaꞋa neꞋe, osiꞋana na maamu neꞋe dau talaꞋia maꞋi madakolaꞋa saena nonimu.
35 Muke madafi kamu si diꞋia kamu ilangani na madakolaꞋa nau, ma saena maurilamuꞋa nia rodoꞋa.
36 DiꞋia kamu fungu Ꞌani madakolaꞋa, noaꞋa naꞋa ta kula laꞋu ana nonimuꞋa neꞋe ka suꞋusia na madakolaꞋa, ꞋunaꞋeri neꞋe nia ka diꞋia neꞋe kamu tua ana kula neꞋe unu nia duꞋa ana.”
Sa Jesus balufia na Farasi ki ma na faꞋamanata ki
(Matthew 23:1-36; Mark 12:38-40)
37 Ana kaidaꞋi sa Jesus nia alaꞋa ka sui naꞋa, taꞋi ngwae ana Farasi ki ka laefia fuana fangaꞋa Ꞌi luma nia. Sa Jesus ka leka faꞋinia, ma ka fanga faꞋinia.
38 Ma na Farasi neꞋe ka Ꞌarefo liu, osiꞋana nia lisia sa Jesus noaꞋa nia kasi taufia goꞋo na limana Ꞌi naꞋona na fangaꞋa.
39 Ma na Aofia sa Jesus ka fata Ꞌuri fuana, “Kamu Farasi ki, kamu manata Ꞌabera liu fuana taufilana na ru ki ana bali Ꞌi maa ana titiu ni kwaꞋu ki, ma na ru ni fanga kamu ki. Bore ma Ꞌi saena na maurilamuꞋa kira fungu Ꞌani ru taꞋa ki taꞋifau.
40 Kaumulu boleboleꞋa liu! God nia saungaꞋinia na bali Ꞌi maa ana ru ki taꞋifau, nia logo neꞋe saungaꞋinia saena ru ki.
41 Aia, muke kwatea tae ki neꞋe nia saena titiu ni kwaꞋu kamu ki faꞋinia tae ki neꞋe nia Ꞌi saena ru ni fanga kamu ki fuana ngwae dalaꞋa ki, fasi Ꞌiri na ru kamu ki taꞋifau ke sikasika Ꞌi maana God.
42 “TaꞋangaꞋa fuamuꞋa Farasi ki, duꞋungana kamu kwatea goꞋo ꞋamuꞋa fuana God ta bali ana tangafulana ngisingisi fanga kamu ki neꞋe kamu fasia Ꞌi saena oꞋola kamu ki. Bore ma noaꞋa kamu kasi manata Ꞌabera goꞋo fuana faꞋasagalana tuaꞋa kamu ki faꞋinia toꞋolamuꞋa faꞋida, ma na alafeꞋanga kamu ki fuana God. Nia leꞋa neꞋe muke sasia kala ru ana kwatelana tangafulana ngisingisi fanga kamu ki fuana God, ma muke manata toꞋona logo na ru doe ana alafeꞋanga ana God, ma ngwae ana fanoa kamu ki taꞋifau.
43 “TaꞋangaꞋa fuamuꞋa Farasi ki, duꞋungana kaidaꞋi kamu leka saena luma fuana foꞋongaꞋa, kamu oga tuaꞋa ana fuli tuaꞋa fuana ngwae talingaꞋi ki. Ma kaidaꞋi kamu leka Ꞌi maana usiꞋa ki, kamu oga ngwae ki kira ke faꞋaꞋinotoꞋa kamu.
44 TaꞋangaꞋa fuamuꞋa Farasi ki, duꞋungana kamu diꞋia na kilu gwaꞋu ki neꞋe noaꞋa kira kasi Ꞌuia ta sulufaua Ꞌi fafona, ma kaidaꞋi ngwae ki kira liu Ꞌi fafona, noaꞋa kira kasi lia saiana na ru moko ngwaꞋa neꞋe nia Ꞌi saena.”
45 Sui taꞋi ngwae faꞋamanata ana taki ki ka fata Ꞌuri, “FaꞋamanata kwa, kaidaꞋi Ꞌoko fata ꞋunaꞋeri, Ꞌoko fata faꞋali kaimili logo.”
46 Ma sa Jesus ka fata Ꞌuri, “TaꞋangaꞋa fuamuꞋa faꞋamanata ana taki ki, duꞋungana kamu saungaꞋinia taki ꞋafitaꞋi Ꞌoro ki fuana ngwae ki, ma ka ꞋafitaꞋi liu fuada fuana roꞋosulilani, ma noaꞋa kamu kasi kwaiꞋafi ada.
47 TaꞋangaꞋa logo fuamuꞋa, duꞋungana kamu faꞋakwanga fafona kilu gwau profet ki ka lia leꞋa liu, na profet ba koꞋo bora kamu ki kira saungida.
48 DuꞋungana ru neꞋeri ki, neꞋe nia faꞋataꞋinia neꞋe kamu alafafia sasiꞋa taꞋa neꞋe koꞋo bora kamu ki kira sasi ada. DuꞋungana kira saungida, ma kamu ka saungaꞋinia kilu gwaꞋu kira ki.
49 Ma duꞋungana ru neꞋeri, God ana liatoꞋongaꞋa nia, nia ka fata Ꞌuri, ‘Nai baꞋa kwatea kwau na profet, ma na ngwae ni lifurongo ki fuada, bore ma kira ka saungia ti ai ada, ma kira ka faꞋakaisia logo ti ai ada.’
50 DuꞋungana nia ꞋunaꞋeri, na ngwae ki ana unitaꞋi ngwae neꞋe, God ke baꞋa matalangaꞋi kira fafia na saungilana profet ki taꞋifau, Ꞌita naꞋa maꞋi ana etangilana fanoa neꞋe Ꞌi ano,
51 talaꞋae maꞋi ana maelana sa Abel leleka ka dao ana maelana sa Sekaraea na ngwae ba kira saungia saena Luma Abu God Ꞌi safitana fuli fuꞋa ma na kula abu. Ru mamana neꞋe nau ku saea fuamuꞋa, na ngwae ki ana unitaꞋi ngwae neꞋe, God ke matalangaꞋi kira fafia maelana ngwae neꞋeri ki.
52 “TaꞋangaꞋa fuamuꞋa faꞋamanata ana taki ki, duꞋungana kamu sofongaꞋinia na mamanaꞋanga God, fasi Ꞌiri na ngwae ki noaꞋa kasi sai laꞋu ana. NoaꞋa kamu kasi faꞋamamana logo ana, ma kamu ka fonea na ngwae ki faꞋasia saiꞋa ana.”
53 Ma ana kaidaꞋi sa Jesus nia leka naꞋa faꞋasia fanoa neꞋeri, na ngwae faꞋamanata ana taki ki, ma na Farasi ki, kira ka talaꞋae fuana ngengelana, ma kira ka saefiloa naꞋa ru Ꞌoro ki.
54 Ma kira ka ili Ꞌuana sokelana sa Jesus fuana daoꞋa toꞋona ta tae neꞋe nia saea ka rora.