3
ཁྲིམས༌ ཁའ༌ཉན༌ཅེས༌ ཡ༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཅེས༌།
3:1 ནེ༌ 14
འོ༌ སམ༌བ༌ མེད༌ཁན༌, གཱ༌ལ༌ཏི༌ཡཱ༌པ༌གུན༌, སུའི༌ ཇའ༌དུ༌ ཅོས༌ཏེ༌ ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ བུང༌བུ༌ ཙོགས༌ སམ༌མེད༌ གྱུར༌ཅུགས༌? ངའེ༌ ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ལ༌ ཡེ༌ཤུ༌ མ༌ཤི༌ཀ༌ རྐྱང༌ཤིང༌ངི༌ཀ༌ ཀྲོངས༌ཁན༌བོ༌, ཁྱོ༌ཞ༌རང༌ངི༌ མིག༌ནེ༌ ཐོང༌ཁན༌ ཙོགས༌ སལ༌པོ༌ ཅོས༌ཏེ༌ ཤད༌པིན༌། ངའེ༌ ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ལ༌ འིན༌ན༌ ཏྲི༌ཝ༌ ཅིག༌པོ༌ ཏྲིའད༌, ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ལ༌ དམ༌པའེ༌ ཐུག༌ཉིད༌, མོ༌ཟེས༌སི༌ ཁྲིམས༌གུན༌ སྲུང༌ཅེས༌པོའེ༌ ཐོབས༌ས༌ ཡ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ སྐོར༌ལ༌ ལོན༌བོ༌ ཚོར༌ཏེ༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཅེས༌པོའེ༌ ཐོབ༌? ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ འི༌ཟུག༌ སམ༌མེད༌ རིག༌ ཀ༌ཟུག༌གི༌ གྱུར༌? ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ནི༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ ནང༌ང༌ མི༌ཚེ༌བོ༌ དམ༌པའེ༌ ཐུག༌ཉིད༌ གྱུད༌ཏེ༌ གོ༌ཟུག༌ ཅོས༌ཏེ༌, སྟིང༌ནེ༌ ཅི༌ཕིའ༌ ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ནི༌ མིའི༌ ཁྱུད༌དི༌ ནང༌ང༌ ཏེ༌བོ༌ གྲུབ༌ཅུག༌ཅེས༌སི༌ རྩོན༌གྲུས༌ ཅོའད༌? ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ནི༌ རྡུག༌ངལ༌ ཚང༌མ༌ ལེན༌ཅེས༌པོ༌ ཕན༌ཐོགས༌ མེད༌པ༌ མན༌གྲོ༌? ཏན༌ཏན༌ལ༌ ཏེ༌གུན༌ ཏོན༌མེད༌ལ༌ སོང༌ཏེ༌ མན༌གྲོ༌, ཨིན༌ན༌?
ངའེ༌ ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ལ༌ ཡང༌སྐྱར༌ ཏྲིའད༌, ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ནི༌ ཁྲིམས༌གུན༌ སྲུང༌ཅེས༌པོའེ༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ལ༌ དམ༌པའེ༌ ཐུག༌ཉིད༌ སལ༌ཅེས༌ ཡང༌, ཁྱོ༌ཞའེ༌ ཕྲོའ༌ ཧ༌ལས༌ཤེས༌སི༌ ལྟས༌གུན༌ ཅོའ༌ ཛདས༌ས༌, ཡ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ སྐོར༌ལ༌ ཚོར༌ཁན༌ནི༌ ལོན༌བོའེ༌ ནང༌ང༌ ཨིད༌ཤེས༌ ཅོ༌ཅེས༌པོའེ༌ ཛདས༌?
ཏེན༌ན༌ ཙོགས༌ལ༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མི༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ནང༌ང༌ ཨིད༌ཤེས༌ ཅོ༌ཅེས༌པོའེ༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཁོང༌ང༌ དྲང༌པོ༌ ཐེའ༌ ཛདས༌། * སོང༌པ༌སང༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ནང༌ང༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཁན༌གུན༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མི༌ ངོས༌པོའེ༌ པུར༌གྱུད༌ ཨིན༌ཁན༌གུན༌ ཧ༌གོའ༌ མེ༌རག༌ག༌?
མ༌ཡོངས༌པོའེ༌ ཏུས༌སི༌ ནང༌ང༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཡ༌ཧུ༌དཱ༌པ༌ མན༌ཁན༌གུན༌ལ༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཅེས༌ གྱུད༌ཏེ༌, དྲང༌པོ༌ ཐེའ༌ ཛད༌ཅེས༌པོ༌, སུང༌རབས༌སི༌ སྔོན༌ཅུགས༌། ཡང༌ "གྱལ༌ཁག༌ ཚང༌མའ༌ ཁྱོ༌རང༌ གྱུད༌ཏེ༌ ཅིན༌ལབས༌ ཐོབ༌ཨིན༌ " མོལ༌ཏེ༌ གའ༌མོའེ༌ ནས༌ཚུལ༌བོ༌, ཏུས༌ མང༌པོའེ༌ སྔུན༌ལ༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མ༌ ཤད༌ད༌ ཛདས༌། ཏེ༌བོའེ༌ཕིའ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ ནང༌ང༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཁན༌ ཚང༌མ༌ལ༌, ཨབ༌ར༌ཧམ༌ ཏད༌པ༌ཅན༌ མི༌ ཉམ༌པོ༌ ཅིན༌ལབས༌པོ༌ ཐོབ༌ཨིན༌།
10 ཨིན༌ནའང༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ དུན༌ལ༌ དྲང༌པོ༌ ཐེ༌ཅེས༌སི༌ ཕིའ༌, ཁྲིམས༌ ཁའ༌ ཉན༌ཅེས༌སི༌ཀ༌ རག༌ལས༌ཏེ༌ དུག༌ཁན༌གུན༌ལ༌, ཁོང༌ངི༌ ངན༌ ཕོག༌ཨིན༌། ཅིའ༌ཟེར༌ན༌ སུང༌རབས༌སི༌ ནང༌ང༌ མོལ༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌, "ཁྲིམས༌སི༌ སྤེ༌ཆའེ༌ ནང༌ང༌ བྲིའ༌ ཛད༌ཏེ༌ ཡོད༌ཁན༌ ཚང༌མ༌ མ༌སྲུང༌ཁན༌གུན༌ལ༌, ངན༌ ཕོག༌ཨིན༌། " 11 ཏེ༌ནེ༌ ཁྲིམས༌ སྲུང༌ཅེས༌སི༌ རྩོན༌གྲུས༌ ཅོས༌ཏེ༌ སུ༌ཞིག༌གའང༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ སྐུན༌དུན༌ལ༌ དྲང༌པོ༌ མི༌ཐེ༌ཅེས༌པོ༌, སལ༌པོ༌ སོང༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌། ཅིའ༌ཟེར༌ན༌ དམ༌པའེ༌ སུང༌རབས༌སི༌ ནང༌ང༌ མོལ༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌, "ཏད༌པ༌ ཅིག༌པོ༌ གྱུད༌ཏེ༌ མི༌ དྲང༌པོ༌ཞིག༌ག༌ མི༌ཚེ༌ ཐོབ༌བ༌ནོག༌། §" 12 འི༌ ཏད༌པའེ༌ ལམ༌བོ༌ ནི༌, ཁྲིམས༌སི༌ ལམ༌ ཀ༌བོའེ༌ "ཁྲིམས༌ ནང༌ཞིན༌ གྲུལ༌ཁན༌གུན༌ལ༌ ཏེ༌ ཁྲིམས༌ ཚང༌མ༌ ཁའ༌ཉན༌ཏེ༌ མི༌ཚེ༌ ཕུད༌གོས༌ས༌ནོག༌ *" ཟེར༌ཁན༌བོའེ༌ སང༌ མ༌ སོ༌སོ༌ཞིག༌ ཡོད༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌།
13 ཨིན༌ནའང༌ ང༌དང༌ ཚང༌མའ༌ ཁྲིམས༌སི༌ ངན༌ ཕོག༌ཁན༌ནི༌ ཀ༌ནེ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ རིན༌ ཤལ༌ལ༌ ཛད༌ཏེ༌ ཐར༌ ཅུགས༌, ནམ༌ ང༌དང༌ངི༌ ཅོ༌ཁན༌ནི༌ ལས༌ ངན༌པ༌གུན༌ནི༌ ངན༌བོ༌, ཁོང༌ངི༌ ཁོང༌རང༌ངི༌ཀ༌ ཁུར༌ར༌ ཛད༌ཏེ༌ ཁོང༌ རྐྱང༌ཤིང༌ངི༌ཀ༌ རྐྱངས༌། ཅིའ༌ཟེར༌ན༌ དམ༌པའེ༌ སུང༌རབས༌སི༌ ནང༌ང༌ བྲིའ༌ ཛད༌ཏེ༌ དུག༌, "ལྕང༌མའེ༌ཀ༌ རྐྱངས༌ཁན༌ ཚང༌མ༌ལ༌ ངན༌ ཕོགས༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌། " 14 མ༌ཤི༌ཀ༌ ཡེ༌ཤུ༌ གྱུད༌ཏེ༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཡ༌ཧུ༌དཱ༌པ༌ མན༌ཁན༌གུན༌ལ༌, ཨབ༌ར༌ཧམ༌མ༌ ཞལ༌ཆད༌ ཛད༌ཁན༌ནི༌ ཏེན༌ན༌ ཅིན༌ལབས༌པོ༌ སལ༌ལ༌ ཛདས༌། ཁོང༌ངི༌, ང༌དང༌གུན༌ལ༌ ཏད༌པ༌ གྱུད༌ཏེ༌, ཞལ༌ཆད༌ ཛད༌ཁན༌ནི༌ དམ༌པའེ༌ ཐུག༌ཉིད༌བོ༌, ཐོབ༌ཅེས༌སི༌ གྱུན༌ཚན༌བོའེ༌ ཕིའ༌, ཏེ༌བོ༌ ཛདས༌།
ཁྲིམས༌གུན༌ ཡ༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཞལ༌ཆད༌།
3:15 ནེ༌ 22
15 ཅེས༌པའེ༌ སྤུན༌གུན༌ ཏ༌ ངའ༌ ཞག༌ཏང༌ངི༌ མི༌ཚེ༌ དང༌ བྲེལ༌ཁན༌ནི༌ སྤེ༌ཞིག༌ ཏང༌ཅུག༌། མི༌ ཉིས༌སི༌ པར༌ལ༌ ཆད༌དོན༌ བྲིས༌ཏེ༌ སྟིང༌ནེ༌ སུ༌ཞིག༌གིའང༌, ཏེ༌བོའ༌ སྣང༌མེད༌ ཅོ༌ མི༌ཉན༌, ཡ༌ ཏེ༌བོའ༌ ནན༌ཏེ༌ ཐེ༌བ༌ ཟེར༌ མི༌ཉན༌། 16 དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཞལ༌ཆད༌གུན༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌ དང༌ ཁོང༌ངི༌ པུར༌གྱུད༌ལ༌ , ཅོའ༌ ཛད༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌། སུང༌རབས༌སི༌ ནང༌ང༌ "པུར༌གྱུད༌གུན༌" མོལ༌ཏེ༌ མི༌དུག༌, ཀ༌བོའེ༌ ཏོན༌བོ༌ མི༌ མང༌པོ༌ཞིག༌, ཨིན༌ནའང༌ "པུར༌གྱུད༌ལ༌" མོལ༌ཏེ༌ དུག༌, ཀ༌བོའེ༌ ཏོན༌བོ༌, མི༌ ཅིག༌ཅིག༌ ཡང༌ན༌ མ༌ཤི༌ཀ༌། 17 ངའེ༌ ཟེར༌ཅེས༌སི༌ ཏོན༌བོ༌ ནི༌, མོ༌ཟེས༌ལ༌ སལ༌ཁན༌ནི༌ ཁྲིམས༌སི༌ སང༌ ལོ༌ ཞིབ༌གྱ༌ སུམ༌ཅུའེ༌ སྔུན༌ལ༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌ ཉམ༌པོ༌ ཞལ༌ཆད༌ ཛདས༌། མོ༌ཟེས༌སི༌ ཁྲིམས༌པོའེ༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌ ཉམ༌པོ༌ ཆད༌དོན༌ ཛད༌ཁན༌བོ༌, ཅགས༌ཏེ༌ མེད༌ཁན༌ ཅོ༌ མི༌ཉན༌། 18 གལ༌ཏེས༌ ཁྲིམས༌གུན༌ སྲུང༌ཅེས༌པོའེ༌, ང༌དང༌གུན༌ལ༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཐར༌པའེ༌ ནོར༌སྐལ༌བོ༌ ཐོབ༌བད༌ན༌, ཏེ༌ནེ༌ ཐར༌པ༌བོ༌ ཞལ༌ཆད༌ ཛད༌ཁན༌བོའེ༌ཀ༌ རག༌ལས༌ཏེ༌ མེད༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌། ཨིན༌ནའང༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཐུག༌རྗེའེ༌ ནང༌ང༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མ༌ ཁོང༌རང༌ངི༌ ཞལ༌ཆད༌ གྱུད༌ཏེ༌, ཐར༌པའེ༌ ནོར༌སྐལ༌བོ༌ སལ༌ལ༌ ཛདས༌།
19 ཏེ༌ནེ༌ ཅི༌ཕིའ༌ ཁྲིམས༌པོ༌ ཏངས༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌? འི༌བོ༌ མི༌གུན༌ལ༌ ཁོང༌གུན༌ནི༌ སྡིག༌པ༌གུན༌ ལྟན༌ཅེས༌སི༌ ཕིའ༌ ཞལ༌ཆད༌དི༌ སྟིང༌ནེ༌, ཏེ༌ཀ༌ ནན༌མ༌ སལ༌ལ༌ ཛདས༌། ཨིན༌ནའང༌ ཏེ༌ ཁྲིམས༌པོ༌ ཏེ༌ཏེ༌ཚོག༌པ༌ ལུས༌ཤེས༌ལ༌ ཅོའ༌ ཛདས༌, ནམ༌ཚོག༌པ༌ ཏེ༌ པུར༌གྱུད༌པོ༌ ལེབ༌ མི༌ལེབ༌, ཀ༌བོ༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཞལ༌ཆད༌ ཛད༌ཏེ༌ ཨིན༌པིན༌། དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཏེ༌ ཁྲིམས༌པོ༌ ཕོ༌ཉ༌གུན༌ གྱུད༌ཏེ༌, མོ༌ཟེས༌ལ༌ སལ༌ལ༌ ཛདས༌, ཁོ༌ ནི༌ དཀོན༌མཆོག༌ དང༌ མི༌གུན༌ནི༌ པར༌ལ༌ བར༌མི༌ཞིག༌ ཨིན༌པིན༌། 20 ཏ༌ སྡེ༌ ཅིག༌གི༌ སང༌ མང༌ངི༌ ནང༌ང༌ ཆད༌དོན༌ ཅོ༌ ཟ༌ནེ༌, བར༌མི༌ སྒོས༌དོམ༌ ཆའ༌ནོག༌། ཨིན༌ནའང༌ དཀོན༌མཆོག༌ ཅིག༌ ཞུགས༌ཏེ༌ ཨིན༌ པ༌སང༌, ཁོང༌ངི༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མ༌ ཁོང༌རང༌ངི༌ ཞལ༌ཆད༌པོ༌ སལ༌ ཟ༌ནེ༌, བར༌མི༌ ཀོལ༌ལ༌ མ༌ཛདས༌།
21 ཏེ༌ནེ༌ ཅི༌, ཁྲིམས༌པོའེ༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཞལ༌ཆད༌ལ༌ གྱབ༌གལ༌ ཅོའ༌ནོག༌ག༌? མ༌ནེ༌ ཅོའ༌ མ༌ནོག༌། གལ༌ཏེས༌ ཁྲིམས༌སི༌ ང༌དང༌གུན༌ལ༌ མི༌ཚེ༌ སོ༌མ༌ཞིག༌ ཏང༌ཐུབ༌བད༌པིན༌ན༌, ཏེ༌ནེ༌ ཏེ༌བོ༌ ཁའ༌ ཉན༌ཅེས༌ནེ༌ ང༌དང༌གུན༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ སྐུན༌དུན༌ལ༌ དྲང༌པོ༌ ཅོས༌ཏེ༌ ཡོད༌གྲོ༌། 22 ཨིན༌ནའང༌ དམ༌པའེ༌ སུང༌རབས༌སི༌, ང༌དང༌ ཚང༌མ༌ སྡིག༌པའེ༌ ཙོན༌པ༌ ཨིན༌ཁན༌བོའེ༌ སྤང༌པོ༌ སལ༌ལ༌ ཛད༌དུག༌། ཏེ༌བོའེ༌ཕིའ༌ ཡེ༌ཤུ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ ནང༌ང༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཅེས༌ ཅིག༌པོ༌ གྱུད༌ཏེ༌, དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཐར༌པའེ༌ ཞལ༌ཆད༌པོ༌ ཐོབ༌བ༌ནོག༌།
ཏད༌པའ༌ ཅོ༌ཅེས༌པོའེ༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཕྲུ༌གུ༌གུན༌།
3:23 ནེ༌ 4:7
23 འི༌ ཏད༌པ༌བོ༌ ཡོང༌ངི༌ སང༌ སྔུན༌ལ༌, ཁྲིམས༌པོའེ༌ ང༌དང༌གུན༌ ཙོན༌ཁང༌ངི༌ ནང༌ང༌ ཀགས༌ཏེ༌ ཀུ༌ལིག༌ ཅུགས༌ཏེ༌ བོར༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌, ནམ༌ཚོག༌པ༌ ཏད༌པ༌བོ༌ སྔོན༌ མ༌སྔོན༌། 24 ཏེ༌ ཁྲིམས༌པོ༌, མ༌ཤི༌ཀ༌ སྔོན༌སྔོན༌ ཚག༌པ༌ ང༌དང༌གུན༌ ཁྲིད༌ཁན༌ནི༌ ཁག༌ཁུར༌པ༌བོ༌ ཅོའ༌ ཛདས༌། ཏེ༌ནེ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ ནང༌ང༌ ཏད༌པ༌ ཅོ༌ཅེས༌ གྱུད༌ཏེ༌ ང༌དང༌གུན༌ དྲང༌པོ༌ ཐེའ༌ ཛད༌ཨིན༌། 25 ཨིན༌ནའང༌ ཏ༌, ཏེ༌ ཏད༌པའེ༌ ལམ༌བོ༌ སྐྱོད༌ པ༌སང༌, ང༌དང༌གུན༌ལ༌ ཁྲིམས༌སི༌ ལྟ༌སྟོག༌གི༌ ཡོག༌ག༌ དུག༌གོས༌ མེད༌པ༌ ཨིན༌ནོག༌། 26 མ༌ཤི༌ཀ༌ ཡེ༌ཤུའི༌ ནང༌ང༌ ཏད༌པ༌ ཡོད༌ཅེས༌པོའེ༌, ཁྱོ༌ཞའ༌ ཚང༌མ༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཕྲུ༌གུ༌གུན༌ ཨིན༌ནོག༌། 27 ཁྲུས༌ལེན༌ན༌ཅིག༌, ཁྱོ༌ཞའ༌ ཚང༌མ༌ མ༌ཤི༌ཀ༌ ཉམ༌པོ༌ ཅིག༌གྲིལ༌ སོང༌ཏེ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ སྕོད༌ལམ༌གུན༌ ཀོས༌ལག༌ སོ༌མ༌ ཙོགས༌ལ༌ གོན༌ཏེ༌ ཨིན༌ནོག༌། 28 ཏ༌ ཡ༌ཧུ༌དཱ༌པ༌ དང༌ ཡ༌ཧུ༌དཱ༌པ༌ མན༌ཁན༌, ཚེ༌ཡོག༌ དང༌ རང༌ཝང༌ཅན༌, བུ༌ཚ༌ དང༌ བུ༌མོ༌ གུན༌ནི༌ པར༌ལ༌ ཅའང༌ ཁྱད༌ མེད༌པ༌ ཨིན༌ནོག༌, ཅིའ༌ཟེར༌ན༌ ཁྱོ༌ཞའ༌ ཚང༌མ༌ མ༌ཤི༌ཀ༌ ཡེ༌ཤུའི༌ ནང༌ང༌ ཅིག༌ ཨིན༌ནོག༌། 29 ཁྱོ༌ཞའ༌ མ༌ཤི༌ཀའེ༌ ཨིན༌ པ༌སང༌, ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མི༌ དེན༌བའེ༌ ཕྲུ༌གུ༌གུན༌ ཨིན༌ནོག༌། ཡང༌ དཀོན༌མཆོག༌གི༌ ཞལ༌ཆད༌ ནང༌ཞིན༌, ཁྱོ༌ཞ༌གུན༌ ཨབ༌ར༌ཧམ༌མི༌ ནོར༌སྐལ༌ལི༌ དག༌པོ༌ གྱུར༌ཨིན༌།
* 3:6 གོ༌ཟུག༌ ཟེར༌ཁན༌ནི༌ སྤེ༌ཆའེ༌ 15:6 3:8 གོ༌ཟུག༌ ཟེར༌ཁན༌ནི༌ སྤེ༌ཆའེ༌ 12:3; 18:18; 22:18 3:10 ཁྲིམས༌སི༌ སྤེ༌ཆ༌ ཉིས༌པའེ༌ 27:26 § 3:11 ཧ༌བ༌ཀུག༌གི༌ སྤེ༌ཆའེ༌ 2:4 * 3:12 ཁྲིམས༌སི༌ སྤེ༌ཆ༌ ཏང༌པོའེ༌ 18:5 3:13 ཁྲིམས༌སི༌ སྤེ༌ཆ༌ ཉིས༌པའེ༌ 21:23 3:16 གོ༌ཟུག༌ ཟེར༌ཁན༌ནི༌ སྤེ༌ཆའེ༌ 12:7; 13:15; 24:7