BÚKÙ TÀ TƗ́DHƗ́//RU YÌZO DHƗ ÀDHYA LÚKÀ 11

Yésu tadhá tà zìma Gìká tí dhɨ nɨ tà

(À kònò kpà Màtáyò 6:9-13; 7:7-11)

1 Kìtú àlo dhɨ, Yésu adré tá tà zi Gìká tí àrà àlo dhɨ na. Kòzi tà akɨ́lé dre dhɨ, akódhɨ nɨ lebèbhá kɨ àlo dré tàzoá drá dhɨ: «Mírì, mɨ́ kòtadhá àma dré tà zìma Gìká tí dhɨ, ngóró Yòwánɨ̀ dré tadhálé áyɨ lebèbhá ɨ dré dhɨ tɨ́nɨ.» 2 Dɨ Yésu tà àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ dré adréràꞌa tà zi Gìká tí dhɨ ꞌá dhɨ, mɨ̀ kàdré tàá dhɨ:

‹Àma kɨ Atá, lè móndyá wä́yi dhɨ ɨ̀ kònì dhɨ, mɨ Gìká lólo ꞌɨ dhɨ be.

Ámɨ Òpɨ̀ kàtsá móndyá wä́yi ɨ kòfalé wà.

3 Mɨ́ kàfè àma dré mápà kɨtswálépi àma sè kìtú àlo àlo títí ɨ sè dhɨ wà.

4 Mɨ́ kòtrì àma kɨ tàkonzɨ̀ ɨ.

Tàko ko, àma kɨ tàndɨ mà adré kpà móndyá wä́yi adrébhá tàkonzɨ̀ ꞌo àma rú dhɨ kya kɨ tri.

Mɨ́ kòtayɨ́ àma tà dré tabhìle, àma kɨ ꞌòzo dhèle tàkonzɨ̀ na dhɨ ko.›»

5 Yésu gò tàá àyɨ dré dhɨ: «Àruka nɨ, dhya àlo àmɨ kòfalé dhɨ nɨ kɨtswá lɨ̀le áyɨ arúpi véna ngátsi kɨ́tógá sè, tàá drá dhɨ: ‹Áma arúpi, mɨ́ afè má dré mápà na. 6 Àngyá ko, áma arúpi àlo dhɨ alɨ̀ làwú làvo lésè atsálé má vélé. Dɨ, ma ngá àlo má dré kɨtswálé fèle drá dhɨ àko.› 7 Dɨ akódhɨ nɨ arúpi dzó nda lé dhɨ nɨ go logóá drá dhɨ: ‹Mɨ́ lagù ma ko. Má asé dzóti dre. Àma áma ànzɨ ɨ́be dhɨ, mà ayí dre. Má kɨtswá ngàle ngá fe mɨ́ dré bwà ko.› 8 Dɨ, má adré mána tàá àmɨ dré dhɨ: Gba dhya dzó nda lé nda kàdré ngàle ngá fe akódhɨ dré, dré adrélé áyɨ arúpi ꞌɨ dhɨ sè ko yà dhɨ, a nɨ nga ngá títí dré adrélé lèle dhɨ kɨ fe drá, dré adrélé zìá landè àko ró dhɨ sè.

9 Má adré dɨ tàá àmɨ dré dhɨ: Mɨ̀ kàdré tà zi Gìká tí gò, kòꞌoró tà nda àmɨ dré. Mɨ̀ kàdré ngá nda gò, mɨ̀ kòkisúró. Mɨ̀ kàdré dzóti ga gò, à kònzìró àmɨ dré. 10 Tàko ko, dhya ángùdhi adrélépi tà zi Gìká tí dhɨ adré kisúá. Dhya adrélépi ngá nda dhɨ adré kisúá. Dhya adrélépi dzóti ga dhɨ dré dhɨ, à adré kpà nzìá.

11 Àmɨ ànzɨ kɨ atá ro nɨ ɨ, àmɨ kɨ mvá kàdré kosyá zi àmɨ tí dhɨ, mɨ̀ nɨ tsì nì fe drá kòdhya? 12 Kó ngalè, àmɨ kɨ mvá kàdré tàꞌú bhú zi àmɨ tí dhɨ, mɨ̀ nɨ tsì dàpáyà fe drá kòdhya? 13 Dɨ àmɨ móndɨ́ kònzɨ ró nɨ ɨ, mɨ̀ kònì adrélé ngá dóro fe àmɨ kɨ ànzɨmvá ɨ dré dhɨ be dhɨ, àmɨ kɨ Atá bhù na dhɨ nɨ Tɨrɨ́ Lólo fe dhya adrébhá zìá ɨ́ tí dhɨ ɨ dré tà tàndɨ ró!»

Yésu nɨ tà, tɨrɨ́ kònzɨ kɨ kàdrɨ̀ àdhya be dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 12:22-30; Márokò 3:22-27)

14 Kìtú àlo dhɨ, Yésu adré tá tɨrɨ́ kònzɨ dro agó àlo ábhä́bhä́ ro dhɨ lésè. Tɨrɨ́ kònzɨ nda kòpfò lásà dre dhɨ, ábhä́bhä́ nda dré kɨdhózó adrélé kúlí ta gò, móndɨ́ zyandre kònàle dhɨ kɨ lɨ́ndrɨ́ dré gàzo bhwǎbhwa. 15 Dɨ, àyɨ kɨ àrukabhá ɨ̀ dré àyɨkya tàzoá dhɨ: «Dhya kòdhɨ adré tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro topfòle móndɨ́ ɨ lésè, Bèlèzèbúlè, tɨrɨ́ kònzɨ kɨ kàdrɨ̀ nɨ rìnyí sè.» 16 Àyɨ kɨ àruka ɨ̀ adré tá akódhɨ nɨ le tabhìle gò, ɨ̀ dré akódhɨ nɨ ti lizízó, kòꞌoró tà àlo lɨ́ndrɨ́ga ró angálépi Gìká vélésè dhɨ.

17 Dɨ, Yésu dré ɨ́na tà ɨ̀ dré adrélé kisùle nda nɨ nìzo kyá gò, tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Òpɨ̀ ángùdhi móndyá zàlá dhɨ ɨ̀ dré adrézó ru lanzɨ́ àyɨ kòfalésè dhɨ, òpɨ̀ nda nɨ tà nɨ akɨ́ títí. Dzó ángùdhi móndyá lá dhɨ ɨ̀ dré adrézó ru lanzɨ́ àyɨ kòfalésè dhɨ, dzó nda nɨ arɨ́ nyɨ̌nyɨ. 18 Kókpà kòdhɨ tɨ́nɨ, móndyá Sàtánà nɨ rìnyí zàle dhɨ ɨ̀ kàdré ru lanzɨ́ àyɨ kòfalésè dhɨ, akódhɨ nɨ òpɨ̀ nɨ kɨtswá áyɨ totó ngɨ́nɨngɨ́nɨ ró? Má adré tà kòdhɨ nɨ ta, mɨ̀ dré adrélé tàá dhɨ, má adré tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro Bèlèzèbúlè nɨ rìnyí sè dhɨ sè. 19 Má kàdré mána tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro Bèlèzèbúlè nɨ rìnyí sè dhɨ, àmɨ kɨ lebèbhá ɨ̀ adré dɨ àyɨ kɨ dro àdhi nɨ rìnyí sè? Dɨ ásà dhɨ, àyɨ nda kɨ tà mɨ̀ dré adrélé tàle nda kɨ bvó ta àyɨ. 20 Dɨ, má kàdré mána tɨrɨ́ kònzɨ kɨ dro Gìká nɨ tàndɨ nɨ rìnyí sè dhɨ, kòdhɨ adré tadhá dhɨ, Gìká nɨ Òpɨ̀ atsá àmɨ kòfalé dre káyà dhɨ.

21 Agó kòmbá àlo àdzú ngá ɨ́be bǐ dhɨ kàdré áyɨ dzó lɨkɨ́ dhɨ, akódhɨ nɨ ngá títí dhɨ ɨ lɨ́ná. 22 Dɨ, dhya àzya rìnyi ró akódhɨ nɨ lavúlépi dhɨ kàtsá àdzú bhu akódhɨ be gò, lavúzóá dhɨ, dhya nda nɨ akódhɨ nɨ àdzú ngá dré áyɨ togó bhàzo drìá dhɨ kɨ tɨngá, akódhɨ nɨ ngá títí dhɨ kɨ topázó lanzɨ́lé.

23 Dhya ángùdhi adrélépi túmä́ní má be ko dhɨ, adré ɨ́na ru pfu má be. Dhya adrélépi móndɨ́ kɨ kɨmó túmä́ní má be ko dhɨ, adré ɨ́na àyɨ kɨ lapé.»

Tɨrɨ́ kònzɨ nɨ agòma fɨ̀le móndɨ́ léna dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 12:43-45)

24 Yésu gò tàá dhɨ: «Tɨrɨ́ kònzɨ àlo dhɨ kòpfò dhya àlo lésè dhɨ, adré anyálé àrà fà ro dhɨ ɨ ꞌásè, àrà ɨ́ dré kɨtswázó lovólé lána dhɨ nɨ ndabe. Dɨ, kòkɨtswá kisúá bwà ko dhɨ, adré tàá dhɨ: ‹Má nɨ go fɨ̀le áma dzó má dré apfòzo lásà dhɨ na.› 25 Kògò tsàle dre dhɨ, adré kisúá dhɨ, à awá dzó nda nɨ ꞌálé, ngá lána dhɨ kɨ tobhàzo kpǎkpa dre. 26 Dɨ adré lɨ̀le tɨrɨ́ kònzɨ áyɨ lavúbhá nzi-drì-rì dhɨ kɨ nda lɨ̀zo àyɨ ɨ́be gò, ɨ̀ dré adrézó tɨfɨ́lé adrélé dhya nda léna. Dɨ dhya nda nɨ tà kùdù ro dhɨ vélé kònzɨ wáláká nɨ nɨ lavú.»

Kólénzé móndyá adrébhá Gìká nɨ kúlí kaꞌì ꞌòle dhɨ ɨ dré

27 Yésu dré tá adréràꞌa tà nda kɨ ta dhɨ ꞌá dhɨ, tòkó àlo móndɨ́ zyandre ɨ kòfalé dhɨ dré kúlí yòzo tàzoá drá dhɨ: «Kólénzé tòkó ámɨ todólépi ɨ́ léna gò, bà fèzo mɨ́ dré ndròle dhɨ dré!» 28 Dɨ, Yésu logó dhɨ: «Lavúlé dhɨ, kólénzé ɨ́na móndyá adrébhá Gìká nɨ kúlí yi gò, ɨ̀ dré adrézó kaꞌìá ꞌòle dhɨ ɨ dré!»

Tà tadhálé pròfétà Yónà nɨ tà rú dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 12:38-42)

29 Móndɨ́ zyandre lavúlé dhɨ ɨ̀ dré tá adréràꞌa ru kɨmó Yésu làga dhɨ ꞌá dhɨ, akódhɨ dré ngàzo tàá dhɨ: «Móndyá ándrò kònɨ ɨ kònzɨ. Ɨ̀ adré àyɨkya tà lɨ́ndrɨ́ga ró dhɨ nɨ nda nòle. Dɨ, à kɨtswá tà àzya lɨ́ndrɨ́ga ró dhɨ nɨ ꞌo àyɨ dré nòle dhɨ ko, kàdré ngbà ꞌí pròfétà Yónà àdhya ꞌɨ ko dhɨ. 30 Tàko ko, ngóró Gìká dré tá áyɨ tà tadhálé Yónà rú Nìnívèbhá ɨ dré dhɨ tɨ́nɨ dhɨ, a nɨ kókpà áyɨ tà tadhá Móndɨ́ nɨ Mvá rú móndyá ándrò nɨ ɨ dré. 31 Kìtú dra tàbvó tàzo dhɨ tú dhɨ, ópɨ́ kàdrɨ̀ tòko ró bvò tàbhu na dhɨ drìle dhɨ nɨ nga tà bha móndyá ándrò nɨ ɨ dri. Tàko ko, ópɨ́ nda angá tá ɨ́na làwú làvo lésè alɨ̀le ópɨ́ Sòlòmónò nɨ tògyakúlí yi ꞌí. Dɨ mɨ̀ nò rè ká! Dhya kàdrɨ̀ Sòlòmónò nda nɨ lavúlépi dhɨ be kònwárè! 32 Kòdhɨ ɨ́be dhɨ, kìtú dra tàbvó tàzo dhɨ tú dhɨ, Nìnívèbhá kɨ nga tà bha móndyá ándrò nɨ ɨ dri. Tàko ko, Nìnívèbhá nda ɨ̀ dré tá tà Yónà dré longólé àyɨ dré dhɨ nɨ yìzo dhɨ, ɨ̀ ladzá tá àyɨkya àyɨ kɨ togó ꞌí. Dɨ mɨ̀ nò rè ká! Dhya kàdrɨ̀ Yónà nda nɨ lavúlépi dhɨ be kònwárè!»

Tà tadhálé tálà nɨ tà rú dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 5:15; 6:22-23)

33 «À dhɨ̀ gà tálà bhàle àrà lùzu ró dhɨ na yà, kó ngalè lɨ̀drɨ́ zàna yà dhɨ ko na. Be ró dhɨ, à adré dhɨ̀á bhàle zá kuru mɨ́sá drìna, kɨtswálé móndyá títí adrébhá afɨ́lé dzó lé dhɨ ɨ̀ kàdréró ngádra no be dhɨ bvó.

34 Ámɨ mì, tálà adrélépi ngádra fe ámɨ rúbhá dré dhɨ ꞌɨ. Ámɨ mì kàdré dóro dhɨ, ámɨ rúbhá wä́yi dhɨ ngádra ꞌá. Dɨ, ámɨ mì kàdré ɨ́na drà ro dhɨ, ámɨ rúbhá wä́yi dhɨ tínímvá na. 35 Mɨ́ kònò dɨ dóro, ngádra mɨ́ léna dhɨ kàdréró tínímvá ro ko. 36 Dɨ ásà dhɨ, ámɨ rúbhá wä́yi dhɨ kàdré ngádra ꞌá gò, rúbhá nda nɨ kɨ̀gá àlo dhɨ dré adrézó tínímvá na ko dhɨ, ámɨ rúbhá nda nɨ adré rùkù ngádra kɨ́tó na, ngóró tálà nɨ ngádra dré adrélé ngá kazá mɨ́ dré dhɨ tɨ́nɨ.»

Yésu tà tà Fàrìsáyò ɨ rú tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá ɨ́be

(À kònò kpà Màtáyò 23:1-36; Márokò 12:38-40)

37 Yésu kòtà tà nda ɨ akɨ́lé dre dhɨ, Fàrìsáyò àlo dhɨ dré akódhɨ nɨ zìzo ngá nya ɨ́ bhàna. Yésu dré dɨ lɨ̀zo fɨ̀le dzó nda na gò, lɨrɨ́lé mɨ́sá làga. 38 Dɨ, Fàrìsáyò nda dré ɨ́na nòzoá dhɨ, Yésu dzɨ̀ drɨ́gá drìdrì ngá nyàma kandrá ko gò, lɨ́ndrɨ́ nɨ dré gàzo tà nda sè. 39 Gò Mírì dré tàzoá drá dhɨ: «Àmɨ Fàrìsáyò ro nɨ ɨ, mɨ̀ adré àmɨkya kópò kɨ rúbhá dzɨ sǎnɨ̀ kya ɨ́be gò, àmɨ léna dhɨ, mɨ̀ dré adrézó gàle ngá lovó sè bǐ, ɨ̀ndɨ̀ tà kònzɨ sè bǐ. 40 Àmɨ móndɨ́ azaaza ró dhɨ ꞌɨ! Gìká ngá kɨ rúbhá ledélépi dhɨ, ledé kókpà ngá kɨ ꞌálé ko? 41 Dɨ mɨ̀ kòfè ngá àmɨ kɨ kópò na ɨ̀ndɨ̀ àmɨ kɨ sǎnɨ̀ na dhɨ ɨ lemerèbhá ɨ dré gò, ngá títí dhɨ ɨ̀ kàtsáró ndǐ àko àmɨ dré.

42 Àmɨ Fàrìsáyò ro nɨ ɨ, kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ! Mɨ̀ adré ngá nzɨ̌ tsàtsà títí mɨ̀ dré adrélé lokólé àmɨ kɨ amvú na, lanzɨ́lé ꞌa be mudrí dhɨ kɨ àlo fe Gìká dré: ndɨ̀ndɨ̀ àmɨ kɨ ménetè, àmɨ kɨ rúwè, tsàle ngábí twátwa mɨ̀ dré adrélé kidhílé dhɨ ɨ́be.* Dɨ, mɨ̀ adré àmɨkya tà gyǎgya ꞌòma ɨ̀ndɨ̀ Gìká nɨ lèma dhɨ kɨ tà tɨvɨ̀. Adré tá lèá dhɨ, mɨ̀ kàdré tà nda kòdhɨ kɨ ꞌo, ngá fèma Gìká dré dhɨ nɨ tɨvɨ̀ àko ró.

43 Àmɨ Fàrìsáyò ro nɨ ɨ, kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ! Mɨ̀ adré lèá lɨrɨ́lé àrà lɨndrɨ̀ àdhya lɨ̀sámbò dzó ɨ ꞌásè dhɨ ɨ ꞌásè. Mɨ̀ adré kpà lèá dhɨ, à kàdré mòdo fe àmɨ dré lɨndrɨ̀ sè ngá lagɨ́rà ɨ ꞌásè.

44 Kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ! Àmɨ ngóró mógó rabhá akɨ́lé gò, adrézó tatsílé drìásà ni àko ró dhɨ ɨ tɨ́nɨ.»

45 Gò tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá kɨ àlo dré tàzoá Yésu dré dhɨ: «Tadhálépi, mɨ́ kàdré tà kòdhɨ kɨ ta dhɨ, mɨ́ adré kókpà àma kɨ lodhá.»

46 Dɨ Yésu logó dhɨ: «Àmɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá ro nɨ ɨ, kɨzà kókpà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ! Mɨ̀ adré àmɨkya ngá lanzìlanzì kɨtswálé dòle bwà ko dhɨ kɨ tobhà móndɨ́ ɨ dri gò, mɨ̀ dré adrézó ndɨ̀ndɨ̀ drɨ́gámbɨ́lɨ́ so àyɨ kɨ ledézó dhɨ ko.

47 Kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ! Mɨ̀ adré mógó kɨ tobhà pròfétà ɨ dré, tágba àmɨ kɨ tábhí ɨ̀ dré àyɨ kɨ tupfúzó todràle àyɨ dhɨ. 48 Ásà dhɨ, mɨ̀ adré àmɨkya tadhá dhɨ, mɨ̀ kaꞌì tà àmɨ kɨ tábhí ɨ̀ dré tá ꞌòle nda ɨ. Tàko ko, ɨ̀ tupfú tá àyɨkya pròfétà nda ɨ gò, mɨ̀ dré àmɨkya adrézó àyɨ kɨ mógó kɨ tobhà. 49 Tà nda sè dhɨ, Gìká tà tá áyɨ tògyá sè dhɨ: ‹Má nɨ pròfétà kɨ tibhù àpóstolò ɨ́be lɨ̀le àyɨ véna. Dɨ, ɨ̀ nɨ àyɨ kɨ àruka kɨ tupfú todràle, adrézó àruka nɨ kɨ mì pfo.› 50 Dɨ ásà dhɨ, Gìká nɨ pròfétà títí kɨdhólé tupfúlé todràle bvò bhǎrà lésè atsálé ándrò dhɨ kɨ kàrɨ́ nɨ tà zi móndyá ándrò nɨ ɨ tí, 51 kɨdhólé Àbélè nɨ kàrɨ́ rú, atsálé Zàkàrɨ́yà pfùle dràle àlètárɨ̀ ɨ kòfalé àrà lólo be dhɨ nɨ kàrɨ́ rú. Àyíya, má adré tàá àmɨ dré dhɨ: Gìká nɨ àyɨ títí nda kɨ kàrɨ́ nɨ tà zi móndyá ándrò nɨ ɨ tí.

52 Àmɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá ro nɨ ɨ, kɨzà àmɨ kɨ ngá ꞌɨ! Mɨ̀ kɨkɨ́ láti adrézó Gìká nɨ tà ni dhɨ dre. Àmɨ kɨ tàndɨ, mɨ̀ fɨ láti nda ꞌásè ko gò, mɨ̀ dré kpà móndyá adrébhá tá lèá fɨ̀le dhɨ kɨ logázó.»

53 Yésu kòtayɨ́ àrà nda dre dhɨ, Fàrìsáyò nda ɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá nda ɨ́be dhɨ ɨ̀ dré ngàzo adrélé lɨgɨ́lé akódhɨ be rìnyí sè, adrézó akódhɨ nɨ lizí tà bǐ dhɨ ɨ sè, 54 kɨtswázó akódhɨ nɨ ꞌo laꞌɨ̀le kúlí dré tá adrélé tàle dhɨ ɨ sílé dhɨ bvó.

* 11:42 «Ménetè» ɨ̀ndɨ̀ «rúwè» kònɨ ɨ, ngábí tàdzí be dóro adrélé kidhílé dhɨ ꞌɨ. À kònò Lèvìtíkè 27:30; Dùtèrònómè 14:22