12
Sa Jesus naꞋa neꞋe ngwae ꞋinotoꞋa ana asoa Sabat
(Mark 2:23-28; Luke 6:1-5)
1 Ma ana kaidaꞋi neꞋeri, ana taꞋi Sabat asoa ana mamaloꞋanga, sa Jesus faꞋinia na fafarongo nia ki kira leka, ma kira ka liu toꞋo folo ana taꞋi oꞋola ana witi, na ru kira saungani fuana beret. Ma ana kaidaꞋi neꞋeri, na fafarongo nia ki kira fiolo, ma kira ka fisua fingi ru ki, ma kira ka Ꞌania.
2 Ma ti ngwae ana Farasi ki kira lisida. Ma kira ka balufia sa Jesus kira ka Ꞌuri, “ꞋOko lisia! Na ru neꞋe fafarongo Ꞌoe ki kira sasia, nia Ꞌoia na taki sa Moses ki, duꞋungana kamu loia witi neꞋe ana Sabat, asoa ana mamaloꞋa!”
3 Ma sa Jesus ka olisida ka Ꞌuri, “Nau ku saiana kaumulu toꞋomaꞋi sulia saena Buka Abu na ru ba sa David na tatalafaꞋa nia sasi Ꞌi naꞋo. Ana kaidaꞋi neꞋeri, sa David faꞋinia ngwae nia ki kira fiolo liu,
4 nia ka leka Ꞌi saena na luma God, ma na ꞋingataꞋi fata abu ka kwatea fuana sa David na beret neꞋe kira Ꞌau abua fuana God. Ma sa David ka Ꞌania naꞋa beret neꞋeri, ma ka kwatea logo fuana ngwae nia ki, ma kira ka Ꞌania. Bore ma na taki kulu alaꞋani fuana talitoꞋona goꞋo na fata abu God ki neꞋe kira saiana Ꞌanilana. Ma noaꞋa kulu kasi lisia saena Buka Abu neꞋe God nia saetaꞋa fuana sa David.”
5 Ma sa Jesus ka fata laꞋu Ꞌuri, “Nau ku saiana kaumulu toꞋomaꞋi sulia saena Buka Abu, na taki ki sulia fata abu ki ba kira rao saena Luma Abu God ana Sabat, asoa ana mamaloꞋanga. Kira ka rao bore Ꞌada ꞋunaꞋeri noaꞋa God kasi matalangaꞋinida goꞋo.
6 Aia, nau ku saea fuamuꞋa, na raoꞋa nau ku sasi neꞋe doe ka tasa liufia na Luma Abu God, ma nauꞋa niniꞋa naꞋa faꞋi kamu.
7 ꞋIu, God nia fata Ꞌuri, ‘Nau ku oga kamu ke kwaimanatai fuana ngwae ki, ma noaꞋa laꞋu na kwaisuꞋusiꞋanga kamu ki.’ Ma diꞋia kamu ka saiana fadalana na ru neꞋe, nia ꞋafitaꞋi fuana muka matalangani na ngwae nau ki, osiꞋana neꞋe noaꞋa kira kasi rora goꞋo.
8 DuꞋungana neꞋe nauꞋa, na Ngela Ngwae, nau ku toꞋo ana na ngasingasiꞋanga fuana saelana ru ki fuana ngwae ki kira saiana kike sasia goꞋo Ꞌada ana asoa ana mamaloꞋanga.”
Sa Jesus nia gura taꞋi ngwae
(Mark 3:1-6; Luke 6:6-11)
9 Ma kaidaꞋi sa Jesus nia leka faꞋasia na kula neꞋe, nia ka leka saena taꞋi luma fuana foꞋongaꞋa.
10 Ma taꞋi ngwae limana mae tua logo saena luma fuana foꞋongaꞋa neꞋeri. Ma ti ngwae kira saefiloa sa Jesus kika Ꞌuri, “ꞋUri ma nia bolo goꞋo Ꞌana fuana guralana ngwae mataꞋi ki ana Sabat, na asoa ana mamaloꞋanga kwa?” Kira saefiloa ꞋunaꞋeri fasi Ꞌiri kira ka dao toꞋona ta ru fuana fata maanalana sa Jesus ana Ꞌoilana taki God ana guraꞋa, ru neꞋeri kira manata sulia nia diꞋia raoꞋa.
11 Ana kaidaꞋi neꞋeri, sa Jesus ka saefilo kira laꞋu ka Ꞌuri, “Muke faꞋarongo nau basi, diꞋia ta ngwae amuꞋa, na sipsip nia Ꞌasia saena ta kilu ana Sabat, Ꞌuri ma nia kasi leka ma ka lafua laꞋu faꞋasia na kilu ana faꞋi asoa neꞋeri?
12 Kaumulu saiana, God lisia ngwae neꞋe talingaꞋi ka liufia na sipsip. Aia, sulia ngwae neꞋe nia talingaꞋi ꞋunaꞋeri, noaꞋa nia kasi rora goꞋo fuana sasilana ta ru leꞋa fuana ma Ꞌafilana ta ngwae ana Sabat asoa ana mamaloꞋanga.”
13 Ana kaidaꞋi neꞋeri nama goꞋo, sa Jesus ka fata Ꞌuri fuana ngwae neꞋe limana mae, “ꞋOke taga maꞋi limamu.” Ma ngwae neꞋeri ka taga na limana. Ma ana kaidaꞋi neꞋeri nama goꞋo, na limana ba mae ka leꞋa logo Ꞌana diꞋia ruana ta bali lima.
14 Ma ana kaidaꞋi na Farasi ki kira lisia na ru neꞋe, kira ka ruꞋu taꞋifau Ꞌi maa. Ma kira ka fiku lokoꞋi ru naꞋa fuana saungilana sa Jesus.
15 KaidaꞋi sa Jesus nia rongoa goꞋo Ꞌana neꞋe kira fiku lokoꞋi ru fasi Ꞌiri kika saungia, nia ka leka naꞋa faꞋasia fanoa neꞋeri. Ma na ngwae Ꞌoro ki, kira ka leka sulia sa Jesus, ma nia ka gura ngwae Ꞌoro neꞋe kira mataꞋi ki, ma kira ka Ꞌakwa taꞋifau naꞋa.
16 Ma sa Jesus ka fata luida noaꞋa kira kasi alaꞋa suli nia siana ta ngwae laꞋu.
17 Nia sasi ꞋunaꞋeri fasi Ꞌiri ka faꞋamamana na fatalana God ba profet Aesea nia saea ka Ꞌuri,
18 “Na ngwae rao nau niniꞋa, nau ku filia fasi Ꞌiri ka sasia raoꞋa nau.
Nau ku alafe liu fuana, ma nau ku saeleꞋa liu sulia.
Nai baꞋa kwatea kwau na AnoꞋi ru nau fasi Ꞌiri ka tua faꞋinia.
Aia, na ngwae neꞋe nia ka kwatea logo kwai matalangaꞋinga ꞋoloꞋolo fuada ngwae neꞋe noaꞋa laꞋu Jiu ki.
19 NoaꞋa nia kasi tua Ꞌani kwaingilongiloi Ꞌanga, ma noaꞋa kasi ri kwaa, ma noaꞋa nia kasi fata auraꞋea maana fanoa ki.
20 NoaꞋa nia kasi baꞋa danga faꞋiburi Ꞌani na ngwae dalaꞋa ma ngwae ngwataꞋutaꞋu ki.
Ma nia ke baꞋa kwatea kwai matalangaꞋinga ꞋoloꞋolo fuana na ngwae ki.
21 ꞋAni na ngwae neꞋe, ngwae Ꞌoro faꞋasia na fanoa ki taꞋifau, kira ke baꞋa fitoꞋo ana.”
NgasingasiꞋanga sa Jesus nia tasa liu ana sa Saetan
(Mark 3:20-30; Luke 11:14-23)
22 Sui buri Ꞌana, ti ngwae kira ngalia maꞋi taꞋi ngwae siana sa Jesus fuana guralana. Ngwae neꞋe, anoꞋi ru taꞋa nia sura ana, ma na maana ka rodo, ma kwakwana ka noto. Ma sa Jesus ka gura na ngwae neꞋeri, ma nia ka lia ma ka fata naꞋa laꞋu.
23 Na fikuꞋa neꞋeri ka Ꞌarefo liu, ma kira ka saefilo kira kwailiu kika Ꞌuri, “ꞋUri ma na ngwae neꞋe nia neꞋe ngwae ba God nia filia, ma ke baꞋa futa maꞋi ana kwalafa sa David na ngwae tatalafaꞋa taka niniꞋa?”
24 Ma kaidaꞋi ti Farasi kira rongoa na ru neꞋeri ki, kira ka fata Ꞌuri, “NoaꞋa laꞋu niaꞋa niniꞋa. Sa Jesus nia ifulani naꞋa anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani ngasingasiꞋanga sa Saetan na ꞋingataꞋi anoꞋi ru taꞋa.”
25 Ma osiꞋana neꞋe sa Jesus nia sai goꞋo ana na manatalada, nia ka fata Ꞌuri fuada, “DiꞋia ngwaꞋi toꞋa saena ta fanoa doe kira fuꞋali kira talada, Ꞌirai na fanoa doe neꞋeri ke takalo naꞋa. Ma diꞋia ta fanoa, nama na ngwae ma na Ꞌafe ma na ngela nia ki, kira fuꞋa faꞋi kira talada, nia ꞋafitaꞋi fuana kira ka tua fiku.
26 Ma na ꞋinotoꞋanga sa Saetan neꞋe ꞋunaꞋeri logo. DiꞋia sa Saetan ke fuꞋa faꞋinia toꞋa neꞋe kira leka sulia, Ꞌirai kira ke takalo kwailiu goꞋo.
27 “ꞋIu, ma kaumulu saea nau ku ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani ngasingasiꞋanga sa Saetan. ꞋIrai ma ngasingasiꞋanga sa tai mo niniꞋa ti fafarongo aumulu ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani? Sa Saetan? NoaꞋa liu! DuꞋungana ru neꞋeri ki, nia faꞋataꞋinia neꞋe kaumulu rora.
28 “Nau ku ifulani anoꞋi ru taꞋa ki Ꞌani ngasingasiꞋanga God. Ma nia ka faꞋataꞋinia naꞋa fuamuꞋa neꞋe na ꞋInotoꞋanga God fafia ngwae ki dao karangi naꞋa maꞋi siamuꞋa.
29 “Aia, diꞋia ta ngwae goꞋo Ꞌana oga ka ifulani ta anoꞋi ru taꞋa, ngwae neꞋeri ke ngasingasiꞋa ka liufia sa Saetan. Ka diꞋia logo ta ngwae neꞋe oga ke ruꞋu saena luma na ngwae ngasingasiꞋa fuana ngalilana ru nia ki. Nia ke ngasingasiꞋa ka liufia mala ngwae neꞋeri, fasi Ꞌiri ke talangwaraꞋu fuana firiꞋilana ngwae ngasingasiꞋa neꞋeri, sui mala nia ka fiꞋi ngali ru nia ki.
30 “Aia, sa tai neꞋe noaꞋa nia kasi leka maꞋi buriku, nia na malimae nau. Ma sa tai neꞋe noaꞋa kasi kwaiꞋafi aku fuana fikulana maꞋi ngwae ki siana God, nia ka takalongaꞋi kira naꞋa faꞋasia God.
31-32 Sulia nia ꞋunaꞋeri, nau ku saea fuamuꞋa, God saiana ke baꞋa rufuanata ana ru taꞋa ki taꞋifau goꞋo neꞋe ngwae nia sasia ma na ru taꞋa nia ka saea. Ma diꞋia ta ngwae ka fata taꞋa aku na Ngela Ngwae, God saiana ka rufuanata ana. Bore ma diꞋia ta ngwae ka fata faꞋalia na raoꞋa AnoꞋi ru Abu, noaꞋa liu God ka rufuanata ngwae neꞋeri, sui bore Ꞌana kaidaꞋi neꞋe, nama ta kaidaꞋi neꞋe nia maꞋi Ꞌua.”
TaꞋi Ꞌai faꞋinia na fuaꞋi ru
(Luke 6:43-45)
33 Sa Jesus ka fata laꞋu Ꞌuri, “Kaumulu saiana diꞋia kamu toꞋo ana Ꞌai leꞋa, na fuaꞋi ru bore ka leꞋa logo. Ma diꞋia kamu toꞋo ana Ꞌai taꞋa, na fuaꞋi ru bore ka taꞋa naꞋa logo. ꞋUnaꞋeri logo ana ngwae. Sulia ru leꞋa ki leka maꞋi faꞋasia na ngwae leꞋa, ma ru taꞋa ki ka leka maꞋi faꞋasia na ngwae taꞋa.
34 Ma kamu diꞋia goꞋo amuꞋa kaela na baꞋeko tolo ki! Ma ꞋafitaꞋi liu kamu ka saea ta ru ka leꞋa, sulia na manataꞋanga kamu ki niꞋi taꞋa. Tae neꞋe nia tua saena manataꞋanga ngwae, nia neꞋe ka sakatafa maꞋi neꞋe ngwae ka alaꞋa Ꞌani.
35 Na ngwae neꞋe leꞋa, na fatalana bore ke baꞋa leꞋa logo. Ma na ngwae neꞋe taꞋa, na fatalana bore ke taꞋa logo.
36 “Nau ku saea fuamuꞋa, kaidaꞋi ana kwaꞋikwaꞋinga, God ke baꞋa matalangaꞋinia ngwae ki taꞋifau saena magalia fuana alaꞋanga taꞋa kira saeꞋe ki.
37 Ma God ke baꞋa matalangaꞋi ngwae Ꞌani fatalada talada. DiꞋia alaꞋanga ta ngwae ka leꞋa, God ke baꞋa fulangani ngwae neꞋe ni ꞋoloꞋolo. Ma diꞋia alaꞋanga ta ngwae ka taꞋa, God ke baꞋa fulangani na ngwae neꞋe ni rora.”
Na Farasi ki kira gania sa Jesus fasi Ꞌiri nia ke fulia ta faꞋanadaꞋa
(Mark 8:11-12; Luke 11:29-32)
38 Sui ti ngwae faꞋamanata ana taki ki ma ti Farasi, kira leka maꞋi siana sa Jesus, kira ka fata Ꞌuri fuana, “FaꞋamanata Ꞌae, kaimili oga liu Ꞌoko sasia ta faꞋanadaꞋa, fasi Ꞌiri ke faꞋataꞋinia mamanaꞋanga God neꞋe kwateꞋo maꞋi.”
39 Sa Jesus ka fata Ꞌuri fuada, “Kamu ngwae ana taꞋena, kamu ngwae taꞋa ki. DuꞋungana kamu oga lisilana ta faꞋanadaꞋa neꞋe ke faꞋataꞋinia ngasingasiꞋanga God, bore ma nia ꞋafitaꞋi fuamuꞋa fuana lisilana. Kamu ke baꞋa lisia goꞋo amuꞋa na faꞋanadaꞋa diꞋia na ru ba nia fuli fuana sa Jona na profet Ꞌi naꞋo.
40 Sa Jona ba tua saena ogana gwaꞋa sasu sulia uulu faꞋi asoa ma uulu faꞋi rodo ki. Aia, ma nauꞋa, na Ngela Ngwae, nai baꞋa ꞋunaꞋeri logo. Nai baꞋa tua saena ano sulia uulu faꞋi asoa ma uulu faꞋi rodo ki.
41 Ma ana kaidaꞋi God ka matalangaꞋinia ngwae ki, na ngwae neꞋe kira tua Ꞌi Ninifa, kira tataꞋe fasi Ꞌiri kira ka alaꞋa sulia na roraꞋa kamu ki. Kira sasi ꞋunaꞋeri, sulia kira kakari alifaꞋi naꞋa faꞋasia na taꞋangaꞋa kira ki, ana kaidaꞋi sa Jona fulangaꞋinia fuada. Ma taꞋi ngwae nia talingaꞋi ka liufia sa Jona nia tua naꞋa faꞋi kamu. Sui ka ꞋunaꞋeri bore, noaꞋa kamu kasi kakari alifaꞋi goꞋo faꞋasia na taꞋangaꞋa kamu ki.
42 Ma ana kaidaꞋi God ke matalangaꞋinia na ngwae ki, na gwaungaꞋi kini Ꞌi Siba, nia ka tataꞋe logo fuana alaꞋanga sulia na roraꞋa kamu. Na kini neꞋe nia sasi ꞋunaꞋeri, sulia nia leka maꞋi faꞋasia fanoa nia neꞋe tau liu mala fuana na rongolana liatoꞋonga sa Solomon na ngwae tatalafaꞋa. Ma taꞋi ngwae talingaꞋi ka liufia sa Solomon nia tua goꞋo Ꞌana faꞋi kamu. Sui ka ꞋunaꞋeri bore Ꞌana, noaꞋa kamu kasi oga goꞋo na rongolana.”
Olilana maꞋi anoꞋi ru taꞋa
(Luke 11:24-26)
43 Sa Jesus ka fata Ꞌuri laꞋu, “KaidaꞋi kira ifulaꞋinia anoꞋi ru taꞋa nia leka faꞋasia ta ngwae, nia ka liliu saena kula kwasilaꞋa, ma ka lulu Ꞌuana ta kula fasi Ꞌiri nia ke tua laꞋu ana. Ma diꞋia nia lulu ma ka noaꞋa naꞋa,
44 nia ke manata Ꞌuri, ‘Nai oli Ꞌuana na ngwae ba nau ku tuatua maꞋi ana Ꞌi naꞋo, ma nau ku leka maꞋi faꞋasia.’ Ana kaidaꞋi nia oli maꞋi ka dao, nia ka lisia ngwae baera nia faꞋasikasika ma ka faꞋasaga naꞋa maurilana taꞋifau.
45 KaidaꞋi nia lisia neꞋe nia ꞋunaꞋeri, nia ka oli ma ka talaꞋia laꞋu maꞋi ta fiu anoꞋi ru neꞋe taꞋa ka tasa liufia niaꞋa, kira ka leka maꞋi, ma kira ka tua naꞋa Ꞌi saena ngwae baera. Ana kaidaꞋi neꞋeri, na tualana ngwae neꞋeri ka fiꞋi taꞋa ka liufia naꞋa Ꞌi naꞋo. Ma nia ka ꞋunaꞋeri logo fuamuꞋa ngwae ana taꞋena, kamu ngwae taꞋa ki, ma tualamuꞋa ka fiꞋi taꞋa ka liufia naꞋa Ꞌi naꞋo, osiꞋana kamu Ꞌaila Ꞌani nau.”
TuaꞋa mamana sa Jesus, kira ngwae neꞋe roꞋosulia God
(Mark 3:31-35; Luke 8:19-21)
46 Ana kaidaꞋi sa Jesus nia alaꞋa Ꞌua fuana ngwae ki, teꞋa nia faꞋinia ngwaefuta nia ki kira ka dao maꞋi. Ma kira ka uu goꞋo Ꞌada Ꞌi maa, ma kira ka fata maꞋi Ꞌuana fasi Ꞌiri kira ka alaꞋa faꞋinia.
47 Ma taꞋi ngwae ana ngwae neꞋeri ki ka fata Ꞌuri fuana sa Jesus, “TeꞋa Ꞌoe faꞋinia ngwaefuta Ꞌoe ki, kira uu goꞋo maꞋi Ꞌada Ꞌi maa, ma kira ka oga kike alaꞋa faꞋi Ꞌoe.”
48 Sa Jesus olisia ka Ꞌuri, “Nau ku saea sa tai faꞋida neꞋe teꞋa nau ma na ngwaefuta nau ki.”
49 Ana kaidaꞋi neꞋeri, sa Jesus ka faꞋataꞋinia na fafarongo nia ki, ma ka fata Ꞌuri, “Muke lisia basi. Kira neꞋe kira diꞋia naꞋa teꞋa nau ki ma na ngwaefuta ki.
50 Sulia sa tai neꞋe sasi sulia na kwaiogaiꞋanga MaꞋa nau maꞋi langi, nia neꞋe ngwaefuta nau, ma na ngwaingwaena nau, ma na teꞋa nau.”